Thiĩ harĩ ũhoro

Thiĩ harĩ ũhoro ũrĩa wĩ thĩinĩ

GĨCUNJĨ GĨA 8

Ngai Endete Andũ Atheru

Ngai Endete Andũ Atheru

“Kũrĩ ũrĩa mwĩtheria, ũrĩĩonanagia wĩ mũtheru.”—THABURI 18:26.

1-3. (a) Nĩkĩ gĩtũmaga mũtumia agerie o ũrĩa wothe angĩhota gũtigĩrĩra atĩ mwana wake nĩ mũtheru? (b) Jehova endaga athathaiya ake makorũo marĩ atheru nĩkĩ, na nĩ kĩĩ gĩtũtindĩkaga twende gũikara tũrĩ atheru?

MŨTUMIA arahaarĩria kahĩĩ gake nĩguo mathiĩ magaceere. Agatigĩrĩra atĩ nĩ gatheru na atĩ nguo ciako nĩ theru na nĩ kehumbĩte wega. Nĩ oĩ atĩ ũtheru nĩ wa bata harĩ ũgima mwega wa mwĩrĩ. Ningĩ nĩ oĩ atĩ mwĩhumbĩre wa kahĩĩ gake nĩ ũkũmarehera ngumo njega kana njũru marĩ ta aciari.

2 Jehova, Ithe witũ wa igũrũ, endaga ndungata ciake ikorũo irĩ theru. Kiugo gĩake kiugaga ũũ: “Kũrĩ ũrĩa mwĩtheria, ũrĩĩonanagia wĩ mũtheru.” * (Thaburi 18:26) Jehova nĩ atwendete; nĩ oĩ atĩ gũikara tũrĩ atheru nĩ gũtũgunaga mũno. Ningĩ nĩ erĩgagĩrĩra mĩtugo iitũ tũrĩ ta Aira ake ĩtũme andũ arĩa angĩ mamũkumie. Na ma-rĩ, ũtheru witũ na mĩthiĩre iitũ mĩega nĩ ĩgũkumia Jehova na rĩĩtwa rĩake itheru no ti kũmũcambia.—Ezekieli 36:22; 1 Petero 2:12.

3 Kũmenya atĩ Ngai nĩ endete andũ atheru nĩ gũtũtindĩkaga tũikare tũrĩ atheru. Twendaga mũtũũrĩre witũ ũmũrehagĩre gĩtĩo tondũ nĩ tũmwendete. Ningĩ nĩ twendaga gũikara twendetwo nĩwe. Kwoguo-rĩ, rekei tũthuthurie gĩtũmi gĩa tũikare tũrĩ atheru, gũikara tũrĩ atheru nĩ kuuga atĩa, na ũrĩa ithuĩ tũngĩikara tũrĩ atheru. Gwĩthuthuria ta kũu no gũtũteithie kuona kana nĩ kũrĩ maũndũ tũrabatara kwagagĩria.

TŨRABATARA GŨIKARA TŨRĨ ATHERU NĨKĨ?

4, 5. (a) Gĩtũmi kĩa mũthingi gĩa tũkorũo tũrĩ atheru nĩ kĩrĩkũ? (b) Ũtheru wa Jehova wonekaga atĩa ũũmbi-inĩ wake?

4 Njĩra ĩmwe Jehova atũtongoragia nayo nĩ gũtũigĩra kĩonereria. Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, Kiugo gĩake gĩtwĩraga tũrũmanagĩrĩrie “kwĩgerekania na Ngai.” (Aefeso 5:1) Gĩtũmi kĩa mũthingi kĩrĩa gĩtũmaga tũikare tũrĩ atheru nĩ tondũ Jehova, Ngai ũrĩa tũthathayagia, nĩ mũtheru maũndũ-inĩ mothe.—Maũndũ ma Alawii 11:44, 45.

