1. Tũiguaga atĩa tũngĩona maũndũ matarĩ ma kĩhooto magĩkĩka?

 MŨTUMIA mũkũrũ wa ndigwa akaheenererio agatunywo mbeca iria ciothe eigĩire. Gakenge gagatiganĩrio nĩ mũciari ũtarĩ na tha. Mũthuri akohwo njera nĩ ũndũ wa ihĩtia atekĩte. Maũndũ ta macio matũmaga ũigue atĩa? Kwahoteka nĩ matũmaga ũigue kĩeha, na nĩ harĩ gĩtũmi kĩega gĩa kũigua ũguo. Ithuĩ tũrĩ andũ nĩ tũrĩ ũhoti mũnene wa gũkũũrana wega na ũũru. Rĩrĩa gwekwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto, nĩ tũrakaraga mũno. Twendaga mũndũ ũrĩa wĩkĩtwo ũndũ ũcio arĩhwo, na ũrĩa ũmwĩkĩte ũguo aherithio. Kwaga ũguo, twahota kwĩyũria: ‘Hihi Ngai nĩ onaga maũndũ marĩa marekĩka? Agaga kuoya ikinya nĩkĩ?’

2. Habakuku eekire atĩa thutha wa kwĩyonera maũndũ matarĩ ma kĩhooto, na Jehova aagire kũmũrakarĩra nĩkĩ?

² Ndungata nyingĩ njĩhokeku cia Jehova cianeyũria ciũria ta icio. Kwa ngerekano mũnabii Habakuku aahoire Ngai akĩmũũria: “Ũtũmaga ndĩrorere wagi wa kĩhooto nĩkĩ? Ũkiragĩrĩria maũndũ mooru nĩkĩ? Mwanangĩko na haaro irĩ mbere yakwa; kũrĩ na njũgitano, nayo mbaara nĩ nyingĩ.” (Habakuku 1:3, Holy Bible in Gĩkũyũ) Jehova ndaarakarĩire Habakuku nĩ ũndũ wa kũmũũria ciũria icio cia kuuma ngoro, tondũ nĩwe wekĩrire thĩinĩ wa andũ wendi wa kuona kĩhooto gĩkĩrũmĩrĩrũo. Jehova nĩ atũheete ũhoti ta wake wa kuonania kĩhooto na gĩkĩro kĩna.

3. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ Jehova nĩ oĩ ũhoro wa wagi wa kĩhooto gũkĩra ũrĩa ithuĩ tũĩ?

³ Jehova ndagaga kuona wagi wa kĩhooto. Nĩ onaga maũndũ mothe marĩa marekĩka. Bibilia ĩtwĩraga ũũ igũrũ rĩgiĩ matukũ  ma hĩndĩ ya Nuhu: “Jehova akĩona atĩ waganu wa mũndũ warĩ mũingĩ mũno gũkũ thĩ na atĩ mwerekera wothe wa methugunda ma ngoro yake warĩ mũũru hingo ciothe.” (Kĩambĩrĩria 6:5) Ta wĩcirie ũrĩa ciugo icio ciugĩte. Kaingĩ mawoni maitũ megiĩ wagi wa kĩhooto makoragwo mehocetie harĩ maũndũ o manini tu marĩa tũiguĩte kana tũkeyonera. No Jehova nĩ onaga wagi wa kĩhooto ũrĩa wĩkĩkaga thĩinĩ wa thĩ yothe! Makĩria ma ũguo, nĩ ahotaga gũkũũrana methugunda ma ngoro, akamenya mwĩcirĩrie mũũru ũrĩa ũtũmaga andũ meke maũndũ matarĩ ma kĩhooto.—Jeremia 17:10.

4, 5. (a) Bibilia yonanagia atĩa atĩ Jehova nĩ arũmbũyagia arĩa mekĩtwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto? (b) Jehova we mwene ahutĩtio atĩa nĩ wagi wa kĩhooto?

