1, 2. Bata wa gũkorũo na toci mũndũ agĩthiĩ ũtukũ nĩ ũrĩkũ, na toci ĩngĩringithanio atĩa na thamiri?

TA WĨCIRIE ũhoro wa mũndũ agĩthiĩ na njĩra kwĩ na nduma. Arabatara gũkorũo na kĩĩ nĩgetha ndakagwe na ahote gwĩthema ũgwati? Nĩ wega akorũo na toci kana kĩmũrĩ nĩgetha ahote kuona njĩra wega.

² Ũngĩkorũo ũtarĩ na toci-rĩ, ndũngĩona njĩra wega, na no ũgwe kana ũcemanie na ũndũ ũngĩ mũũru. Toci nĩ ĩkũmũrĩkagĩra njĩra ĩrĩa ũrathiĩra na no ĩhonokie muoyo waku. Toci no ĩringithanio na kĩheo kĩa bata mũno kĩrĩa Jehova atũheete—thamiri. (Jakubu 1:17) Tũngĩkorũo tũtarĩ na thamiri-rĩ, tũngĩkorũo nduma-inĩ biũ tũtekũmenya njĩra ĩrĩa njega. Thamiri ĩngĩhũthĩrũo wega, no ĩtũteithie kuona njĩra ĩrĩa twagĩrĩirũo nĩ kũgera ũtũũro-inĩ na kũmĩrũmĩrĩra hĩndĩ ciothe. Nĩ ũndũ ũcio rekei twĩcirie thamiri nĩ kĩĩ na ũrĩa ĩrutaga wĩra. Tũcoke twarĩrĩrie maũndũ maya: (1) Ũrĩa thamiri ĩngĩmenyerio, (2) gĩtũmi gĩa twĩcirie ũhoro wa thamiri cia andũ arĩa angĩ, na (3) ũrĩa thamiri ĩtarĩ na ũcuke ĩngĩtũrehera irathimo.

3. Kiugo gĩa Kĩgiriki gĩa “thamiri” kiugaga atĩa, na kĩonanagia ũhoti ũrĩkũ wa mwanya ũrĩ thĩinĩ wa andũ?

³ Thĩinĩ wa Bibilia, kiugo gĩa Kĩgiriki gĩa “thamiri” kiugaga “ũhoti mũna wa kwĩmenya.” Ngũũrani na ciũmbe  iria ingĩ ciothe irĩ gũkũ thĩ-rĩ, Ngai nĩ atũheete ũhoti wa kwĩmenya. No tũhote gwĩthuthuria na tũmenye kana mĩthiĩre iitũ nĩ mĩagĩrĩru. Thamiri ĩrutaga wĩra ta mũtui cira thĩinĩ witũ, ĩgathuthuria ciĩko ciitũ, mĩerekera iitũ, na maũndũ marĩa tũrathuura. No ĩtũtongorie gũtua itua rĩega kana ĩtũhe mũkaana kwerekera itua rĩũru. Thutha ũcio no ĩtũũmĩrĩrie nĩ ũndũ wa gũthuura na ũũgĩ, kana ĩtũherithie na ruo rwa ngoro nĩ ũndũ wa kwaga gũthuura na ũũgĩ.

4, 5. (a) Tũmenyaga atĩa atĩ Adamu na Hawa nĩ maarĩ na thamiri, na kwarĩ na moimĩrĩro marĩkũ nĩ ũndũ wao kwaga gwathĩkĩra watho wa Ngai? (b) Nĩ ngerekano irĩkũ ironania atĩ thamiri cia athuri ehokeku a mahinda ma mbere ya Ũkristiano nĩ ciarutaga wĩra?

