1. Nĩ ũũma ũrĩkũ tũrĩ naguo?

 TONDŨ tũrĩ andũ a Jehova, nĩ tũũĩ atĩ nĩ atwendete, na atĩ endaga tũkorũo na ũtũũro ũrĩa mwega biũ. (Rom. 8:35-39) Ningĩ nĩ tũkoragwo na ma atĩ motaaro ma Bibilia nĩ matũgunaga hingo ciothe rĩrĩa twamahũthĩra. (Isa. 48:17, 18) No twagĩrĩirũo gwĩka atĩa rĩrĩa twacemania na maũndũ tũterĩgĩrĩire?

2. Nĩ moritũ ta marĩkũ tũngĩcemania namo, na moritũ macio mangĩtũma twĩke atĩa?

² Ndungata ciothe cia Jehova nĩ icemanagia na moritũ. Kwa ngerekano, mũndũ wa famĩlĩ no eke ũndũ wa gũtũũraga ngoro. No tũkorũo na thĩna mũnene wa mwĩrĩ ũngĩtũgirĩrĩria kũhingia maũndũ maingĩ ũtungata-inĩ wa Jehova. Gĩcanjama kĩa ndũire no kiumĩre na gĩtũhutie na njĩra nene. Ningĩ no tũnyarirũo nĩ ũndũ wa wĩtĩkio witũ. Rĩrĩa twacemania na magerio ta macio, kwahoteka no twĩyũrie: ‘Nĩ kĩĩ kĩratũma hĩtũkĩre ũndũ ũyũ? Hihi nĩ ũndũ mũũru njĩkĩte? Hihi ũndũ ũyũ ũronania atĩ ndirĩ na irathimo cia Jehova?’ Hihi waneyũria ciũria ta icio? Angĩkorũo nĩguo, ndũgakue ngoro tondũ ndungata nyingĩ njĩhokeku cia Jehova o nacio cianeka ũguo.—Thab. 22:1, 2; Hab. 1:2, 3.

3. Tũreruta atĩa kuumana na Thaburi 34:19?

³ Thoma Thaburi 34:19. Thaburi ĩyo nĩ ĩgwetete maũndũ maya merĩ ma bata: (1) Andũ athingu nĩ macemanagia na mathĩna. (2) Jehova nĩ atũhonokagia rĩrĩa twacemania na magerio. Hihi Jehova atũhonokagia atĩa? Njĩra ĩmwe ekaga ũguo nayo nĩ gũtũteithia kũgĩa na mawoni marĩa magĩrĩire megiĩ ũtũũro thĩinĩ wa mũtabarĩre ũyũ. O na gũtuĩka Jehova nĩ atwĩrĩire atĩ nĩ tũrĩkoragwo na gĩkeno nĩ ũndũ wa kũmũtungatĩra, ndakoragwo atwĩrĩire atĩ tũtirĩcemanagia na mathĩna. (Isa.  66:14) Atwĩkĩraga ngoro tũige meciria maitũ harĩ mahinda mokĩte, rĩrĩa tũgaakorũo na ũtũũro ũrĩa endaga tũkenere tene na tene. (2 Kor. 4:16-18) No kamũira hĩndĩ ĩyo ĩkinye, nĩ atũteithagia gũthiĩ na mbere kũmũtungatĩra o mũthenya.—Maca. 3:22-24.

4. Tũkwarĩrĩria ũndũ ũrĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

⁴ Rekei twarĩrĩrie maũndũ marĩa tũngĩĩruta kuumana na ngerekano cia ndungata njĩhokeku cia Jehova, cia mahinda ma Bibilia na cia mahinda maya. Nĩ tũkuona atĩ rĩmwe na rĩmwe no tũcemanie na maũndũ materĩgĩrĩirũo. No tũngĩĩhoka Jehova, gũtirĩ hĩndĩ akaaga gũtũteithia. (Thab. 55:22) Tũgĩthuthuria ngerekano icio wĩyũrie: ‘Korũo nĩ niĩ ndacemanirie na ũndũ ta ũcio-rĩ, ingĩekire atĩa? Hihi ngerekano icio irekĩra hinya atĩa mwĩhoko wakwa harĩ Jehova? Nĩ maũndũ marĩkũ ndĩreruta ingĩhũthĩra ũtũũro-inĩ wakwa?’

