GĨCUNJĨ GĨA 9
“Ngai Ndarĩ Mũthutũkanio”
Akristiano kwambĩrĩria kũhunjĩria Andũ a Ndũrĩrĩ arĩa mataarĩ aruu.
Gĩcunjĩ gĩkĩ kĩĩhocetie harĩ Atũmwo 10:1–11:30
1-3. Petero oonire kĩoneki kĩrĩkũ, na nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata tũtaũkĩrũo nĩkĩo?
NĨ MWAKA wa 36 M.M., na Petero amũrĩkĩtwo nĩ riũa akĩhoya arĩ igũrũ rĩa nyũmba hakuhĩ na iria itũũra-inĩ rĩa Jopa. Akoretwo arĩ mũgeni mũciĩ ũcio kwa ihinda rĩa thikũ cigana ũna. Gũkorũo agĩikara kũu nĩ kũronania na gĩkĩro kĩna atĩ ndarĩ na mũthutũkanio. Mwene mũciĩ ũcio etagwo Simoni, nĩ mũtanduki wa njũũa, na Ayahudi amwe matingĩtĩkĩra gũikarania na mũndũ ũraruta wĩra ta ũcio. a O na kũrĩ ũguo, Petero nĩ ekwĩruta ithomo rĩa bata rĩgiĩ ũrĩa Jehova atarĩ mũthutũkanio.
2 Petero akĩhoya, akona kĩoneki. Kĩoneki kĩrĩa arona no gĩtũme Mũyahudi o wothe atangĩke. Arona kĩndũ gĩtariĩ ta gĩtambaya gĩgĩikũrũka kuuma igũrũ kĩrĩ na nyamũ iria itarĩ theru kũringana na Watho. Petero akerũo athĩnje na arĩe, no we akauga: “Ndirĩ ndarĩa kĩndũ o na kĩ kĩrĩ thahu na gĩtarĩ gĩtheru.” No akerũo ũũ maita matatũ: “Tiga kuuga atĩ indo iria Ngai atheretie irĩ na thahu.” (Atũm. 10:14-16) Kĩoneki kĩu gĩgatũma Petero atukanĩrũo, no Jehova akamũteithia gũtaũkĩrũo nĩkĩo.
3 O na ithuĩ nĩ tũrabatara gũtaũkĩrũo nĩ kĩoneki kĩu kĩa Petero, tondũ nĩ kĩonanagia ũrĩa Jehova onaga andũ. Nĩguo tũrute ũira kĩhinyio wĩgiĩ Ũthamaki wa Ngai, twagĩrĩirũo kuonaga andũ ta ũrĩa Ngai amonaga. Reke tũthuthurie maũndũ marĩa mathiũrũrũkĩirie kĩoneki kĩu, nĩguo tũtaũkĩrũo nĩkĩo.
Aathaithaga “Ngai Ategũtigithĩria” (Atũmwo 10:1-8)
4, 5. Korinelio aarĩ ũ, na gwathiire atĩa rĩrĩa aahoyaga?
4 Petero ndaamenyaga atĩ mũthenya ũmwe mbere ĩyo thĩinĩ wa itũũra rĩa Kaisarea, rĩrĩa rĩarĩ kilomita ta 50 mwena wa rũgongo, mũndũ wetagwo Korinelio o nake nĩ oonetio kĩoneki nĩ Ngai. Korinelio aarĩ mũnene wa thigari 100 wa mbũtũ ya Roma, na nĩ ‘eetigĩrĩte Ngai.’ b Ningĩ nĩ aarũmbũyagia mabataro ma famĩlĩ yake, na marĩ “na andũ othe a nyũmba yake nĩ meetigĩrĩte Ngai.” Korinelio ndaagarũrũkĩte agatuĩka Mũyahudi; aarĩ Mũndũ wa Ndũrĩrĩ ũtaarĩ mũruu. Ĩndĩ nĩ aacayagĩra Ayahudi arĩa maarĩ na ũbataro, akamahe indo iria maabataraga. Ningĩ aarĩ mũndũ wa ngoro njega na nĩ ‘aathaithaga Ngai ategũtigithĩria.’—Atũm. 10:2.
