1, 2. (a) Mũgeni ũrĩa wacereire Mariamu aamũgeithirie atĩa? (b) Nĩ itua rĩrĩkũ rĩa bata Mariamu aabataraga gũtua?

MARIAMU nĩ aamakire rĩrĩa onire mũgeni ũrĩa waceerete kwao. Mũgeni ũcio ndorĩrĩirie ithe kana nyina. Nĩwe okĩte kuona! Mariamu aarĩ na ma atĩ mũgeni ũcio ndoimĩte Nazarethi. Tondũ gataũni kau kao kaarĩ kanini, ageni nĩ maamenyekaga na ihenya. No ũyũ aarĩ ngũrani makĩria. Aageithirie Mariamu na njĩra ataiguĩte hau kabere akĩmwĩra ũũ: “Wĩ mũhoro, wee wĩ mũrathime mũno? Mwathani arĩ hamwe nawe.”—Thoma Luka 1:26-28.

² Ũguo nĩguo Bibilia yambagĩrĩria gũtwĩra ũhoro wa Mariamu, mwarĩ wa Heli, ũrĩa woimĩte Galili taũni-inĩ ya Nazarethi. Rũgano rwake rwambagĩrĩria ihinda-inĩ rĩrĩa aabataraga gũtua itua rĩa bata mũno. Aarĩ ndũgũ na Jusufu, mũthuri ũtaarĩ mũtongu no warĩ na wĩtĩkio mũrũmu. Kwoguo no kũhoteke eeciragia ũrĩa ũtũũro wake ũngĩgakorũo ũrĩ mũhũthũ, agĩteithĩrĩria Jusufu arĩ mũtumia wake na makĩrera ciana ciao marĩ hamwe. No o rĩmwe, mũgeni ũrĩa wamũcereire akĩmũrehera ndũmĩrĩri ya ũndũ ũrĩa Ngai wake eendaga eke, ũrĩa ũngĩacenjirie ũtũũro wake.

3, 4. Nĩ maũndũ marĩkũ tũtagĩrĩirũo gũtindanĩra namo nĩguo tũmenye Mariamu wega, na twagĩrĩirũo kũiga meciria maitũ harĩ kĩĩ?

³ Andũ aingĩ nĩ mamakaga kũmenya atĩ Bibilia ndĩtwĩraga ũhoro mũingĩ wĩgiĩ Mariamu. Ndĩtwĩraga ũhoro mũingĩ wĩgiĩ ũrĩa aarerirũo, ngumo ciake, o na kana ũrĩa aahaanaga. O na kũrĩ ũguo, maũndũ marĩa yugaga mamwĩgiĩ nĩ matũteithagia kũmũmenya.

⁴ Nĩguo tũmenye Mariamu wega, tũrabatara gwĩciria makĩria ma ũrĩa ndini nyingĩ cirutanaga igũrũ rĩake. Kwoguo rekei tweherie meciria-inĩ ũrĩa andũ aingĩ mamũtaaragĩria. Nĩngĩ rekei tweherie morutani ma kĩndini marĩa matũgagĩria mũtumia ũcio mwĩnyihia makamwĩta “Nyina wa Ngai” na “Mũthamaki wa Igũrũ.” Ithenya rĩa ũguo, rekei tũige meciria maitũ harĩ ũrĩa Bibilia  yugaga. Ĩtũguũragĩria maũndũ maingĩ megiĩ wĩtĩkio wake na ũrĩa tũngĩĩgerekania naguo.

5. (a) Tũngĩĩruta ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ Mariamu kuumana na ũrĩa aamũkĩrire ngeithi cia Gaburieli? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa bata tũngĩĩruta kuumana na Mariamu?