⁴ Ũhoti ũcio wekĩrirũo thĩinĩ wa mũthuri na mũtumia kuuma o kĩambĩrĩria. Adamu na Hawa nĩ moonanirie atĩ o erĩ maarĩ na thamiri. Tuonaga ũũma wa ũndũ ũcio nĩ ũrĩa maaconokire thutha wao kwĩhia. (Kĩambĩrĩria 3:7, 8) Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, thamiri ĩrĩ na ũcuke ndĩngĩamateithirie marĩkĩtie kwĩhia. Maagĩte gwathĩkĩra watho wa Ngai na kwĩyendera. Kwoguo-rĩ, maathurire gũtuĩka aremi makĩmenyaga, kana akararia a Jehova Ngai. Marĩ andũ akinyanĩru-rĩ, nĩ maamenyaga ũrĩa meekaga na matingĩahotire gũcokerera Ngai.

⁵ Ngũrani na Adamu na Hawa-rĩ, andũ aingĩ matarĩ akinyanĩru nĩ maathĩkĩire thamiri ciao. Kwa ngerekano-rĩ, Ayubu, mũthuri warĩ mwĩhokeku oigire ũũ: “Ũthingu wakwa no ndĩũrũmĩtie, na ndingĩũrũmũkia: ngoro yakwa ndĩgũcuka matukũ makwa.” * (Ayubu 27:6) Ayubu nĩ  aathikagĩrĩria thamiri yake, na akareka ĩtongorie ciĩko ciake na matua make. Nĩkĩo oigire atĩ thamiri yake ndĩamũcukire kana kũmũiguithia ruo ngoro nĩ gũconoka kana kwĩigua ta ehĩtie. Rora ngũrani ya Ayubu na Daudi. Rĩrĩa Daudi aagĩire Saulu gĩtĩo, mũthamaki waarĩ mwamũre nĩ Jehova-rĩ, nĩ gwakinyire atĩ “thutha-inĩ Daudi agĩthecwo nĩ ngoro.” (1 Samueli 24:5) Ruo rũu rwa gũthecwo nĩ thamiri na ma nĩ rwateithirie Daudi, rũkĩmũruta ndakaanage kuonania gĩtĩo na njĩra ta ĩyo rĩngĩ.

6. Nĩ kĩĩ kĩonanagia atĩ kĩheo gĩa thamiri kĩheetwo andũ othe?

⁶ Hihi kĩheo gĩkĩ gĩa thamiri kĩhetwo o ndungata cia Jehova tu? Ta wĩcirie ũhoro wa ciugo iria mũtũmwo Paulo aatongoririo nĩ roho kwandĩka: “Amu andũ a Ndũrĩrĩ, o acio matakĩrĩ na watho-rĩ, rĩrĩa mekaga maũndũ marĩa watho uugĩte no ũndũ wa ũhoro wao ene wa mũciarĩre-rĩ, andũ acio, o na matarĩ na watho, nĩ gwĩtuĩra metuagĩra watho o ene. Nĩ gũtuĩka nĩmonanagia atĩ mĩtaaranĩre ya watho nĩ mĩandĩke ngoro-inĩ ciao, nayo thamiri yao ene ĩgetĩkanagia nayo, na magĩtarania ũhoro, mũndũ na ũrĩa ũngĩ, magagĩtua atĩ gwĩka ũna nĩ ũũru kana hihi magatua atĩ nĩ wega.” (Aroma 2:14, 15) O na andũ arĩa matoĩ mawatho ma Jehova o na hanini rĩmwe no matindĩkwo nĩ thamiri meke kũringana na mawatho ma Ngai.

7. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma rĩmwe thamiri ĩtũhĩtithie?