5 Kĩndũ ta thaa kenda cia mũthenya, Korinelio akĩhoya eerirũo ũũ nĩ mũraika thĩinĩ wa kĩoneki: “Mahoya maku na iheo ciaku cia tha nĩ ciambatĩte mbere ya Ngai ihaana ta kĩndũ gĩa kĩririkano.” (Atũm. 10:4) O ta ũrĩa eerirũo nĩ mũraika, agĩtũma arũme mageete mũtũmwo Petero. Korinelio arĩ Mũndũ wa Ndũrĩrĩ ũtaarĩ mũruu, aarĩ hakuhĩ kũgĩa na mweke ataagĩte naguo mbere ĩyo. Aakiriĩ kũheo ũhoro mwega wa ũhonokio.
6, 7. (a) Taarĩria ũndũ wonetwo ũrĩa ũronania atĩ Ngai nĩ acokagia mahoya ma andũ a ngoro njega arĩa mendaga kũmenya ũhoro wa ma ũmwĩgiĩ. (b) Maũndũ ta macio monetwo maratũruta atĩa?
6 Hihi ũmũthĩ Ngai nĩ acokagia mahoya ma andũ a ngoro njega arĩa mendaga kũmenya ũhoro wa ma ũmwĩgiĩ? Ta wĩcirie ũndũ ũyũ wonetwo. Mũtumia ũmwe kuuma Albania nĩ aaheirũo ngathĩti ya Mũrangĩri yarĩ na gĩcunjĩ kĩgiĩ kũrera ciana. c Mũtumia ũcio eerire Mũira wa Jehova ũcio wamũceereire ũũ: “Ta maka ndakorũo ndahoya Ngai andeithie kũrera tũirĩtu twakwa! Nĩwe wagũtũma! Wahe ũhoro o ũrĩa ngũbataraga!” Mũtumia ũcio na tũirĩtu twake makĩambĩrĩria kwĩruta Bibilia, na thutha-inĩ mũthuri wake o nake akĩambĩrĩria kwĩruta.
7 Hihi ũndũ ta ũcio wekĩkire o riita rĩmwe tu? Aca. Nĩ gwĩkĩkĩte maũndũ maingĩ ta macio kũndũ kũingĩ thĩinĩ wa thĩ, ũũ atĩ tũtingiuga mekĩkĩte o ũguo hatarĩ gĩtũmi. Maratũruta atĩa? Wa mbere, Jehova nĩ acokagia mahoya ma andũ a ngoro njega arĩa mamũcaragia. (1 Ath. 8:41-43; Thab. 65:2) Wa kerĩ, araika nĩ matũteithagĩrĩria wĩra-inĩ wa kũhunjia.—Kũg. 14:6, 7.
‘Petero nĩ Aarigirũo nĩ Ũrĩa Kĩoneki kĩu Kĩoigĩte’ (Atũmwo 10:9-23a)
8, 9. Ngai eerire Petero atĩa kũgerera roho mũtheru, na Petero eekire atĩa?
