1-4. Nĩ kĩĩ kĩratũma Paulo athiĩ Jerusalemu, na nĩ maũndũ marĩkũ egũcemania namo kuo?

 ATHURI a kĩũngano kĩa Efeso nĩ maraigua ũũru mũno Paulo na Luka makiuma Mileto. Ningĩ ti ũndũ mũhũthũ harĩ Paulo na Luka kũmatiga tondũ nĩ mamendete mũno. Amishonarĩ acio erĩ marũgamĩte mwena wa igũrũ wa meri. Marĩ na indo iria marabatara nĩ ũndũ wa rũgendo rũrĩa marathiĩ. Ningĩ nĩ makuuĩte mĩhothi ĩrĩa yonganirio nĩ ũndũ wa Akristiano athĩni thĩinĩ wa Judea na nĩ marenda gũtigĩrĩra atĩ nĩ makinyia kĩheo kĩu.

² Rũhuho rũhooreru rũkahuruta itambaya cia meri na ĩgakũũra kuuma gĩcukĩro kĩu. Arũme acio erĩ hamwe na angĩ mũgwanja arĩa maarĩ hamwe nao, marorete ariũ a Ithe witũ acio marũgamĩte rũteere-inĩ rwa iria marĩ na kĩeha. (Atũm. 20:4, 14, 15) Magaikara mamoeire moko, nginya makairĩria.

³ Paulo akoretwo akĩrutithania wĩra na athuri a kĩũngano kĩa Efeso kwa ihinda ta rĩa mĩaka ĩtatũ ũguo. No rĩu, agĩtongorio nĩ roho mũtheru, erekeire Jerusalemu. No kũhoteke nĩ arecirĩria maũndũ marĩa egũcemania namo akinya kũu. Mbere ĩyo, eerĩte athuri acio ũũ: “Thiĩte Jerusalemu nĩ ũndũ wa gwathĩkĩra roho, o na gũtuĩka ndiũĩ maũndũ marĩa ngũkorana namo kũu, o tiga atĩ roho mũtheru nĩ ũnjĩraga maita maingĩ ndĩ matũũra-inĩ mothe atĩ njera na mathĩna nĩcio injetereire.” (Atũm. 20:22, 23) O na kũrĩ na mogwati, Paulo nĩ arenda “gwathĩkĩra roho.” Ũguo nĩ kuuga atĩ, arona no mũhaka arũmĩrĩre ũtongoria wa roho athiĩ Jerusalemu, na nĩ ehaarĩirie gwĩka ũguo. Nĩ onaga muoyo wake ũrĩ wa bata, no gwĩka wendi wa Ngai nĩguo ũndũ ũrĩa wa bata makĩria harĩ we.

⁴ Hihi ũguo nĩguo ũiguaga? Rĩrĩa tweyamũrĩra Jehova, tũmwĩragĩra atĩ gwĩka wendi wake nĩguo ũrĩkoragwo ũrĩ ũndũ ũrĩa wa bata makĩria ũtũũro-inĩ witũ. No tũgunĩke tũngĩthuthuria kĩonereria kĩa wĩhokeku kĩa mũtũmwo Paulo.

5. Paulo na arĩa maathiaga nake maagereire njĩra ĩrĩkũ magĩthiĩ Turo?

⁵ Meri ĩrĩa Paulo na arĩa maathiaga nake maahaicire, yathiire “ĩmwe kwa ĩmwe.” Ũguo nĩ kuuga atĩ, yathiire na ihenya tondũ kwarĩ na rũhuho rũhooreru, nginya magĩkinya Kosi mũthenya o ũcio. (Atũm. 21:1) Kuonekaga ta meri ĩyo yaikarire kũu ũtukũ ũmwe ĩtanathiĩ Rodo na Patara. Rĩrĩa maakinyire Patara, ĩrĩa yarĩ gĩcũa-inĩ kĩa mwena wa mũhuro wa Asia Nini, ariũ a Ithe witũ acio maahaicire meri nene ya mĩrigo, ĩrĩa yamatwarire ĩmwe kwa ĩmwe nginya Turo, thĩinĩ wa Foenicia. Marĩ njĩra-inĩ nĩ maahĩtũkire “gĩcigĩrĩra gĩa Kuporo . . . kĩrĩ mwena wa ũmotho.” (Atũm. 21:3) Nĩ kĩĩ gĩatũmire Luka, mwandĩki wa Atũmwo agwete atĩ nĩ maahĩtũkire gĩcigĩrĩra gĩa Kuporo?

6. (a) Nĩ kĩĩ kĩngĩatũmire Paulo aigue ekĩrĩtwo ngoro ona Kuporo? (b) Ũiguaga atĩa weciria ũrĩa Jehova akũrathimĩte na agagũteithia?

 ⁶ No gũkorũo Paulo nĩ eerire ariũ a Ithe witũ acio maarĩ nake maũndũ marĩa meekĩkĩte harĩ we arĩ kũu. Rũgendo-inĩ rwa mbere rwa Paulo rwa ũmishonarĩ ta mĩaka kenda mbere ĩyo, marĩ hamwe na Baranaba na Johana ũrĩa wetagwo Mariko, nĩ maacemanirie na mũrogi wetagwo Elima, ũrĩa wamakararirie. (Atũm. 13:4-12) No kũhoteke kuona gĩcigĩrĩra kĩu, na gwĩcũrania maũndũ marĩa meekĩkĩte kuo, nĩ gwekĩrire Paulo ngoro na gũkĩmwĩkĩra hinya nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa maarĩ mbere. O na ithuĩ no tũgunĩke tũngĩĩcũranagia ũrĩa Ngai atũrathimĩte na agatũteithia gũkirĩrĩria magerio. Ũndũ ũcio no ũtũteithie kũigua ta ũrĩa Daudi aaiguaga rĩrĩa aandĩkire ũũ: “Mũndũ ũrĩa mũthingu acemanagia na moritũ maingĩ, no Jehova nĩ amũhonokagia kuuma harĩ moritũ macio mothe.”—Thab. 34:19.

7. Ariũ a Ithe witũ acio maarĩ rũgendo-inĩ meekire atĩa makinya Turo?

⁷ Paulo nĩ aamenyaga atĩ nĩ ũndũ wa bata gũkorũo hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ na nĩ eeriragĩria gũkorũo hamwe nao. Luka aandĩkire atĩ rĩrĩa maakinyire Turo, ‘maacaririe arutwo na makĩmona.’ (Atũm. 21:4) Ariũ a Ithe witũ acio maarĩ rũgendo-inĩ nĩ maamenyaga atĩ nĩ kũrĩ Akristiano maaikaraga Turo, na kwoguo makĩmacaria na hihi magĩikara hamwe nao. Kĩrathimo kĩmwe kĩnene gĩa gũkorũo ũhoro-inĩ wa ma nĩ atĩ o kũrĩa guothe tũngĩthiĩ, no tũkore aarĩ na ariũ a Ithe witũ na matũnyite ũgeni. Andũ arĩa mendete Ngai na marũmagia ũthathaiya wa ma, makoragwo na arata kũndũ guothe thĩinĩ wa thĩ.

8. Twagĩrĩirũo gũtaũkĩrũo atĩa nĩ Atũmwo 21:4?

⁸ Luka agĩtaarĩria ũhoro wa thikũ mũgwanja iria maaikarire Turo, aandĩkire kaũndũ kangĩoneka ta karĩ ga kũmakania: “Nĩ ũndũ wa kũguũrĩrio nĩ roho, [ariũ a Ithe witũ a Turo] nĩ meeraga Paulo kaingĩ atĩ ndagathiĩ Jerusalemu.” (Atũm. 21:4) Kaĩ Jehova eericũkĩtwo? Hihi eeraga Paulo rĩu ndagathiĩ Jerusalemu? Aca. Roho wonanĩtie atĩ Paulo nĩ aangĩanyaririrũo athiĩ Jerusalemu, no ti atĩ ndagathiĩ itũũra-inĩ rĩu. Kũroneka atĩ, kũgerera roho mũtheru, ariũ a Ithe witũ a Turo nĩ maamenyete wega atĩ Paulo nĩ aangĩacemanirie na mogwati Jerusalemu. Kwoguo, tondũ nĩ maamũrũmbũyagia, makĩmwĩra atige gũthiĩ kuo. No tũtaũkĩrũo nĩ kĩrĩa gĩatũmaga mende kũgitĩra Paulo kuumana na ũgwati ũrĩa warĩ mbere yake. O na kũrĩ ũguo, tondũ Paulo nĩ eehotorete gwĩka wendi wa Ngai, agĩthiĩ na mbere na rũgendo rwake nginya Jerusalemu.—Atũm. 21:12.