⁷ O na kũrĩ ũguo-rĩ, rĩmwe na rĩmwe thamiri no ĩtũhĩtithie. Nĩkĩ? Ta wĩcirie rĩngĩ ũhoro wa ngerekano ĩrĩa ya toci. Mahiga mangĩkorũo marĩ mathiru-rĩ, toci ndĩngĩkũmũrĩkĩra njĩra. Ũguo noguo thamiri ĩhaana, tũngĩguucĩrĩrio nĩ merirĩria ma ngoro, thamiri iitũ no yage gũtũtongoria wega. Na tũngĩaga kwĩruta Kiugo kĩa Ngai, no tũremwo nĩ gũkũũrana wega na ũũru. Kwoguo-rĩ, nĩgetha thamiri iitũ ĩrute wĩra wega, tũrabatara gũtongorio nĩ  roho mũtheru wa Jehova. Paulo aandĩkire ũũ: “Thamiri yakwa nĩyo mũira wakwa, nĩ ũndũ wa gũikarũo nĩ Roho Mũtheru.” (Aroma 9:1) No rĩrĩ, tũngĩka atĩa tũtigĩrĩre atĩ thamiri iitũ nĩ ĩratwarana na roho mũtheru wa Jehova? Tũngĩka ũguo na njĩra ya kũmĩmenyeria.

8. (a) Ngoro ĩngĩhutia thamiri na njĩra ĩrĩkũ, na nĩ kĩĩ kĩagĩrĩirũo gũkorũo kĩrĩ kĩa bata mũno harĩ matua maitũ? (b) Nĩkĩ Mũkristiano gũkorũo na thamiri ĩtaramũthĩnia gũtikoragwo kũrĩ kũiganu hingo ciothe? (Rora kohoro ka magũrũ-inĩ.)

⁸ Hĩndĩ ĩrĩa wacemania na ũndũ ũrabatara ũhũthĩre thamiri-rĩ, wĩkaga atĩa? Andũ amwe nĩ ta mathikagĩrĩria o ngoro ciao tu na meciria mao na magatua ũrĩa megwĩka. Thutha ũcio no moige, “Ũndũ ũcio ti mũũru kũringana na thamiri yakwa.” Merirĩria ma ngoro no makorũo na hinya mũno, o na makinye kũhĩtithia thamiri. Bibilia yugaga ũũ: “Ngoro ya mũndũ nĩĩhenanagia gũkĩra ciũmbe iria ingĩ ciothe, nayo ĩtũire ĩthugundaga maũndũ ma waganu. Nũ ũngĩkĩhota gũthuuthuuria ũhoro wayo?” (Jeremia 17:9) Kwoguo-rĩ, kĩrĩa ngoro iitũ ĩriragĩria ti kĩo kĩagĩrĩirũo gũkorũo kĩrĩ kĩa bata mũno harĩ ithuĩ. Ithenya rĩa ũguo-rĩ, twagĩrĩire kwamba gwĩciria mũno kĩrĩa gĩgũkenia Jehova Ngai. *

9. Gwĩtigĩra Ngai nĩ kuuga atĩa, na gũkorũo na wĩtigĩri ũcio kũngĩteithia thamiri iitũ na njĩra ĩrĩkũ?

⁹ Angĩkorũo na ma itua rĩtongoretio nĩ thamiri iitũ ĩmenyeretio-rĩ, rĩkuonania gwĩtigĩra Ngai gwitũ, no ti  merirĩria maitũ ciũmbe. Ta wĩcirie ũndũ ũyũ. Mũtongoria mwĩhokeku Nehemia aarĩ na kĩhooto gĩa gwĩtia igooti kuuma kũrĩ andũ thĩinĩ wa Jerusalemu. No, tiguo eekire. Nĩkĩ? Ndangĩendire kũhinyĩrĩria andũ a Ngai tondũ nĩ aathũire mũno kũrakaria Jehova. Oigire ũũ: “Niĩ ndiigana gwĩka ũguo, nĩ ũndũ wa gwĩtigĩra Ngai.” (Nehemia 5:15) Wĩtigĩri Ngai ũtarĩ ũhinga, gwĩtigĩra na ngoro yothe tũtikarakarie Ithe witũ wa igũrũ, nĩ kwa bata. Guoya ta ũcio wa gĩtĩo nĩ ũrĩtũtindĩkaga tũcarie ũtongoria kuuma gwĩ Kiugo kĩa Ngai hĩndĩ ĩrĩa tũratua itua.