8 O hĩndĩ ĩyo Petero aarĩ nyũmba igũrũ “arigĩtwo nĩ ũrĩa kĩoneki kĩu oonete kĩoigĩte-rĩ,” andũ arĩa maatũmĩtwo nĩ Korinelio magĩkinya. (Atũm. 10:17) Hihi Petero, o ũcio woigĩte maita matatũ atĩ ndangĩtĩkĩra kũrĩa irio itarĩ theru kũringana na Watho, nĩ angĩetĩkĩrire gũthiĩ na andũ acio na atonye mũciĩ wa Mũndũ wa Ndũrĩrĩ? Ngai nĩ aahũthĩrire roho wake mũtheru kũmũmenyithia wendi wake ũhoro-inĩ ũcio. Petero eerirũo ũũ: “Atĩrĩrĩ, nĩ harĩ arũme atatũ marakũũria. Kwoguo ũkĩra, ũikũrũke ũthiĩ hamwe nao ũtegũthangania o na hanini, nĩ gũkorũo nĩ niĩ ndĩmatũmĩte.” (Atũm. 10:19, 20) Hatarĩ nganja, kĩoneki kĩrĩa Petero oonetio nĩ kĩamũhaarĩirie gwĩtĩkĩra ũtongoria ũcio wa roho mũtheru.
9 Rĩrĩa Petero aamenyire atĩ Korinelio eerĩtwo nĩ Ngai amũtũmanĩre, akĩnyita andũ acio a ndũrĩrĩ ũgeni “maikare kũu marĩ ageni ake.” (Atũm. 10:23a) Petero amenya wendi wa Ngai, nĩ oonanirie wathĩki na akĩambĩrĩria kũgarũrĩra mawoni make.
10. Jehova atongoragia andũ ake atĩa, na nĩ ciũria irĩkũ tũngĩbatara kwĩyũria?
10 O na ũmũthĩ, Jehova atongoragia andũ ake na njĩra ya kũmaguũrĩria maũndũ o kahora. (Thim. 4:18) Nĩ atongoragia “ngombo ĩrĩa njĩhokeku na njũgĩ” akĩhũthĩra roho wake mũtheru. (Mat. 24:45) Rĩmwe na rĩmwe no tũheo ũtaũku mwerũ wĩgiĩ Kiugo kĩa Ngai, kana kũgĩe na mogarũrũku ithondeka-inĩ. Twagĩrĩirũo kwĩyũria ũũ: ‘Hihi niĩ nyonaga mogarũrũku ta macio atĩa? Hihi nĩ ndĩnyihagĩria ũtongoria wa roho wa Ngai maũndũ-inĩ macio?’
Petero “Agĩathana atĩ Mabatithio” (Atũmwo 10:23b-48)
11, 12. Petero eekire atĩa akinya Kaisarea, na nĩ ũndũ ũrĩkũ eerutĩte?
11 Mũthenya ũrĩa warũmĩrĩire, Petero na andũ angĩ kenda—andũ atatũ arĩa maatũmĩtwo nĩ Korinelio na ‘ariũ a Ithe witũ atandatũ’ Ayahudi kuuma Jopa—magĩthiĩ Kaisarea. (Atũm. 11:12) Tondũ Korinelio nĩ aatanyaga Petero, nĩ aacokanĩrĩirie “andũ a mbarĩ ciao na arata a hakuhĩ” arĩa kwahoteka othe maarĩ Andũ a Ndũrĩrĩ. (Atũm. 10:24) Rĩrĩa maakinyire, Petero agĩka ũndũ atarĩ ecirĩria no eke: Agĩtonya mũciĩ wa Mũndũ wa Ndũrĩrĩ ũtaarĩ mũruu! Petero aameerire ũũ: “Nĩ mũĩ wega atĩ Mũyahudi ndagĩrĩirũo kũnyitanĩra kana gũkuhĩrĩria mũndũ wa rũrĩrĩ rũngĩ, o na kũrĩ ũguo Ngai nĩ anyonetie atĩ ndiagĩrĩirũo kuuga atĩ mũndũ o na ũmwe arĩ na thahu kana atĩ ti mũtheru.” (Atũm. 10:28) Gũkinyĩria hĩndĩ ĩyo, Petero nĩ aataũkĩirũo atĩ kĩoneki kĩrĩa oonete gĩtiahutĩtie o mĩthemba ya irio iria mũndũ aagĩrĩirũo nĩ kũrĩa. Ndaagĩrĩirũo “kuuga atĩ mũndũ o na ũmwe arĩ na thahu,” nginya Mũndũ wa Ndũrĩrĩ.
