Hihi Bibilia ya New World Translation nĩ ya Kwĩhokeka?
Gĩcunjĩ kĩa mbere kĩa Bibilia ya New World Translation kĩarutirũo mwaka wa 1950. Kuuma hĩndĩ ĩyo, andũ amwe manekĩrĩra nganja kana Bibilia ya New World Translation a nĩ ya kwĩhokeka tondũ kũndũ kũmwe ĩkoragwo ĩrĩ ngũrani na Bibilia iria ingĩ. Haha harĩ na itũmi imwe itũmaga Bibilia ĩyo ĩkorũo na ngũrani na Bibilia iria ingĩ kũndũ kũmwe.
Ihumo cia kwĩhokeka. Bibilia ya New World Translation ĩtaũrĩtwo kuumana na ũthuthuria mũrikĩru wa ica ikuhĩ na kuumana na ikũnjo cia tene cia kwĩhokeka. Ngũrani nayo, Bibilia ya King James Version ya 1611, yaataũrirũo kuumana na ikũnjo itaarĩ cia kwĩhokeka biũ na itaarĩ cia tene ta iria ciahũthĩrirũo Bibilia ya New World Translation ĩgĩtaũrũo.
Wĩhokeku wa ataũri. Ataũri a New World Translation makĩmĩtaũra maatigĩrĩire atĩ matinacenjia ũhoro ũrĩa warĩ maandĩko-inĩ marĩa maatongoririo nĩ roho wa Ngai. (2 Timotheo 3:16) Bibilia nyingĩ nĩ itaũrĩtwo na njĩra ĩtarĩ ya wĩhokeku nĩguo irũmĩrĩre ũndũire wa andũ. Kwa ngerekano, handũ ha kũhũthĩra rĩĩtwa rĩa Ngai Jehova, ihũthagĩra marĩĩtwa ma ũnene ta Mwathani kana Ngai.
Ũtaũri wa kiugo gwa kiugo. Ngũrani na Bibilia ingĩ iria ikoragwo ciongereirũo maũndũ matiganĩte, Bibilia ya New World Translation nĩ ĩgeragia mũno gũtaũra kiugo gwa kiugo angĩkorũo gwĩka ũguo gũtigũtũma ciugo ciage gũtaũkĩka wega kana gũtũme rĩciria rĩa mwandĩki rĩage kuumĩra wega. Bibilia imwe itaũrĩtwo ikoragwo ciongereirũo mawoni ma andũ kana maũndũ mamwe makarutwo.
Ngũrani gatagatĩ ka New World Translation na Bibilia ingĩ
Mabuku matarĩ ho. Bibilia cia ndini ya Gatoreki na Orthodox ikoragwo na mabuku metagwo Apocrypha. O na kũrĩ ũguo, mabuku macio matietĩkĩrĩkĩte nĩ Ayahudi na nĩ ũndũ wa bata kũririkanaga atĩ Bibilia yugaga Ayahudi nĩo “meehokeirũo ndũmĩrĩri theru cia Ngai.” (Aroma 3:1, 2) Kwoguo nĩ ũndũ mwagĩrĩru kuona atĩ Bibilia ya New World Translation na Bibilia ingĩ cia mahinda maya itikoragwo na mabuku macio ma Apocrypha.
