Thiĩ harĩ ũhoro

Thiĩ harĩ ũhoro ũrĩa wĩ thĩinĩ

KĨŨRIA GĨA 9

Nĩ Njagĩrĩirũo Gwĩtĩkia atĩ Indo Nĩcio Cieyumĩririe?

Nĩ Njagĩrĩirũo Gwĩtĩkia atĩ Indo Nĩcio Cieyumĩririe?

BATA WA KŨMENYA ŨNDŨ ŨCIO

Angĩkorũo indo nĩ kwĩyumĩria cieyumĩririe, ũtũũro ndũkĩrĩ muoroto. Angĩkorũo indo nĩ kũũmbwo ciombirũo, no tuone macokio mega ma ciũria ciĩgiĩ ũtũũro na cia mahinda mokĩte.

ŨRĨA ŨNGĨKA

Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Alex nĩ mũtukanĩre. Atũũrĩte etĩkĩtie atĩ nĩ kũrĩ Ngai na indo nĩ kũũmbwo ciombirũo. No ũmũthĩ mwarimũ wao wa biology amarutire atĩ kũrĩ na ũira wa kwĩhokeka wa sayansi ũronania atĩ indo nĩ kwĩyumĩria cieyumĩririe. Alex ndangĩenda kuoneka ta arĩ mũkĩgu. Akeĩra ũũ: ‘Angĩkorũo athomi a sayansi marĩ na ũira wa kuonania atĩ indo nĩ kwĩyumĩria cieyumĩririe-rĩ, niĩ ndĩ ũ ndĩmakararie?’

Korũo nĩwe Alex-rĩ, no wĩtĩkanie na ũrutani ũcio atĩ tondũ mabuku nĩ maronania kũrĩ na ũira wa ũndũ ũcio?

TA WĨCIRIE

Andũ aingĩ arĩa metĩkĩtie ũhoro wa ũũmbi na arĩa metĩkĩtie indo nĩ kwĩyumĩria cieyumĩririe, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ o kuuga ũrĩa metĩkĩtie no kaingĩ matimenyaga gĩtũmi gĩa gwĩtĩkia ũguo.

  • Andũ amwe metĩkĩtie ũhoro wa ũũmbi tondũ tu atĩ nĩguo marutĩtwo ndini-inĩ iria mathiaga.

  • Andũ amwe metĩkĩtie atĩ indo nĩ kwĩyumĩria cieyumĩririe tondũ tu atĩ nĩguo maarutirũo cukuru.

CIŨRIA ITHATHATŨ CIA GWĨCIRIA

Bibilia yugaga ũũ: “Nyũmba o yothe nĩ ĩrĩ ũrĩa wamĩakire, no ũrĩa wombire indo ciothe nĩ Ngai.” (Ahibirania 3:4) Hihi nĩ ũndũ wa ũũgĩ gwĩtĩkia ũguo?

Kuuga atĩ indo ti kũũmbwo ciombirũo ti ũndũ wa ũũgĩ tondũ no ta kuuga nyũmba ĩno ti gwakwo yakirũo

ŨRĨA ANDŨ MOIGAGA: Indo ciothe iria irĩ igũrũ na thĩ cioimĩririo nĩ mũtuthũko mũnene mũno.

1. Mũtuthũko ũcio woimanire na kĩĩ kana na ũ?

2. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa ũũgĩ, nĩ atĩ indo nĩcio cieyumĩririe kana nĩ harĩ ũrĩa waciũmbire?

ŨRĨA ANDŨ MOIGAGA: Andũ moimanire na nũgũ.

3. Angĩkorũo andũ moimanire na nũgũ-rĩ, nĩkĩ hagĩkoragwo na ũtiganu mũnene gatagatĩ ka ũũgĩ ũrĩa andũ makoragwo naguo na ũrĩa ũkoragwo na nũgũ?

4. Nĩkĩ gĩtũmaga nginya mĩĩrĩ ya tũnyamũ tũrĩa tũnini ĩkorũo ĩrĩ ya magegania?

ŨRĨA ANDŨ MOIGAGA: Nĩ kũrĩ ũira wa kuonania atĩ indo nĩcio cieyumĩririe.