⁵ Mũgeni wa Mariamu aarĩ mũraika Gaburieli. Rĩrĩa eetire Mariamu ‘wee mũrathime mũno,’ Mariamu nĩ ‘aatangĩkire mũno’ nĩ ũndũ wa ciugo icio. (Luk. 1:29) Nũũ warathimĩte Mariamu? Mũraika aamwĩrire atĩ nĩ Jehova Ngai. O na gũtuĩka Mariamu nĩ eendaga kũrathimwo nĩ Ngai, ndeciririe arĩ na mwĩtĩo atĩ nĩ eetĩkĩrĩkĩte nĩwe. Kĩonereria kĩa Mariamu gĩtũrutaga atĩ nĩ twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria kũgĩa na irathimo cia Ngai no tũtikanecirie twĩ na mwĩtĩo atĩ tũrĩ etĩkĩrĩku nĩwe. Ngai ndakenagio nĩ andũ etĩi no arathimaga na akenda arĩa enyihia.—Jak. 4:6.

6. Nĩ wĩra ũrĩkũ wa mwanya mũraika aaheire Mariamu?

⁶ Mariamu aabataraga wĩnyihia tondũ wĩra ũrĩa mũraika aamũheete warĩ wa mwanya mũno. Aamwĩrire atĩ angĩaciarire mwana ũrĩa ũngĩgatuĩka mũndũ ũrĩa wa bata makĩria. Gaburieli oigire ũũ: “Nake Mwathani Ngai nĩakamũhe gĩtĩ-gĩa-ũthamaki kĩrĩa gĩa ithe, Daudi; nake nĩagathamakagĩra nyũmba ya Jakubu mĩndĩ na mĩndĩ; naguo ũthamaki wake ndũgathira o na rĩ.” (Luk. 1:32, 33) Hatarĩ nganja Mariamu nĩ aamenyaga kĩĩranĩro kĩrĩa Ngai eerĩire Daudi makĩria ma mĩaka ngiri ĩmwe mbere ĩyo atĩ ũmwe wa njiaro ciake nĩ angĩgathamaka tene na tene. (2 Sam. 7:12, 13) Kwoguo mũrũwe nĩwe ũngĩgatuĩka Mesia ũrĩa andũ a Ngai maakoretwo magĩtanya ihinda iraya.

7. (a) Kĩũria kĩa Mariamu kĩaguũririe ũndũ ũrĩkũ ũmwĩgiĩ? (b) Andũ ethĩ mangĩĩruta atĩa kuumana na Mariamu?

⁷ Makĩria ma ũguo, mũraika aamwĩrire atĩ mũrũwe angĩgetwo “Mũrũ wa Ũrĩa-wĩ-Igũrũ-mũno.” Mũtumia angĩaciarire atĩa Mũrũ wa Ngai? Ningĩ-rĩ, Mariamu angĩaciarire atĩa mwana na matiahikanĩtie na Jusufu? Mariamu oririe mũraika kĩũria gĩkĩ gĩa kuuma ngoro: “Niĩ ndĩ mũirĩĩtu thingi. Ũhoro ũcio ũngĩkĩhoteka atĩa?” (Luk. 1:34, The Holy Bible in Gĩkũyũ Language) Rora wone atĩ Mariamu eerahagĩra mĩtugo yake mĩtheru ũũ atĩ oigire atĩ aarĩ thingi atekũigua thoni. Ũmũthĩ andũ aingĩ ethĩ  mationaga gũkorũo marĩ thingi ta ũrĩ ũndũ wa bata na nĩ manyũrũragia arĩa matũũragia mĩtugo mĩtheru. O na gũtuĩka thĩ nĩ ĩcenjetie, Jehova ndacenjetie. (Mal. 3:6) O ta hĩndĩ ya Mariamu, nĩ akenagio nĩ arĩa marũmagĩrĩra ithimi ciake cia mĩtugo.—Thoma Ahibirania 13:4.

