GĨCUNJĨ KĨA WĨRUTI KĨA 31
RWĨMBO NA. 12 Jehova nĩ Ngai Mwega
Ũrĩa Jehova Ekĩte Nĩguo Atũkũũre Kuuma Mehia-inĩ
“Ngai nĩ eendire kĩrĩndĩ gĩa gũkũ thĩ mũno, nginya akĩruta Mũrũ wake wa mũmwe.”—JOH. 3:16.
ŨNDŨ ŨRĨA WARĨRĨIRIO
Nĩ tũkuona ũrĩa Jehova akoretwo agĩtũteithia kũrũa na mehia, na ũrĩa eekire nĩguo tũgĩe na mweke wa gũgaatũũra tene na tene twehereirio mehia biũ.
1-2. (a) Mehia nĩ kĩĩ, na tũngĩmatooria atĩa? (Ningĩ rora “Gũtaarĩria Kiugo.”) (b) Nĩ ciũria irĩkũ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ na icunjĩ-inĩ iria ingĩ thĩinĩ wa ngathĩti ĩno ya Mũrangĩri? (Ningĩ rora gacunjĩ karĩ na kĩongo “Kũrĩ Mũthomi” ngathĩti-inĩ ĩno.)
HIHI no wende kũmenya Jehova Ngai akwendete na gĩkĩro kĩigana atĩa? No wone macokio ma kĩũria kĩu ũngĩthuthuria ũrĩa ekĩte nĩguo akũhonokie kuuma mehia-inĩ na gĩkuũ. Mehia a nĩ thũ njũru mũno ũtangĩhota gũtooria ũrĩ wiki. Ithuothe nĩ twĩhagia o mũthenya, na tũkuaga tondũ tũrĩ ehia. (Rom. 5:12) No ũhoro mwega nĩ atĩ, kũgerera ũteithio wa Jehova no tũtoorie mehia. O na nĩ atũheete ũũma atĩ nĩ agaatũkũũra biũ kuuma mehia-inĩ na gĩkuũ.
2 Jehova akoretwo agĩteithia andũ kũrũa na mehia kĩndũ ta mĩaka 6,000. Nĩkĩ? Tondũ nĩ atwendete. Aatwendire kuuma o kĩambĩrĩria, na nĩkĩo ekĩte maũndũ maingĩ nĩguo atũteithie mbaara-inĩ ĩyo. Ngai nĩ oĩ atĩ maumĩrĩra ma mehia nĩ gĩkuũ, na ndendaga tũkue ĩndĩ endaga tũtũũre tene na tene. (Rom. 6:23) Nĩ endaga o nawe ũgaatũũra tene na tene. Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, tũkwarĩrĩria ciũria ici ithatũ: (1) Nĩ kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩkũ Jehova aaheire andũ matarĩ akinyanĩru? (2) Andũ arĩa maatũũraga mahinda-inĩ ma Bibilia meekaga atĩa nĩguo metĩkĩrĩke nĩ Jehova? (3) Jesu eekire atĩa nĩguo akũũre andũ kuuma mehia-inĩ na gĩkuũ?
NĨ KĨĨRĨGĨRĨRO KĨRĨKŨ JEHOVA AAHEIRE ANDŨ MATARĨ AKINYANĨRU?
3. Nĩ kĩĩ gĩatũmire Adamu na Hawa mehie?
3 Rĩrĩa Jehova oombire Adamu na Hawa, eendaga makoragwo na gĩkeno. Aamaheire kũndũ gũthaka gwa gũikara, kĩheo gĩa kĩhiko, na wĩra wa gũcanjamũra. Meerĩtwo maiyũrie thĩ na njiarũa ciao, na matue thĩ yothe paradiso o ta mũgũnda wa Edeni. No ũndũ ũmwe tu maathĩtwo matigeke. Na Jehova nĩ aameerĩte atĩ mangĩaregire gwathĩkĩra watho ũcio, no gũkua mangĩakuire. Hihi gwathiire atĩa? Mũraika ũmwe mũũru ũteendete Ngai na ũtaamendete nĩ aamageririe nĩguo mahĩtĩrie Ngai. Adamu na Hawa nĩ maagũire mũtego-inĩ wake makĩaga kwĩhoka Ithe wao wa igũrũ, na kwoguo makĩhia. O ta ũrĩa tũĩ, ũrĩa Jehova aaugĩte noguo gwekĩkire. Nĩ ũndũ wa ũremi wao, Adamu na Hawa nĩ maacemanirie na maumĩrĩra ma mehia mao. Makĩambĩrĩria gũkũra, na mũthia-inĩ magĩkua.—Kĩam. 1:28, 29; 2:8, 9, 16-18; 3:1-6, 17-19, 24; 5:5.
4. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga Jehova athũũre mehia na agatũteithia kũrũa namo? (Aroma 8:20, 21)
4 Jehova aandĩkithirie ũhoro ũcio nĩguo tũgunĩke. Nĩ ũtũteithagia gũtaũkĩrũo kĩrĩa gĩtũmaga athũũre mehia mũno. Mehia matũmaga twamũranio na Ithe witũ wa igũrũ na maumĩrĩra mamo nĩ gĩkuũ. (Isa. 59:2) Na nĩkĩo Shaitani, o we kĩhumo gĩa thĩna ũcio wothe, endete kũingĩria andũ mehia-inĩ. Rĩrĩa Adamu na Hawa meehirie, no kũhoteke Shaitani eeciragia nĩ athararia muoroto wa Jehova harĩ andũ. No ndaamenyaga atĩ Jehova nĩ Ngai ũrĩ wendo mũnene. Ngai ndaacenjirie muoroto wake harĩ njiarũa cia Adamu na Hawa. Tondũ nĩ endete andũ mũno, nĩ aabangire o rĩo ũrĩa andũ othe mangĩgĩa na kĩĩrĩgĩrĩro. (Thoma Aroma 8:20, 21.) Jehova nĩ aamenyaga atĩ andũ amwe nĩ mangĩgathuura kũmwenda na macarie ũteithio wake nĩguo mahote kũrũa na mehia. Arĩ Ithe witũ nĩ aathondekire njĩra nĩguo andũ ta acio makũũrũo kuuma mehia-inĩ na mamũkuhĩrĩrie. Jehova eekire atĩa nĩguo ũndũ ũcio ũhoteke?
5. Nĩ kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩkũ Jehova aaheire andũ ihinda inini thutha wa Adamu na Hawa kwĩhia? (Kĩambĩrĩria 3:15)
5 Thoma Kĩambĩrĩria 3:15. Kũgerera ũrathi ũcio, Jehova nĩ aaheire andũ kĩĩrĩgĩrĩro. Nĩ aatuĩrĩire Shaitani atĩ nĩ angĩkaniinwo. Ngai eeranĩire atĩ nĩ kũngĩkagĩa na mbeũ ĩrĩa ĩngĩkahonokia andũ. Mũthia-inĩ mbeũ ĩyo nĩ ĩngĩkahehenja Shaitani na yeherie mathĩna mothe marĩa aatuthũrire mũgũnda-inĩ wa Edeni. (1 Joh. 3:8) No mbere ĩyo Shaitani nĩ angĩkaguraria mbeũ ĩyo, na ũguo nĩ kuuga nĩ angĩgaatũma ĩkue. O na gũtuĩka ũndũ ũcio nĩ ũngĩatuurithirie Jehova mũno, nĩ angĩkomĩrĩria ruo rũu ruothe nĩgetha andũ mahonokio kuuma mehia-inĩ na gĩkuũ.
ANDŨ MAHINDA-INĨ MA BIBILIA MEEKAGA ATĨA NĨGUO METĨKĨRĨKE NĨ JEHOVA?