5. Hihi mũndũ ũrĩa ũroiga ũguo nĩ etuĩrĩirie akamenya kana ũndũ ũcio nĩ wa ma?

6. Nĩ andũ aigana metĩkĩtie atĩ indo nĩ kwĩyumĩria cieyumĩririe no ũndũ tu wa kwĩrũo atĩ andũ arĩa othe ogĩ nĩ metĩkĩtie ũguo?

“Ũngĩkorũo ũgĩthiĩ gĩthaka-inĩ ũkore nyũmba thaka yakĩtwo handũ, hihi no wĩcirie ũũ: ‘Ũyũ nĩ ũndũ wa magegania mũno, mĩtĩ yebangire wega ĩgĩthondeka nyũmba ĩno.’ Ndũngĩkorũo ũrĩ ũndũ wa ũũgĩ gwĩciria ũguo. Kwoguo, tũrĩ na gĩtũmi kĩrĩkũ gĩa gwĩtĩkia atĩ indo ciothe nĩ kwĩyumĩria cieyumĩririe?”—Julia.

“Ta hũũra mbica mũndũ akwĩrĩte atĩ nĩ kũgĩire na mũtuthũko kĩganda-inĩ gĩa gũcaba mabuku na rangi waminjũkĩra thingo wandĩka dictionary. Hihi no wĩtĩkie ũndũ ũcio?”—Eunice.

NĨKĨ NĨ WAGĨRĨIRŨO GWĨTĨKIA ATĨ NĨ KŨRĨ NGAI?

Bibilia ĩgwĩkagĩra ngoro ũhũthagĩre ‘ũhoti waku wa gwĩciria.’ (Aroma 12:1) Ũguo nĩ kuuga atĩ ndũbatiĩ gũkorũo wĩtĩkĩtie nĩ kũrĩ Ngai nĩ ũndũ wa

  • ŨRĨA ŨIGUAGA NGORO-INĨ (Nyonaga no nginya gũkorũo nĩ kũrĩ Ngai)

  • ŨRĨA ANDŨ ANGĨ METĨKĨTIE (Njikaraga kũndũ andũ makoragwo marĩ a ndini)

  • GŨTINDĨKĨRĨRIO (Aciari akwa maandutire atĩ nĩ kũrĩ Ngai na noguo ndetĩkirie)

Handũ ha ũguo, wagĩrĩirũo gũkorũo na itũmi njega ciĩgiĩ ũrĩa wĩtĩkĩtie.

“Hĩndĩ ĩrĩa mwarimũ arathomithania ũrĩa mĩĩrĩ itũ ĩrutaga wĩra, ndikoragwo na nganja atĩ Ngai arĩ kuo. O kĩĩga kĩrĩ wĩra ũrĩa kĩrutaga na maita maingĩ o na tũtimenyaga ikĩruta wĩra. Ũũma nĩ atĩ mwĩrĩ wa mũndũ nĩ wa magegania.”—Teresa.

“Rĩrĩa ndona nyũmba ndaihu na igũrũ, meri kana ngaari, ndĩyũragia ũũ: ‘Nũ wacithondekire?’ Kwa ngerekano, nĩ andũ ogĩ mathondekaga ngaari tondũ ĩkoragwo na tũindo tũingĩ tũnini tũrĩa no mũhaka tũrute wĩra ũrĩa kwagĩrĩire nĩguo ngaari ĩhote gũthiĩ. Angĩkorũo no mũhaka ngaari ĩthondekwo nĩ mũndũ-rĩ, o na ithuĩ no mũhaka akorũo harĩ ũrĩa watũthondekire.”—Richard.

“O ũrĩa ndathiaga na mbere kwĩruta sayansi noguo ndonaga ũrutani wa indo kwĩyumĩria ũtarĩ wa ma. . . . Nĩ ũndũ mũritũ harĩ niĩ gwĩtĩkia atĩ indo nĩcio cieyumĩririe, gũkĩra gwĩtĩkia nĩ kũũmbwo ciombirũo.”—Anthony.

ŨNDŨ WA GWĨCIRIA

O na thutha wa athomi a sayansi gwĩka ũtuĩria mĩaka mĩingĩ, matitaaragĩria na njĩra ĩhaanaine ũhoro wĩgiĩ indo kwĩyumĩria. Angĩkorũo athomi acio matiguithanagĩria ũndũ-inĩ ũcio na nĩo ataaramu-rĩ, hihi nĩ ũndũ wa ũũgĩ gwĩtĩkania na ũrutani ũcio?