⁴ No Jehova to kuona onaga wagi wa kĩhooto. Nĩ arũmbũyagia arĩa mahutagio nĩguo. Rĩrĩa andũ ake meekagwo maũndũ moru nĩ thũ ciao, Jehova nĩ aatangĩkire “nĩ ũndũ wa mĩnyamaro ĩrĩa maarehagĩrũo nĩ arĩa maamanyamaragia na arĩa maamahinyagĩrĩria.” (Atiirĩrĩri Bũrũri 2:18) No gũkorũo nĩ wonete atĩ o ũrĩa andũ amwe mareyonera maũndũ matarĩ ma kĩhooto, noguo mathiaga mamenyerete maũndũ macio, nginya magatiga kũigua tha kwerekera arĩa marekwo maũndũ macio. No tiguo Jehova ahaana! Nĩ eyoneire wagi wothe wa kĩhooto kwa ihinda rĩa mĩaka ta 6,000, na ndarĩ acenjia mawoni make kũwerekera. Handũ ha ũguo, Bibilia ĩtwĩraga atĩ nĩ athũire maũndũ ta “rũrĩmĩ rũrĩa rũheenanagia,” “moko marĩa maitaga thakame ĩtarĩ na mahĩtia,” na “mũira wa maheeni ũrĩa ũheenanagia hĩndĩ ciothe.”—Thimo 6:16-19.

⁵ Ningĩ ta wĩcirie ũrĩa Jehova eerire atongoria a Isiraeli arĩa mateekaga maũndũ ma kĩhooto. Kũgerera harĩ mũnabii wake aamoririe ũũ: “Githĩ mũtiagĩrĩirũo kũmenya ũndũ ũrĩa wa kĩhooto?” Thutha wa gũtaarĩria cara-rũkũ ũrĩa maahũthagĩra hinya wao ũũru, Jehova nĩ aarathire maũndũ marĩa mangĩamakorire, akiuga: “Nĩ magaakaĩra Jehova amateithie, no ndakaamacokeria. Hĩndĩ ĩyo nĩ akaahitha ũthiũ wake kuuma harĩ  o, tondũ wa ciĩko ciao cia waganu.” (Mika 3:1-4) Hatarĩ nganja Jehova nĩ athũire wagi wa kĩhooto! Gĩtũmi nĩ tondũ o nake we mwene nĩ ekĩtwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto! Kwa ihinda rĩa mĩaka ngiri nyingĩ, Shaitani nĩ akoretwo akĩmũnyũrũria hatarĩ kĩhooto. (Thimo 27:11) Makĩria ma ũguo, Jehova nĩ aahutirio nĩ wagi wa kĩhooto ũrĩa mũũru makĩria, rĩrĩa Mũrũ wake, ũrĩa ‘ũtaigana kwĩhia,’ ooragirũo ta mũndũ mwĩhia. (1 Petero 2:22; Isaia 53:9) Kwoguo Jehova nĩ onaga na nĩ arũmbũyagia arĩa mahutĩtio nĩ wagi wa kĩhooto.

6. Tũiguaga atĩa rĩrĩa tuona maũndũ matarĩ ma kĩhooto magĩkĩka, na nĩkĩ?

⁶ O na kũrĩ ũguo, rĩrĩa andũ angĩ kana ithuĩ ene twekwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto, nĩ tũrakaraga mũno. Tũũmbĩtwo na mũhianĩre wa Ngai, na wagi wa kĩhooto nĩ mũgarũ biũ na ũrĩa Jehova atariĩ. (Kĩambĩrĩria 1:27) Ngai agĩtĩkagĩria wagi wa kĩhooto nĩkĩ?