“Korinelio nake nĩ aamatanyaga na nĩ eetĩte andũ a mbarĩ ciao na arata a hakuhĩ makongana hamwe.”—Atũmwo 10:24
12 Andũ arĩa othe maacemanĩtie nĩ meehaarĩirie gũthikĩrĩria Petero. Korinelio aaugire ũũ: “Ithuothe rĩu tũrĩ haha mbere ya Ngai nĩguo tũigue maũndũ mothe marĩa wathĩtwo nĩ Jehova ũtwĩre.” (Atũm. 10:33) Ta wĩcirie ũrĩa ũngĩigua ũngĩrũo ciugo ta icio nĩ mũndũ ũrerirĩria kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova. Petero aambĩrĩirie na ciugo ici cia bata: “Rĩu nĩ ndaũkĩirũo wega atĩ Ngai ndarĩ mũthutũkanio, no thĩinĩ wa ndũrĩrĩ ciothe, mũndũ ũrĩa ũmwĩtigĩrĩte na wĩkaga ũrĩa kwagĩrĩire nĩ etĩkĩrĩkaga nĩ we.” (Atũm. 10:34, 35) Petero nĩ eerutĩte atĩ Ngai ndathutũkanagia andũ nĩ ũndũ wa rũrĩrĩ rwao, bũrũri ũrĩa moimĩte, kana maũndũ mangĩ ta macio marĩa monekaga na maitho. Petero nĩ aamarutĩire ũira wĩgiĩ ũtungata wa Jesu, gũkua, na kũriũka gwake.
13, 14. (a) Kwagĩire na ũgarũrũku ũrĩkũ mwaka wa 36 M.M., rĩrĩa Korinelio na andũ angĩ a ndũrĩrĩ maatuĩkire Akristiano? (b) Nĩkĩ tũtiagĩrĩirũo gũtuĩra andũ kũringana na ũrĩa maroneka na nja?
13 Thutha ũcio gũgĩkĩka ũndũ wa mwanya mũno: “Hĩndĩ o ĩyo Petero aathiaga na mbere kũheana ũhoro ũcio,” andũ acio a ndũrĩrĩ makĩamũkĩra roho mũtheru. (Atũm. 10:44, 45) Rĩrĩ norĩo ihinda rĩgwetetwo Maandĩko-inĩ rĩrĩa andũ maaitĩrĩirio roho mũtheru mbere ya kũbatithio. Tondũ Petero nĩ aamenyire ũndũ ũcio wonanagia atĩ andũ acio a ndũrĩrĩ nĩ meetĩkĩrĩkĩte nĩ Ngai, “agĩathana atĩ [andũ acio a ndũrĩrĩ] mabatithio.” (Atũm. 10:48) Ihinda rĩa Ayahudi gũkorũo marĩ kĩndũ kĩa mwanya rĩathirire mwaka ũcio wa 36 M.M., rĩrĩa andũ acio a ndũrĩrĩ maatuĩkire Akristiano. (Dan. 9:24-27) Petero nĩ aahũthĩrire ‘cabi ya gatatũ na ya mũico ya Ũthamaki’ hĩndĩ ĩyo aatongoririe harĩ kũrutĩra andũ acio a ndũrĩrĩ ũira. (Mat. 16:19) Cabi ĩyo nĩ yahotithirie Andũ a Ndũrĩrĩ arĩa mataarĩ aruu kũgĩa na mweke wa gũtuĩka Akristiano aitĩrĩrie maguta.