8. Mariamu angĩaciarire atĩa mwana mũkinyanĩru o na gũtuĩka we ndaarĩ mũkinyanĩru?

⁸ O na gũtuĩka Mariamu aarĩ ndungata njĩhokeku ya Ngai, ndaarĩ mũkinyanĩru. Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, angĩagĩciarire atĩa mwana mũkinyanĩru, Mũrũ wa Ngai? Gaburieli aamũtarĩirie ũũ: ‘Roho Mũtheru nĩũgooka kũrĩ we, naguo hinya wa Ngai nĩũgaakũhumbĩra. Nĩ ũndũ ũcio mwana ũcio ũgaaciara ageetagwo ũrĩa mũtheru, Mũrũ wa Ngai.’ (Luk. 1:35, The Holy Bible in Gĩkũyũ Language) Ciana igayaga mehia kuuma kũrĩ aciari ao. No ha ũhoro wa Jesu, Jehova nĩ angĩaringire kĩama kĩa magegania. Angĩathamirie muoyo wa Mũrũwe kuuma igũrũ nginya thĩinĩ wa nda ya Mariamu acoke ahũthĩre roho wake mũtheru ‘kũhumbĩra’ Mariamu nĩguo agitĩre mwana ũcio ndakagae mehia. Hihi Mariamu nĩ eetĩkirie kĩĩranĩro kĩa mũraika? Oigire atĩa?

9. (a) Nĩkĩ andũ arĩa mekagĩrĩra nganja rũgano rwa Mariamu nĩ makoragwo mahĩtĩtie? (b) Gaburieli eekĩrire wĩtĩkio wa Mariamu hinya atĩa?

⁹ Andũ aingĩ, nginya athomi a ndini nĩ mekagĩrĩra nganja atĩ mũirĩtu thingi nĩ angĩaciarire. O na marĩ na gĩthomo kĩu gĩothe, matihotaga gũtaũkĩrũo nĩ ma ĩno hũthũ yagwetirũo nĩ Gaburieli: “Hatirĩ kiugo o na kĩmwe kiumĩte kwĩ Ngai gĩkaaga kũhinga.” (Luk. 1:37) Mariamu eetĩkirie ciugo cia Gaburieli tondũ aarĩ na wĩtĩkio mũnene. O na kũrĩ ũguo, wĩtĩkio wake warĩ na mũthingi. Nĩ aabataraga ũira wa kuongerera wĩtĩkio wake hinya na Gaburieli nĩ eeharĩirie kũmũhe ũira makĩria. Aamwĩrire ũhoro wa Elizabethi mũtumia mũkũrũ wa ndĩra ciao, woĩkaine atĩ ndaagĩaga ciana. Ngai nĩ aamũhotithĩtie kũgĩa ihu na njĩra ya kĩama.

10. Nĩkĩ no tuuge atĩ wĩra wa Mariamu ndwarĩ mũhũthũ?

¹⁰ Mariamu aangĩekire atĩa rĩu? Aarĩ na wĩra ũrĩa aaheetwo na ũira wa atĩ Ngai nĩ angĩahingirie maũndũ mothe marĩa Gaburieli oigĩte. No mũhaka ũkorũo ndwarĩ ũndũ mũhũthũ harĩ we. No nginya angĩeciririe ũhoro wa ndũgũ yao na Jusufu. Hihi Jusufu nĩ angĩamũhikirie angĩamenyire atĩ aarĩ na nda? Ningĩ no kũhoteke onaga wĩra ũcio ũrĩ mũritũ. Aarĩ akuue muoyo wa kĩũmbe kĩrĩa kĩa bata mũno kĩa Ngai, Mũrũ wake endete. No  mũhaka angĩarũmbũirie Jesu arĩ gakenge na amũgitĩre thĩinĩ wa thĩ ĩyo njũru. Hatarĩ nganja ndwarĩ wĩra mũhũthũ.

11, 12. (a) Athuri amwe ehokeku rĩmwe mooigaga atĩa maaheo wĩra mũritũ nĩ Ngai? (b) Mariamu aaguũririe ũndũ ũrĩkũ ũmwĩgiĩ macokio-inĩ make kũrĩ Gaburieli?

¹¹ Bibilia yonanagia atĩ o na athuri amwe arĩa maarĩ na wĩtĩkio mũrũmu rĩmwe nĩ maagaga gwĩtĩkĩra mawĩra maritũ kuuma kũrĩ Ngai. Musa aaheanire kĩĩgwatio atĩ aarĩ na rũrĩmĩ rũritũ kwoguo ndangĩatuĩkire mwaria wa Ngai. (Tham. 4:10) Jeremia nake oigire atĩ aarĩ “mũnyinyi mũno” ũũ atĩ ndangĩahotire kũruta wĩra ũrĩa Ngai aamũheete. (Jer. 1:6) Nake Jona nĩ kũũrĩra orĩire wĩra ũrĩa aaheetwo! (Jona 1:3) Ĩ nake Mariamu angĩekire atĩa?

¹² Ciugo ciake iria cionanirie wĩnyihia na wathĩki nĩ iririkanagwo nginya ũmũthĩ. Eerire Gaburieli ũũ: “Niĩ-rĩ, ndĩ ngombo ya Mwathani: ndĩroekwo o ta ũguo woiga.” (Luk. 1:38) Ndungata ya mũirĩtu nĩyo yarĩ ndungata ĩrĩa ya thĩ biũ na ũtũũro wayo wehocetie harĩ mwathi wayo. Mariamu eeyonaga arĩ ngombo ĩrĩa ya thĩ biũ ya Jehova na aamwĩhokete arĩ Mwathi wake. Nĩ aamenyaga atĩ Jehova akoragwo arĩ mwĩhokeku harĩ arĩa mamwĩhokete, nĩ angĩamũgitĩrire, na atĩ nĩ angĩkamũrathima akĩĩrutanĩria kũruta wĩra ũcio mũritũ.—Thab. 31:23.

13. Kĩonereria kĩa Mariamu kĩngĩtũguna atĩa rĩrĩa tuona wĩra ũrĩa Ngai atũheete ũrĩ mũritũ kana ta ũtangĩhotekeka?

¹³ Rĩmwe na rĩmwe Ngai nĩ atwĩraga twĩke ũndũ tũngĩona ũrĩ mũritũ kana ta ũtangĩhotekeka. No nĩ atũheaga itũmi njiganu kũgerera Kiugo gĩake cia kũmwĩhoka biũ o ta ũrĩa Mariamu aamwĩhokire. (Thim. 3:5, 6) Hihi nĩ tũgwĩka ũguo? Tũngĩka ũguo, nĩ egũtũrathima na tuongerere itũmi cia kũgĩa na wĩtĩkio makĩria harĩ we.

14, 15. (a) Jehova aarathimire Mariamu atĩa rĩrĩa aacereire Elizabethi na Zakaria? (b) Ciugo cia Mariamu iria irĩ thĩinĩ wa Luka 1:46-55 iguũragia maũndũ marĩkũ mamwĩgiĩ?

¹⁴ Ciugo cia Gaburieli ciĩgiĩ Elizabethi nĩ ciahutirie Mariamu ngoro mũno. Mariamu nĩ aamenyire atĩ Elizabethi nowe ũngĩataũkĩirũo nĩ ũrĩa aaiguaga tondũ o nake nĩ aageragĩra ũndũ ta ũcio. Mariamu agĩthiĩ ahiũhĩte nginya bũrũri wa Judea  ũrĩa warĩ na irĩma nyingĩ, rũgendo rwa kĩndũ thikũ ithatũ kana inya. Rĩrĩa aaingĩraga mũciĩ wa Elizabethi na Zakaria, mũthĩnjĩri-Ngai, Jehova nĩ aamũheire ũira makĩria wa gwĩkĩra wĩtĩkio wake hinya. Rĩrĩa Elizabethi aaiguire ngeithi cia Mariamu, kaana gake gakiambarara karĩ nda thĩinĩ. Aaiyũrirũo nĩ roho mũtheru, na agĩta Mariamu “nyina wa Mwathani wakwa.” Ngai nĩ eerĩte Elizabethi atĩ mũrũ wa Mariamu nĩwe ũngĩgaatuĩka Mwathani wake. Ningĩ aatongoririo nĩ roho kũgaathĩrĩria Mariamu nĩ ũndũ wa wathĩki wake akĩmwĩra ũũ: “Gũkena-rĩ, nĩ ũcio wetĩkirie.” (Luk. 1:39-45) Maũndũ marĩa mothe Jehova eerĩire Mariamu nĩ mangĩkahinga.

 ¹⁵ Mariamu nake akĩaria. Ciugo ciake nĩ ciandĩkĩtwo thĩinĩ wa Kiugo kĩa Ngai. (Thoma Luka 1:46-55.) Icio nĩcio ciugo iria nyingĩ Mariamu aanaria ciandĩkĩtwo thĩinĩ wa Bibilia na iguũragia maũndũ maingĩ mamwĩgiĩ. Cionanagia ũrĩa aacokeirie Jehova ngatho nĩ ũndũ wa kũmũhe gĩtĩo gĩa gũtuĩka nyina wa Mesia. Nĩ cionanagia ũrĩa aarĩ na wĩtĩkio mũrũmu tondũ nĩ oigire atĩ Jehova nĩ aconorithagia arĩa etĩi na agatũũgĩria arĩa enyihia mendaga kũmũtungatĩra. Nĩngĩ nĩ cionanagia ũrĩa aarĩ na ũmenyo mũingĩ wa Maandĩko. Ũthuthuria ũmwe wonanagia atĩ aagwetire makĩria ma maũndũ 20 kuuma Maandĩko-inĩ ma Kĩhibirania. *

16, 17. (a) Mariamu na mũrũwe monanirie atĩa mwerekera ũrĩa tũbatiĩ kwĩgerekania naguo? (b) Iceera rĩa Mariamu kũrĩ Elizabethi rĩtũririkanagia kĩrathimo kĩrĩkũ?

¹⁶ Hatarĩ nganja Mariamu nĩ eecũranagia igũrũ rĩgiĩ Kiugo kĩa Ngai. O na kũrĩ ũguo, nĩ eenyihirie, akĩgweta ciugo kuuma thĩinĩ wa Kiugo kĩa Ngai handũ ha ciake we mwene. Mũthenya ũmwe mũrũwe nĩ angĩkonania wĩnyihia ta ũcio na njĩra ya kuuga ciugo ici: “Ũhoro ũrĩa ndutanaga ti wakwa; nĩ wa ũrĩa wandekirie.” (Joh. 7:16) Twagĩrĩirũo kwĩyũria ũũ: ‘Niĩ nĩ ndĩĩte Kiugo kĩa Ngai na gĩkĩro ta kĩu, kana nyonaga mawoni makwa arĩ mo maagĩrĩru?’ Mariamu onanirie atĩ nĩ aagĩtĩĩte.

¹⁷ Mariamu maikaranirie na Elizabethi kĩndũ mĩeri ĩtatũ, na hatarĩ nganja nĩ mekĩranire ngoro. (Luk. 1:56) Rũgano rwa Bibilia rwĩgiĩ iceera rĩu ruonanagia ũrĩa ũrata ũngĩkorũo ũrĩ kĩrathimo. Tũngĩcaria arata arĩa mendete Jehova kũna, ũrata witũ hamwe nake nĩ ũkũrũma makĩria. (Thim. 13:20) Ihinda rĩa Mariamu gũcoka mũciĩ rĩgĩkinya. Jusufu angĩoigire atĩa amenya atĩ Mariamu aarĩ na nda?