10, 11. Nĩ mawatho marĩkũ ma Bibilia maragĩrĩria ũhoro wa kũnyua njohi, na tũngĩgĩa na ũtongoria wa Ngai atĩa harĩ kũmahũthĩra?

¹⁰ Kwa ngerekano-rĩ, ta wĩcirie ũhoro wa kũnyua njohi. Rĩrĩ nĩ itua aingĩ aitũ tũcemanagia narĩo hĩndĩ ĩrĩa tũrekenia hamwe na arata, Hihi nĩ ngũnyua kana ndikũnyua? O mbere nĩ tũrabatara kwĩruta. Nĩ mawatho marĩkũ ma Bibilia maaragĩrĩria ũndũ ũcio? Nĩ ma, Bibilia ndĩkananĩtie kũhũthĩra njohi na gĩthimi. Ĩkumagia Jehova nĩ ũndũ wa kĩheo kĩa ndibei. (Thaburi 104:14, 15) O na kũrĩ ũguo-rĩ, Bibilia nĩ ĩkananĩtie ũrĩĩu na inegene rĩrĩa riumanaga na ũrĩĩu. (Luka 21:34; Aroma 13:13) Ningĩ-rĩ, ĩgwetete ũrĩĩu hamwe na mehia mangĩ maritũ mũno, ta ũtharia na ũhũri maraya. *—1 Akorintho 6:9, 10.

¹¹ Thamiri ya Mũkristiano ĩmenyeragio na njĩra ya kũhũthĩra mawatho ta macio. Kwoguo hĩndĩ ĩrĩa twacemania na itua rĩgiĩ kũnyua njohi tũgĩĩkenia hamwe na arata-rĩ, twĩyũragia ciũria ta ici: ‘Nĩ mambura ma mũthemba ũrĩkũ mabangĩtwo? Hihi nĩ megũkĩra mĩhaka, makorũo me na inegene rĩa ũrĩĩu? Niĩ ngoragwo na mĩerekera ĩhaana atĩa? Hihi nĩ ndĩriragĩria njohi mũno, ngamĩhũthĩra  nĩguo ndiganĩrũo nĩ mathĩna makwa? Hihi nĩ hotaga kwĩgirĩrĩria nĩgetha ndikanyue njohi gũkĩra gĩthimi?’ Tũgĩciria ũhoro wa mawatho ma Bibilia na ciũria iria moimĩragia-rĩ, nĩ twagĩrĩirũo kũhoya ũtongoria wa Jehova. (Thaburi 139:23, 24) Na njĩra ĩyo-rĩ, tũrooria Jehova atũtongorie na roho wake mũtheru. Ningĩ no tũramenyeria thamiri iitũ ĩtwarane na mawatho ma Ngai. No rĩrĩ, nĩ kũrĩ ũndũ ũngĩ twagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro waguo hĩndĩ ĩrĩa tũratua matua.

12, 13. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga thamiri cia Akristiano ikorũo irĩ ngũrani, na twagĩrĩirũo kũhiũrania atĩa na ũtiganu ũcio?

¹² No ũgegio rĩmwe nĩ ũrĩa thamiri cia Akristiano ikoragwo irĩ na ũtiganu. Mũndũ ũmwe no one mũtugo kana ũndũ wĩmenyeretio nĩ andũ ũtagĩrĩire; ũngĩ nake aũkenere na aage kuona ũũru waguo. Kwa ngerekano-rĩ, mũndũ ũmwe nĩ akenagĩra kũnyua gacohi kanini hĩndĩ ĩrĩa mahurũkĩte na arata; ũngĩ nake nĩ athĩnagio nĩ ũndũ ũcio. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga kũgĩe na ngũrani ta icio, na ciagĩrĩire kũhutia matua maitũ na njĩra ĩrĩkũ?