7. Shaitani aaugire atĩa igũrũ rĩgiĩ Jehova mũgũnda-inĩ wa Edeni?

⁷ No tũtaũkĩrũo nĩ kĩrĩa gĩtũmaga Ngai etĩkĩrie wagi wa kĩhooto tũngĩĩruta ũhoro wĩgiĩ kĩũria kĩa bata kĩrĩa kĩeyumĩririe mũgũnda-inĩ wa Edeni. O ta ũrĩa tũrĩkĩtie kuona, Mũũmbi witũ arĩ na kĩhooto gĩa gwatha thĩ na arĩa othe me thĩinĩ wayo. (Thaburi 24:1; Kũguũrĩrio 4:11) No kĩambĩrĩria-inĩ kĩa historĩ ya andũ, rĩĩtwa rĩa Jehova nĩ rĩacambirio, na njĩra yake ya gwathana ĩgĩkĩrĩrũo nganja. Gwathiire atĩa? Jehova aathire mũndũ wa mbere, Adamu, akĩmwĩra ndakarĩe maciaro ma mũtĩ ũmwe ũrĩa warĩ mũgũnda-inĩ wa Edeni kũrĩa aaikaraga. Kũngĩathiire atĩa angĩagire gwathĩka? Ngai aamwĩrire: “Hatarĩ nganja no gũkua ũgaakua.” (Kĩambĩrĩria 2:17) Rĩathani rĩu rĩa Ngai rĩtiarĩ iritũ harĩ Adamu na mũtumia wake Hawa. O na kũrĩ ũguo, Shaitani nĩ aaheenirie Hawa, agĩtũma etĩkie atĩ haarĩ ũndũ Ngai aamaimĩte. Shaitani aamwĩrire kũngĩathiire atĩa arĩa maciaro ma mũtĩ ũcio? Aamũheenirie ũũ: “Aca mũtingĩkua. Nĩ gũkorũo Ngai nĩ oĩ atĩ mũthenya ũrĩa mũkaarĩa matunda ma mũtĩ ũcio, maitho  manyu nĩ makaahingũka na mũtuĩke o ta Ngai, mũmenyage wega na ũũru.”—Kĩambĩrĩria 3:1-5.

8. (a) Ciugo cia Shaitani kũrĩ Hawa cieendaga kuonania ũndũ ũrĩkũ? (b) Shaitani eekĩrĩire nganja ũndũ ũrĩkũ ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũnene wa Ngai?

⁸ Kũgerera ciugo icio, Shaitani aageragia kuonania ta kwarĩ na ũhoro wa bata Jehova aahithĩte Hawa, na atĩ nĩ aamũheenetie. Shaitani nĩ aatũmire Hawa ekĩrĩre nganja kana Jehova nĩ mwega. Rĩrĩa Shaitani eekire ũguo, nĩ aacambirie rĩĩtwa rĩa Ngai na njĩra nene. Ningĩ nĩ ookĩrĩire ũnene wa Jehova, kana njĩra yake ya gwathana. Shaitani nĩ aamenyereire ciugo ciake itikonanie atĩ nĩ arekĩrĩra nganja ũũma wa atĩ Ngai nĩwe Mwathani ũrĩa mũnene. No nĩ eekĩrĩire nganja kĩhooto kĩa Ngai gĩa gũkorũo arĩ Mwathani ũrĩa mũnene, kwagĩrĩra gwake, hamwe na ũthingu wake. Kwoguo, nĩ ta ooigaga atĩ Jehova ndaathanaga na njĩra ya ũthingu na ĩngĩguna ndungata Ciake.

9. (a) Adamu na Hawa maagĩire na moimĩrĩro marĩkũ nĩ ũndũ wa kwaga gwathĩka, na ũndũ ũcio woimĩririe ciũria irĩkũ cia bata? (b) Jehova aagire kũniina aremi acio o hĩndĩ ĩyo nĩkĩ?