6. Andũ arĩa maarĩ na wĩtĩkio, ta Habili na Nuhu, meekire atĩa nĩgetha makuhĩrĩrie Jehova?
6 Mĩaka mĩingĩ ĩrĩa yarũmĩrĩire, Jehova nĩ aathiire aguũrĩtie o kahora ũrĩa andũ mangĩka nĩguo mamũkuhĩrĩrie. Habili, mũrũ wa kerĩ wa Adamu na Hawa, nĩwe warĩ wa mbere kũgĩa na wĩtĩkio harĩ Jehova thutha wa ũremi ũrĩa waambĩrĩirio mũgũnda-inĩ wa Edeni. Habili nĩ aarutĩire Jehova igongona tondũ nĩ aamwendete na nĩ eendaga kũmũkenia na kũmũkuhĩrĩria. Tondũ Habili aarĩ mũrĩithi, ooire tũgondu tũmwe kuuma rũũru-inĩ rwake na agĩtũthĩnja agĩtũruta tũrĩ igongona harĩ Jehova. Hihi Jehova eekire atĩa? Nĩ “eetĩkĩrire Habili na igongona rĩake.” (Kĩam. 4:4) Ningĩ Jehova nĩ eetĩkĩrire magongona ta macio marĩa maarutagwo nĩ andũ ta Nuhu, arĩa maamwendete na makamwĩhoka. (Kĩam. 8:20, 21) Na njĩra ya gwĩtĩkĩra magongona ta macio, Jehova oonanirie atĩ andũ matarĩ akinyanĩru no metĩkĩrĩke harĩ we na mamũkuhĩrĩrie. b
7. Tũreruta atĩa kuumana na ũrĩa Iburahimu eehaarĩirie kũruta mũrũ wake arĩ igongona?
7 Iburahimu ũrĩa warĩ na wĩtĩkio mũnene nĩ eerirũo nĩ Jehova eke ũndũ warĩ mũritũ mũno. Aamwĩrire arute mũrũ wake Isaaka arĩ igongona. Hatarĩ nganja Iburahimu nĩ aamenyaga atĩ ũndũ ũcio nĩ ũngĩamũreheire ruo rũnene. O na kũrĩ ũguo, nĩ eehaarĩirie gwathĩkĩra Jehova. No Ngai nĩ aagirĩrĩirie Iburahimu ndagĩka ya mũico ndakorage mũrũwe. Ĩndĩ kĩonereria kĩu nĩ kĩrutaga andũ arĩa othe marĩ na wĩtĩkio ũndũ wa bata, atĩ Jehova nĩ angĩgakorũo ehaarĩirie kũruta Mũrũ wake endete arĩ igongona. Na githĩ ũndũ ũcio ndũronania atĩ Jehova nĩ endete andũ mũno?—Kĩam. 22:1-18.
8. Magongona marĩa maarutagwo rungu rwa Watho wa Musa maarĩ kĩĩruru gĩa kĩĩ? (Maũndũ ma Alawii 4:27-29; 17:11)
8 Mĩaka mĩingĩ thutha ũcio, Jehova nĩ aaheire Aisiraeli Watho akĩmeera marutage magongona matiganĩte ma kũhumbagĩra mehia mao. (Thoma Maũndũ ma Alawii 4:27-29; 17:11.) Magongona macio maarĩ kĩĩruru kĩa igongona rĩngĩ inene, rĩrĩa rĩngĩakũũrire andũ biũ kuuma mehia-inĩ. Anabii a Jehova nĩ maataarĩirie atĩ mbeũ ĩyo yeranĩirũo, na nĩyo Mũrũ wa mũmwe wa Ngai, nĩ ĩngĩkanyamarĩka na yũragwo. Angĩgathĩnjwo o ta ngʼondu ya igongona. (Isa. 53:1-12) Ta wĩcirie ũndũ ũcio, atĩ Jehova nĩ aabangire kũruta Mũrũ wake endete arĩ igongona nĩgetha ahonokie andũ kuuma mehia-inĩ na gĩkuũ, nginya o nawe!
JESU EEKIRE ATĨA NĨGUO AKŨŨRE ANDŨ?
9. Johana Mũbatithania oonanirie ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ Jesu? (Ahibirania 9:22; 10:1-4, 12)
9 Karine-inĩ ya mbere, Johana Mũbatithania aaugire ũũ thutha wa kuona Jesu: “Ta rorai, Gatũrũme ka Ngai karĩa keheragia mehia ma kĩrĩndĩ gĩa gũkũ thĩ!” (Joh. 1:29) Ciugo icio cioonanirie atĩ Jesu nĩwe warĩ mbeũ ĩrĩa yeranĩirũo. Nĩwe ũngĩkaruta muoyo wake ũrĩ igongona. Rĩu kĩĩrĩgĩrĩro kĩa andũ gĩa gũkũũrũo biũ kuuma mehia-inĩ gĩakiriĩ gũkinyanĩra.—Thoma Ahibirania 9:22; 10:1-4, 12.