Mĩhari ĩmwe kwaga. Bibilia imwe ikoragwo ciongereirũo mĩhari na ciugo iria itakoragwo ikũnjo-inĩ cia tene, no Bibilia ya New World Translation ndĩkoragwo yongereirũo maũndũ macio. Bibilia cia mahinda maya nĩ cieheragia ũhoro ũcio wa kuongererũo kana ikonania atĩ ũhoro ũcio wa kuongererũo ndwarĩ ho ikũnjo-inĩ cia tene. b
Gũtaũra rĩciria. Rĩmwe na rĩmwe ũtaũri wa kiugo gwa kiugo no wage gũtaũkĩka wega kana ũhĩtithie andũ. Kwa ngerekano, ciugo cia Jesu thĩinĩ wa Mathayo 5:3 kaingĩ itaũragwo ũũ: “Kũrathimwo-rĩ, nĩ arĩa athĩni roho.” (English Standard Version; King James Version; New International Version) Andũ aingĩ matitaũkagĩrũo nĩ ciugo ‘gũthĩna roho’ nao angĩ meciragia atĩ Jesu oonanagia bata wa wĩnyihia kana ũthĩni. No Jesu eendaga kũrutana atĩ gĩkeno kĩa ma kiumanaga na mũndũ kũmenya bata wa gũtongorio nĩ Ngai. Bibilia ya New World Translation nĩ ĩkinyagia wega rĩciria rĩrĩa rĩagĩrĩire, tondũ ĩhũthagĩra ciugo “arĩa marũmbũyagia mabataro mao ma kĩĩroho.”—Mathayo 5:3. c
Mawoni mega megiĩ Bibilia ya New World Translation kuuma kũrĩ athomi matarĩ Aira a Jehova
Mũthomi wetagwo Edgar J. Goodspeed akĩandĩka ũhoro wĩgiĩ Bibilia ya New World Translation of the Christian Greek Scriptures marũa-inĩ make ma Dicemba 8, 1950, aaugire ũũ: “Nĩ ngenagio nĩ wĩra ũrĩa ũrutagwo nĩ andũ anyu wa kũrutana thĩinĩ wa thĩ yothe, na ngakenio nĩ Bibilia yanyu tondũ ndĩtaũrĩtwo kiugo gwa kiugo, na ĩheanaga ũhoro na njĩra ĩrataũkĩka wega. Ataũri a Bibilia ĩyo monekaga nĩ meekire ũthuthuria mũrikĩru.”
Profesa Allen Wikgren wa yunivasĩtĩ ya Chicago aaugire atĩ Bibilia ya New World Translation nĩ ngerekano njega ya Bibilia ĩhũthĩrĩte rũthiomi rwa kĩĩrĩu handũ ha kũhoya ũhoro kuuma Bibilia-inĩ ingĩ, na akiuga atĩ “ũhoro wayo ndwĩhocetie harĩ Bibilia ingĩ.”—The Interpreter’s Bible, Mbuku ya I, karatathi ka 99.
Mũthuthuria ũmwe wa maũndũ ma Bibilia kuuma Ngeretha wĩtagwo Alexander Thomson akĩaria ũhoro wa Bibilia ya New World Translation ya Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki aaugire ũũ: “Ũtaũri wa Bibilia ĩyo nĩ ũronania atĩ ĩtaũrĩtwo nĩ andũ marĩ na ũmenyo na ogĩ, arĩa meerutanĩirie ũrĩa wothe kwahoteka gũtaũra kuuma harĩ rũthiomi rwa Kĩngiriki nginya harĩ Gĩthũngũ.”—The Differentiator, Ĩpuro 1952, karatathi ka 52.
Nake Mwandĩki wa mabuku wĩtagwo Charles Francis Potter thutha wa kũgweta maũndũ manini marĩa aaiguaga ta arĩ mageni, aacokire akĩandĩka ũũ: “Ataũri acio tũtoĩ marĩĩtwa mao nĩ meerutanĩirie mũno gũtaũra ũrĩa kwagĩrĩire rũthiomi rwa Kĩngiriki na Kĩhibirania, ũndũ ũrĩa ũronania atĩ nĩ andũ ogĩ na marahota gũtua matua marĩa magĩrĩire.”—The Faiths Men Live By, karatathi ka 300.
O na gũtuĩka Robert M. McCoy nĩ aaiguaga ta Bibilia ya New World Translation ĩrĩ na maũndũ andũ matamenyerete, akĩrĩkĩrĩria nĩ oonanirie atĩ yarĩ na maumĩrĩra mega. Aaugire ũũ: “Ũtaũri wa Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ ũronania atĩ [Aira a Jehova] marĩ na andũ mena ũhoti wa kũhiũrania na mathĩna marĩa maumĩraga rĩrĩa andũ marataũra Bibilia.”—Andover Newton Quarterly, Janũarĩ 1963, karatathi ka 31.