⁹ Mũthia-inĩ, Adamu na Hawa makĩaga gwathĩkĩra Jehova na makĩrĩa maciaro ma mũtĩ ũrĩa maakaanĩtio. Ũremi wao nĩ watũmire makue o ta ũrĩa Ngai ooigĩte. Maheeni ma Shaitani nĩ mooimĩririe ciũria cia bata. Hihi Jehova nĩ akoragwo na kĩhooto gĩa gwatha andũ, kana nĩo magĩrĩirũo kwĩyatha? Hihi Jehova nĩ ahũthagĩra ũnene wake na njĩra ĩrĩa njega biũ? Jehova nĩ angĩahũthĩrire hinya wake mũingĩ kũniina aremi acio o hĩndĩ ĩyo. No ciũria iria cioimĩririo itiakoniĩ hinya wa Ngai, no ciakoniĩ rĩĩtwa rĩake rĩrĩa rĩhutanĩtie na njĩra yake ya gwathana. Kwoguo kũniina Adamu, Hawa, na Shaitani gũtingĩoonanirie atĩ Ngai nĩ athanaga na njĩra ya ũthingu. Handũ ha ũguo, kũngĩoimĩririe ciũria makĩria ciĩgiĩ wathani wake. Njĩra ĩrĩa iki tu ĩngĩoonanirie kana andũ no mahote kwĩyatha na magaacĩre mategwathwo nĩ Ngai, nĩ kũmahe ihinda rĩa kwĩyatha.

10. Historĩ yonanĩtie atĩa igũrũ rĩgiĩ wathani wa andũ?

 ¹⁰ Ihinda rĩrĩa rĩhĩtũkĩte rĩguũrĩtie ũndũ ũrĩkũ? Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, andũ nĩ mageretie mĩthemba ĩtiganĩte ya thirikari, ta wathani wa koigi ũterwo (autocracy), gwĩthurĩra mũthamaki (democracy), ũsocialisti, na ũkomunisti. Na thirikari icio ciothe nĩ cionanĩtie ũũma wa ciugo ici cia Bibilia: “Mũndũ akoretwo agĩatha mũndũ agatũmaga one o maũndũ moru.” (Kohelethu 8:9) Mũnabii Jeremia ooigire ũũ arĩ na gĩtũmi kĩega: “Atĩrĩrĩ Jehova, nĩ njũĩ wega atĩ njĩra ya mũndũ ndĩkoragwo moko-inĩ make mwene. Mũndũ tiwe wagĩrĩirũo o na gũtongoria ikinya rĩake.”—Jeremia 10:23.

11. Jehova aarekereirie andũ manyamarĩkage nĩkĩ?

¹¹ Kuuma o tene, Jehova nĩ aamenyaga atĩ andũ nĩ mangĩereheire mathĩna nĩ ũndũ wa kwĩyatha. Hihi kũreka maũndũ macio mathiĩ na mbere nĩ kuonania atĩ ndarĩ kĩhooto? Aca o na hanini! Kwa ngerekano, ta hũũra mbica ũrĩ na mwana ũrabatara gũthĩnjwo nĩguo ahone mũrimũ arĩ naguo ũngĩmũũraga. Nĩ ũramenya atĩ nĩ ekũnyamarĩka mũno athĩnjwo, na ũndũ ũcio ũgagwĩkĩra kĩeha mũno. O na kũrĩ ũguo, no ũramenya atĩ athĩnjwo nĩ ekũhona na akenere ũgima mwega wa mwĩrĩ ũtũũro-inĩ wake wa thutha. Na njĩra o ta ĩyo, Ngai nĩ aamenyaga, o na nĩ aarathĩte atĩ, andũ nĩ mangĩkaigua ruo na manyamarĩke amarekereria meyathe. (Kĩambĩrĩria 3:16-19) No ningĩ nĩ aamenyaga atĩ amarekereria meyonere moimĩrĩro moru ma ũremi, thutha-inĩ nĩ mangĩgaakenera ũtũũro mwega. Na njĩra ĩyo, kĩũria kĩrĩa kĩoimĩrĩtio kĩgiĩ wathani wa Ngai nĩ kĩngĩacokirio na njĩra njega biũ tene na tene.

