Thiĩ harĩ ũhoro

Thiĩ harĩ ũhoro ũrĩa wĩ thĩinĩ

GĨCUNJĨ GĨA 14

Jehova Aaheanire “Ũkũũri nĩ Ũndũ wa Gũkũũra Andũ Aingĩ”

Jehova Aaheanire “Ũkũũri nĩ Ũndũ wa Gũkũũra Andũ Aingĩ”

1, 2. Bibilia ĩtaaragĩria atĩa ũhoro wĩgiĩ andũ, na kĩhonia gĩa thĩna ũcio nĩ kĩrĩkũ?

 “ŨŨMBI wothe ũthiaga na mbere gũcaya hamwe na ũrĩ na ruo hamwe.” (Aroma 8:22) Mũtũmwo Paulo aahũthĩrire ciugo icio kuonania ũrĩa tũbataraga kũiguĩrũo tha. Kũringana na muonere wa andũ, no kuoneke ta gũtarĩ hĩndĩ mĩnyamaro, mehia, na gĩkuũ igaathira. No ũhoti wa Jehova ndũhaana ta wa andũ. (Ndari 23:19) Tondũ we nĩ Ngai wa kĩhooto, nĩ atũheete kĩhonia kĩa mĩtangĩko itũ. Kĩhonia kĩu nĩ ũkũũri.

2 Ũkũũri nĩguo kĩheo kĩrĩa kĩnene makĩria Jehova aheete andũ. Nĩ ũtũmaga kũhoteke andũ makũũrũo kuuma harĩ mehia na gĩkuũ. (Aefeso 1:7) Ũkũũri nĩguo ũtũmaga tũkorũo na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgatũũra tene na tene kũrĩa igũrũ kana gũkũ thĩ ĩrĩ paradiso. (Luka 23:43; Johana 3:16; 1 Petero 1:4) No hihi ũkũũri nĩ kĩĩ? Ũtũrutaga atĩa igũrũ rĩgiĩ kĩhooto gĩtũũgĩru kĩa Jehova?

Ũrĩa Gwathiire Nĩguo Ũkũũri Ũbataranie

3. (a) Ũkũũri wabataranirie nĩkĩ? (b) Nĩ kĩĩ gĩatũmire Ngai age kũhũthahũthia ituĩro rĩa gĩkuũ harĩ njiarũa cia Adamu?

3 Ũkũũri wabataranirie nĩ ũndũ wa mehia ma Adamu. Rĩrĩa Adamu aagire gwathĩkĩra Ngai, aagaĩire njiarũa ciake maũndũ ta mĩrimũ, kĩeha, ruo, na gĩkuũ. (Kĩambĩrĩria 2:17; Aroma 8:20) Ngai ndangĩaiguire tha ahũthahũthie ituĩro rĩa gĩkuũ. Gwĩka ũguo kũngĩarĩ kwagarara watho wake ũrĩa uugĩte atĩ: “Mũcara wa mehia nĩ gĩkuũ.” (Aroma 6:23) Na Jehova angĩahũthirie ithimi ciake cia kĩhooto, waganu na uuni-watho nĩ ingĩaiyũrire thĩinĩ wa thĩ!

4, 5. (a) Shaitani aaririe maheeni marĩkũ megiĩ Ngai, na nĩ kĩĩ gĩatũmire Jehova one kwagĩrĩire kũrũnga maheeni macio? (b) Nĩ maheeni marĩkũ Shaitani aaririe megiĩ ndungata njĩhokeku cia Jehova?

4 O ta ũrĩa Gĩcunjĩ gĩa 12 kĩonanĩtie, ũremi ũrĩa wekĩkire Edeni woimĩririe maũndũ manene o na makĩria. Shaitani nĩ aahakire rĩĩtwa rĩa Ngai gĩko mũno. Na njĩra ĩyo, akiuga atĩ Jehova nĩ mũheenania na mũtongoria ũtarĩ tha ũimaga ciũmbe ciake wĩyathi. (Kĩambĩrĩria 3:1-5) Tondũ Shaitani aahaanire ta aharagania muoroto wa Ngai wa gũtũma thĩ ĩiyũrũo nĩ andũ athingu, eendaga kuonania atĩ Ngai ndangĩhota kũhingia muoroto wake. (Kĩambĩrĩria 1:28; Isaia 55:10, 11) Korũo Jehova ndooire ikinya, no kũhoteke ciũmbe ciake nyingĩ nĩ ingĩagire kwĩhoka wathani wake.