14 O na ũmũthĩ, tũrĩ ahunjia a Ũthamaki, nĩ tũmenyaga atĩ “Ngai ndarĩ mũthutũkanio.” (Rom. 2:11) Wendi wake nĩ atĩ “andũ a mĩthemba yothe mahonokio.” (1 Tim. 2:4) Kwoguo tũtiagĩrĩirũo gũtuĩra andũ kũringana na ũrĩa maroneka na nja. Tũheetwo wĩra wa kũruta ũira kĩhinyio wĩgiĩ Ũthamaki wa Ngai, na ũndũ ũcio ũhutĩtie kũhunjĩria andũ othe, gũtekũmakania rũrĩrĩ rwao, bũrũri wao, ũrĩa mahaana, kana ndini yao.
“Magĩtiga Kũregana na Ũhoro Ũcio, na Makĩgooca Ngai” (Atũmwo 11:1-18)
15, 16. Akristiano amwe Ayahudi maamenereirie Petero nĩkĩ, na aaheanire itũmi irĩkũ cia gwĩka ũrĩa eekire?
15 Petero nĩ eeriragĩria mũno gũthiĩ Jerusalemu nĩguo akaheane ũhoro wĩgiĩ maũndũ marĩa meekĩkĩte. No ũhoro wĩgiĩ ũrĩa Andũ a Ndũrĩrĩ mataarĩ aruu “meetĩkĩrĩte kiugo kĩa Ngai,” nĩ wakinyĩte Jerusalemu mbere yake. Ihinda inini thutha wa Petero gũkinya, “andũ arĩa meekĩrĩire ũhoro wa kũrua makĩambĩrĩria kũmũmenereria.” Nĩ maahĩngĩkĩte tondũ nĩ aaingĩrĩte “nyũmba ya andũ matarĩ aruu na [akarĩanĩra] nao.” (Atũm. 11:1-3) Thĩna ũrĩa warĩ ho ti kana Andũ a Ndũrĩrĩ no matuĩke arũmĩrĩri a Kristo. No arutwo acio Ayahudi maanyitagĩrĩra atĩ Andũ a Ndũrĩrĩ nĩ maabataraga kũrũmĩrĩra Watho—nginya watho wĩgiĩ kũrua—nĩguo mathathaiye Jehova na njĩra ĩretĩkĩrĩka. Hatarĩ nganja, arutwo amwe Ayahudi nĩ maaritũhagĩrũo gwĩtĩkĩra atĩ Watho wa Musa nĩ wakinyĩte mũico.
16 Hihi Petero aaheanire itũmi irĩkũ cia gwĩka ũrĩa eekire? Kũringana na Atũmwo 11:4-16, aataarĩirie maũndũ mana marĩa moonanirie ũtongoria wa Ngai: (1) kĩoneki kĩrĩa oonetio nĩ Ngai (Mũhari wa 4-10); (2) ũrĩa eerirũo nĩ Ngai eke kũgerera roho mũtheru (Mũhari wa 11, 12); (3) mũraika gũceerera Korinelio (Mũhari wa 13, 14); na (4) Andũ a Ndũrĩrĩ kwamũkĩra roho mũtheru. (Mũhari wa 15, 16) Petero aarĩkĩrĩirie na kĩũria gĩkĩ gĩa gwĩcũrania: “Kwoguo-rĩ, angĩkorũo Ngai nĩ aamaheire kĩheo [kĩa roho mũtheru] o kĩrĩa aatũheire o ũguo tũhũ ithuĩ twĩtĩkĩtie Mwathani Jesu Kristo-rĩ, niĩ ndakĩrĩ ũ nĩguo hote kũgirĩrĩria Ngai?”—Atũm. 11:17.
17, 18. (a) Maũndũ marĩa Petero aagwetire maatũmire Akristiano Ayahudi mabatare gũtua itua rĩrĩkũ? (b) Nĩkĩ no ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ gũtũũria ũrũmwe thĩinĩ wa kĩũngano, na tũrabatara kwĩyũria ciũria irĩkũ?