12. O ta ũrĩa ũhoro wa Ayubu wonanĩtie-rĩ, nĩ thitango ĩrĩkũ Shaitani ooimĩririe kwerekera andũ?

¹² Nĩ harĩ ũndũ ũngĩ ũhutanĩtie na wathani wa Ngai. Rĩrĩa Shaitani eekĩrĩire nganja kĩhooto kĩa Ngai gĩa gwathana na  ũthingu wake, to kwaria aaririe maheeni megiĩ ũnene wa Jehova na rĩĩtwa Rĩake, no nĩ nginya maheeni megiĩ wĩkindĩru wa ndungata ciake. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũrĩa Shaitani eerire Jehova igũrũ rĩgiĩ mũthuri mũthingu wetagwo Ayubu. Aamwĩrire ũũ: “Githĩ ti kũmũirigĩra ũmũirigĩire ũkamũgitĩra hamwe na nyũmba yake na indo ciake ciothe? Nĩ ũrathimĩte wĩra wa moko make, namo mahiũ make makaingĩha mũno bũrũri-inĩ. No nĩguo kũgĩe na ũgarũrũku, tambũrũkia guoko gwaku ũhutie kĩrĩa gĩothe arĩ nakĩo, nake hatarĩ nganja nĩ egũkũruma o ũthiũ-inĩ waku.”—Ayubu 1:10, 11.

13. Shaitani eendaga kuonania atĩa rĩrĩa ooimĩririe thitango ciĩgiĩ Ayubu, na ũndũ ũcio ũhutĩtie andũ othe atĩa?

¹³ Shaitani eendaga kuonania atĩ Jehova aahũthagĩra hinya Wake wa ũgitĩri kũhaka Ayubu nĩguo amũtungatĩre. Kwoguo ũndũ ũcio nĩ ta woonanagia atĩ wĩkindĩru wa Ayubu warĩ wa gwĩtua, na atĩ aatungatagĩra Ngai nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa Ngai aamwĩkagĩra. Nĩ ta Shaitani ooigaga atĩ Ayubu angĩehereirio irathimo cia Ngai, nĩ angĩarumire Mũũmbi wake. Shaitani nĩ aamenyaga atĩ Ayubu aarĩ “mũrũngĩrĩru na mwĩkindĩru, mũndũ wĩtigĩrĩte Ngai na wĩthemaga maũndũ marĩa moru.” a Angĩkorũo Shaitani nĩ angĩahotire gũtũma Ayubu atiganĩrie wĩkindĩru wake, nĩ kuuga no eke ũguo harĩ mũndũ ũngĩ o wothe. Ũndũ ũcio ũronania atĩ Shaitani eekagĩrĩra nganja wĩhokeku wa arĩa othe matungatagĩra Ngai. Na nĩkĩo eerire Jehova ũũ: “Mũndũ no aneane kĩrĩa gĩothe arĩ nakĩo nĩguo ahonokie muoyo wake.”—Ayubu 1:8; 2:4.

14. Historĩ yonanĩtie ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ thitango ya Shaitani kwerekera andũ?

¹⁴ Historĩ nĩ yonanĩtie atĩ andũ aingĩ nĩ matũũrĩtie wĩkindĩru wao harĩ Jehova o ta Ayubu o na magĩcemanagia na mathĩna, ngũrani na ũrĩa Shaitani ooigĩte. Wĩhokeku wao nĩ ũkenagia  ngoro ya Jehova, na nĩ ũtũmaga ahote gũcokeria Shaitani thitango yake ya atĩ andũ no matige gũtungatĩra Ngai mangĩkorũo rungu rwa mathĩna. (Ahibirania 11:4-38) Andũ arĩa marĩ na ngoro njega nĩ maregaga gũtiganĩria Ngai. O na rĩrĩa macemania na magerio maritũ mũno, nĩ mehokaga Jehova biũ amahe hinya wa gũkirĩrĩria.—2 Akorintho 4:7-10.

15. Nĩ kĩũria kĩrĩkũ kĩngiumĩra kĩgiĩ matuĩro ma Jehova ma tene na ma ihinda rĩũkĩte?

¹⁵ No kĩhooto kĩa Jehova gĩtihutĩtie o ũnene wake na wĩkindĩru wa andũ. Bibilia nĩ ĩtũheaga ũhoro wa ũrĩa Jehova anatuĩra andũ, marĩ mũndũ ũmwe ũmwe, o na rũrĩrĩ rũgima. Ningĩ nĩ ĩkoragwo na morathi megiĩ ũrĩa agaatuĩra andũ ihinda rĩũkĩte. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tũkorũo na ma atĩ matuĩro ma Jehova ma tene na ma ihinda rĩũkĩte nĩ ma ũthingu?

16, 17. Nĩ ngerekano irĩkũ ironania atĩ andũ kaingĩ matikoragwo na mbica yothe ĩgiĩ ũndũ mũna magĩtua itua?

¹⁶ No tuuge ũũ tũrĩ na ma igũrũ rĩgiĩ Jehova: “Njĩra ciake ciothe nĩ cia kĩhooto.” (Gũcokerithia Maathani 32:4) Gũtirĩ mũndũ o na ũmwe gatagatĩ-inĩ gaitũ ũngiuga ũguo igũrũ rĩake we mwene, tondũ kaingĩ tũgĩtua itua tũtikoragwo na mbica yothe ĩgiĩ ũndũ mũna. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũhoro wa Iburahimu. Nĩ aathaithire Jehova ndakaniine andũ othe thĩinĩ wa Sodomu, o na gũtuĩka itũũra rĩu rĩarĩ na waganu mũingĩ. Ooririe Jehova ũũ: “Hihi na ma ũkũniinanĩria andũ arĩa athingu hamwe na arĩa aganu?” (Kĩambĩrĩria 18:23-33) Hatarĩ nganja macokio maarĩ ca. Jehova “[aatũmire] kuure mwaki na ũbiriti igũrũ rĩa Sodomu,” thutha wa Loti na aarĩ ake gũkinya itũũra rĩa Zoaru, no ti mbere ĩyo. (Kĩambĩrĩria 19:22-24) Ngũrani nake, Jona nĩ ‘aarakarire mũnoʼ rĩrĩa Ngai aaiguĩrĩire andũ a Nineve tha. Tondũ Jona nĩ aameerĩte atĩ nĩ mangĩaniinirũo, nĩ angĩakenire mũno kuona makĩniinwo, o na akorũo nĩ meerirĩte kuuma ngoro.—Jona 3:10–4:1.

¹⁷ Jehova eerire Iburahimu atĩ kĩhooto gĩake gĩtihutĩtie o  kũniina andũ arĩa aganu tu, no nĩ nginya kũhonokia arĩa athingu. Ĩndĩ Jona nĩ aabataraga kwĩruta atĩ Jehova nĩ arĩ tha. Andũ aganu mangĩgarũrĩra mĩthiĩre yao, akoragwo ‘ehaarĩirie kuohanĩra.’ (Thaburi 86:5) Ngũrani na andũ amwe arĩa meciragia mũno ũhoro wa tũturũa twao, Jehova ndaherithagia andũ atĩ nĩguo mone nĩ arĩ hinya, na ningĩ ndagaga kuonania tha atĩ nĩguo ndakoneke ta atarĩ hinya. We onanagia tha hĩndĩ ciothe angĩkorũo harĩ na gĩtũmi kĩega gĩa gwĩka ũguo.—Isaia 55:7; Ezekieli 18:23.