5 Shaitani ningĩ nĩ aaririe maheeni megiĩ ndungata njĩhokeku cia Jehova, akiuga atĩ ciamũtungatagĩra nĩ ũndũ wa mwĩyendo, na atĩ ingĩgerio gũtirĩ o na ĩmwe yacio ĩngĩtũũria wĩhokeku harĩ Ngai. (Ayubu 1:9-11) Maũndũ macio maarĩ na ũritũ makĩria gũkĩra mathĩna ma andũ. Jehova nĩ oonire kwagĩrĩire kũrũnga maheeni macio ma Shaitani. No hihi Ngai angĩekire ũguo atĩa, na atigĩrĩre atĩ nĩ ehereria andũ mathĩna?

Ũkũũri—Kĩndũ Kĩringaine

6. Gweta ciugo imwe ihũthĩrĩtwo thĩinĩ wa Bibilia gũtaarĩria njĩra ĩrĩa Ngai aahũthĩrire gũkũũra andũ.

6 Kĩhonia kĩrĩa Jehova aaheanire kĩarĩ gĩa tha mũno na gĩa kĩhooto, na gũtirĩ mũndũ ũngĩeciririe gwĩka ũndũ ta ũcio. No warĩ ũndũ mũhũthũ mũno. Ciugo imwe iria ihũthagĩrũo gũtaarĩria ũndũ ũcio nĩ ta gũkũũra, kũgũra, kũiguithania, na kũhumbĩra mehia. (Thaburi 49:8; Danieli 9:24; Agalatia 3:13; Akolosai 1:20; Ahibirania 2:17) No kiugo kĩrĩa hihi gĩtaaragĩria wega makĩria, nĩ kĩrĩa kĩahũthĩrirũo nĩ Jesu. Ooigire ũũ: “O ta ũrĩa Mũrũ wa mũndũ atookire gũtungatĩrũo, ĩndĩ ookire nĩguo atungate, na arute muoyo wake ũtuĩke ũkũũri [Kĩngiriki, lyʹtron] nĩ ũndũ wa gũkũũra andũ aingĩ.”—Mathayo 20:28.

7, 8. (a) Thĩinĩ wa Maandĩko-rĩ, kiugo “ũkũũri” kiugĩte atĩa? (b) Ũkũũri ũbataraga gũkorũo ũringaine nĩkĩ?

7 Ũkũũri nĩ kĩĩ? Kiugo gĩa Kĩngiriki kĩrĩa kĩhũthĩrĩtwo mũhari-inĩ ũcio kiumanĩte na kiugo kiugĩte “kũrekereria kana kuohora.” Kiugo kĩu kĩahũthagĩrũo gũtaarĩria mbeca iria ciarĩhagwo nĩguo andũ arĩa maatahagwo mbaara-inĩ marekererio. Kwoguo, ũkũũri no wĩrũo nĩ thogora ũrĩa ũrĩhagwo nĩgetha kĩndũ kĩna gĩcokio. Thĩinĩ wa Maandĩko ma Kĩhibirania, kiugo kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “ũkũũri” (koʹpher) kiumanĩte na kiugo kiugĩte “kũhumbĩra.” Kwa ngerekano, Ngai eerĩte Nuhu atĩ no mũhaka ‘ahumbĩreʼ (kiugo o ta kĩu gĩa Kĩhibirania) thabina na rami. (Kĩambĩrĩria 6:14) Ũndũ ũcio ũratũteithia kuona atĩ gũkũũra no ũndũ ũmwe na kũhumbĩra mehia.—Thaburi 65:3.