17 Maũndũ macio Petero aagwetire nĩ maatũmire Akristiano acio Ayahudi mabatare gũtua itua rĩa bata. Hihi nĩ mangĩahotire gũtigana na mũthutũkanio ũrĩa maarĩ naguo na mone andũ acio a ndũrĩrĩ maakoretwo mabatithio matariĩ ta Akristiano o tao? Bibilia ĩtwĩraga ũũ: “Rĩrĩa [atũmwo na Akristiano arĩa angĩ Ayahudi] maaiguire maũndũ macio, magĩtiga kũregana na ũhoro ũcio, na makĩgooca Ngai makiugaga: ‘Gwakorũo nĩ ũguo-rĩ, Ngai nĩ aheete andũ a ndũrĩrĩ o nao mweke wa kwĩrira nĩguo makaagĩa na muoyo.’” (Atũm. 11:18) Muonere ũcio mwega nĩ wateithirie gũtũũria ũrũmwe thĩinĩ wa kĩũngano.
18 O na ũmũthĩ no ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ gũtũũria ũrũmwe, tondũ athathaiya a ma makoragwo moimĩte “ndũrĩrĩ-inĩ ciothe, na mĩhĩrĩga, na ikundi cia andũ, na thiomi.” (Kũg. 7:9) Kwoguo ciũngano-inĩ nyingĩ nĩ gũkoragwo na andũ a kuuma ndũrĩrĩ itiganĩte, na marĩ na ũndũire na mĩrerere ngũrani. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, nĩ wega kwĩyũria ũũ: ‘Hihi niĩ nĩ niinĩte mũthutũkanio o wothe ngoro-inĩ yakwa? Hihi nĩ nduĩte itua rĩa kwaga gwĩtĩkĩria maũndũ marĩa marehaga mũgayũkano thĩinĩ wa thĩ ĩno—ta wendo wa bũrũri witũ, rũrĩrĩ rwitũ, ũndũire witũ, na rangi witũ—mahutie ũrĩa nũmbũyanagia na aarĩ na ariũ a Ithe witũ?’ Ririkana ũrĩa gwathiire harĩ Petero (Kefa) mĩaka ĩigana ũna thutha wa Andũ a Ndũrĩrĩ a mbere gũtuĩka Akristiano. Nĩ ũndũ wa gwĩtigĩra andũ amwe arĩa maarĩ na mũthutũkanio, nĩ ‘eeyamũranirie’ na Andũ a Ndũrĩrĩ arĩa maarĩ Akristiano, nginya akĩbatara kũrũngwo nĩ Paulo. (Gal. 2:11-14) Hingo ciothe tũrabatara kwĩmenyerera nĩguo tũtikagwe mũtego-inĩ wa gũkorũo na mũthutũkanio.
“Andũ Aingĩ Magĩtuĩka Etĩkia” (Atũmwo 11:19-26a)
19. Akristiano Ayahudi thĩinĩ wa Antiokia maambĩrĩirie kũhunjĩria a, na kwarĩ na maumĩrĩro marĩkũ?
19 Hihi arũmĩrĩri a Jesu nĩ maambĩrĩirie kũhunjĩria Andũ a Ndũrĩrĩ arĩa mataarĩ aruu? Ta rora ũrĩa gwekĩkire thutha-inĩ itũũra-inĩ rĩa Antiokia ya Siria. d Rĩarĩ itũũra rĩarĩ na Ayahudi aingĩ, no gũtiarĩ na rũmena gatagatĩ ka Ayahudi na Andũ a Ndũrĩrĩ. Kwoguo itũũra rĩa Antiokia rĩarĩ gĩcigo kĩega gĩa kũhunjĩria Andũ a Ndũrĩrĩ. Itũũra-inĩ rĩu nĩkuo arutwo amwe Ayahudi maambĩrĩirie kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega kũrĩ “andũ arĩa maaragia Kĩngiriki.” (Atũm. 11:20) Matiahunjagĩria o Ayahudi arĩa maaragia Kĩngiriki no nĩ nginya Andũ a Ndũrĩrĩ arĩa mataarĩ aruu. Jehova nĩ aarathimire wĩra ũcio, na “andũ aingĩ magĩtuĩka etĩkia.”—Atũm. 11:21.
