NTENDULA YA BAVERSE YA BIBLIA

Kuyantika 1:1—“Na Luyantiku Nzambi Gangaka Zulu ti Ntoto”

TALA NA

“Na luyantiku Nzambi gangaka zulu ti ntoto.”—Kuyantika 1:1, Mbalula ya Nsi-Ntoto ya Mpa.

“Na luyantiku Nzambi gangaka zulu ti ntoto.”—Kuyantika 1:1, Bible en Kituba.

Ntendula ya Kuyantika 1:1

Verse yai ya ntete ya Biblia ke tubila bakieleka zole ya mfunu. Ya ntete, “zulu ti ntoto,” to luyalanganu ya ke monanaka, kele ti luyantiku. Ya zole, Nzambi muntu gangaka yo.—Kusonga 4:11.

Biblia ke monisa ve banda bantangu ikwa Nzambi salaka zulu ti ntoto, yo ke tendula mpi ve mutindu yandi salaka yo. Kansi yo ke tuba nde yandi salaka zulu ti ntoto na “ngolo na yandi ya mingi kibeni mpi na ngolo na yandi ya ke pesaka boma.”—Yezaya 40:26.

Bo me balula ngogo “gangaka” katuka na verbe mosi ya Kiebreo yina bo ke sadilaka sambu na kutendula kima mosi yina Nzambi me gangaka. a Na Biblia, bo ke bingaka Yehowa b Nzambi mpamba Ngangi.—Yezaya 42:5; 45:18.

Mambu ya Bo Ke Tubila na Baverse Yina Kele na Ntwala mpi na Nima ya Kuyantika 1:1

Verse yai ya ntete ya mukanda ya Kuyantika ke tubila luyantiku ya disolo ya lugangu yina kele na Kuyantika kapu 1 mpi 2. Banda na Kuyantika 1:1 tii na 2:4, Biblia ke tubila na bunkufi mambu ya Nzambi salaka sambu na kuganga ntoto mpi bima yonso ya ke zingaka na zulu na yo, ata mpi bakala ti nkento ya ntete. Na nima ya kutubila mambu yina na bunkufi, Biblia ke tubila na bunda disolo ya ke monisa mutindu Nzambi gangaka bakala ti nkento.—Kuyantika 2:7-25.

Mukanda ya Kuyantika ke tuba nde Nzambi salaka kisalu ya kuganga malembe-malembe na nsungi ya “bilumbu” sambanu. Yo vandaka ve bilumbu ya kieleka ya ke vandaka ti bangunga 24, kansi bansungi ya ntangu yina nda na yo me zabana ve. Ya kieleka, beto lenda sadila ngogo “kilumbu” sambu na bansungi ya ntangu yina kele ti bangunga kuluta 24. Mbandu mosi kele na Kuyantika 2:4, yina ke sadila ngogo “kilumbu” sambu na kutubila “ntangu”; yo ke tubila na bunkufi bisalu yonso ya kuganga yina Nzambi salaka na bilumbu sambanu yina lutaka mpi yo ke tuba nde yo salamaka na “kilumbu” mosi.

Bangindu ya Luvunu na Yina Me Tala Kuyantika 1:1

Ngindu ya luvunu: Nzambi gangaka zulu ti ntoto mwa mafunda ya bamvula me luta.

Diambu ya kieleka: Biblia ke tubila ve ntangu yina Nzambi salaka zulu ti ntoto. Mambu yina Kuyantika 1:1 ke tubila kele ve na kukonda kuwakana ti mambu yina bantu ke tubaka bilumbu yai nde banda bo me salaka zulu ti ntoto bamiliare ya bamvula me lutaka. c

Ngindu ya luvunu: Kuyantika 1:1 ke monisa nde Nzambi kele Butatu sambu ngogo ya Kiebreo ya bo me balula nde “Nzambi” na verse yai kele na ntalu bumbidi (pluriel).

Diambu ya kieleka: Titre “Nzambi” me katuka na ngogo ya Kiebreo’Elo·himʹ, yina kele na ntalu bumbidi, sambu na kumonisa bunene to lukumu, kansi ve ntalu ya bantu. Mukanda mosi (New Catholic Encyclopedia) ke ndima nde ntalu ya bumbidi ya ngogo ’Elo·himʹ mutindu bo me sadila yo na Kuyantika 1:1 “ke vandaka ntangu yonso ti verbe ya ntalu bumosi (singulier), mpi yo ke monisa nde, yo kele beto ya lukumu, ya luzitu, kansi yo ke tubila ve ntalu ya bantu.”—Kubasika ya Zole, Volume 6, lutiti 272.

Tanga Kuyantika kapu 1 ti banoti na nsi ya lutiti yina ke tendula mambu mpi bareferanse yina kele na kati-kati.

a Mukanda mosi (HCSB Study Bible) ke tuba mambu yai sambu na ngogo yai: “Na mutindu na yo ya kuluta ngolo, verbe ya Kiebreo bara’, ya ke tendula ‘kuganga,’ ke tubilaka ve ata fioti muntu. Yo yina bara’ ke tendula kisalu yina Nzambi mpamba me sala.”—Lutiti 7.

b Yehowa kele zina ya Nzambi.—Nkunga 83:18.

c Ntangu yo ke tubila nsungi yina ngogo ya Kiebreo ya bo me balula nde “na luyantiku” ke monisa, mukanda mosi (The Expositor’s Bible Commentary) ke tuba nde: “Ngogo yina ke tubila ve bunda ya nsungi yina.”—Kubasika ya Mpa, Volume I, lutiti 51.