10. Jesu oonanirie atĩa atĩ ookire “gwĩta” ehia?
10 Jesu eerekeirie meciria make harĩ andũ arĩa maatitikĩte mĩrigo ya mehia, na akĩmeta matuĩke arũmĩrĩri ake. Nĩ aamenyaga atĩ mehia nĩmo maarĩ kĩhumo kĩa mathĩna mothe ma andũ. Kwoguo nĩ aateithagia andũ arĩa moonagwo marĩ ehia. Aahũthĩrire ngerekano akiuga ũũ: “Andũ arĩa marĩ na ũgima mwega wa mwĩrĩ matibataraga ndagĩtarĩ, no arĩa arwaru nĩo mamũbataraga.” Agĩcoka akiuga: “Ndiokire gwĩta arĩa athingu, no ndokire gwĩta ehia.” (Mat. 9:12, 13) Jesu nĩ eekaga kũringana na ciugo icio ciake. Rĩrĩa mũtumia ũmwe aamũthambirie magũrũ na maithori make, aamwarĩirie na njĩra ya ũhooreri na akĩmuohera mehia make. (Luk. 7:37-50) Nĩ aarutire mũtumia Mũsamaria ũrĩa warĩ gĩthima-inĩ ma cia bata, o na gũtuĩka nĩ ooĩ atĩ ndaarĩ na mĩtugo mĩega. (Joh. 4:7, 17-19, 25, 26) Ningĩ Jehova nĩ aaheire Jesu hinya wa gũtooria maumĩrĩra ma mehia, nĩmo gĩkuũ. Aamatooririe atĩa? Na njĩra ya kũriũkia andũ—arũme, atumia, na nginya ciana.—Mat. 11:5.
11. Nĩ kĩĩ gĩatũmaga andũ ehia magucĩrĩrio nĩ Jesu?
11 No tũtaũkĩrũo nĩ kĩrĩa gĩatũmaga nginya andũ arĩa meekaga maũndũ moru biũ magucĩrĩrio nĩ Jesu. Nĩ aataũkagĩrũo nĩ ũrĩa maraigua na akamonia tha. Matietigagĩra gũthiĩ harĩ we. (Luk. 15:1, 2) Na Jesu nĩ aagaathagĩrĩria andũ ta acio moonanagia wĩtĩkio harĩ we, na akamekĩra maũndũ mega. (Luk. 19:1-10) Nĩ oonanirie na njĩra nginyanĩru ũrĩa Jehova arĩ mũigua tha. (Joh. 14:9) Kũgerera ciugo na ciĩko ciake, nĩ oonanirie atĩ Ithe witũ wa igũrũ nĩ Ngai mũcayanĩri, ũrĩ tha nyingĩ, na wendete andũ na nĩ endaga kũmateithia gũtooria mehia. Jesu nĩ aateithagia andũ ehia nĩguo matue itua rĩa kũgarũrĩra mĩthiĩre yao na mamũrũmĩrĩre.—Luk. 5:27, 28.
12. Jesu aaugĩte atĩa igũrũ rĩgiĩ gĩkuũ gĩake?
12 Jesu nĩ aamenyaga maũndũ marĩa angĩagereire. Nĩ eerĩte arũmĩrĩri ake maita maigana ũna atĩ nĩ angĩgakunyanĩrũo na oragĩrũo mũtĩ-inĩ. (Mat. 17:22; 20:18, 19) Nĩ aamenyaga atĩ igongona rĩake nĩ rĩngĩeheririe mehia ma kĩrĩndĩ gĩa gũkũ thĩ, o ta ũrĩa Johana Mũbatithania aaugĩte na o ta ũrĩa anabii maarathĩte. Ningĩ Jesu nĩ aaugĩte atĩ thutha wa kũruta muoyo wake, nĩ angĩkagucĩrĩria “andũ a mĩthemba yothe moke kũrĩ” we. (Joh. 12:32) Andũ ehia nĩ mangĩgetĩkĩrĩka harĩ Jehova nĩ ũndũ wa kuonania wĩtĩkio harĩ Jesu na kũrũmĩrĩra makinya make. Gwĩka ũguo nĩ kũngĩgaatũma mũthia-inĩ “[makũũrũo] kuuma mehia-inĩ.” (Rom. 6:14, 18, 22; Joh. 8:32) Kwoguo Jesu arĩ na ũmĩrĩru nĩ eehaarĩirie gũkua gĩkuũ kĩa ruo nĩgetha atũhonokie.—Joh. 10:17, 18.
13. Nĩ maũndũ marĩkũ Jesu aagereire rĩrