1-3. Nĩ maũndũ marĩkũ Jehova eendaga Ezekieli one hekarũ-inĩ ĩrĩa yarĩ Jerusalemu, na nĩkĩ? (Rora ũhoro wa kwambĩrĩria wa Gĩcigo gĩa 2.)

 TONDŨ mũnabii Ezekieli aarĩ mũriũ wa mũthĩnjĩri-Ngai, nĩ aamenyaga wega Watho wa Musa. Kwoguo nĩ ooĩ hekarũ ĩrĩa yarĩ Jerusalemu na ũthathaiya mũtheru wa Jehova ũrĩa waagĩrĩirũo gũkorũo kuo. (Ezek. 1:3; Mal. 2:7) No mwaka-inĩ wa 612 M.M.M., maũndũ marĩa meekĩkaga hekarũ-inĩ ya Jehova nĩ mangĩamakirie Mũyahudi o wothe warĩ mwĩhokeku, nginya Ezekieli.

² Jehova eendaga Ezekieli one maũndũ moru marĩa meekagwo hekarũ-inĩ na thutha wa kũmona ere “athuri a Juda” arĩa maarĩ ithamĩrio hamwe nake, o acio maarĩ nyũmba-inĩ yake. (Thoma Ezekieli 8:1-4; Ezek. 11:24, 25; 20:1-3) Kũgerera roho mũtheru, Jehova aakuuire Ezekieli (thĩinĩ wa kĩoneki) kuuma nyũmba-inĩ yake ĩrĩa yarĩ Teli-abibu, hakuhĩ na rũũĩ rwa Kebari kũu Babuloni, akĩmũtwara Jerusalemu kilomita nyingĩ mwena wa ithũĩro. Jehova aaigire mũnabii ũcio hekarũ-inĩ, kĩhingo-inĩ kĩa mwena wa rũgongo kĩa nja ĩrĩa nini. Kwambĩrĩria hau, Jehova akĩmũceeria hekarũ-inĩ kũgerera kĩoneki.

³ Ezekieli oonire maũndũ mana ma kũmakania marĩa moonanagia ũrĩa maũndũ ma kĩĩroho ma rũrĩrĩ rũu maathũkĩte biũ. Gwathiĩte  atĩa harĩ ũthathaiya mũtheru wa Jehova? Na nĩ maũndũ marĩkũ tũngĩĩruta ũmũthĩ kuumana na kĩoneki kĩu? Reke tũtwarane na Ezekieli iceera-inĩ rĩu. No nĩ tũrabatara kwamba kuona nĩ ũndũ ũrĩkũ Jehova akoragwo na kĩhooto gĩa kwĩrĩgĩrĩra kuuma harĩ athathaiya ake.

4. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Jehova endaga kuuma harĩ athathaiya ake?

⁴ Mĩaka ta 900 mbere ya matukũ ma Ezekieli, Jehova nĩ ooigĩte ĩmwe kwa ĩmwe ũndũ ũrĩa endaga kuuma harĩ athathaiya ake. Thĩinĩ wa Maathani Marĩa Ikũmi, eerire Aisiraeli ũũ rĩathani-inĩ rĩa kerĩ: a “Niĩ Jehova Ngai waku, ndĩ Ngai wendaga wĩrutĩri wa ngoro yothe.” (Tham. 20:5) Jehova aahũthĩrire ciugo “wĩrutĩri wa ngoro yothe” kuonania atĩ ndangĩtĩkĩria ũthathaiya wa ngai ingĩ o ciothe. O ta ũrĩa Gĩcunjĩ gĩa 2 kĩa ibuku rĩrĩ kĩonanĩtie, ũndũ wa mbere ũrĩa ũbataranagia harĩ ũthathaiya mũtheru nĩ atĩ Jehova nĩwe wagĩrĩirũo kwamũkĩra wĩrutĩri witũ. No mũhaka athathaiya ake mamũige mbere ũtũũro-inĩ wao. (Tham. 20:3) Ũguo nĩ kuuga atĩ Jehova erĩgagĩrĩra athathaiya ake maikare marĩ atheru kĩĩroho na njĩra ya kwaga gũtukania ũthathaiya wa ma na wa maheeni. Mwaka-inĩ wa 1513 M.M.M., Aisiraeli nĩ maaingĩrire kĩrĩkanĩro-inĩ kĩa Watho meyendeire. Gwĩka ũguo kuoonanirie atĩ nĩ meetĩkĩrĩte kũhe Jehova wĩrutĩri wa ngoro yothe. (Tham. 24:3-8) Jehova akoragwo arĩ mwĩhokeku harĩ irĩkanĩro ciake, na nĩ eerĩgagĩrĩra wĩhokeku ta ũcio kuuma harĩ andũ ake arĩa maarĩ na kĩrĩkanĩro hamwe nake.—Gũcok. 7:9, 10; 2 Sam. 22:26.