20, 21. Baranaba oonanirie wĩnyihia atĩa, na tũngĩonania wĩnyihia ta ũcio atĩa ũtungata-inĩ witũ?
20 Kĩũngano kĩa Jerusalemu nĩ gĩatũmire Baranaba itũũra-inĩ rĩa Antiokia, tondũ kwarĩ na andũ aingĩ maabataraga kũhunjĩrio. Andũ aingĩ nĩ meetĩkagĩra gũthikĩrĩria ũhoro ũrĩa mwega ũũ atĩ ndangĩahotire wĩra ũcio arĩ wiki. Mũndũ ũrĩa ũngĩagĩrĩire biũ gũteithĩrĩria nĩ Saulu, ũrĩa ũngĩatũĩkire mũtũmwo kũrĩ ndũrĩrĩ. (Atũm. 9:15; Rom. 1:5) Hihi Baranaba nĩ aagire gwĩta Saulu amũteithie, agĩtigĩra atĩ Saulu ahota kuoneka arĩ mũrutani mwega kũmũkĩra? Aca. Baranaba nĩ oonanirie wĩnyihia. Ooire ikinya rĩa mbere agĩthiĩ Tariso gũcaria Saulu, na magĩcoka nake Antiokia nĩguo agateithĩrĩrie. Maahũthĩrire mwaka ũmwe hamwe gwĩkĩra arutwo hinya thĩinĩ wa kĩũngano kĩrĩa kĩarĩ kũu.—Atũm. 11:22-26a.
21 Tũngĩonania wĩnyihia atĩa ũtungata-inĩ witũ? Ũndũ ũcio ũhutĩtie gwĩtĩkĩra atĩ nĩ kũrĩ maũndũ tũtangĩhota. Tũkoragwo na hinya na ũhoti ũtiganĩte. Kwa ngerekano, andũ amwe no makorũo na ũhoti mũnene wa kũhunjia marĩ mĩhangʼo-inĩ yao kana nyũmba kwa nyũmba, no makaritũhĩrũo nĩ gũcokera andũ kana kwambĩrĩria kwĩruta Bibilia na andũ. Angĩkorũo no wende kwagagĩria ũndũ mũna wĩgiĩ ũtungata, no ũhoe ũteithio. Ũngĩoya ikinya ta rĩu, no ũkorũo na maumĩrĩro mega makĩria na ũkenere ũtungata waku makĩria.—1 Kor. 9:26.
“Gũtũma Ũteithio Kũrĩ Ariũ a Ithe Witũ” (Atũmwo 11:26b-30)
22, 23. Akristiano a Antiokia moonanirie wendo wa Gĩkristiano atĩa, na andũ a Ngai ũmũthĩ monanagia wendo ta ũcio atĩa?
22 Kũu Antiokia nĩkuo “arutwo maambĩrĩirie gwĩtwo Akristiano kũgerera ũtongoria wa Ngai.” (Atũm. 11:26b) Rĩĩtwa rĩu nĩ rĩtaaragĩria wega arutwo a Kristo. Rĩrĩa Andũ a Ndũrĩrĩ maambĩrĩirie gũtuĩka Akristiano-rĩ, hihi nĩ kwagĩire na ũrũmwe gatagatĩ ka Akristiano Ayahudi na arĩa a ndũrĩrĩ? Ta wĩcirie ũrĩa gwekĩrire rĩrĩa kwagĩire na ngʼaragu nene mwaka wa 46 M.M. e Mahinda-inĩ ma tene, ngʼaragu nĩ yagũmagĩra andũ arĩa athĩni mũno, arĩa mataakoragwo meigĩire mbeca kana irio. Ihinda-inĩ rĩu, Akristiano Ayahudi arĩa maaikaraga Judea, arĩa kwahoteka aingĩ ao maarĩ athĩni, nĩ maabataraga ũteithio wa irio na indo ingĩ. Rĩrĩa Akristiano a Antiokia—nginya arĩa maarĩ a ndũrĩrĩ—maamenyire ũndũ ũcio, magĩtũma “ũteithio kũrĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa maaikaraga Judea.” (Atũm. 11:29) Ũcio warĩ wendo mũnene wa Gĩkristiano!