18. Taarĩria ũrĩa Bibilia yonanagia atĩ Jehova ndahingagwo maitho nĩ tha na wendo wake.

¹⁸ O na kũrĩ ũguo, Jehova ndahiũhaga kuoya ikinya ategwĩciria kana akahingwo maitho nĩ tha na wendo wake. Rĩrĩa andũ ake maambĩrĩirie kũhoya mĩhianano, aameerire ũũ: “Nĩ ngaagũtuĩra kũringana na njĩra ciaku na ngũciirithie nĩ ũndũ wa ciĩko ciaku ciothe irĩ magigi. Riitho rĩakwa rĩtigaakũiguĩra tha; na ndigaagũcaĩra, nĩ gũkorũo nĩ ngaatũma wone moimĩrĩro ma njĩra ciaku mwene.” (Ezekieli 7:3, 4) Kwoguo rĩrĩa andũ maingĩhia waganu wao, Jehova amatuagĩra ũrĩa kwagĩrĩire. No ndamatuagĩra hatarĩ na ũira mũiganu. Nĩkĩo Jehova ooigire ũũ rĩrĩa aakinyĩirũo nĩ makaya megiĩ Sodomu na Gomora: “Nĩ ngũikũrũka nĩgetha nyone kana ũrĩa mareka nĩ ũraringana na kĩrĩro kĩu kĩnginyĩire.” (Kĩambĩrĩria 18:20, 21) Githĩ tũtikenaga nĩ gũkorũo atĩ Jehova ndahaana andũ aingĩ arĩa mahiũhaga gũtuanĩra o na mataiguĩte ũhoro wothe! Hatarĩ nganja, Jehova atariĩ o ta ũrĩa ataarĩirio nĩ Bibilia atĩ we “nĩ Ngai mwĩhokeku na ndarĩ hĩndĩ agaga kĩhooto.”—Gũcokerithia Maathani 32:4.

19. Tũngĩka atĩa tũngĩkorũo na ciũria tũtarahota kuona macokio ciĩgiĩ ũrĩa Jehova onanagia kĩhooto?

¹⁹ Bibilia ndĩaragĩrĩria maũndũ mothe megiĩ ciĩko cia Jehova cia tene, na ningĩ ndĩtũheaga ũhoro wothe wĩgiĩ ũrĩa Jehova agaatuĩra andũ marĩ mũndũ ũmwe ũmwe na marĩ gĩkundi ihinda rĩũkĩte. Rĩrĩa twagĩa na ciũria ciĩgiĩ icunjĩ cia  Bibilia kana morathi marĩa mataheanĩte ũhoro wothe, no tuonanie wĩhokeku ta wa mũnabii Mika ũrĩa wandĩkire ũũ: “Nĩ ndĩrĩonanagia mwerekera wa gweterera Ngai wa ũhonokio wakwa.”—Mika 7:7.

20, 21. Nĩkĩ no tũkorũo na ma atĩ hĩndĩ ciothe Jehova arĩkaga ũrĩa kwagĩrĩire?

²⁰ No tũkorũo na ma atĩ ũndũ-inĩ o wothe, Jehova nĩ arĩkaga ũrĩa kwagĩrĩire. O na rĩrĩa kuoneka ta andũ mataratindanĩra na wagi wa kĩhooto, Jehova eranagĩra ũũ: “Kũrĩhanĩria nĩ gwakwa; nĩ niĩ ngaarĩhanĩria.” (Aroma 12:19) Tũngĩonania mwerekera wa gweterera nĩ tũrĩkoragwo na ũũma ta wa mũtũmwo Paulo ũrĩa woigire ũũ: “Hihi Ngai nĩ kwaga agĩte kĩhooto? Aca, tiguo kũrĩ!”—Aroma 9:14.

²¹ Ihinda-inĩ rĩrĩ, tũratũũra “mahinda ma ũgwati maritũ kũhiũrania namo.” (2 Timotheo 3:1) Wagi wa kĩhooto na ‘ciĩko cia ũhinyanĩrĩriaʼ nĩ itũmĩte andũ manyamarĩke mũno. (Kohelethu 4:1) O na kũrĩ ũguo, Jehova ndagarũrũkĩte. No athũire wagi wa kĩhooto, na nĩ arũmbũyagia mũno arĩa mekagwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto. Twatũũra tũrĩ ehokeku harĩ Jehova na ũnene wake, nĩ arĩtũheaga hinya wa gũkirĩrĩria nginya rĩrĩa akaaniina wagi wothe wa kĩhooto rungu rwa wathani wa Ũthamaki wake.—1 Petero 5:6, 7.