5, 6. Nĩkĩ Jehova nĩ aagĩrĩire kũheo wĩrutĩri wa ngoro yothe nĩ Aisiraeli?

⁵ Hihi warĩ ũndũ wa kĩhooto Jehova kwĩrĩgĩrĩra wĩrutĩri wa ngoro yothe kuuma kũrĩ Aisiraeli? Ĩĩ, warĩ ũndũ wa kĩhooto! We nĩ Ngai Mwene-Hinya-Wothe, Mũnene wa Igũrũ na Thĩ, na nowe Kĩhumo na Mũtũũria wa muoyo. (Thab. 36:9; Atũm. 17:28) Ningĩ Jehova nĩwe warĩ Mũhonokia wa Aisiraeli. Rĩrĩa aamaheaga Maathani Marĩa Ikũmi, aaririkanirie andũ acio ũndũ ũyũ: “Niĩ nĩ niĩ Jehova Ngai waku, ũrĩa wakũrutire bũrũri wa Misiri, kuuma nyũmba-inĩ ya ũkombo.” (Tham. 20:2) Hatarĩ nganja, Jehova nĩ aagĩrĩire kũheo ũthathaiya wa ngoro yothe nĩ Aisiraeli.

⁶ Jehova ndagarũrũkaga. (Mal. 3:6) Hĩndĩ ciothe nĩ endaga kũheo wĩrutĩri wa ngoro yothe. Nĩ ũndũ ũcio, ta wĩcirie ũrĩa aaiguire nĩ ũndũ wa maũndũ mana moru marĩa oonirie Ezekieli kĩoneki-inĩ.

7. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ Ayahudi arĩa maarĩ aregenyũki meekaga kĩhingo-inĩ kĩa mwena wa rũgongo kĩa hekarũ, na maatũmire Jehova eke atĩa? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.) (b) Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Aisiraeli maatũmire Jehova aigue ũiru? (Rora kohoro ka magũrũ-inĩ ga 2.)

⁷ Thoma Ezekieli 8:5, 6. No mũhaka akorũo Ezekieli nĩ aamakire! Kĩhingo-inĩ kĩa mwena wa rũgongo kĩa hekarũ, Ayahudi arĩa maarĩ aregenyũki maathathayagia mũhianano. No kũhoteke warĩ mũtĩ wa kũhoywo ũrĩa warũgamagĩrĩra Ashera, ngai ya mũtumia ya maheeni ĩrĩa Akanaani moonaga ĩrĩ mũtumia wa Baali. O ũrĩa  kũngĩkorũo kwarĩ, Aisiraeli acio maathathayagia mũhianano nĩ maagire kũhingia kĩrĩkanĩro kĩao hamwe na Jehova. Nĩ ũndũ wa kũhe mũhianano wĩrutĩri ũrĩa waagĩrĩire kũheo o Jehova tu, maatũmire Ngai aigue ũiru; maatũmire agĩe na kĩhooto gĩa kũrakara. b (Gũcok. 32:16; Ezek. 5:13) Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Kwa ihinda rĩa makĩria ma mĩaka 400, hekarũ yoonagwo ta arĩ kuo Jehova aakoragwo. (1 Ath. 8:10-13) No ihinda-inĩ rĩu, andũ acio maatũmire Jehova ‘athiĩ haraya na handũ hake harĩa hatheru’ nĩ ũndũ wa kũrehe ũhoi mĩhianano hekarũ-inĩ.