5 Ũtheru wa Jehova, o ta ngumo na njĩra ciake nyingĩ, nĩ wonekaga ũũmbi-inĩ wake. (Aroma 1:20) Thĩ yombirũo ĩkoragwo ĩrĩ mũciĩ mũtheru wa andũ. Jehova nĩ athondekete njĩra iria itheragia rĩera na maĩ. Tũnyamũ tũmwe tũnini nĩ tũhũthĩkaga gũthambia thĩ, tũkagarũra gĩko gĩgatuĩka indo itangĩthũkia. Athomi amwe nĩ mahũthĩraga tũmwe twa tũnyamũ tũu tũhũũtu gũtheria iria-inĩ kũrĩa maguta maitĩka, na kũndũ kũngĩ kũrĩa gũthũkĩtio nĩ ũkoroku na kwĩyenda kwa andũ. Nĩ ma ũtheru nĩ ũndũ wa bata harĩ ‘Mũũmbi wa thĩ.’ (Jeremia 10:12) O na ithuĩ twagĩrĩirũo kũwona ũrĩ wa bata.

6, 7. Watho wa Musa watĩtĩrithagia atĩa atĩ Jehova endaga athathaiya ake maikare marĩ atheru?

6 Gĩtũmi kĩngĩ gĩa tũikare tũrĩ atheru nĩ tondũ Jehova, Mwathani witũ Mũnene, endaga athathaiya ake maikarage marĩ atheru. Ũtheru na ũthathaiya itiangĩatigithanirio Watho-inĩ ũrĩa Jehova aaheete Aisiraeli. Watho woigĩte atĩ mũthĩnjĩri-Ngai-mũnene aagĩrĩirũo gwĩthamba maita merĩ Mũthenya wa Kũhorohio. (Maũndũ ma Alawii 16:4, 23, 24) Athĩnjĩri-Ngai maagĩrĩirũo nĩ gwĩthamba moko na magũrũ mbere ya kũrutĩra Jehova igongona. (Thama 30:17-21; 2 Maũndũ ma Matukũ ma Tene 4:6) Watho woonanĩtie maũndũ 70 marĩa mangĩatũmire mũndũ akorũo atarĩ mũtheru kĩĩmwĩrĩ na arĩ na thahu. Mũisiraeli angĩakorirũo atarĩ mũtheru-rĩ, ndangĩanyitanĩire ũthathaiya-inĩ—na hĩndĩ ĩmwe aangĩoinire watho ũcio-rĩ, no kũragwo aangĩoragirũo. (Maũndũ ma Alawii 15:31) Ũrĩa wothe ũngĩaregire kũrũmĩrĩra njĩra cia gwĩtheria, o hamwe na gwĩthamba mwĩrĩ wake, gũthambia nguo ciake, aagĩrĩirũo “athengio harĩ kĩrĩndĩ kĩa Aisiraeli.”—Ndari 19:17-20.

7 O na gũtuĩka tũtirĩ rungu rwa Watho wa Musa-rĩ, Watho ũcio nĩ ũtũteithagia kũmenya mawoni ma Ngai megiĩ maũndũ macio. Hatarĩ nganja-rĩ, Watho ũcio watĩtĩrithagia atĩ ũtheru nĩ wendekanaga harĩ andũ arĩa maathathayagia Ngai. Jehova ndagarũrũkĩte. (Malaki 3:6) Ũthathaiya witũ ndũngĩtĩkĩrĩka tiga o ũkorirũo “wĩ mũtheru, na ũtarĩ mũthũku.” (Jakubu 1:27) Nĩ ũndũ ũcio nĩ tũrabatara kũmenya maũndũ marĩa endaga ũndũ-inĩ ũcio.

GŨKORŨO TŨRĨ ATHERU MAITHO-INĨ MA NGAI NĨ KŨŨGA ATĨA

8. Jehova endaga tũkorũo tũrĩ atheru na njĩra irĩkũ?

8 Thĩinĩ wa Bibilia-rĩ, gũkorũo mũndũ arĩ mũtheru to gũthera kĩĩmwĩrĩ tu. Gũkorũo tũrĩ atheru maitho-inĩ ma Ngai gũkoniĩ maũndũ mothe ma ũtũũro witũ. Jehova erĩgagĩrĩra tũikare tũrĩ atheru njĩra-inĩ ici inya—kĩĩroho, kĩĩmĩtugo, kĩĩmeciria na kĩĩmwĩrĩ. Reke twarĩrĩrie njĩra icio.