¹³ Andũ makoragwo na ngũrani nĩ ũndũ wa itũmi nyingĩ. Mĩrerere nĩ ĩkoragwo ĩtiganĩte mũno. Kwa ngerekano-rĩ, andũ amwe nĩ moĩ wega thĩna maanakorũo makĩgiana naguo tene, o na rĩngĩ makaremwo nĩ kũũtooria. (1 Athamaki 8:38, 39) Ũhoro-inĩ wĩgiĩ njohi-rĩ, andũ ta acio hihi no memenyerere mũno. Mũndũ ta ũcio angĩceera gwaku mũciĩ ũmũhe njohi-rĩ, thamiri yake no ĩtũme arege kũnyua. Hihi wee no ũrakario nĩ ũndũ ũcio? Hihi no ũmũringĩrĩrie kũnyua? Aca. O na akorũo nĩ ũũĩ itũmi ciake kana ndũciũĩ-rĩ—itũmi iria hihi angĩthuura kwaga kũheana hĩndĩ ĩyo—wendo wa Gĩkristiano nĩ ũgũtũma ũmwĩcirie.

14, 15. Thamiri cia andũ thĩinĩ wa ciũngano cia mahinda ma atũmwo-rĩ, ciarĩ na ũtiganu igũrũ rĩa ũndũ ũrĩkũ, na Paulo oigire atĩa?

 ¹⁴ Mũtũmwo Paulo nĩ onire atĩ kaingĩ thamiri nĩ ciakoragwo na ũtiganu mũnene gatagatĩ-inĩ ka Akristiano a mahinda make. Hĩndĩ ĩyo-rĩ, Akristiano amwe nĩ maathĩnagio nĩ ũhoro wa kũrĩa nyama iria ciakoragwo ithĩnjĩirũo mĩhianano. (1 Akorintho 10:25) Thamiri ya Paulo ndĩamũgiragia kũrĩa nyama ta icio iria ciendagio thoko-inĩ ciarutwo magongona. Harĩ we-rĩ, mĩhianano yaarĩ o tũhũ; irio icio ciakoragwo ciumanĩte na Jehova na ciarĩ o ciake, kwoguo itingĩakorirũo irĩ cia mĩhianano. O na kũrĩ ũguo-rĩ, Paulo nĩ aamenyaga atĩ andũ angĩ matiarĩ na mawoni ta make igũrũ rĩa ũndũ ũcio. Amwe hihi nĩmeingĩrĩtie mũno harĩ ũhoi wa mĩhianano matanatuĩka Akristiano. Harĩ o-rĩ, kĩndũ o gĩothe gĩakoretwo kĩhutanĩtie na mĩhianano kĩarĩ wĩhia. Kũngĩekirũo atĩa?

¹⁵ Paulo oigire ũũ: “Na rĩrĩ, ithuĩ tũrĩ na hinya nĩtwagĩrĩirũo nĩ gũkuuithagia arĩa matarĩ na hinya maũndũ mao ma wagi-hinya, na to kwenda gwĩkenagia ithuene. Nĩ gũkorũo Kristo o nake ndaacaragia ũrĩa angĩĩkenia we mwene.” (Aroma 15:1, 3) Paulo onanirie atĩ, twagĩrĩirũo kũrũmbũiya mabataro ma andũ arĩa angĩ mbere ya maitũ, o ta ũrĩa Kristo eekire. Akĩarĩrĩria ũhoro ũngĩ o ta ũcio-rĩ, Paulo oigire atĩ nĩ kaba aangĩagire kũrĩa nyama o na rĩ, gũkĩra ahĩnge ng’ondu o na ĩmwe ĩrĩa Kristo aarutire muoyo wake nĩ ũndũ wayo.—1 Akorintho 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Andũ arĩa thamiri ciao imagiragĩrĩria maũndũ mamwe maagĩrĩirũo nĩkĩ gwĩthema gũtuagĩra cira arĩa me thamiri irĩ na ũtiganu na ciao?