23 O na ũmũthĩ, ũguo noguo andũ a Ngai mateithanagia. Tũngĩmenya atĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ gĩcigo-inĩ gitũ kana bũrũri-inĩ ũngĩ nĩ marabatara ũteithio, tũcaragia njĩra cia kũmateithĩrĩria twĩyendeire. Kamĩtĩ cia wabici cia honge nĩ ithondekaga o na ihenya Kamĩtĩ cia Gũteithĩrĩria Hĩndĩ ya Icanjama nĩguo irũmbũiye aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa mangĩkorũo mahutĩtio nĩ icanjama cia ndũire, ta ihuhũkanio, ithingithia, na tsunami. Mawĩra macio ma kũheana ũteithio nĩ monanagia wendo witũ wa Gĩkristiano.—Joh. 13:34, 35; 1 Joh. 3:17.
24. Tũngĩonania atĩa atĩ nĩ tũtaũkagĩrũo nĩ kĩoneki kĩrĩa Petero oonirio?
24 Tũrĩ Akristiano a ma, nĩ tũtaũkagĩrũo nĩ kĩoneki kĩrĩa Petero oonirio arĩ nyũmba igũrũ itũũra-inĩ rĩa Jopa hĩndĩ ya karine ya mbere. Tũthathayagia Ngai ũtarĩ mũthutũkanio. Wendi wake nĩ tũrute ũira kĩhinyio wĩgiĩ Ũthamaki wake, na ũndũ ũcio ũhutĩtie kũhunjĩria andũ othe gũtekũmakania rũrĩrĩ rwao, bũrũri wao, kana kĩrathi kĩao gĩa ũtonga. Kwoguo, rekei twĩrutanĩrie kũheaga andũ othe arĩa marĩtũthikagĩrĩria mweke wa kwĩruta ũhoro ũrĩa mwega.—Rom. 10:11-13.
Rĩrĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ marabatara ũteithio, nĩ tũmateithagĩrĩria twĩyendeire
a Ayahudi amwe nĩ maanyararaga atanduki a njũũa, tondũ wĩra ũcio watũmaga mahutanie na ciimba cia nyamũ na indo ingĩ irĩ magigi iria maabataraga wĩra-inĩ ũcio. Atanduki a njũũa moonagwo matagĩrĩire gũthiĩ hekarũ-inĩ, na kũndũ kwao kwa biacara kwagĩrĩire gũkorũo gũtanyihĩire mita 20 kuuma harĩa itũũra rĩrĩ. No kũhoteke kĩu nĩ gĩtũmi kĩmwe gĩatũmĩte nyũmba ya Simoni ĩkorũo “hakuhĩ na iria.”—Atũm. 10:6.
b Rora gathandũkũ ka, “ Korinelio na Mbũtũ ya Roma.”
c Gĩcunjĩ kĩu kĩrĩa kĩrĩ na kĩongo, “Mashauri Yenye Kutegemeka Kuhusu Kulea Watoto,” kĩrĩ ngathĩti-inĩ ya Novemba 1, 2006, karatathi ga 4 nginya ka 7.
d Rora gathandũkũ ka, “ Antiokia ya Siria.”
e Mwandĩki wa historĩ Mũyahudi wĩtagwo Josephus nĩ agwetete ũhoro wa “ngʼaragu ĩyo nene” yarĩ kuo hĩndĩ ya Wathani wa Kilaudio (41-54 M.M.).