18. Mariamu eerire Jusufu atĩa, na Jusufu eekire atĩa?

¹⁸ Mariamu ndeetereire nda yambĩrĩrie kuoneka nĩguo ere Jusufu. Atanamwĩra, no kũhoteke nĩ eeyũragia ũrĩa Jusufu mũthuri wetigĩrĩte Ngai angĩekire aigua ũguo. O na kũrĩ ũguo, nĩ aamwĩrire ũhoro wothe. Hatarĩ nganja Jusufu nĩ aatangĩkire mũno. O na gũtuĩka ndeendaga gwĩkĩrĩra Mariamu nganja, onaga ta ataarĩ mwĩhokeku harĩ we. Bibilia ndĩtwĩraga ũrĩa Jusufu eeciririe. No ĩtwĩraga atĩ aatuire itua rĩa gũtigana na Mariamu  tondũ mahinda-inĩ macio, andũ marĩ ndũgũ moonagwo ta mahikanĩtie. O na kũrĩ ũguo, ndeendaga kũmwanĩka mbere ya andũ nĩ ũndũ ũcio agĩthura gũtigana nake na hitho. (Mat. 1:18, 19) No mũhaka Mariamu akorũo nĩ aatuurirũo kuona mũthuri ũcio ũrĩ wendo agĩtangĩka. Ĩndĩ, ndaarakarĩire Jusufu nĩ ũndũ wa kwaga kũmwĩtĩkia.

19. Jehova aateithirie Jusufu atĩa gwĩka ũrĩa kwagĩrĩire?

¹⁹ Jehova nĩ aateithirie Jusufu gwĩka ũrĩa kwagĩrĩire. Aahũthĩrire mũraika kumĩrĩra Jusufu kĩroto-inĩ, gwĩkĩra mũkonde atĩ nda ya Mariamu yarĩ kũgerera roho mũtheru. No mũhaka akorũo nĩ aaiguire acokwo nĩ thayũ! Agĩka ũrĩa Jehova eendaga eke o ta Mariamu. Akĩhikia Mariamu, na aakĩĩharĩria kũruta wĩra wa mwanya wa kũrera Mũrũ wa Ngai.—Mat. 1:20-24.

20, 21. Arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩhiko na arĩa marerĩgĩrĩra kũingĩra thĩinĩ wakĩo mangĩĩruta atĩa kuumana na Jusufu na Mariamu?

²⁰ Arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩhiko o hamwe na arĩa marerĩgĩrĩra kũingĩra thĩinĩ wakĩo no merute na kĩonereria kĩa Jusufu na Mariamu. No mũhaka akorũo Jusufu nĩ aakenagĩra mũno ũtaaro ũrĩa aaheirũo nĩ mũraika rĩrĩa onaga Mariamu akĩhingia mawĩra marĩa mahingagio nĩ atumia. Ningĩ nĩ onire moimĩrĩro mega ma mũndũ kwĩhoka Jehova agĩtua matua ma bata. (Thab. 37:5; Thim. 18:13) No tuuge tũtarĩ na nganja atĩ thutha ũcio, arĩ kĩongo kĩa famĩlĩ ndaahiũhaga gũtua matua.

²¹ Tũngĩĩruta ũndũ ũrĩkũ kuumana na Mariamu gwĩtĩkĩra kũhikĩra Jusufu? O na gũtuĩka hihi Jusufu nĩ onete ũrĩ ũndũ mũritũ, Mariamu nĩ aagĩire na wetereri na akĩmwĩhoka arĩ we ũrĩa ũngĩatuĩkire kĩongo kĩa famĩlĩ. Ũndũ ũcio hihi nĩ warutire Jusufu na Mariamu bata wa mũthuri na mũtumia kwaranagĩria maumũkanĩtie ngoro.—Thoma Thimo 15:22.

22. Mũthingi wa kĩhiko kĩa Jusufu na Mariamu warĩ ũrĩkũ, na nĩ kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩkũ maarĩ nakĩo?

²² Jusufu na Mariamu nĩ meendete Jehova Ngai gũkĩra kĩndũ kĩngĩ o gĩothe na makenda gwĩka wendi wake marĩ aciari. Nĩ ũndũ ũcio, maambĩrĩirie kĩhiko kĩao na mũthingi mũrũmu. No nĩ meerekeire gũcemania na irathimo nyingĩ makĩria, o hamwe na moritũ manene. Maarĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa kũrera mũndũ ũrĩa watuĩkire wa bata makĩria thĩinĩ wa thĩ, nĩwe Jesu.