O na gũtuĩka profesa S. MacLean Gilmour ndeetĩkanagia na ũrĩa Bibilia ya New World Translation yataũrĩte maũndũ mamwe, aacokire akiuga atĩ ataũri ayo “maarĩ na ũhoti wa mwanya wa gũtaũkĩrũo nĩ Kĩngiriki.”—Andover Newton Quarterly, Septemba 1966, karatathi ka 26.
Profesa Thomas N. Winter akĩheana mawoni make megiĩ Bibilia ya New World Translation ya Kingdom Interlinear ya Maandĩko ma Kĩngiriki aandĩkire ũũ: “Bibilia ĩyo ĩrĩa ĩtaũrĩtwo nĩ andũ tũtoĩ marĩĩtwa mao ĩhũthĩrĩte rũthiomi rwa kĩĩrĩu na ndĩrĩ na mahĩtia.”—The Classical Journal, Ĩpuro-Mĩĩ 1974, karatathi ka 376.
Mũthuthuria wa rũthiomi rwa Kĩhibirania bũrũri-inĩ wa Israel wĩtagwo Profesa Benjamin Kedar-Kopfstein, aandĩkire ũũ mwaka-inĩ wa 1989: “Rĩrĩa ndĩreka ũthuthuria wĩgiĩ rũthiomi rũrĩa rũhũthĩrĩtwo Bibilia-inĩ ya Kĩhibirania kana kũndũ kũngĩ, kaingĩ hũthagĩra Bibilia ya Gĩthũngũ ya New World Translation. Gwĩka ũguo gũtũmaga hingo ciothe ngorũo na ma na Bibilia ĩyo nĩ ũndũ wa kuona ũrĩa ĩrutĩirũo wĩra mũingĩ nĩguo ĩtaũkĩke na njĩra njega na ĩtarĩ na mahĩtia.”
Profesa wa maũndũ ma ndini wĩtagwo Jason David BeDuhn thutha wa kũringithania Bibilia kenda cia Gĩthũngũ ciũĩkaine mũno aandĩkire ũũ: “Thutha wa kũringithania Bibilia icio, Bibilia ya New World Translation nĩyo ndonire ĩtaũrĩtwo na njĩra nũngĩrĩru gũkĩra icio ingĩ.” O na gũtuĩka andũ aingĩ na athomi aingĩ a Bibilia meciragia atĩ ataũri a Bibilia ya New World Translation nĩo matũmĩte ĩkorũo ĩrĩ ngũrani na Bibilia iria ingĩ nĩ ũndũ wa kũnyitĩrĩra mawoni ma ndini yao, BeDuhn aandĩkire ũũ: “Ngũrani nene ĩrĩa ĩrĩ ho nĩ tondũ Bibilia ya New World Translation ĩtaũrĩtwo ĩkĩrũmĩrĩra ciugo iria ciahũthĩrĩtwo nĩ andĩki a mbere a Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ ĩtekũhĩtia.”—Truth in Translation, karatathi ka 163, 165.
a Maũndũ marĩa magwetetwo mahutĩtie Bibilia ya Gĩthũngũ ya New World Translation ya mbere gũtanarutwo ya 2013 ĩrĩa njĩke mogarũrũku.
b Kwa ngerekano, no ũrore New International Version na Catholic New Jerusalem Bible. Maandĩko mamwe mongereirũo nĩ ta Mathayo 17:21; 18:11; 23:14; Mariko 7:16; 9:44, 46; 11:26; 15:28; Luka 17:36; 23:17; Johana 5:4; Atũmwo 8:37; 15:34; 24:7; 28:29; na Aroma 16:24. Bibilia ya King James Version na Douay-Rheims Version ikoragwo na ũhoro ũnyitaga mbaru ũtatũ thĩinĩ wa 1 Johana 5:7, 8. Ũhoro ũcio woongereirũo mĩaka mĩingĩ thutha wa Bibilia kwandĩkwo.
c Na njĩra o ta ĩyo, Bibilia ya J. B. Phillips ĩtaũrĩte ciugo icio cia Jesu ũũ “arĩa moĩ nĩ mabataraga Ngai,” nayo Bibilia ya The Translator’s New Testament yugĩte “arĩa moĩ mabataro mao ma kĩĩroho.”