¹⁶ Arĩa nao me na thamiri imagiragĩrĩria maũndũ mamwe-rĩ, matiagĩrĩirũo nĩ gũtuĩra arĩa angĩ mahĩtia, makiugaga atĩ andũ othe maagĩrĩire kũgĩa na mawoni ta mao maũndũ-inĩ megiĩ thamiri. (Aroma 14:10) Thamiri yagĩrĩire kũhũthĩrũo ĩrĩ ya gwĩtuĩra ciira no ti ya gũtuĩra andũ  arĩa angĩ. Ririkana ciugo ici cia Jesu: “Mũtikanekũũanĩre, nĩ getha mũtikanekũũĩrũo.” (Mathayo 7:1) Andũ othe thĩinĩ wa kĩũngano maagĩrĩire gwĩthema gũkararania igũrũ rĩa maũndũ megiĩ thamiri ya mũndũ. Ithenya rĩa ũguo-rĩ, tũgeragia gũkorũo na thayũ na ũrũmwe, tũkĩonganagĩrĩra hinya no ti kũũragana ngoro.—Aroma 14:19.

17. Thamiri cia andũ aingĩ ũmũthĩ ciĩkĩte atĩa?

¹⁷ Mũtũmwo Petero aandĩkire ũũ: “Mũikarage mwĩ na thamiri ĩtegwĩcuka.” (1 Petero 3:16) Thamiri ĩtarĩ na ũcuke maitho-inĩ ma Jehova Ngai nĩ kĩrathimo kĩnene. Ndĩhaana ta thamiri cia andũ aingĩ mũno ũmũthĩ. Paulo nĩ aataarĩirie ũhoro wa arĩa “matũire ta moretwo thamiri  ciao na ruoro.” (1 Timotheo 4:2) Ruoro rũcinaga mwĩrĩ, rũkaũtiga ũrĩ na kĩrema gĩtangĩigua ruo rĩngĩ. Thamiri cia andũ aingĩ ikoragwo ihaana ta irĩ nguũ, irĩ na kĩrema ũũ atĩ itimakaanagia, itireganaga nao kana igatũma maconoke kana kũigua ta mahĩtĩtie. Andũ aingĩ makenaga nĩ kwaga gũthĩnio nĩ thamiri ciao o na mehĩtie.

18, 19. (a) Kũigua tũhĩtĩtie kana gũconoka kũngĩkorũo na ũguni ũrĩkũ? (b) Tũngĩka atĩa thamiri iitũ ĩngĩthiĩ na mbere gũtũherithia nĩ ũndũ wa mehia twekire tene na nĩ twĩrirĩte?

¹⁸ Kũigua twĩhĩtie, na ma, no akorũo arĩ njĩra ya thamiri ya gũtwĩra atĩ nĩ twĩkĩte ũũru. Hĩndĩ ĩrĩa kũigua ũguo gwatũma mũndũ mwĩhia ahere-rĩ, no gũtũme oherũo nginya mehia maritũ. Kwa ngerekano-rĩ, Mũthamaki Daudi eehirie mehia maritũ no nĩ oheirũo, makĩria tondũ nĩ  aaherire na ma. Gũthũũra mĩthiĩre yake mĩũru na kwĩrutanĩria gwathĩkĩra mawatho ma Jehova thutha ũcio nĩ gwatũmire Daudi eyonere we mwene atĩ Jehova ‘nĩ mwega, na aikaraga ehaarĩirie kuohanĩra.’ (Thaburi 51:1-19; 86:5) No rĩrĩ, ĩ angĩkorũo no ũraigua ũgĩthĩnio nĩ thamiri o na thutha wa kũhera mehia maku?

