HATARĨ NGANJA, kũrera nĩ ũndũ mũritũ. No kwaga kũrũnga ciana rĩrĩa kwagĩrĩire nĩ kũritũhagia wĩra ũcio o na makĩria. Nĩkĩ? Nĩ ũndũ kwaga kũrũnga ciana (1) gũtũmaga matuĩke andũ matangĩgirĩrĩka, ũndũ ũrĩa ũnogagia aciari mũno, na (2) aciari maikara makĩgarũraga mawatho marĩa maigagĩra ciana, no itukanĩrũo.

Ngũrani na ũguo, kũrũnga ciana na njĩra ya wendo rĩrĩa kwagĩrĩire no gũteithie meciria mao gũkũra na magĩe na mĩtugo mĩega. Ningĩ nĩ kũmateithagia kũigua maiganĩire magĩkũra nĩguo magaatuĩka andũ agima mangĩĩhokeka. No hihi nĩ kũ ũngĩona ũtaaro wa kwĩhokeka wĩgiĩ kũrũnga ciana?

Aandĩki a ngathĩti ĩno, Aira a Jehova, metĩkĩtie atĩ Bibilia, o ta ũrĩa yugĩte, ĩrĩ na “kĩguni ũhoro-inĩ wa kũrutana, na wa kũmenyithia andũ ũũru wao, na wa kũmakaania, o na wa kũmamenyeria [kũmarũnga].” (2 Timotheo 3:​16) Bibilia to ibuku rĩa gũkũruta ũrĩa ũngĩrera ciana; motaaro mayo no mateithie famĩlĩ. Ta wĩcirie ngerekano ici.

BIBILIA YUGAGA: “Ngoro ya mwana ĩthaĩkanĩtio [yohanĩtio] na ũrimũ.”​—Thimo 22:​15.

O na gũtuĩka ciana no ciĩke kaũndũ kega ga ũtugi, nĩ ikoragwo na mwerekera wa gwĩka maũndũ ma ũrimũ. Nĩ ũndũ ũcio, ciana nĩ ibataraga kũrũngwo. (Thimo 13:24) Kũmenya ũndũ ũcio nĩ gũgũgũteithia kũhingia itemi rĩaku ũrĩ mũciari.

BIBILIA YUGAGA: “Ndũkaage kũherithagia mwana.”​—Thimo 23:​13.

Ndwagĩrĩirũo gwĩtigĩra atĩ kũrũnga ciana rĩrĩa ciahĩtia nĩ gũgũcithũkia kana atĩ nĩ igaagũthũũra ciagimara. Rĩrĩa ciana ciarũngwo na njĩra ya wendo, nĩ ikwĩruta gwĩtĩkagĩra kũrũngwo irĩ na wĩnyihia, nĩ gũkorũo nĩ makabatara ngumo ĩyo nginya matuĩka andũ agima.​—Ahibirania 12:11.

 BIBILIA YUGAGA: “Kĩndũ o gĩothe kĩrĩa mũndũ ekũhanda nokĩo akagetha.” ​—Agalatia 6:7.

Nĩ ũndũ wa ndũire aciari kwenda kũgitĩra ciana ciao na nĩ ũndũ mwagĩrĩru. O na kũrĩ ũguo, nĩ wega kũiganania maũndũ. Rĩrĩa “wagitĩra”ciana ciaku kuumana na moimĩrĩro ma mahĩtia mao, kana wamagitĩra rĩrĩa mwarimũ kana mũndũ ũngĩ mũgima akwĩra mahĩtia mao, ndũrateithia ciana ciaku o na hanini. Handũ ha ũguo, ona andũ acio marakwĩra mahĩtia ma ciana ciaku magĩgũteithia. Weka ũguo, ũkũruta ciana ciaku gũtĩaga mawatho, nginya maku.​—Akolosai 3:20.

BIBILIA YUGAGA: “Mwana wa kũrekererio nĩaconorithagia nyina.”​—Thimo 29:​15.

O na gũtuĩka aciari matiagĩrĩirũo gũtũnia ciana ciao, ti wega kũhũthĩra njĩra itaagĩrĩire kũmarũnga. Ibuku rĩtagwo The Price of Privilege riugaga: “Ciana iria itũnagio nĩ aciari itimenyaga atĩ andũ agima nĩo magĩrĩirũo gũtongoria maũndũ.” Ũngĩaga gũtongoria maũndũ, mwana waku no ecirie atĩ arĩ na wĩyathi wa gwĩka ũrĩa ekwenda. Angĩciria ũguo, nĩ egũtua matua matarĩ ma ũgĩ, na inyuerĩ nĩ mũgũtuurũo.​—Thimo 17:25; 29:21.

BIBILIA YUGAGA: “Mũndũ mũrũme . . . magwatane na mũtumia wake; nao erĩ matuĩke mwĩrĩ ũmwe”​—Mathayo 19:5.

Kũringana na Bibilia, mũthuri na mũtumia mabatiĩ gũkorũo mahikanĩtie mbere ya magĩĩte ciana na makorũo marĩ o hamwe thutha wa ciana kũgimara na kwehera mũciĩ. (Mathayo 19:​5, 6) Na njĩra ĩyo, wa mbere, mũgatuĩka mũthuri na mũtumia​—wa kerĩ, mũgatuĩka aciari. Mũgarũ na ũguo, mwana ahota ‘gwĩciria ũhoro wake mwene makĩria ma ũrĩa kwagĩrĩire.’ (Aroma 12:​3, New World Translation) Ningĩ kũrũmbũiya mwana makĩria gũkĩra kĩhiko kĩanyu, gũtũmaga gĩkorũo gĩtarĩ kĩrũmu.

Nĩguo ũhingie itemi rĩaku ũrĩ mũciari, ũbatiĩ kũrũmĩrĩra motaaro maya ũkĩrũnga ciana.

Korũo na wendo. “Tigagai kũrakaria ciana cianyu, mũtigatũme igĩe na kĩnyiria.”​—Akolosai 3:21.

Ndũkaregerie mũrũgamo. “Rekei ‘Ĩĩ’ yanyu ĩtuĩke ĩĩ, nayo ‘Aca’ yanyu ĩtuĩke aca.”​—Mathayo 5:​37, New World Translation.

Korũo na ũigananĩru. “Gũkũherithia ngakũherithia na kĩhooto.”​—Jeremia 30:11. *