8. Kĩoneki kĩa Ezekieli kĩgiĩ mũhianano wa ũiru gĩkoragwo na bata ũrĩkũ matukũ-inĩ maya?

⁸ Kĩoneki kĩa Ezekieli kĩgiĩ mũhianano wa ũiru gĩkoragwo na bata ũrĩkũ matukũ-inĩ maya maitũ? Hatarĩ nganja andũ a Juda arĩa maatuĩkĩte aregenyũki nĩ matũririkanagia ũhoro wa andũ a ndini iria ciĩĩtaga cia Gĩkristiano. Ũhoi mĩhianano nĩ ũtheremete mũno thĩinĩ wa ndini icio, ũndũ ũrĩa ũtũmaga wĩrutĩri o wothe ũrĩa andũ acio moigaga mararutĩra Ngai wage gwĩtĩkĩrĩka. Tondũ Jehova ndagarũrũkaga, no tũkorũo na ma atĩ o ta andũ a Juda arĩa maatuĩkĩte aregenyũki, ndini icio nĩ itũmĩte Ngai arakare. (Jak. 1:17) Hatarĩ nganja, Jehova akoragwo haraya na Ũkristiano ta ũcio mũhĩtanu!

9, 10. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũngĩĩruta ũrĩ mũkaana kuumana na andũ acio maathathayagia mũhianano thĩinĩ wa hekarũ?

⁹ Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũngĩĩruta ũrĩ mũkaana kuumana na andũ acio maathathayagia mũhianano thĩinĩ wa hekarũ? Nĩgetha tũrutĩre Jehova wĩrutĩri wa ngoro yothe, no mũhaka ‘tũũragĩre ũhoi mĩhianano.’ (1 Kor. 10:14) Twahota gwĩciria atĩrĩ, ‘Gũtirĩ hĩndĩ ingĩhũthĩra mĩhianano kana mĩcongo ngĩthathaiya Jehova!’ No ũhoi mĩhianano ũkoragwo ũhutĩtie maũndũ maingĩ, mamwe mehithanĩtie gũkĩra marĩa mangĩ. Ibuku rĩmwe rĩa gũtaarĩria Bibilia riugaga ũũ ũhoro-inĩ ũcio: “Rĩrĩa kĩndũ kĩa goro, kĩa bata, o na kana ũnene watuĩka wa bata harĩ ithuĩ gũkĩra gũthathaiya Ngai, ũndũ ũcio no ta ũhoi mĩhianano.” Kwoguo ũhoi mĩhianano no ũhutie indo cia kĩĩmwĩrĩ, mbeca, ngomanio, maũndũ ma gwĩkenia—kĩndũ o gĩothe kĩrĩa tũngĩiga mbere ũtũũro-inĩ witũ na kwoguo gĩkoya ithenya rĩa wĩrutĩri wa ngoro yothe ũrĩa twagĩrĩirũo kũhe Jehova. (Mat. 6:19-21, 24; Ef. 5:5; Kol. 3:5) No mũhaka twĩtheme mũthemba o wothe wa ũhoi mĩhianano tondũ Jehova nowe twagĩrĩirũo kũhe ũthathaiya wa ngoro yothe!—1 Joh. 5:21.