5. Nĩ moritũ marĩkũ Jakubu aacemanirie namo nĩ ũndũ wa Labani? (Rora mbica ngothi-inĩ.)

⁵ Ndungata cia Jehova mahinda-inĩ ma Bibilia nĩ ciacemanagia na maũndũ maritũ iterĩgĩrĩire. Ta wĩcirie ũhoro wa Jakubu. Eerĩtwo nĩ ithe ahikie mũirĩtu wa mũndũ wa famĩlĩ yao wathathayagia Jehova wetagwo Labani, na ithe nĩ aamũheire ũũma atĩ Jehova nĩ angĩamũrathimire na njĩra nene. (Kĩam. 28:1-4) Na ũguo nĩguo Jakubu eekire. Nĩ aaumire bũrũri wa Kanaani, agĩthiĩ mũciĩ kwa Labani ũrĩa warĩ na airĩtu erĩ, Lea na Rakeli. Jakubu nĩ eendire Rakeli mũno, mũirĩtu ũrĩa warĩ mũnini wa Labani, na agĩtĩkĩra kũrutĩra Labani wĩra mĩaka mũgwanja nĩguo ahikie mũirĩtu ũcio. (Kĩam. 29:18) No maũndũ matiathiire ũrĩa Jakubu eerĩgagĩrĩra. Labani nĩ aamũkungirie wara nĩguo ahikie Lea, mũirĩtu wake ũrĩa warĩ mũkũrũ. Labani eerire Jakubu atĩ nĩ angĩamwĩtĩkĩririe kũhikia Rakeli thutha wa kiumia kĩmwe, angĩkorũo nĩ angĩamũrutĩire wĩra mĩaka ĩngĩ mũgwanja. (Kĩam. 29:25-27) Ningĩ Labani nĩ eekire Jakubu maũndũ matarĩ ma kĩhooto makĩrutithania wĩra. Labani aahinyĩrĩirie Jakubu kwa ihinda rĩa mĩaka 20!—Kĩam. 31:41, 42.

6. Nĩ mathĩna marĩkũ mangĩ Jakubu aacemanirie namo?

⁶ Jakubu nĩ aacemanirie na mathĩna mangĩ. Aarĩ na famĩlĩ nene, na rĩmwe na rĩmwe ariũ ake matiaiguithanagia. O na nĩ meendirie Jusufu mũrũ wa ithe wao ũkombo-inĩ. Na ariũ erĩ a Jakubu, nĩo Simeoni na Lawii, nĩ maareheire famĩlĩ ĩyo gĩconoko na magĩcambithia rĩĩtwa rĩa Jehova. Makĩria ma ũguo, Rakeli, mũtumia wa Jakubu ũrĩa eendete, nĩ aakuire akĩheo mwana wao wa kerĩ. Na nĩ ũndũ wa ngʼaragu nene ĩrĩa yarĩ kuo, Jakubu nĩ aabatarire gũthamĩra bũrũri-inĩ wa Misiri o na gũtuĩka aarĩ mũkũrũ.—Kĩam. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28.

7. Jehova oonirie Jakubu atĩa atĩ nĩ eetĩkĩrĩkĩte maitho-inĩ make?

⁷ O na Jakubu akĩgeragĩra magerio macio mothe, ndaatigire kwĩhoka Jehova na ciĩranĩro ciake. Nake Jehova nĩ oonirie Jakubu atĩ nĩ eetĩkĩrĩkĩte harĩ we. Kwa ngerekano, o na gũtuĩka Labani nĩ eekĩte Jakubu maũndũ maingĩ matarĩ ma kĩhooto, Jehova nĩ aarathimire Jakubu akĩmũhe indo nyingĩ. Ningĩ no mũhaka akorũo Jakubu nĩ aacokeirie Jehova ngatho mũno rĩrĩa maacokanirũo na mũrũwe Jusufu ũrĩa eeciragia atĩ nĩ aakuĩte. Gũkorũo na ũrata wa hakuhĩ hamwe na Jehova, nĩ gwateithirie Jakubu gũkirĩrĩria magerio. (Kĩam. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Tũngĩtũũria ũrata wa hakuhĩ hamwe na Jehova, o na ithuĩ no tũhote gũtooria magerio marĩa tũngĩcemania namo tũterĩgĩrĩire.

8. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Mũthamaki Daudi eeriragĩria gwĩka?

⁸ Mũthamaki Daudi ndangĩahotire gwĩka maũndũ mothe marĩa aangĩendire gwĩka  ũtungata-inĩ wa Jehova. Kwa ngerekano, nĩ eeriragĩria mũno gwakĩra Ngai hekarũ, na akĩra mũnabii Nathani ũndũ ũcio. Nathani aamũcokeirie ũũ: “Ĩka ũrĩa wothe ũrĩ ngoro-inĩ yaku, nĩ gũkorũo Ngai ũrĩa wa ma arĩ hamwe nawe.” (1 Maũ. 17:1, 2) No tũhũũre mbica ũrĩa ciugo icio ingĩkorũo ciekĩrire Daudi ngoro. No kũhoteke aambĩrĩirie o hĩndĩ ĩyo kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa mwako ũcio mũnene.

9. Daudi eekire atĩa thutha wa kwamũkĩra ndũmĩrĩri ĩngĩamũũragire ngoro?

⁹ No thutha wa ihinda inini, mũnabii ũcio wa Jehova nĩ aacokire na ndũmĩrĩri ĩngĩoragire Daudi ngoro. “Ũtukũ o ro ũcio,” Jehova eerire Nathani atĩ Daudi tiwe ũngĩakire hekarũ, no handũ ha ũguo, mũrũ wake ũmwe nĩwe ũngĩamĩakire. (1 Maũ. 17:3, 4, 11, 12) Daudi eekire atĩa amũkĩra ndũmĩrĩri ĩyo? Nĩ aagarũrĩire muoroto wake. Aaigire meciria make harĩ gũcaria mbeca na indo iria mũrũwe Suleimani angĩabatarire cia gwaka mwako ũcio.—1 Maũ. 29:1-5.

10. Jehova aarathimire Daudi atĩa?

¹⁰ Thutha wa Daudi kũmenyithio atĩ tiwe ũngĩakire hekarũ, Jehova nĩ aathondekire kĩrĩkanĩro hamwe nake o rĩo. Jehova eerĩire Daudi atĩ mũndũ ũmwe wa rũciaro rwake nĩ angĩgaathana tene na tene. (2 Sam. 7:16) Ta hũũra mbica ũrĩa Daudi agaakena hĩndĩ ya Wathani wa Mĩaka Ngiri, rĩrĩa akaamenya atĩ Mũthamaki Jesu Kristo ooimanire na rũciaro rwake! Ũhoro ũcio wa Daudi ũratũteithia kuona atĩ o na angĩkorũo tũtingĩhota kũhingia maũndũ marĩa mothe tũngĩenda tũgĩtungatĩra Jehova, Ngai witũ no atũrathime na njĩra ingĩ o na tũtangĩrĩgĩrĩra.

11. Akristiano a karine ya mbere maarathimirũo atĩa o na angĩkorũo Ũthamaki nduokire rĩrĩa meerĩgĩrĩire? (Atũmwo 6:7)

¹¹ Akristiano a karine ya mbere nĩ maacemanirie na maũndũ maaterĩgĩrĩire. Kwa ngerekano, nĩ meerĩgagĩrĩra mũno Ũthamaki wa Ngai ũũke, no matiamenyaga rĩrĩa ũngĩokire. (Atũm. 1:6, 7) Hihi meekire atĩa? Maathiire na mbere kũruta wĩra wa kũhunjia. O ũrĩa ũhoro mwega wathiaga ũtheremete, nĩ moonaga ũrĩa Jehova aarathimaga kĩyo kĩao.—Thoma Atũmwo 6:7.