8 Ningĩ ibuku rĩĩtagwo Theological Dictionary of the New Testament riugaga atĩ kiugo koʹpher “hĩndĩ ciothe kĩonanagia kĩndũ kĩiganaine,” kana kĩringaine. Kwoguo, nĩguo mehia mahumbĩrũo, no mũhaka kũrĩhwo thogora ũringaine biũ kana ũkũhumbĩra biũ moimĩrĩro moru ma mehia macio. Nĩkĩo Watho ũrĩa Ngai aaheete Isiraeli woigĩte ũũ: “Muoyo ũrĩrĩhagwo na muoyo, riitho rĩkarĩhwo na riitho, igego rĩkarĩhwo na igego, guoko gũkarĩhwo na guoko, kũgũrũ gũkarĩhwo na kũgũrũ.”—Gũcokerithia Maathani 19:21.

9. Athuri ehokeku a tene maarutaga magongona ma nyamũ nĩkĩ, na Jehova oonaga atĩa magongona macio?

9 Athuri ehokeku a tene kuuma Habili gũthiĩ na mbere, nĩ maarutagĩra Ngai magongona ma nyamũ. Na njĩra ĩyo, moonanirie atĩ nĩ maamenyaga o nĩ ehia na nĩ maabataraga gũkũũrũo, na makĩonania atĩ nĩ meetĩkĩtie ũkũũri ũrĩa Ngai eeranĩire kũgerera “mbeũ” yake. (Kĩambĩrĩria 3:15; 4:1-4; Maũndũ ma Alawii 17:11; Ahibirania 11:4) Jehova nĩ aakenagio nĩ magongona mao na agatũma athathaiya acio ake metĩkĩrĩke maitho-inĩ make. No magongona macio ma nyamũ matiarĩ maiganu. Nyamũ itingĩahotire kũhumbĩra biũ mehia ma andũ tondũ nĩ ciũmbe cia gĩkĩro gĩa thĩ ikĩringithanio na andũ. (Thaburi 8:4-8) Nĩkĩo Bibilia yugaga ũũ: “Thakame ya ndegwa na ya mbũri ndĩngĩhota kweheria mehia.” (Ahibirania 10:1-4) Magongona macio maarũgamĩrĩire igongona rĩa ũkũũri rĩrĩa rĩngĩarutirũo thutha-inĩ.

“Ũkũũri Ũringaine”

10. (a) Ũrĩa ũngĩarutire ũkũũri aagĩrĩirũo kũringana na ũ, na nĩkĩ? (b) Nĩkĩ no igongona rĩa mũndũ ũmwe tu rĩabataranagia?

10 Mũtũmwo Paulo ooigire atĩ andũ “othe makuaga nĩ ũndũ wa Adamu.” (1 Akorintho 15:22) Kwoguo, ũrĩa ũngĩakuire nĩguo arute ũkũũri aagĩrĩirũo gũkorũo arĩ mũndũ mũkinyanĩru o ta Adamu. (Aroma 5:14) Gũtirĩ kĩũmbe kĩngĩ kĩngĩagĩrĩire kũruta ũkũũri ta ũcio. Mũndũ mũkinyanĩru ũtagaĩte mehia ma Adamu nowe tu ũngĩahotire kũruta “ũkũũri ũringaine nĩ ũndũ wa andũ othe,” ũrĩa ũngĩarũgamĩrĩire biũ muoyo mũkinyanĩru ũrĩa Adamu aateire. (1 Timotheo 2:6) Hatiarĩ na bata andũ milioni nyingĩ marutwo marĩ igongona nĩguo mahumbĩre mehia ma o mũndũ o mũndũ wa rũciaro rwa Adamu. Mũtũmwo Paulo ooigire ũũ: “Kũgerera harĩ mũndũ ũmwe [Adamu] mehia [nĩ] maatonyire thĩinĩ wa thĩ na gĩkuũ gĩgĩtonya nĩ ũndũ wa mehia.” (Aroma 5:12) Na “tondũ gĩkuũ gĩokire kũgerera harĩ mũndũ,” Ngai aaheanire ũkũũri kũgerera “harĩ mũndũ.” (1 Akorintho 15:21) Eekire ũguo atĩa?

“Ũkũũri ũringaine nĩ ũndũ wa andũ othe”

11. (a) Ũrĩa ũngĩarutire ũkũũri “[angĩacamire] gĩkuũ nĩ ũndũ wa andũ othe” na njĩra ĩrĩkũ? (b) Nĩkĩ Adamu na Hawa matingĩagunĩkire nĩ ũkũũri? (Rora kohoro ka magũrũ-inĩ.)

11 Jehova aabangire kũgĩe na mũndũ mũkinyanĩru arute muoyo wake eyendeire ũtuĩke igongona. Kũringana na Aroma 6:23, “mũcara wa mehia nĩ gĩkuũ.” Ũrĩa ũngĩarutire muoyo wake ũtuĩke ũkũũri, “[angĩacamire] gĩkuũ nĩ ũndũ wa andũ othe.” Na njĩra ĩyo, arĩhe mũcara wa mehia ma Adamu. (Ahibirania 2:9; 2 Akorintho 5:21; 1 Petero 2:24) Ũndũ ũcio nĩ ũngĩarĩ na ũguni mũnene. Na njĩra ya kwehereria andũ athĩki a rũciaro rwa Adamu ituĩro rĩa gĩkuũ, ũkũũri nĩ ũngĩeheririe kĩhumo kĩa moimĩrĩro moru ma mehia. aAroma 5:16.

12. Heana ngerekano ĩronania ũrĩa kũrĩha thiirĩ ũmwe kũngĩguna andũ aingĩ.

12 Ta wĩcirie ngerekano ĩno: Ta tua ũikaraga thĩinĩ wa taũni ĩrĩa aikari aingĩ ayo marutaga wĩra thĩinĩ wa kambuni ĩmwe nene. Mũrĩ na andũ arĩa mũikaranagia nao nĩ mũrĩhagwo wega na mũgaikara mũtũũrĩre mwega. No mũthenya ũmwe kambuni ĩyo ĩkahingwo, tondũ mũnene wa kambuni nĩ atuĩkĩte mungumania, na nĩ ũndũ ũcio kambuni ĩkahara. Nĩ ũndũ wa kwaga wĩra, mũkaremwo kũrĩha mathiirĩ marĩa mũrĩ namo. Mũndũ ũcio ũmwe mungumania agatũma arĩa mahikanĩtie, ciana ciao, na arĩa makombithanĩtie mbeca manyamarĩke. No gũkoneka kĩhonia. Mũndũ ũmwe mũtongu akerutĩra gũteithia. Nĩ ũndũ wa kũmenya ũguni wa kambuni ĩyo, na kũiguĩra tha aruti wĩra hamwe na famĩlĩ ciao, akabanga ũrĩa ekũrĩhĩra kambuni ĩyo thiirĩ na akamĩhingũra rĩngĩ. Kũrĩhwo gwa thiirĩ ũcio ũmwe gũkarehe kĩhonia harĩ aruti wĩra, famĩlĩ ciao, na arĩa makombithanĩtie mbeca. Ũguo no taguo kũrĩhwo gwa thiirĩ wa Adamu kũgunaga andũ milioni nyingĩ.

Nũũ Waheanire Ũkũũri?

13, 14. (a) Jehova aaheanire ũkũũri na njĩra ĩrĩkũ? (b) Ũkũũri warĩhirũo kũrĩ ũ, na ũndũ ũcio ũratũruta atĩa igũrũ rĩgiĩ Jehova?

13 Jehova nowe tu ũngĩahotire kũheana “Gatũrũme . . . karĩa keheragia mehia ma kĩrĩndĩ gĩa gũkũ thĩ.” (Johana 1:29) No Ngai ndaathuurire mũraika o wothe oke arute ũkũũri. Handũ ha ũguo, aathuurire Ũrĩa ũngĩacokirie wega biũ thitango ya Shaitani kwerekera ndungata ciake cia gũkũ thĩ. Jehova eeimire na njĩra nene akĩruta Mũrũ wake wa mũmwe, ũrĩa “aakenagĩra mũno.” (Thimo 8:30) Mũrũ wa Ngai nake “aatiganire na kĩrĩa gĩothe aarĩ nakĩo” kũrĩa igũrũ eyendeire. (Afilipi 2:7) Jehova aaringire kĩama, agĩthamia muoyo wa Mũrũ wake wa irigithathi kuuma igũrũ nginya thĩinĩ wa nda ya mũirĩtu Mũyahudi warĩ gathirange wetagwo Mariamu. (Luka 1:27, 35) Thutha wa gũciarũo arĩ mũndũ, mũrũ ũcio eetirũo Jesu. No kĩĩwatho, nĩ angĩetirũo Adamu wa kerĩ, tondũ aaringaine biũ na Adamu. (1 Akorintho 15:45, 47) Nĩ ũndũ ũcio, Jesu nĩ angĩarutire muoyo wake ũrĩ igongona rĩa gũkũũra andũ ehia.