9, 10. Gũikara tũrĩ atheru kĩĩroho nĩ kuuga atĩa, na Akristiano a ma methemaga maũndũ marĩkũ?

9 Ũtheru wa kĩĩroho. Na njĩra nguhĩ-rĩ, gũikara tũrĩ atheru kĩĩroho nĩ kuuga tũtigatukanie ũthathaiya wa ma na wa maheeni. Rĩrĩa Aisiraeli moimaga Babuloni gũcoka Jerusalemu-rĩ, maarĩ maathĩkĩre ciugo ici kuuma kwĩ Ngai: “Eherai, muume kũu; menyai mũhutie kĩndũ gĩĩ thahu; . . . mwĩtherie.” (Isaia 52:11) Gĩtũmi kĩnene kĩa Aisiraeli gũcoka kwao kĩarĩ nĩgetha macokerere ũthathaiya wa Jehova. Ũthathaiya ũcio waagĩrĩirũo gũkorũo ũrĩ mũtheru—ũtekĩrĩtwo kameni nĩ morutani, mĩtugo na ũndũire wa ndini ya Babuloni ũrĩa waagagĩra Ngai gĩtĩo.

10 Ũmũthĩ-rĩ, Ithuĩ tũrĩ Akristiano a ma-rĩ, no mũhaka twĩmenyerere tũtigekĩrũo kameni nĩ ũthathaiya wa maheeni. (1 Akorintho 10:21) Nĩ harĩ bata kwĩmenyerera ũndũ-inĩ ũcio, nĩ tondũ ũgucĩrĩria wa ndini ya maheeni nĩ ũtheremete mũno. Kũndũ kũingĩ-rĩ, mĩtugo ĩmwe ya ũndũire, magongona na maũndũ mangĩ mekagwo, mahutanĩtie na ũrutani wa ndini ya maheeni, atĩ nĩ kũrĩ kĩndũ kiumaga thĩinĩ witũ na gĩgathiĩ na mbere gũtũũra rĩrĩa mũndũ akua. (Kohelethu 9:5, 6, 10) Akristiano a ma nĩ methemaga mĩtugo ya ũndũire ĩkoniĩ wĩtĩkio wa ndini ya maheeni. * Tũtikũreka andũ angĩ matũhatĩrĩrie tũtigane na ithimi cia Bibilia ciĩgiĩ ũthathaiya mũtheru.—Atũmwo 5:29.

11. Ũtheru wa kĩĩmĩtugo ũkoniĩ kĩĩ, na nĩkĩ arĩ ũndũ wa bata tũikare tũrĩ atheru ũndũ-inĩ ũcio?

11 Ũtheru wa kĩĩmĩtugo. Gũikara tũrĩ atheru kĩĩmĩtugo nĩ hamwe na gwĩthema ngomanio ciothe itagĩrĩire. (Aefeso 5:5) He bata gũikara tũrĩ na mĩtugo mĩtheru. O ta ũrĩa tũkuona thĩinĩ wa gĩcũnjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire kĩa ibuku rĩrĩ-rĩ, no mũhaka ‘tũũragĩre ũmaraya’ nĩguo tũtũũre twendetwo nĩ Ngai. Ahũũri maraya arĩa materiraga ‘matikagaya ũthamaki wa Ngai.’ (1 Akorintho 6:9, 10, 18) Maitho-inĩ ma Ngai-rĩ, andũ ta acio nĩ “imaramari.” Mangĩaga gũkorũo na ũtheru wa kĩĩmĩtugo-rĩ, ‘igai rĩao . . . nĩ gũkua kũrĩa gwa kerĩ.’—Kũguũrĩrio 21:8.

12, 13. Meciria na ciĩko ikoragwo na ũkuruhanu ũrĩkũ, na tũngĩikara tũrĩ atheru meciria na njĩra ĩrĩkũ?

12 Ũtheru wa meciria. Ciĩko itongoragio nĩ meciria. Tũngĩikara tũgĩthugundaga maũndũ moru thĩinĩ wa meciria na ngoro ciitũ-rĩ, nĩ ũhũthũ twĩke ciĩko cia ũũra-thoni. (Mathayo 5:28; 15:18-20) No tũngĩikara tũgĩciragia maũndũ matheru no tũhote gũtũũria mĩthiĩre mĩtheru. (Afilipi 4:8) Tũngĩikara tũrĩ atheru meciria na njĩra irĩkũ? Njĩra ĩmwe nĩ gwĩthema mũthemba o wothe wa maũndũ ma gwĩkenia marĩa mangĩtũma twĩcirie maũndũ moru. * Makĩria ma ũguo-rĩ, no twĩkĩre meciria maitũ maũndũ matheru na njĩra ya kwĩruta Kiugo kĩa Ngai o mũthenya.—Thaburi 19:8, 9.

13 Nĩgetha tũikarage twendetwo nĩ Ngai-rĩ, tũrabatara gũtũũria ũtheru wa meciria, wa kĩĩroho, na wa kĩĩmĩtugo. Mĩthemba ĩyo ya ũtheru nĩ yarĩrĩirio makĩria thĩinĩ wa icunjĩ ingĩ ibuku-inĩ rĩrĩ. Rekei twarĩrĩrie mũthemba wa kana—ũtheru wa kĩĩmwĩrĩ.

TŨNGĨIKARA TŨRĨ ATHERU KĨĨMWĨRĨ NA NJĨRA ĨRĨKŨ?

14. Nĩkĩ ũtheru wa kĩĩmwĩrĩ ti ũhoro wa mũndũ kĩũmbe tu?

14 Ũtheru wa kĩĩmwĩrĩ nĩ kuuga tũige mĩĩrĩ iitũ, o hamwe na kũrĩa tũikaraga kũrĩ gũtheru. Hihi ũtheru ta ũcio nĩ ũhoro wa mũndũ kĩũmbe ũtagĩrĩire kũingĩrĩrũo nĩ mũndũ ũngĩ? Ũguo tiguo athathaiya a Jehova monaga ũndũ ũcio. O ta ũrĩa hekũgwetetwo-rĩ, ũtheru witũ wa kĩĩmwĩrĩ nĩ wa bata harĩ Jehova ti tondũ tu nĩ ũtũgunaga no nginya nĩ tondũ nĩ twĩtanĩtio nake. Ta wĩcirie ũhoro wa ngerekano ĩrĩa ĩgwetetwo kĩambĩrĩria-inĩ. Kuona mwana ũkoragwo na gĩko hĩndĩ ciothe, no gũtũme wĩyũrie ũrĩa aciari ake mahaana, githĩ tiguo? Tũtingĩenda ũndũ o na ũmwe wa mũtũũrĩre witũ kana wa mwĩhumbĩre witũ ũcambithie Ithe witũ wa igũrũ kana ũtũme ndũmĩrĩri ĩrĩa tũhunjagia ĩmenererio. Kiugo kĩa Ngai kiugaga ũũ: “Tũtitũmaga hagĩe ũndũ o na ũrĩkũ ũngĩhĩnga mũndũ, nĩguo ũtungati ũcio witũ ndũkonerũo ũũru, na tondũ wa ũrĩa tũrĩ ndungata cia Ngai.” (2 Akorintho 6:3, 4) Kwoguo-rĩ, tũngĩikara tũrĩ atheru kĩĩmwĩrĩ atĩa?

15, 16. Mĩtugo mĩega ya ũtheru nĩ ĩrĩkũ, na nguo ciitũ ciagĩrĩirũo gũkorũo ihaana atĩa?

15 Ũtheru witũ wa kĩĩmwĩrĩ na mwĩhumbĩre witũ. O na gũtuĩka o bũrũri ũkoragwo na mĩikarĩre ngũrani-rĩ, kaingĩ no tuone thabuni na maĩ maiganu ma gwĩthamba o mũthenya, na ma gũtigĩrĩra atĩ ciana ciitũ o nacio nĩ theru. Mĩtugo mĩega ya ũtheru nĩ hamwe na gwĩthamba moko na maĩ na thabuni mbere ya kũrĩa kana kũnyita irio, thutha wa gũthiĩ kĩoro, na thutha wa gũthambia mwana kana kũmũcenjia nabĩ. Gwĩthamba moko na maĩ na thabuni no kũgirĩrĩrie mĩrimũ, o na kũhonokie mĩoyo. No kũgirĩrĩrie mĩrimũ gũtherema na kwoguo gũteithie andũ matikanyitwo nĩ mĩrimũ ya kũharũo. Mabũrũri-inĩ marĩa kaingĩ nyũmba itakoragwo na cioro-rĩ, andũ no menjage irima magathika gĩko kĩu o ta ũrĩa gwekagũo thĩinĩ wa Isiraeli ya tene.—Gũcokerithia Maathani 23:12, 13.

16 Nguo ciitũ o nacio nĩ ibataraga gũthambio kaingĩ nĩgetha ikoragwo irĩ theru na ciagĩrĩire. To mũhaka nguo cia Mũkristiano ikorũo irĩ cia goro kana irĩ cia kĩĩrĩu, no ciagĩrĩirũo gũkorũo irĩ theru na ikĩonania gĩtĩo. (1 Timotheo 2:9, 10) O harĩa hothe tũngĩkorũo-rĩ, tũkwenda mĩĩhumbĩre iitũ “itĩithagie ũrutani ũrĩa wa Ngai Mũhonokia witũ.”—Tito 2:10.

17. Mĩciĩ iitũ yagĩrĩirũo gũkorũo ĩrĩ mĩtheru na ĩrĩ mĩige wega nĩkĩ?

17 Mĩciĩ iitũ. Mĩciĩ iitũ no ĩkorũo ĩtarĩ mĩnene kana ya goro, ĩndĩ yagĩrĩirũo gũkorũo ĩrĩ mĩtheru na ĩrĩ mĩige wega o ta ũrĩa kwahoteka. Ningĩ-rĩ, angĩkorũo nĩ tũthiaga na ngari ciitũ mĩcemanio na kũhunjia, twagĩrĩirũo gwĩka o ũrĩa wothe tũngĩhota gũciiga irĩ theru thiĩnĩ na nja. Tũtikariganĩrũo atĩ ũtheru wa mĩciĩ iitũ nĩ ũrutagĩra Ngai ũrĩa tũthathayagia ũira. Ningĩ-rĩ, tũrutaga andũ atĩ Jehova nĩ Ngai mũtheru na nĩ ‘akaniina arĩa monũhaga thĩ,’ na atĩ Ũthamaki wake ica ikuhĩ nĩ ũkũgarũra thĩ yothe ĩtuĩke paradiso. (Kũguũrĩrio 11:18; Luka 23:43) Nĩ ma, tũkwenda mĩciĩ iitũ na indo ciitũ cionanie atĩ o na rĩu nĩ tũrakũria mĩtugo ya ũtheru ĩrĩa ĩgetĩkĩrĩka thĩinĩ wa thĩ njerũ ĩrĩa yũkĩte.

Ũtheru wa kĩĩmwĩrĩ nĩ kuuga tũige mĩĩrĩ iitũ, o hamwe na kũrĩa tũikaraga kũrĩ gũtheru

18. Tũngĩtĩa Nyũmba iitũ ya Ũthamaki na njĩra ĩrĩkũ?

18 Kũrĩa tũthathayagĩria. Wendo witũ harĩ Jehova ũtũtindĩkaga tũtĩe Nyũmba ya Ũthamaki, harĩa andũ macemanagia gũthathaiya Ngai wa ma itũũra-inĩ riitũ. Rĩrĩa andũ erũ moka Nyũmba ya Ũthamaki-rĩ, tũkwenda magucĩrĩrio nĩ harĩa tũcemanagĩria. Kũmĩthambia kaingĩ na kũmĩmenyerera nĩ kũrabatarania nĩguo nyũmba ĩyo ĩikarage ĩrĩ njega na ĩrĩ thaka. Tũtĩaga Nyũmba iitũ ya Ũthamaki na njĩra ya gwĩka ũrĩa wothe tũngĩhota kũmĩiga ĩrĩ theru na ĩrĩ njega. Nĩ gĩtĩo kũhũthĩra mahinda maitũ gũteithĩrĩria gũtheria Nyũmba iitũ ya Ũthamaki na ‘gũthondeka na gũcokereria kũrĩa ĩtharũkĩte.’ (2 Maũndũ ma Matukũ ma Tene 34:10) Ũguo noguo twagĩrĩirũo nĩ gwĩka rĩrĩa twacemania Nyũmba cia Igomano kana kũndũ kũngĩ nĩ ũndũ wa igomano kana irũrũngano.