12. Akristiano a karine ya mbere meekire atĩa rĩrĩa kwagĩire ngʼaragu?

¹² Hĩndĩ ĩmwe nĩ kwagĩire na ngʼaragu nene “thĩinĩ wa thĩ yothe ĩrĩa ĩikaragwo.” (Atũm. 11:28) O na Akristiano a karine ya mbere nĩ maahutirio nĩ ngʼaragu ĩyo. Ta hũũra mbica ũrĩa maathĩnĩkire nĩ ũndũ wa ngʼaragu ĩyo. No mũhaka akorũo aciari nĩ maatangĩkaga makĩyũria ũrĩa mangĩahingĩirie famĩlĩ ciao mabataro. Hihi andũ ethĩ arĩa maabangaga kwandandũra ũtungata wao maahutirio atĩa nĩ ũndũ ũcio? No kũhoteke nĩ meeyũragia kana magĩrĩirũo gweterera nginya ngʼaragu yambe ĩthire nĩguo meke ũguo. Gũtekũmakania ũrĩa maũndũ mao maahaanaga, Akristiano acio nĩ maagarũrĩire maũndũ mao. Maathiire na mbere kũhunjia na njĩra iria mangĩahotire, na makĩĩrutanĩria kũgayana indo iria maarĩ nacio na Akristiano arĩa maarĩ Judea.—Atũm. 11:29, 30.

13. Nĩ irathimo irĩkũ Akristiano acio maagĩire nacio hĩndĩ ĩyo ya ngʼaragu?

¹³ Nĩ irathimo irĩkũ Akristiano acio maagĩire nacio hĩndĩ ĩyo ya ngʼaragu? Arĩa maamũkĩrire ũteithio, nĩ moonire atĩ Jehova nĩ aamarũmbũyagia. (Mat. 6:31-33) No mũhaka gũkorũo nĩ maaiguire atĩ nĩ meendetwo nĩ Akristiano acio maamateithirie. Nao arĩa maateithĩrĩirie na mĩhothi, kana makĩnyitanĩra wĩra-inĩ wa kũheana ũteithio na njĩra ingĩ, nĩ maagĩire na gĩkeno kĩrĩa kiumanaga na kũheana. (Atũm. 20:35) Jehova nĩ aamarathimire othe nĩ ũndũ wa kũgarũrĩra maũndũ mao nĩguo mahote kũhiũrania na ũgarũrũku ũcio.

14. Gwathiire atĩa harĩ Baranaba na mũtũmwo Paulo, na maumĩrĩro maarĩ marĩkũ? (Atũmwo 14:21, 22)

 ¹⁴ Akristiano a karine ya mbere nĩ maanyariragwo kaingĩ, na rĩmwe na rĩmwe ũndũ ũcio wekĩkaga ihinda-inĩ o na matangĩerĩgĩrĩire. Ta wĩcirie ũrĩa gwathiire harĩ Baranaba na mũtũmwo Paulo rĩrĩa maahunjagia itũũra-inĩ rĩa Listra. Kĩambĩrĩria-inĩ, nĩ maamũkĩrirũo wega nĩ andũ arĩa maamathikĩrĩirie. No thutha-inĩ akararia “makĩiguithia kĩrĩndĩ,” na andũ amwe harĩ acio maamathikagĩrĩria makĩhũũra Paulo na mahiga na makĩmũtiga arĩ hakuhĩ gũkua. (Atũm. 14:19) O na kũrĩ ũguo, Baranaba na Paulo nĩ maathiire kũhunjia kũndũ kũngĩ. Maumĩrĩro maarĩ marĩkũ? Nĩ maahotire gũtua “andũ aingĩ arutwo,” na ciugo ciao na kĩonereria kĩao nĩ ciekĩrire ngoro Akristiano arĩa angĩ. (Thoma Atũmwo 14:21, 22.) Andũ aingĩ nĩ maagunĩkire tondũ Baranaba na Paulo matiatigire kũhunjia o na manyarirũo. Jehova nĩ arĩtũrathimaga o na ithuĩ tũngĩaga gũkua ngoro tũkĩruta wĩra ũrĩa atũheete.