¹⁰ Ũndũ wa mbere ũrĩa Jehova oonirie Ezekieli wahutĩtie “maũndũ moru mũno na marĩ magigi.” No Jehova eerire mũnabii ũcio wake warĩ mwĩhokeku ũũ: “Nĩ ũkuona maũndũ marĩ magigi na moru o na makĩria.” Hihi nĩ ũndũ ũrĩkũ mũũru gũkĩra gũthathaiya mũhianano ũcio wa ũiru hekarũ-inĩ?

11. Nĩ maũndũ marĩkũ moru Ezekieli oonire thutha wa gũtonya thĩinĩ wa nja ĩrĩa nini hakuhĩ na kĩgongona kĩa hekarũ?

¹¹ Thoma Ezekieli 8:7-12. Thutha wa gũthegetha irima rũthingo-inĩ na gũtonya thĩinĩ wa nja ĩrĩa nini hakuhĩ na kĩgongona kĩa  hekarũ, Ezekieli nĩ oonire atĩ rũthingo-inĩ kwarĩ na mĩcongo mĩũru ya “ciũmbe iria itambaga thĩ, na nyamũ iria irĩ magigi na mĩhianano yothe ĩrĩ magigi.” c Mĩcongo ĩyo yarĩ rũthingo-inĩ yarũgamagĩrĩra ngai cia maheeni. Ũndũ ũrĩa Ezekieli aacokire kuona warĩ wa kĩeha o na makĩria: “Athuri 70 a nyũmba ya Isiraeli” maarũgamĩte “nduma-inĩ” makĩrutĩra ngai cia maheeni ũbumba. Rungu rwa Watho, gũcina ũbumba ũrĩ na mũtararĩko mwega kwarũgamagĩrĩra mahoya maretĩkĩrĩka marĩa maahoyagwo nĩ athathaiya ehokeku. (Thab. 141:2) No ũbumba ũrĩa athuri acio 70 maarutagĩra ngai cia maheeni warĩ mũnungo mũũru harĩ Jehova. Mahoya mao maatariĩ ta mũnungo mũũru harĩ we. (Thim. 15:8) Athuri acio meeheenagia ũũ: “Jehova ndaratuona.” No Jehova nĩ aamonaga na akĩonia Ezekieli ũrĩa meekaga thĩinĩ wa hekarũ yake!

12. Nĩkĩ no mũhaka tũikarage tũrĩ ehokeku nginya rĩrĩa tũrĩ “nduma-inĩ,” na nĩa makĩria magĩrĩirũo kũiga kĩonereria kĩega ũhoro-inĩ ũcio?

¹² Tũreruta atĩa kuumana na ũndũ ũcio Ezekieli oonire wĩgiĩ athuri 70 arĩa maarutagĩra ngai cia maheeni ũbumba? Nĩguo Ngai aiguage mahoya maitũ, na ũthathaiya witũ ũkoragwo ũrĩ mũtheru maitho-inĩ make, no mũhaka tũikarage tũrĩ ehokeku nginya rĩrĩa tũrĩ “nduma-inĩ.” (Thim. 15:29) Reke tũririkanage atĩ maitho ma Jehova marĩa monaga maũndũ mothe nĩ matuonaga hingo  ciothe. Angĩkorũo nĩ twĩtĩkĩtie biũ atĩ Jehova nĩ aratuona, tũtirĩkaga ũndũ o wothe ũngĩmũrakaria rĩrĩa tũrĩ ithuiki. (Ahib. 4:13) Makĩria athuri a kĩũngano nĩ magĩrĩirũo kũiga kĩonereria kĩega harĩ kũrũmĩrĩra motaaro ma Bibilia. (1 Pet. 5:2, 3) Andũ thĩinĩ wa kĩũngano nĩ merĩgagĩrĩra atĩ mũthuri wa kĩũngano ũrĩa ũrũgamaga mbere yao na akamatongoria harĩ ũthathaiya mĩcemanio-inĩ nĩ atũũraga kũringana na motaaro ma Bibilia nginya arĩ “nduma-inĩ,” ũguo nĩ kuuga, rĩrĩa andũ arĩa angĩ mataramuona.—Thab. 101:2, 3.