14 Ũkũũri ũcio ũngĩarĩhirũo kũrĩ ũ? Thaburi 49:7 yugaga atĩ ũngĩarĩhirũo kũrĩ “Ngai.” No githĩ ti Jehova wabangire ũkũũri ũrutwo? Ĩĩ nĩwe, no ũguo ti kuuga atĩ ũkũũri ũngĩarĩ o gũkũũrania maũndũ o ũguo, ta ũrĩa mũndũ angĩruta mbeca mũhuko ũmwe aciikie ũcio ũngĩ. Twagĩrĩirũo kũmenya atĩ ũkũũri ndũhaana ta ũrĩa andũ makũũranagia indo, no warĩ ũndũ wa kĩĩwatho. O na gũtuĩka Jehova nĩ aathiire hathara nene rĩrĩa aaheanire ũkũũri, oonanirie atĩ nĩ arũmagĩrĩra biũ kĩhooto gĩake gĩkinyanĩru.—Kĩambĩrĩria 22:7, 8, 11-13; Ahibirania 11:17; Jakubu 1:17.

15. Nĩkĩ no mũhaka Jesu angĩanyamarĩkire na akue?

15 Mwaka-inĩ wa 33 M.M., Jesu Kristo nĩ eerutĩire eyendeire anyamarĩke nĩguo arute ũkũũri. Agĩtĩkĩra kũnyitwo nĩ ũndũ wa thitango cia maheeni, gũtuĩrũo atĩ nĩ mwĩhia, na kũũragĩrũo mũtĩ-inĩ. Hihi no mũhaka Jesu angĩanyamarĩkire ũguo wothe? Ĩĩ no mũhaka, tondũ no nginya thitango ĩgiĩ wĩkindĩru wa ndungata cia Ngai ĩngĩacokirio. Ngai ndeetĩkĩririe Jesu oragwo arĩ gakenge nĩ Herode. (Mathayo 2:13-18) No rĩrĩa Jesu aatuĩkire mũndũ mũgima, nĩ aahotire kũũmĩrĩria tharĩkĩro njũru cia Shaitani arĩ na ũmenyo wothe wa ũrĩa gwathiaga na mbere. b Nĩ ũndũ wa gũikara arĩ mũndũ “mwĩhokeku, ũtarĩ ũcuke, ũtarĩ na thahu, wamũranĩtio na ehia” o na ekwo maũndũ moru, Jesu nĩ oonanirie atĩ Jehova nĩ arĩ na ndungata itũũragia wĩhokeku wacio o na ikĩgeragio. (Ahibirania 7:26) Nĩkĩo ooigire ũũ kahinda kanini atanakua: “Maũndũ mothe nĩ mahinga!”—Johana 19:30.

Kũrĩkia Wĩra Wake wa Ũkũũri

16, 17. (a) Jesu aathiire na mbere na wĩra wake wa gũkũũra andũ na njĩra ĩrĩkũ? (b) Nĩkĩ nĩ kwabataranagia Jesu oneke “mbere-inĩ ya Ngai nĩ ũndũ witũ”?

16 Gũkinyĩria hau, Jesu ndaarĩkĩtie wĩra wake wa gũkũũra andũ. Thutha wa gũkua, Jehova nĩ aamũriũkirie mũthenya wa gatatũ. (Atũmwo 3:15; 10:40) Rĩrĩa eekire ũguo, nĩ aarathimire Mũrũ wake nĩ ũndũ wa gũtũũria wĩhokeku, na akĩmũhe mweke wa kũrĩkia wĩra wake wa gũkũũra andũ arĩ Mũthĩnjĩri-Ngai Mũnene. (Aroma 1:4; 1 Akorintho 15:3-8) Mũtũmwo Paulo aataarĩirie ũũ: “Hĩndĩ ĩrĩa Kristo ookire arĩ mũthĩnjĩri-Ngai mũnene . . . , aatonyire harĩa hatheru, no ti arĩ na thakame ya mbũri na ya tũtegwa, ĩndĩ nĩ na thakame yake mwene, riita rĩmwe rĩa kũigana, agĩtuĩka wa gũtũhonokia tene na tene. Nĩ ũndũ Kristo ndaatonyire harĩa hatheru hathondeketwo na moko, harĩa haarĩ mũhianĩre wa handũ ha ma, ĩndĩ aatonyire igũrũ kuo kwene, kũrĩa rĩu onekaga mbere ya Ngai nĩ ũndũ witũ.”—Ahibirania 9:11, 12, 24.

17 Kristo ndaatwarire thakame yake kũrĩa igũrũ. (1 Akorintho 15:50) Handũ ha ũguo, aatwarire kĩrĩa thakame ĩyo yarũgamĩrĩire: thogora wa igongona rĩa muoyo wake mũkinyanĩru arĩ mũndũ. Agĩcoka akĩũria Ngai etĩkĩre igongona rĩrĩa aarutĩte rĩtuĩke ũkũũri nĩ ũndũ wa andũ ehia. Hihi Jehova nĩ eetĩkĩrire igongona rĩu? Ĩĩ nĩ aarĩtĩkĩrire, na ũira wa ũndũ ũcio ũkĩoneka wega hĩndĩ ya Pentekoste mwaka wa 33 M.M., rĩrĩa arutwo 120 maitĩrĩirio roho mũtheru marĩ Jerusalemu. (Atũmwo 2:1-4) O na gũtuĩka ũndũ ũcio warĩ wa gũcanjamũra, kĩu kĩarĩ o kĩambĩrĩria kĩa ũguni mũnene wa ũkũũri.

Ũkũũri Ũtũgunaga Atĩa?

18, 19. (a) Nĩ ikundi irĩkũ igĩrĩ cia andũ igunĩkaga nĩ kũiguithanio kũrĩa kwahotekire nĩ ũndũ wa thakame ya Kristo? (b) Andũ arĩa a “kĩrĩndĩ kĩnene” magunĩkaga atĩa ũmũthĩ nĩ ũndũ wa ũkũũri, na makaagunĩka atĩa ihinda rĩũkĩte?

18 Thĩinĩ wa marũa make kũrĩ Akolosai, Paulo ataarĩirie atĩ Ngai oonire arĩ wega kũiguithania indo iria ingĩ ciothe harĩ we kũgerera Kristo, na njĩra ya gũcokia thayũ akĩhũthĩra thakame ĩrĩa Jesu aaitire mũtĩ-inĩ. Paulo ningĩ nĩ ataarĩirie atĩ kũiguithanio kũu gwakonainie na ikundi igĩrĩ cia andũ, nĩo metĩtwo “indo iria irĩ igũrũ” na “iria irĩ thĩ.” (Akolosai 1:19, 20; Aefeso 1:10) Gĩkundi kĩu kĩa mbere nĩ kĩa Akristiano 144,000, arĩa marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatungata marĩ athĩnjĩri-Ngai igũrũ na gũthamaka thĩ marĩ hamwe na Kristo Jesu. (Kũguũrĩrio 5:9, 10; 7:4; 14:1-3) Ihinda-inĩ rĩa mĩaka ngiri, nĩ magaateithĩrĩria andũ athĩki gũthiĩ makĩgunĩkaga nĩ igongona rĩa ũkũũri.—1 Akorintho 15:24-26; Kũguũrĩrio 20:6; 21:3, 4.

19 Gĩkundi kĩrĩa gĩtĩtwo “indo iria irĩ thĩ,” nĩ andũ arĩa merĩgĩrĩire gũgaakenera muoyo mũkinyanĩru thĩinĩ wa Paradiso gũkũ thĩ. Rĩandĩko rĩa Kũguũrĩrio 7:9-17 rĩmetaga “kĩrĩndĩ kĩnene” kĩrĩa gĩkaahonoka ‘thĩna ũrĩa mũnene.ʼ No to mũhaka meterere nginya hĩndĩ ĩyo nĩguo makenere ũguni wa ũkũũri. “Nĩ mathambĩtie kanjũ ciao na thakame ya Gatũrũme igatuĩka cia rangi mwerũ.” Tondũ nĩ monanagia wĩtĩkio harĩ ũkũũri, o na rĩu nĩ magunĩkaga kĩĩroho nĩ ũndũ wa mũbango ũcio wa wendo. Nĩ matuĩtwo athingu na magatuĩka arata a Ngai. (Jakubu 2:23) Nĩ ũndũ wa igongona rĩa Jesu, nĩ mahotaga ‘gũkuhĩrĩria gĩtĩ kĩa ũnene kĩa ũtugi mũnene marĩ na wĩyathi wa kwaria.’ (Ahibirania 4:14-16) Rĩrĩa mahĩtia, nĩ mohagĩrũo. (Aefeso 1:7) O na gũtuĩka ti akinyanĩru, nĩ makenagĩra gũkorũo na thamiri theru. (Ahibirania 9:9; 10:22; 1 Petero 3:21) Kwoguo matirabatara gweterera gũkaiguithanio na Ngai ihinda rĩũkĩte, tondũ ũndũ ũcio nĩ ũrekĩka mahinda-inĩ maya! (2 Akorintho 5:19, 20) Hĩndĩ ya Wathani wa Mĩaka Ngiri, o kahora kahora nĩ ‘magaakũũrũo kuuma ũkombo-inĩ wa kũbuthaʼ na mũthia-inĩ ‘maheo wĩyathi ũrĩ na riri wa ciana cia Ngai.’—Aroma 8:21.

20. Gwĩcũrania ũhoro wa ũkũũri gũkũhutagia atĩa?

20 ‘Nĩ tũcokagĩria Ngai ngatho kũgerera harĩ Jesu Kristo’ nĩ ũndũ wa ũkũũri! (Aroma 7:25) O na gũtuĩka warĩ mũbango mũhũthũ, nĩ wa gĩkĩro kĩa igũrũ mũno. (Aroma 11:33) Na rĩrĩa twecũrania ũhoro wa ũkũũri tũrĩ na ngatho nyingĩ, nĩ tũhutagio ngoro, na tũgakuhĩrĩria Ngai mwene kĩhooto. O ta mwandĩki wa Thaburi, tũrĩ na itũmi njiganu cia kũgooca Jehova, o we Ngai ‘wendete ũthingu na kĩhooto.’—Thaburi 33:5.

a Adamu na Hawa matingĩagunĩkire nĩ ũkũũri. Watho wa Musa woigĩte ũũ igũrũ rĩgiĩ mũndũ ũrĩa ũngĩoraganire akĩendaga: “Mũtiagĩrĩirũo kwamũkĩra kĩndũ gĩa gũkũũra muoyo wa mũũragani ũrĩa wagĩrĩire gũkua.” (Ndari 35:31) Nĩ ũndũ ũcio, Adamu na Hawa maagĩrĩirũo gũkua tondũ maagire gwathĩkĩra Ngai makĩendaga na makĩmenyaga. Na njĩra ĩyo makĩũrũo nĩ mweke wa gũtũũra tene na tene.

b Nĩguo mehia ma Adamu marĩhĩrũo biũ, no mũhaka Jesu angĩakuire arĩ mũndũ mũgima mũkinyanĩru, no ti arĩ mwana mũkinyanĩru. Ririkana atĩ Adamu eehirie akĩendaga, akĩmenyaga wega atĩ gwĩka ũguo nĩ mehia maritũ na kũngĩarĩ na moimĩrĩro moru. Kwoguo, nĩgetha Jesu atuĩke “Adamu wa mũico” na ahumbĩre wĩhia ũcio, no mũhaka angĩatuire itua rĩega rĩa gũtũũria wĩkindĩru wake harĩ Jehova akĩmenyaga ũrĩa areka. (1 Akorintho 15:45, 47) Kwoguo, ũtũũro wa Jesu wa wĩhokeku, nginya gwĩtĩkĩra gũkua, warĩ “gĩĩko kĩmwe kĩa ũthingu.”—Aroma 5:18, 19.