•  Inki ke pusaka bantu na kusala yo?

•  Inki bangiufula nge fwete kudiyula?

•  Inki bansiku ya Biblia mono lenda sadila?

 Leke mosi ya bakala na zina ya Ryan ke tuba nde: “Mono ke monaka nde bakashe ya nkaka ya bantu ke bulaka na nitu ke vandaka kitoko.”

 Kikuma yina muntu me bula bakashe na nitu lenda vanda ti bupusi na mutindu nge ke tadilaka diambu yina. Mu mbandu, toko mosi na zina ya Jillian ke tuba nde: “Mwana-nkento mosi ya mono vandaka kukwenda ti yandi na nzo-nkanda vandaka mwana-fioti ntangu mama na yandi fwaka. Ntangu yandi kumaka toko, yandi sonikaka zina ya mama na yandi ti bakashe na nima ya nkingu. Mono ke yindula nde bakashe ya mutindu yina lenda vanda mbote.”

 Yo vanda nki kikuma yina ke pusa nge, nge fwete yindula mbote-mbote na ntwala ya kubaka lukanu ya kusonika kima mosi yina ta bikala na nitu na nge kimakulu! Inki bangiufula nge fwete kudiyula kana nge kele ti dibanza ya kubula bakashe na nitu? Inki bansiku ya Biblia lenda sadisa nge na kubaka lukanu ya kuluta mbote?

 Inki kele bigonsa yina yo lenda nata na mavimpi? Site Internet ya lupitalu mosi (Mayo Clinic) ke tuba nde: “Kubula bakashe ke lwadisaka mpusu ya nitu, disongidila nde nge lenda baka maladi ya mpusu mpi maladi ya nkaka. Bantangu ya nkaka bivimbu ke basikaka na kisika yina bo me bula bakashe. Kubula bakashe na nitu lenda kuma kubuta misuni kisika yina bo bulaka yo.” Diaka, site yango ke tuba nde: “Kana kisadilu yina bo me sadila sambu na kubula nge bakashe kele ti mikrobe ya menga, nge lenda baka maladi ya mutindu na mutindu yina ke katukaka na menga.”

 Inki bupusi kubula bakashe ta vanda ti yo na mutindu bantu me zabaka nge? Nge ndima to ve, mutindu nge ke monanaka ke tubaka mingi sambu na nge. Yo ke monisaka kana nge me yelaka to ve, kana bo lenda tudila nge ntima to ve. Toko mosi na zina ya Samantha ke tuba nde: “Konso ntangu ya mono ke monaka muntu mosi ti bakashe na nitu, mono ke monaka yandi bonso bantu ya ke nwaka malafu mingi mpi ke zolaka bafeti.”

 Melanie yina kele ti bamvula 18, ke tadilaka yo mutindu ya nkaka. Yandi ke tuba nde: “Sambu na mono, bakashe ke bumbaka kitoko ya muntu. Yo kele bonso nde bantu yina ke bulaka yo ke zolaka ve nde bantu ya nkaka kumona mutindu bo kele kibeni, yo yina bo ke bulaka bakashe sambu na kudibumba.”

 Keti nge ta zola kuvanda ti yo ntangu yonso? Kana bilumbu mingi me luta, bakashe yina nge bulaka na nitu lenda beba kana nge me kuma nene to mununu. Leke mosi na zina ya Joseph ke tuba nde: “Na nima ya bamvula mingi, mono monaka muntu mosi yina bulaka bakashe na nitu, mpi bakashe yango vandaka diaka ve kitoko.”

 Allen, yina kele ti bamvula 21 ke tuba nde: “Mbala mingi bakashe ke manaka ngala. Mu mbandu, bakashe yina vandaka ntete mfunu sambu na muntu yina bulaka yo lenda vanda diaka ve mfunu na nima ya bamvula fioti.”

 Allen me tuba diambu ya mbote. Diambu ya kieleka kele nde ntangu bantu ke yelaka, mabanza na bo, mambu ya bo ke zolaka, mpi zola na bo ke sobaka kansi bakashe yina bo bulaka na nitu ke sobaka ve. Nkento mosi na zina ya Teresa ke tuba nde: “Buzoba yina mono salaka na kubula bakashe kele kima ya mono ta vilaka ve na kati ya bima yina ke pesaka mono mpasi bamvula mingi me luta.”

 Muntu ya kuyela ke bakaka ntangu ya kutadila mambu yonso na ntwala ya kubaka lukanu. (Bingana 21:5; Baebreo 5:14) Yo yina, tadila bansiku ya Biblia yai ke landa ya ke tubila kubula bakashe.

•  Bakolosai 3:​20: “Beno bana, beno lemfuka na bibuti na beno na mambu yonso, sambu yo kele mbote na Mfumu.”

    Inki mambu ya mpasi lenda kumina nge kana nge ke zinga kisika mosi ti bibuti na nge kansi nge ke zitisa ve lutwadisu na bo?

•  1 Piere 3:3, 4: “Kitoko na beno kuvanda ve ya nganda—kutunga nsuki mpi kulwata bima ya wolo to bilele ya kitoko—kansi yo vanda kimuntu ya kubumbana ya ntima na kitoko yina ke polaka ve ya kikalulu ya pima mpi ya mawete.”

    Sambu na nki Biblia ke benda dikebi ya mingi na “kimuntu ya kubumbana ya ntima”?

•  1 Timoteo 2:9: “Bankento fwete kuditomisa ti bilele . . . kukonda kulutisa ndilu mpi bo vanda ti mabanza ya mbote.”

    “Kukonda kulutisa ndilu” ke tendula nki? Sambu na nki kukonda kulutisa ndilu me luta kuyidika nitu?

•  Baroma 12:1: ‘Beno pesa nitu na beno bonso kimenga ya moyo, ya santu, ya Nzambi ke ndimaka, na mutindu yina beno ta sala kisalu ya santu ti mayele na beno ya kuyindula.’

    Sambu na nki mutindu beto ke sadila nitu na beto kele mfunu na meso ya Nzambi?

 Na kutadila mambu ya beto me tubila, bantu mingi me bakaka lukanu ya kubula ve bakashe. Ya kieleka, bo me monaka nde kima mosi kele mfunu kuluta kubula bakashe. Teresa, yina beto tubilaka na zulu, ke tuba nde: “Kana yo kele ti nsa mosi to bangogo yina nge ke zolaka mingi kibeni to kana yo kele ti muntu mosi yina kele mfunu sambu na nge, sadila nsa yina to songa muntu yina nde yandi kele mfunu mingi sambu na nge. Na kisika ya kubula bakashe, sadila mambu ya nge ke kwikilaka.”