9, 10. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ Paulo angĩkorũo aaririkanire rĩrĩa ariũ a Ithe witũ a Turo maamũthaithire ndagathiĩ Jerusalemu? (b) Andũ aingĩ thĩinĩ wa thĩ ũmũthĩ magucagĩrĩrio nĩ ũndũ ũrĩkũ, na ũndũ ũcio nĩ ngũrani atĩa na ciugo cia Jesu?

 ⁹ Rĩrĩa ariũ a Ithe witũ acio meerire Paulo ndagathiĩ Jerusalemu, no kũhoteke nĩ aaririkanire atĩ Jesu nĩ eerĩtwo ũndũ o ta ũcio nĩ arutwo ake, rĩrĩa aameerire atĩ nĩ angĩathiire Jerusalemu, anyamario mũno, na oragwo. Petero agĩtindĩkwo nĩ tha eerire Jesu ũũ: “Mwathani, wĩiguĩre tha; maũndũ macio gũtirĩ hĩndĩ magaagũkora.” Jesu aamũcokeirie ũũ: “Coka thutha wakwa, Shaitani! Wee ũrĩ mũhĩnga harĩ niĩ, nĩ ũndũ ndũreciria meciria ma Ngai, ĩndĩ ũreciria meciria ma andũ.” (Mat. 16:21-23) Jesu nĩ eehaarĩirie kwĩima nĩguo ahingie wĩra ũrĩa Ngai aamũheete. O nake Paulo nĩ eehaarĩirie gwĩka ũguo. O ta mũtũmwo Petero, ariũ a Ithe witũ a Turo maarĩ na muoroto mwega, no matiataũkagĩrũo nĩ wendi wa Ngai.

¹⁰ Andũ aingĩ ũmũthĩ mathuuraga gwĩka ũndũ ũrĩa mũhũthũ, o na angĩkorũo tiguo mwega biũ. Mendaga ndini ĩrĩa ĩterĩgagĩrĩria mahingie maũndũ maingĩ. No Jesu aaugire atĩ no mũhaka tũkorũo na muonere ngũrani na ũcio. Eerire arutwo ake ũũ: “Mũndũ o wothe angĩenda kũnũmĩrĩra, nĩ erege na oe mũtĩ wake wa kũnyarirĩrũo na anũmagĩrĩre.” (Mat. 16:24) Kũrũmĩrĩra Jesu nĩguo ũndũ ũrĩa mwega na wa ũũgĩ gwĩka, no tiguo ũndũ ũrĩa mũhũthũ.

11. Arutwo thĩinĩ wa Turo moonanirie atĩa atĩ nĩ meendete Paulo na nĩ maamũnyitaga mbaru?

¹¹ Thutha ũcio, ihinda rĩgĩkinya rĩa Paulo, Luka, na arĩa angĩ maarĩ nao gũthiĩ na mbere na rũgendo rwao. Makiuma kuo, nĩ kuoonekire wega atĩ ariũ a Ithe witũ a Turo nĩ meendete Paulo mũno na nĩ maamũnyitaga mbaru ũtungata-inĩ wake. Athuri, atumia, na ciana makiumagaria Paulo na arĩa maarĩ hamwe nake nginya rũteere-inĩ rwa iria. Othe magĩturia maru, makĩhoya marĩ hamwe magĩcoka makiuganĩra ũhoro. Thutha ũcio, Paulo, Luka, na arĩa maarĩ hamwe nao makĩhaica meri na magĩthiĩ nginya Petolemai,  kũrĩa maakorire ariũ a Ithe witũ na magĩikara nao mũthenya ũmwe.—Atũm. 21:5-7.

12, 13. (a) Filipu aatungatĩire Jehova atĩa arĩ na wĩhokeku? (b) Filipu aaigĩire aciari Akristiano kĩonereria kĩrĩkũ?

¹² Paulo na arĩa maathiaga hamwe nake maacokire magĩthiĩ Kaisarea. Maakinya kuo, magĩtonya “nyũmba ya Filipu ũrĩa warĩ mũhunjia.” a (Atũm. 21:8) No mũhaka akorũo nĩ maakenire mũno kuona Filipu. Mĩaka ta 20 mbere ĩyo, nĩ aamũrĩtwo nĩ atũmwo ateithĩrĩrie wĩra-inĩ wa kũgaya irio kĩũngano-inĩ kĩrĩa gĩakoretwo kĩambĩrĩrio Jerusalemu. Filipu aakoretwo arĩ mũhunjia ũrĩ kĩyo kwa ihinda iraihu. Ririkana atĩ rĩrĩa Akristiano maaumire Jerusalemu nĩ ũndũ wa kũnyarirũo, Filipu aathiire Samaria na akĩambĩrĩria kũhunjia kuo. Thutha ũcio nĩ aahunjĩirie Mũethiopia na akĩmũbatithia. (Atũm. 6:2-6; 8:4-13, 26-38) Filipu aatungatĩire Jehova arĩ mwĩhokeku kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ.

¹³ Ihinda-inĩ rĩu Filipu aaikaraga Kaisarea na aarĩ o na kĩyo wĩra-inĩ wa kũhunjia. Tũmenyaga ũguo tondũ Luka amwĩtĩte “mũhunjia.” Ningĩ aarĩ na airĩtu ana arĩa maarathaga mohoro, ũndũ ũrĩa ũronania atĩ nĩ maarũmĩrĩire kĩonereria kĩa baba wao. b (Atũm. 21:9) No mũhaka akorũo Filipu nĩ eerutanĩirie mũno gũteithia famĩlĩ yake yende Jehova na ĩmũtungatĩre. Aciari Akristiano ũmũthĩ nĩ magĩrĩirũo kwĩgerekania na kĩonereria kĩa Filipu, magakorũo na kĩyo ũtungata-inĩ, na magateithĩrĩria ciana ciao ciende wĩra wa kũhunjia.

14. Nĩ mweke ũrĩkũ woimagĩra rĩrĩa Paulo aaceerera aarĩ na ariũ a Ithe witũ, na tũngĩĩgerekania nao atĩa?

¹⁴ Kũrĩa guothe Paulo aathiaga nĩ  aacaragia aarĩ na ariũ a Ithe witũ na akahũthĩra mahinda hamwe nao. Hatarĩ nganja, aarĩ na ariũ a Ithe witũ acio nĩ maakenaga kũnyita ũgeni Paulo na arĩa maarĩ hamwe nake. Ũndũ ũcio nĩ wamaheaga mahinda ma ‘gwĩkĩrana ngoro.ʼ (Rom. 1:11, 12) O na ũmũthĩ nĩ tũkoragwo na mĩeke ta ĩyo ya gwĩkĩrana ngoro. O na angĩkorũo tũtirĩ na indo nyingĩ, nĩ twĩkĩragwo ngoro rĩrĩa twanyita ũgeni mũrori wa mũthiũrũrũko hamwe na mũtumia wake.—Rom. 12:13.

15, 16. Agabo aaheanire ndũmĩrĩri ĩrĩkũ, na yarĩ na moimĩrĩro marĩkũ harĩ arĩa maamĩiguire?

¹⁵ Hĩndĩ ĩyo Paulo aaikaraga kwa Filipu, nĩ gwokire mũgeni ũngĩ waheetwo gĩtĩo wetagwo Agabo. Andũ arĩa maarĩ mũciĩ kwa Filipu nĩ maamenyaga atĩ Agabo aarĩ mũnabii tondũ nĩ aarathĩte ũhoro wa ngʼaragu nene ĩrĩa yokire hĩndĩ ya mũthamaki Kilaudio. (Atũm. 11:27, 28) No kũhoteke meeyũragia: ‘Nĩ kĩĩ gĩatũma Agabo oke? Nĩ ndũmĩrĩri ĩrĩkũ arehe?ʼ O meroreire, akĩoya mũcibi wa Paulo, ũrĩa warĩ gĩtambaya kĩraihu kĩoohagwo njohero-inĩ na nĩ kĩngĩahũthĩrirũo gũkuua mbeca na indo ingĩ. Agabo akĩĩyoha magũrũ na moko make akĩhũthĩra mũcibi ũcio. Agĩcoka akĩheana ndũmĩrĩri ĩno nditũ: “Roho mũtheru ũroiga atĩrĩ, ‘Ũguo noguo mwene mũcibi ũyũ akoohwo nĩ Ayahudi thĩinĩ wa Jerusalemu, na nĩ makaamũneana moko-inĩ ma andũ a ndũrĩrĩ.’”—Atũm. 21:11.

¹⁶ Ũrathi ũcio nĩ woonanirie wega atĩ Paulo nĩ aangĩathiire Jerusalemu. Ningĩ nĩ woonanirie atĩ Ayahudi kũu nĩ mangĩamũneanire “moko-inĩ ma andũ a ndũrĩrĩ.” Andũ arĩa maaiguire ũrathi ũcio nĩ maamakire mũno. Luka aandĩkire ũũ: “Twaigua ũguo, tũrĩ hamwe na arĩa maarĩ hau tũkĩambĩrĩria kũmũthaitha ndakambate Jerusalemu. Nake Paulo agĩcokia atĩrĩ: ‘Nĩ kĩĩ kĩratũma mũrĩre na mũgerie kũnjũraga ngoro? Gĩai na ma atĩ nĩ ndĩhaarĩirie, to kuohwo tu, no nĩ nginya gũkua ndĩ kũu Jerusalemu, nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩa Mwathani Jesu.ʼ”—Atũm. 21:12, 13.

17, 18. Paulo oonanirie atĩa itua rĩake irũmu rĩa gwĩka wendi wa Ngai, na ariũ a Ithe witũ maaiyũkirie ũndũ ũcio atĩa?

¹⁷ Ta hũũra mbica ũrĩa kwahaanaga. Ariũ a Ithe witũ, nginya Luka marathaitha Paulo ndagathiĩ Jerusalemu. Amwe o na nĩ kũrĩra mararĩra. Thutha wa Paulo kuona ũrĩa mamwendete na ũrĩa maratangĩka nĩ ũndũ wake, akameera ahooreire atĩ nĩ ‘marageria kũmũũraga ngoro.’ No nĩ atuĩte itua irũmu, na o ta ũrĩa ataarekire ariũ a Ithe witũ a Turo mamũgirĩrĩrie gũthiĩ Jerusalemu, no taguo ategwĩtĩkĩria ariũ a Ithe witũ a Kaisarea mamũgirĩrĩrie gũthiĩ kuo.  Handũ ha ũguo, akamataarĩria nĩkĩ arĩ o mũhaka athiĩ Jerusalemu. Paulo nĩ oonanirie ũmĩrĩru mũnene mũno! O ta Jesu, Paulo nĩ aatuĩte itua irũmu rĩa gũthiĩ Jerusalemu. (Ahib. 12:2) Ti atĩ Paulo nĩ eendaga gũkua nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wake, no ũndũ ũcio ũngĩekĩkire, aangĩonire arĩ gĩtĩo gũkua arĩ mũrũmĩrĩri wa Kristo Jesu.

¹⁸ Ariũ a Ithe witũ acio maaiyũkirie ũndũ ũcio atĩa? Nĩ maatĩĩire itua rĩa Paulo. Tũthomaga ũũ: “Rĩrĩa aaregire gũtũigua, tũgĩtigana nake na tũkiuga: ‘Reke wendi wa Jehova wĩkĩke.ʼ” (Atũm. 21:14) Ariũ a Ithe witũ acio maageragia kũiguithia Paulo ndagathiĩ Jerusalemu, matianyitĩrĩire mawoni mao. Maathikĩrĩirie Paulo na magĩĩtĩkania nake. Nĩ moonire bata wa gwĩtĩkĩra wendi wa Jehova, o na angĩkorũo ndwarĩ ũndũ mũhũthũ harĩ o. Paulo nĩ aambĩrĩirie rũgendo rũrĩa rũngĩarigĩrĩirie na gĩkuũ gĩake. Ũngĩarĩ ũndũ mũhũthũ harĩ Paulo korũo andũ acio maamwendete matiageririe kũmũgirĩrĩria gũthiĩ.

19. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa bata twĩrutaga kuumana na ũrĩa gwekĩkire harĩ Paulo?

¹⁹ Nĩ twĩrutaga ũndũ wa bata kuumana na ũndũ ũcio wekĩkire harĩ Paulo: Tũtiagĩrĩirũo kũũraga andũ arĩa angĩ ngoro rĩrĩa  mareima nĩguo matungatĩre Ngai. No tũhũthĩre ũndũ ũcio maũndũ-inĩ maingĩ, to marĩa marahutania na muoyo na gĩkuũ. Kwa ngerekano, o na gũtuĩka aciari aingĩ Akristiano nĩ maritũhagĩrũo rĩrĩa ciana ciao ciauma mũciĩ ithiĩ igatungatĩre Jehova kũndũ kũraihu, nĩ meerutanagĩria nĩguo matigaciũrage ngoro. Phyllis, ũrĩa ũikaraga Ngeretha, nĩ aririkanaga ũrĩa aaiguire rĩrĩa mũirĩtu wake wa mũmwe aathiire Afrika agatungate arĩ mishonarĩ. Aaugire ũũ: “Rĩu rĩarĩ ihinda iritũ mũno. Nĩ ndaiguire ũũru, tondũ angĩathiire kũndũ kũraihu mũno. Ndaiguaga ndĩ na kĩeha na ihinda-inĩ o rĩu ngaigua ndĩ mũkenu. Nĩ ndahoire mũno igũrũ rĩgiĩ ũndũ ũcio. No rĩu rĩarĩ itua rĩake, na gũtirĩ hĩndĩ ndageririe kũrĩcenjia. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, hĩndĩ ciothe ndamũrutaga kũiga maũndũ ma Ũthamaki mbere. Atungatĩire Jehova mabũrũri-inĩ matiganĩte kwa ihinda rĩa mĩaka 30, na nĩ njokagĩria Jehova ngatho o mũthenya nĩ ũndũ wa mũirĩtu wakwa gũtũũra arĩ mwĩhokeku.” Nĩ ũndũ mwega mũno gwĩkĩra ngoro aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa meimaga nĩguo matungatĩre Jehova!

20, 21. Nĩ kĩĩ kĩronania atĩ Paulo nĩ eendaga gũkorũo hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ, na eendaga gũkorũo hamwe nao nĩkĩ?

²⁰ Thutha wa kwĩhaarĩria, Paulo makiumagara hamwe na ariũ a Ithe witũ kuuma Kaisarea, ũndũ ũrĩa woonanirie atĩ maarĩ ehokeku na nĩ maamũnyitaga mbaru. Rũgendo-inĩ rwao ruothe rwa gũthiĩ Jerusalemu, Paulo na arĩa maarĩ hamwe nake nĩ maacaragia mĩeke ya gũkorũo hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Maakorire arutwo itũũra-inĩ rĩa Turo, na magĩikara hamwe nao thikũ mũgwanja. Nĩ maathiire kũgeithia aarĩ na ariũ a Ithe witũ itũũra-inĩ rĩa Petolemai, na magĩikara nao mũthenya ũmwe. Itũũra-inĩ rĩa Kaisarea nĩ maaikarire mũciĩ kwa Filipu thikũ cigana ũna. Thutha ũcio, arutwo amwe kuuma Kaisarea nĩ maaumagaririe Paulo na arĩa maarĩ hamwe nake makĩmakinyia Jerusalemu, kũrĩa maanyitirũo ũgeni kwa mũndũ wetagwo Munasoni, ũrĩa warĩ ũmwe wa arutwo arĩa a mbere. Thutha-inĩ rĩrĩa maakinyire Jerusalemu, Luka andĩkĩte ũũ: “Ariũ a Ithe witũ magĩtũnyita ũgeni makenete.”—Atũm. 21:17.

²¹ Hatarĩ nganja, Paulo nĩ eendaga gũkorũo hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Nĩ eekagĩrũo ngoro rĩrĩa ahũthĩra mahinda hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ, o ta ũrĩa twĩkagĩrũo ngoro ũmũthĩ. Hatarĩ nganja, ũndũ ũcio nĩ wekĩrire Paulo hinya nĩguo ahote kũngʼethanĩra na akararia arĩa meendaga kũmũũraga.