GWĨTHEMA MĨTUGO ĨTARĨ MĨTHERU

19. Nĩ maũndũ marĩkũ tũrabatara gwĩthema nĩguo tũikarage tũrĩ atheru kĩĩmwĩrĩ, na Bibilia ĩtũteithagia atĩa ũhoro-inĩ ũcio?

19 Nĩguo tũikarage tũrĩ atheru kĩĩmwĩrĩ, tũrabatara gwĩthema mĩtugo ta kũnyua njohi mũno, kũnyua thigara, na kũhũthĩra ndawa cia ũrĩĩu. Bibilia ndĩgwetete ĩmwe kwa ĩmwe mĩtugo yothe ĩtarĩ mĩtheru na ĩrĩa ĩ magigi ĩrĩa ĩĩmenyeretio mũno ũmũthĩ, no nĩ ĩkoragwo na mawatho mangĩtũteithia kũmenya ũrĩa Jehova onaga mĩtugo ĩyo. Tondũ nĩ tũĩ ũrĩa Jehova onaga maũndũ-rĩ, wendo witũ harĩ we nĩ ũgũtũtindĩka twĩkage maũndũ marĩa megũtũma twĩtĩkĩrĩke nĩwe. Rekei twarĩrĩrie mawatho matano ma Kĩĩmandĩko.

20, 21. Jehova endaga twĩtheme mĩtugo ĩrĩkũ, na tũrĩ na gĩtũmi kĩrĩkũ kĩega gĩa gũtũma twathĩke?

20 Endwa akwa, tondũ nĩtwĩrĩirũo maũndũ macio, nĩtwĩtheragiei tũtiganage na ũndũ o wothe ũrĩa ũthũkagia mũndũ mwĩrĩ o na kana roho, tũkĩhingagie ũhoro witũ wa gũtuĩka atheru, o tũgĩĩtigagĩra Ngai.” (2 Akorintho 7:1) Jehova endaga twĩtheme kaimana na mĩtugo ĩrĩa ĩthũkagia mĩĩrĩ iitũ na mwĩcirĩrie witũ. Kwoguo-rĩ, no mũhaka twĩtheme mĩtugo yothe ĩrĩa yũĩkaine atĩ nĩ ĩthũkagia ũgima wa mwĩrĩ na wa meciria.

21 Bibilia nĩ ĩheanaga gĩtũmi kĩega gĩa ‘gwĩtheragia na gũtigana na ũndũ o wothe ũrĩa ũthũũkagia.’ Ta rora wone atĩ 2 Akorintho 7:1 yambagĩrĩria na kuuga atĩ, “Tondũ nĩtwĩrĩirũo.” Nĩ kĩĩ twĩrĩirũo? O ta ũrĩa mĩhari ĩrĩa ĩrĩ igũrũ wa ũcio ĩgwetete, Jehova eranĩire ũũ: “Niĩ nĩngũmwĩtĩkĩra. Na nĩngũtuĩka Ithe wanyu.” (2 Akorintho 6:17, 18) Ta hũũra mbica: Jehova oigĩte nĩ egũkũgitĩra na akwende o ta ũrĩa ithe wa mwana agitagĩra na akenda mũriũ kana mwarĩ. No Jehova ekũhingia ciĩranĩro icio akorũo tu nĩ tũgwĩthema ũndũ o wothe ũthũkagia ‘mwĩrĩ o na roho.’ No akorũo arĩ ũndũ wa ũrimũ mũno tũngĩtĩkĩria mũtugo o wothe ũrĩ magigi ũtũtigithũkanie na ũkuruhanu ũcio mũnene na wa goro hamwe na Jehova.

22-25. Nĩ mawatho marĩkũ ma Kĩĩmaandĩko mangĩtũteithia twĩtheme mĩtugo ĩtarĩ mĩtheru?

22 “Enda Mwathani Ngai waku na ngoro yaku yothe, na muoyo waku wothe, na gwĩciria gwaku guothe.” (Mathayo 22:37) Jesu onanirie atĩ ũcio nĩguo watho ũrĩa mũnene gũkĩra mothe. (Mathayo 22:38) Jehova nĩ agĩrĩire wendo ta ũcio kuuma kũrĩ ithuĩ. Nĩgetha tũmwende na ngoro yothe, muoyo, na meciria mothe-rĩ, no mũhaka twĩtheme mĩtugo ĩrĩa ĩngĩkuhĩhia ũtũũro witũ kana ĩtũme tũremwo nĩ gwĩciria wega ta ũrĩa Ngai aatũmbire.

23 [Jehova] nĩwe ũheaga andũ othe muoyo, o na hinya wa kũheeha, o na indo ciothe.” (Atũmwo 17:24, 25) Muoyo nĩ kĩheo kuuma kwĩ Ngai. Nĩ twendete Mũheani wa muoyo, kwoguo tũkwenda kuonania gĩtĩo harĩ kĩheo kĩu. Twĩthemaga mĩtugo yothe ĩngĩthũkia ũgima witũ wa mwĩrĩ, nĩ ũndũ nĩ tũmenyaga atĩ mĩtugo ta ĩyo ndĩonanagia o na hanini atĩ nĩ tũtĩĩte muoyo.—Thaburi 36:9.

24 “Enda mũndũ ũrĩa ũngĩ o ta ũrĩa wĩendete wee mwene.” (Mathayo 22:39) To arĩa mekaga mĩtugo ĩtarĩ mĩtheru tu mathũkagio nĩyo, no kaingĩ, o na arĩa mamathiũrũrũkĩirie nĩ mahutagio. Kwa ngerekano-rĩ, ndogo ya thigara no ĩthũkie ũgima wa mwĩrĩ wa nginya andũ arĩa mataranyua. Mũndũ ũrĩa wĩkaga ũndũ ta ũcio-rĩ, akoragwo akiuna watho wa Ngai ũrĩa uugĩte atĩ twendage andũ arĩa angĩ. Ningĩ akoragwo akĩheenania rĩrĩa aroiga atĩ nĩ endete Ngai.—1 Johana 4:20, 21.

25 ‘Athĩkagĩrai anene na andũ arĩa mamwathaga, na mũmaiguage.’ (Tito 3:1) Mabũrũri-inĩ maingĩ-rĩ, kũhũthĩra kana gũkorũo na ndawa cia ũrĩĩu nĩ kuuna watho. Tũrĩ Akristiano a ma-rĩ, tũtihũthĩraga kana gũkorũo na ndawa iria igirĩtio.—Aroma 13:1.

26. (a) Tũrabatara gwĩka atĩa nĩgetha tũikarage twendetwo nĩ Ngai? (b) Nĩkĩ gũikara tũrĩ atheru maitho-inĩ ma Ngai nĩyo njĩra ĩrĩa njega ya ũtũũro?

26 Nĩgetha tũikarage twendetwo nĩ Ngai-rĩ, tũrabatara gũikara tũrĩ atheru maũndũ-inĩ mothe to mamwe tu. Gũtigana na mĩtugo ĩyo mĩũru no akorũo arĩ ũndũ mũritũ, no no kũhoteke. * Hatarĩ nganja-rĩ, ĩyo nĩyo njĩra ĩrĩa njega mũno ya ũtũũro, nĩ ũndũ hingo ciothe Jehova atũrutaga nĩguo tũgunĩke ithuĩ ene. (Isaia 48:17) Ũndũ wa bata makĩria-rĩ, na njĩra ya gũikara tũrĩ atheru no tũiganĩre nĩ ũndũ wa kũmenya atĩ nĩ tũrakumia Ngai tondũ nĩ tũmwendete, na kwoguo tũgaikara twendetwo nĩwe.

^ kĩb. 2 Kiugo gĩa Kĩhibirania kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “ũtheru” gĩtiaragia tu o ũhoro wa ũtheru wa kĩĩmwĩrĩ no nĩ nginya ũtheru wa kĩĩmĩtugo o na kana wa kĩĩroho.

^ kĩb. 67 Rĩu tirĩo rĩĩtwa rĩake.