13. Ezekieli oonire atumia aregenyũki magĩka atĩa kĩhingo-inĩ kĩmwe kĩa hekarũ?

¹³ Thoma Ezekieli 8:13, 14. Thutha wa maũndũ ma mbere merĩ marĩa maarĩ moru, Jehova aacokire akĩra Ezekieli ũũ: “Nĩ ũkuona maũndũ marĩ magigi na moru makĩria marĩa mareka.” Hihi nĩ maũndũ marĩkũ mũnabii ũcio aacokire kuona? “Mũromo-inĩ wa kĩhingo kĩa mwena wa rũgongo kĩa nyũmba ya Jehova,” oonire “atumia maikarĩte thĩ makĩrĩrĩra ngai ya Tamuzu.” Tamuzu yarĩ ngai ya Mesopotamia ĩrĩa thĩinĩ wa maandĩko ma Sumeri ĩtĩtwo Dumuzi na gũtuĩkaga nĩyo yarĩ mũthuri kana mwendwa wa ngai ya mũtumia ya ũciari yetagwo Ishtar. d No kũhoteke atumia acio a Isiraeli maarĩraga makĩrũmĩrĩra mũtugo wa kĩĩndini ũrĩa wahutanĩtie na gĩkuũ gĩa Tamuzu. Na njĩra ya kũrĩrĩra Tamuzu hekarũ-inĩ ya Jehova, atumia acio meekagĩra mũtugo wa ndini cia maheeni kũrĩa ũthathaiya mũtheru wekagĩrũo. No mũtugo wa ndini ya maheeni ndũngĩatuĩkire mũtheru nĩ ũndũ wa gwĩkĩrũo hekarũ-inĩ ya Ngai. Maitho-inĩ ma Jehova, atumia acio aregenyũki meekaga “maũndũ marĩ magigi”!

14. Tũreruta atĩa kuumana na mawoni ma Jehova megiĩ ũrĩa atumia acio aregenyũki meekaga?

¹⁴ Tũreruta atĩa kuumana na mawoni ma Jehova megiĩ ũrĩa atumia acio meekaga? Nĩguo tũtũũrie ũthathaiya witũ ũrĩ mũtheru, tũtiagĩrĩirũo kũũtukania na mĩtugo ĩtarĩ mĩtheru ya ndini cia maheeni. Kwoguo tũtiagĩrĩirũo kũnyitanĩra o na hanini harĩ ikũngũĩro iria ciumanĩte na ndini cia maheeni. Hihi nĩ harĩ bata gwĩciria ũhoro wa kĩhumo gĩacio? Ĩĩ nĩ harĩ bata. Ũmũthĩ mĩtugo ĩrĩa ĩkagwo hĩndĩ ya ikũngũĩro imwe ta Krismasi na Ista no yoneke ta ĩtangĩthũkia mũndũ. No tũtiagĩrĩirũo kũriganĩrũo atĩ Jehova nĩ eeyoneire we mwene mĩtugo ĩyo ya ndini cia maheeni ĩrĩa yacokire gũtuĩka ikũngũĩro iria ciĩkagwo ũmũthĩ. Maitho-inĩ ma Jehova, mĩtugo ya ndini cia maheeni ndĩtigaga gũkorũo na magigi thutha wa ihinda kũhĩtũka kana nĩ ũndũ wa gũtukanio na ũthathaiya mũtheru.—2 Kor. 6:17; Kũg. 18:2, 4.

15, 16. Nĩ ũndũ ũrĩkũ arũme acio 25 meekaga thĩinĩ wa nja ĩrĩa nini ya hekarũ, na nĩkĩ ciĩko ciao nĩ ciarakaririe Jehova mũno?

¹⁵ Thoma Ezekieli 8:15-18. Jehova aambĩrĩirie gũtaarĩria ũndũ wa kana na wa mũico na ciugo ici ooigĩte o rĩngĩ: “Nĩ ũkuona maũndũ marĩ magigi na moru o na gũkĩra maya.” No kũhoteke mũnabii  ũcio nĩ eeyũragia ũũ: ‘Hihi nĩ maũndũ marĩkũ mangĩkorũo marĩ moru gũkĩra marĩa ndĩkĩtie kuona?’ Hĩndĩ ĩyo Ezekieli aarĩ thĩinĩ wa nja ĩrĩa nini ya hekarũ. Hau mũromo-inĩ wa hekarũ, oonire arũme 25 mainamĩrĩire magĩthathaiya “riũa mwena wa irathĩro.” Gũtirĩ ũndũ ũngĩ ũkĩrĩte ũcio arũme acio mangĩarakaririe Jehova naguo. Nĩkĩ hihi?

¹⁶ Ta hũũra mbica ũndũ ũyũ: Hekarũ ya Ngai yaakĩtwo mũromo wayo ũrorete mwena wa irathĩro. Andũ arĩa maatonyaga hekarũ-inĩ gũthathaiya maakoragwo marorete mwena wa ithũĩro, nayo mĩgongo yao ĩkarora riũa mwena wa irathĩro. No arũme acio 25 thĩinĩ wa kĩoneki kĩu ‘maahũgũkĩire’ hekarũ makarora mwena wa irathĩro nĩguo mathathaiye riũa. Nĩ ũndũ wa gwĩka ũguo, nĩ ta maahũgũrĩire Jehova mĩgongo yao, tondũ hekarũ ĩyo yarĩ ‘nyũmba ya Jehova.’ (1 Ath. 8:10-13) Arũme acio 25 maarĩ aregenyũki. Matiatindanĩire na Jehova na nĩ maagararire watho ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Gũcokerithia Maathani 4:15-19. Nĩ maarakaririe Ngai mũno, o ũcio wagĩrĩire kũheo wĩrutĩri wa ngoro yothe!

17, 18. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũreruta kuumana na ũhoro wa arũme acio maathathayagia riũa hekarũ-inĩ? (b) Nĩ ũrata ũrĩkũ Aisiraeli arĩa maaregenyũkĩte maathũkirie, na maaũthũkirie atĩa?

¹⁷ Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũreruta kuumana na ũhoro wa arũme acio maathathayagia riũa? Nĩguo tũtũũrie ũthathaiya witũ ũrĩ mũtheru, no mũhaka twĩhokage Jehova nĩguo atũhe ũtaũku na ũũgĩ wa kĩĩroho. Ririkana atĩ, “Jehova Ngai nĩ riũa” na Kiugo gĩake nĩ “ũtheri” wa njĩra itũ. (Thab. 84:11; 119:105) Kũgerera Kiugo gĩake na mabuku ma gũtaarĩria Bibilia kuuma kũrĩ ithondeka rĩake, nĩ atũmaga ngoro citũ o na meciria maitũ magĩe na ũtheri, agatuonia ũrĩa tũngĩrũmĩrĩra njĩra ĩngĩtũma tũiganĩre ũtũũro-inĩ ihinda rĩrĩ na tũkaagĩa na muoyo wa tene na tene ihinda rĩũkĩte. No tũngĩcaria ũũgĩ thĩinĩ wa thĩ ĩno wĩgiĩ ũrĩa twagĩrĩirũo gũtũũra, tũngĩkorũo tũkĩhũgũrĩra Jehova mĩgongo itũ. Ũndũ ũcio no ũmũrakarie mũno, na ũtuurithie ngoro yake mũno. Tũtingĩenda gwĩka Ngai witũ ũguo! Ningĩ kĩoneki kĩu kĩa Ezekieli nĩ mũkaana harĩ ithuĩ atĩ twĩthemage arĩa mahũgũragĩra ũhoro wa ma mĩgongo yao, na nĩo aregenyũki.—Thim. 11:9.

¹⁸ Ta ũrĩa tuonete gũkinyĩria hau, Ezekieli nĩ eeyoneire maũndũ mana ma kũmakania ma ũhoi mĩhianano na ũthathaiya wa maheeni marĩa maaguũririe ũrĩa andũ a Juda arĩa maatuĩkĩte aregenyũki maathũkĩte kĩĩroho. Nĩ ũndũ wa gũkorũo matarĩ atheru kĩĩroho, Aisiraeli acio nĩ maathũkirie ũrata wa rũrĩrĩ rũu hamwe na Ngai. No kwaga ũtheru wa kĩĩroho gũtwaranaga na kwaga ũtheru wa kĩĩmĩtugo. Ndũkĩrĩ ũndũ wa kũmakania atĩ, Aisiraeli acio aregenyũki maarĩ na mĩtugo mĩingĩ mĩũru ĩrĩa yathũkirie ũrata wao hamwe na Ngai na ũrata wao hamwe na andũ arĩa angĩ. Reke rĩu tuone ũrĩa mũnabii Ezekieli, agĩtongorio nĩ roho, aataarĩirie mĩtugo mĩũru ya andũ a Juda arĩa maatuĩkĩte aregenyũki.

19. Ezekieli aataarĩirie atĩa mĩtugo mĩũru ya andũ a Jehova arĩa maarĩ na kĩrĩkanĩro hamwe nake?

¹⁹ Thoma Ezekieli 22:3-12. Rũrĩrĩ rũu rwarĩ na mĩtugo mĩũru, kuuma atongoria nginya andũ arĩa angĩ. ‘Atongoria’ maahũthagĩra ũnene wao gũitithia thakame ĩtarĩ na mahĩtia. No kũhoteke andũ arĩa angĩ maarũmagĩrĩra atongoria ao harĩ kwaga gũtindanĩra na Watho wa Ngai. Thĩinĩ wa famĩlĩ, ciana nĩ ‘cianyararaga’ aciari a cio, na ngomanio gatagatĩ ka andũ a hakuhĩ metainwo warĩ ũndũ wekĩkaga kaingĩ. Thĩinĩ wa bũrũri ũcio, Aisiraeli acio aremi nĩ maahinyagĩrĩria mũgeni, na makanyamaria mwana ũtarĩ ithe o na mũtumia wa ndigwa. Arũme a Isiraeli nĩ maakomaga na atumia a andũ arĩa maariganĩtie nao. Andũ maarĩ akoroku, na nĩ mooyaga mahaki, magatunyana, na magakombanĩra mbeca nĩguo metie maciaro. No mũhaka akorũo Jehova nĩ aatuurirũo mũno kuona andũ arĩa maarĩ na kĩrĩkanĩro hamwe nake makĩaga gũtindanĩra na mawatho make na makĩaga gũtaũkĩrũo atĩ aamaheete mawatho macio tondũ nĩ aamendete! Jehova nĩ aatuurirũo mũno nĩ ũndũ wa mĩtugo yao mĩũru. Eerire Ezekieli ere andũ acio aganu ũũ: ‘Nĩ mũriganĩirũo nĩ niĩ biũ.’

20. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ ciugo cia Ezekieli ciĩgiĩ mĩtugo ĩtarĩ mĩtheru ya Juda nĩ cia bata mahinda-inĩ maya maitũ?

²⁰ Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ ciugo cia Ezekieli ciĩgiĩ mĩtugo ĩtarĩ mĩtheru ya Juda nĩ cia bata mahinda-inĩ maya maitũ? Mĩtugo mĩũru ya andũ a Juda arĩa maaregenyũkĩte ĩtũririkanagia ũhoro wa thĩ ĩrĩa tũratũũra ĩrĩa ĩkoragwo ĩthũkĩte mũno kĩĩmĩtugo. Atongoria  a gĩũteti nĩ mahũthagĩra ũnene wao ũũru na makahinyĩrĩria andũ a kĩrathi gĩa thĩ. Atongoria a ndini, na makĩria a ndini iria ciĩĩtaga cia Gĩkristiano, nĩ marathimaga mbaara cia mabũrũri iria itũmĩte andũ milioni nyingĩ makue. Atongoria acio a ndini nĩ mahũthĩtie ithimi theru na cia imwe kwa ĩmwe iria irĩ thĩinĩ wa Bibilia ciĩgiĩ ngomanio. Nĩ ũndũ ũcio, ithimi cia mĩtugo thĩinĩ wa thĩ ithiaga o ithũkĩte. Hatarĩ nganja, Jehova no ere andũ a ndini icio ciugo iria eerire andũ a Juda arĩa maaregenyũkĩte: ‘Nĩ mũriganĩirũo nĩ niĩ biũ.’

21. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũreruta kuumana na mĩtugo ĩtarĩ mĩtheru ya andũ a Juda ya tene?

²¹ Tũrĩ andũ a Jehova-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ tũreruta kuumana na mĩtugo ĩtarĩ mĩtheru ya andũ a Juda ya tene? Nĩguo tũthathayagie Jehova na njĩra ĩretĩkĩrĩka, no mũhaka tũtũũrie mĩthiĩre itũ ĩrĩ mĩtheru maũndũ-inĩ mothe. Ũcio ti ũndũ mũhũthũ gwĩka thĩinĩ wa thĩ ĩno ĩthũkĩte kĩĩmĩtugo. (2 Tim. 3:1-5) No rĩrĩ, nĩ tũĩ ũrĩa Jehova aiguaga igũrũ rĩgiĩ mĩtugo ĩtarĩ mĩtheru ya mĩthemba yothe. (1 Kor. 6:9, 10) Twathĩkagĩra ithimi cia Jehova ciĩgiĩ mĩtugo tondũ nĩ tũmwendete na nĩ twendete mawatho make. (Thab. 119:97; 1 Joh. 5:3) Tũngĩkorũo na mĩtugo ĩtarĩ mĩtheru, tũngĩonania atĩ tũtiendete Ngai witũ mũtheru. Tũtingĩenda kũhe Jehova gĩtũmi gĩa gũtwĩra ũũ: ‘Nĩ mũriganĩirũo nĩ niĩ biũ.’

22. (a) Thutha wa gũthuthuria maũndũ marĩa Jehova aaguũririe megiĩ andũ a Juda ya tene-rĩ, ũtuĩte itua rĩa gwĩka atĩa? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũkwarĩrĩrio thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?

²² Nĩ tweruta maũndũ ma bata kuumana na ũrĩa Jehova aaguũririe ũrĩa andũ a Juda ya tene maathũkĩte kĩĩroho na kĩĩmĩtugo. Hatarĩ nganja nĩ twekĩra hinya itua ritũ rĩa kũhe Jehova wĩrutĩri wa ngoro yothe ũrĩa ũmwagĩrĩire biũ. Nĩ ũndũ ũcio, no mũhaka twĩtheme mĩthemba yothe ya ũhoi mĩhianano na tũtũũrie mĩtugo mĩega. No hihi Jehova eekire atĩa nĩ ũndũ wa andũ acio ake mataarĩ ehokeku? Mũthia-inĩ wa iceera rĩu rĩa Ezekieli hekarũ-inĩ, Jehova eerire mũnabii ũcio wake ũũ: “Nĩ ngoya ikinya ndĩ na mathũgũta.” (Ezek. 8:17, 18) No twende kũmenya ikinya rĩrĩa Jehova ooire kwerekera andũ acio a Juda mataarĩ ehokeku, tondũ ituĩro o ta rĩu nĩ rĩgaatuĩrũo thĩ ĩno njũru. Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ gĩkwarĩrĩria ũrĩa matuĩro ma Jehova kwerekera Juda maahingirio.