¹⁹ Rĩmwe-rĩ, thamiri no ĩherithie mũndũ mũno gwa kahinda karaya, ĩkamũthĩnia nĩ ũndũ wa mehia eekĩte tene o na angĩkorũo nĩ eeririre. Hĩndĩ ta ĩyo-rĩ, no tũbatare kwĩhe ũma atĩ Jehova nĩ mũnene gũkĩra ngoro cia andũ. Tũrabatara gwĩtĩkia na gwĩtĩkĩra wendo na wohanĩri wake, o ta ũrĩa twĩkĩraga andũ angĩ ngoro meke. (1 Johana 3:19, 20) Thamiri ĩtarĩ na ũcuke nayo ĩtũmaga tũkorũo na thayũ wa ngoro, tũrĩ ahooreru, na tũrĩ na gĩkeno kĩnene kĩrĩa gĩtonagwo nĩ andũ aingĩ thĩinĩ wa thĩ ĩno. Andũ aingĩ arĩa meekaga mehia maritũ nĩ monete thayũ ũcio wa ngoro, na ũmũthĩ nĩ marahota gũikara me na thamiri ĩtegwĩcuka magĩtungatĩra Jehova Ngai.—1 Akorintho 6:11.

20, 21. (a) Ibuku rĩrĩ rĩhaarĩirio rĩgũteithie wĩke atĩa? (b) Tũrĩ Akristiano-rĩ, tũkoragwo na wĩyathi ũrĩkũ, no twagĩrĩirũo kũũhũthĩra atĩa?

²⁰ Ibuku rĩrĩ rĩhaarĩirio rĩgũteithie ũkorũo na gĩkeno, ũikare ũrĩ na thamiri ĩtarĩ na ũcuke mahinda mothe marĩa matigaru ma thikũ ici njũru cia mũthia wa mũtabarĩre ũyũ wa Shaitani. Ibuku rĩrĩ rĩtingĩhota kwarĩrĩria mawatho mothe ma Bibilia marĩa ũrabatara gwĩciria ũhoro wamo na kũmahũthĩra harĩ maũndũ marĩa ũracemania namo o mũthenya. Ningĩ-rĩ, ndũkerĩgĩrĩre rĩkũhe mawatho ma ĩmwe kwa ĩmwe maũndũ-inĩ megiĩ thamiri. Muoroto wa ibuku rĩrĩ nĩ gũgũteithia ũrute na ũmenyerie thamiri yaku na njĩra ya kwĩruta kũhũthĩra Kiugo kĩa Ngai mũtũũrĩre-inĩ waku wa o mũthenya. Ngũrani na Watho wa Musa-rĩ, “watho wa Kristo” ũtwĩkĩraga ngoro tũtũũre  tũtongoretio nĩ thamiri gũkĩra mawatho marĩa maandĩke tu. (Agalatia 6:2) Kwoguo Jehova akoragwo aheete Akristiano wĩyathi mũnene. O na kũrĩ o ũguo-rĩ, Kiugo gĩake gĩtũririkanagia tũtikanahũthĩre wĩyathi ũcio “kũhithĩrĩra waganu.” (1 Petero 2:16) Ithenya rĩa ũguo-rĩ, wĩyathi ũcio ũtũheaga mweke mwega wa kuonania wendo witũ harĩ Jehova.

²¹ Na njĩra ya kũhoya ũtongoria wa Jehova na gwĩciria makĩria ũrĩa ũngĩtũũra wega kũringana na mawatho ma Bibilia na ũcoke wĩke kũringana na matua maku-rĩ, ũgũkorũo ũgĩthiĩ na mbere na ũndũ wa bata mũno ũrĩa waambĩrĩirie hĩndĩ ĩrĩa wamenyire Jehova. Ũgũkorũo ũmenyeretie ũhoti waku wa “gũkũũrana wega na ũũru” na njĩra ya ‘kũũhũthĩra.’ (Ahibirania 5:14) Thamiri yaku ĩmenyeretio nĩ Bibilia ĩgũkorũo ĩrĩ kĩrathimo harĩ we mũtũũrĩre-inĩ waku wa o mũthenya. O ta ũrĩa toci ĩngĩgũteithia kuona njĩra ĩrĩa ũragera-rĩ, thamiri yaku nĩ ĩgũgũteithia ũtue matua marĩa megũkenia Ithe witũ wa igũrũ. Ĩyo na ma nĩ njĩra ya kwĩiga wendo-inĩ wa Ngai.