15. Ũreruta atĩa kuumana na kĩonereria kĩa Mũrũ wa Ithe Witũ A. H. Macmillan?

¹⁵ Mbere ya mwaka wa 1914, andũ a Jehova nĩ meerĩgagĩrĩra maũndũ mamwe mekĩke. Ta wĩcirie kwa ngerekano ũhoro wa Mũrũ wa Ithe Witũ A. H. Macmillan. O ta andũ aingĩ ihinda-inĩ rĩu, Mũrũ wa Ithe Witũ Macmillan eeciragia atĩ aatigĩtie hanini amũkĩre ngerenwa yake ya gũthiĩ igũrũ. Akĩruta mĩario mweri-inĩ wa Septemba mwaka wa 1914, aaugire ũũ: “No kũhoteke ĩno nĩyo mĩario yakwa ya mũico ya andũ othe ĩrĩa ngũruta.” O na kũrĩ ũguo, ĩyo tiyo yarĩ mĩario yake ya mũico. Thutha ũcio, Mũrũ wa Ithe Witũ Macmillan aandĩkire ũũ: “No kũhoteke amwe aitũ nĩ maatengʼereire gwĩciria atĩ nĩ tũngĩathiire igũrũ o na ihenya.” Oongereire ũũ: “Ũndũ ũrĩa twabataraga gwĩka nĩ gũthiĩ na mbere kũruta wĩra wa Mwathani.” Na ũguo nĩguo Mũrũ wa Ithe Witũ Macmillan eekire. Nĩ eekĩraga kĩyo ũtungata-inĩ. Nĩ aagĩire na mweke wa gwĩkĩra ngoro ariũ a Ithe witũ aingĩ arĩa maaikĩtio njera nĩ ũndũ wa kũrega kũingĩra njeshi-inĩ. Na nĩ aathiaga mĩcemanio ya kĩũngano ategũtĩĩrĩria o na mĩaka-inĩ yake ya ũkũrũ. Mũrũ wa Ithe Witũ Macmillan aagunĩkire atĩa nĩ ũndũ wa gũthiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova o etereire ngerenwa yake? Kahinda kanini atanakua mwaka-inĩ wa 1966, aandĩkire ũũ: “Wĩtĩkio wakwa ũrĩ o na hinya ũmũthĩ o ta ũrĩa warĩ hĩndĩ ĩyo.” Na githĩ kĩu ti kĩonereria kĩega ithuothe tũngĩĩgerekania nakĩo, makĩria angĩkorũo nĩ tũkirĩrĩirie magerio ihinda iraihu gũkĩra ũrĩa tũngĩerĩgĩrĩire?—Ahib. 13:7.

16. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũterĩgĩrĩirũo Mũrũ wa Ithe Witũ Herbert Jennings na mũtumia wake maacemanirie naguo? (Jakubu 4:14)

¹⁶ Ndungata nyingĩ cia Jehova nĩ igĩte na mathĩna ma mwĩrĩ o na iterĩgĩrĩire. Kwa ngerekano, rũgano-inĩ rwake rwa ũtũũro, Mũrũ wa Ithe Witũ Herbert Jennings b nĩ ataarĩirie ũrĩa marĩ na mũtumia wake maakenagĩra gũtungata marĩ amishonarĩ bũrũri-inĩ wa Ghana. No thutha wa ihinda nĩ aagĩire na mũrimũ mũũru wahutagia meciria (mood disorder). Mũrũ wa Ithe Witũ Jennings akĩhũthĩra ciugo cia Jakubu 4:14, aaugire atĩ ũndũ ũcio watariĩ ta “rũciũ” rũrĩa matangĩerĩgĩrĩire. (Thoma.) Aandĩkire ũũ: “Nĩ twabataraga gwĩtĩkĩra ũrĩa maũndũ maatariĩ, na kwoguo tũkĩbanga kuuma Ghana, tũgĩtiga arata aitũ aingĩ a hakuhĩ, na tũgĩcoka Canada [nĩ ũndũ wa ũrigitani].” Jehova nĩ aateithirie Mũrũ wa Ithe Witũ Jennings na mũtumia wake gũthiĩ na mbere kũmũtungatĩra marĩ ehokeku o na makĩhiũranagia na ũndũ ũcio mũritũ.

17. Akristiano amwe magunĩkĩte atĩa kuumana na kĩonereria kĩa Mũrũ wa Ithe Witũ Jennings?

 ¹⁷ Ciugo cia Mũrũ wa Ithe Witũ Jennings iria irĩ rũgano-inĩ rwake rwa ũtũũro nĩ ciahutirie andũ angĩ na njĩra nene. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe aandĩkire ũũ: “Ndirĩ ndahutio nĩ gĩcunjĩ kĩngĩ ta ũrĩa ndahutirio nĩ gĩcunjĩ kĩu ndagĩthoma. . . . Gũthoma ũrĩa Mũrũ wa Ithe Witũ Jennings aabatarire gũtiga ũtungata wake nĩguo arũmbũyanie na mũrimũ wake, nĩ kwandeithirie kũrora ũndũ ũrĩa ndageragĩra na njĩra ĩrĩ na ũigananĩru.” Nake mũrũ wa Ithe witũ ũngĩ aandĩkire ũũ: “Thutha wa gũtungata ndĩ mũthuri wa kĩũngano ihinda-inĩ rĩa mĩaka ikũmi, nĩ ndabatarire gũtigana na mweke ũcio nĩ ũndũ wa kũrwara mũrimũ wa meciria. Ndaiguaga nguĩte ngoro mũno nĩ ũndũ wa kũremwo kũhingia ũtungata ũcio, nginya ngaritũhĩrũo nĩ gũthoma icunjĩ cia ngʼano cia ũtũũro. . . . No ũkirĩrĩria wa Mũrũ wa Ithe Witũ Jennings nĩ wanjĩkĩrire ngoro mũno.” Ũndũ ũcio ũratũririkania atĩ rĩrĩa twakirĩrĩria mathĩna marĩa tũracemania namo, nĩ twĩkĩraga arĩa angĩ ngoro. O na maũndũ mangĩthiĩ ũrĩa tũtekwĩrĩgĩrĩire, no tũthiĩ na mbere gũkorũo tũrĩ kĩonereria harĩ wĩtĩkio na ũkirĩrĩria.—1 Pet. 5:9.

18. O ta ũrĩa mbica cionanĩtie-rĩ, ũreruta atĩa kuumana na kĩonereria kĩa mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wa ndigwa kuuma Nigeria?

¹⁸ Mathĩna mangĩ, ta kĩngʼũki gĩa COVID-19, nĩ mahutĩtie ndungata nyingĩ cia Jehova. Kwa ngerekano, mũtumia ũmwe wa ndigwa bũrũri-inĩ wa Nigeria aatigĩtie o tũirio tũnini na tũbeca tũnini. Rũcinĩ rũmwe, kairĩtu gake nĩ kaamũririe kĩrĩa mangĩarĩire thutha wao kũruga kamũceere karĩa gaatigarĩte. Mwarĩ wa Ithe witũ ũcio eerire kairĩtu gake atĩ matiarĩ na mbeca ingĩ kana irio ciatigarĩte, no maagĩrĩirũo kwĩgerekania na mũtumia wa ndigwa ũrĩa wa Zarefathu, maruge irio ciao cia mũico na mehoke Jehova biũ. (1 Ath. 17:8-16) O na  matambĩrĩirie gwĩciria kĩrĩa mangĩarĩire ranji mũthenya ũcio, nĩ maamũkĩrire mũrigo wa ũteithio kuuma kũrĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Mũrigo ũcio warĩ na irio mangĩarĩire ihinda rĩa makĩria ma ciumia igĩrĩ. Mwarĩ wa Ithe witũ ũcio aaugire atĩ ndeecirĩtie atĩ Jehova nĩ aathikagĩrĩria ũrĩa eeraga kairĩtu gake. Ũndũ ũcio ũratũruta atĩ kwĩhoka Jehova rĩrĩa tũracemania na maũndũ tũterĩgĩrĩire ũtũũro-inĩ, no gũtũteithie kũmũkuhĩrĩria makĩria.—1 Pet. 5:6, 7.

19. Aleksey Yershov anyarirĩtwo na njĩra ĩrĩkũ?

¹⁹ Mĩaka-inĩ ya ica ikuhĩ, aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ nĩ manyarirĩtwo o na gũtuĩka matingĩerĩgĩrĩire ũndũ ũcio. Ta wĩcirie ũhoro wa Mũrũ wa Ithe Witũ Aleksey Yershov, ũrĩa ũikaraga bũrũri-inĩ wa Russia. Rĩrĩa Mũrũ wa Ithe Witũ Yershov aabatithirio mwaka-inĩ wa 1994, andũ a Jehova nĩ maakenagĩra wĩyathi wa gĩkĩro kĩna gĩcigo-inĩ kĩu. No thutha ũcio, maũndũ nĩ maacenjirie bũrũri-inĩ wa Russia. Mwaka-inĩ wa 2020, mũciĩ wa Mũrũ wa Ithe Witũ Yershov nĩ wahithũkĩirũo na ũkiururio, na indo nyingĩ ciake ikĩoywo nĩ thigari. Thutha wa mĩeri ĩigana ũna, thirikari nĩ yamũthitangĩire wĩki-naĩ. Gũthũkia mũno, thitango icio ciaumanĩte na video cioetwo nĩ mũndũ wetuĩte kwa ihinda rĩa makĩria ma mwaka ũmwe atĩ nĩ arakenio nĩ ũhoro wa Bibilia. Na githĩ ũcio ti ũndũ wa kĩeha!

20. Mũrũ wa Ithe Witũ Yershov ekĩrĩte hinya atĩa ũrata wake na Jehova?

²⁰ Hihi nĩ kũrĩ ũguni o wothe uumanĩte na mathĩna macio Mũrũ wa Ithe Witũ Yershov akirĩrĩirie? Ĩĩ nĩ kũrĩ. Ũrata wake na Jehova nĩ ũgĩte hinya makĩria. Aaugire ũũ: “Rĩu tũrĩ na mũtumia wakwa nĩ tũhoyaga hamwe maita maingĩ gũkĩra mbere ĩyo. Nĩ nyonete atĩ ndingĩhotete gũkirĩrĩria tiga nĩ ũteithio wa Jehova.” Oongereire ũũ: “Wĩruti wakwa kĩũmbe nĩ ũndeithagia kũhiũrania na gũkua ngoro. Nĩ ndĩcũũranagia ũhoro wa cionereria cia ndungata njĩhokeku cia mahinda ma tene. Nĩ kũrĩ ngerekano nyingĩ cionanĩtio thĩinĩ wa Bibilia, iria cionanagia bata wa mũndũ gũikara ahooreire na kuonania mwĩhoko harĩ Jehova.”

21. Tweruta atĩa gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

²¹ Tweruta atĩa gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ? Ũtũũro thĩinĩ wa mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ ndũmenyagĩrũo. O na kũrĩ ũguo, hĩndĩ ciothe Jehova nĩ ateithagia ndungata ciake rĩrĩa ciamwĩhoka. O ta ũrĩa rĩandĩko ritũ rĩa mũthingi rĩonanĩtie, “mũndũ ũrĩa mũthingu acemanagia na moritũ maingĩ, no Jehova nĩ amũhonokagia kuuma harĩ moritũ macio mothe.” (Thab. 34:19) Rekei tũthiĩ na mbere kũigaga meciria maitũ harĩ hinya wa Jehova wa gũtũtiirĩrĩra, no ti harĩ mathĩna marĩa tũracemania namo. Tũngĩka ũguo, o ta mũtũmwo Paulo o na ithuĩ no tuuge: “Maũndũ-inĩ mothe nĩ ngoragwo na hinya kũgerera ũrĩa ũũheaga hinya.”—Afil. 4:13.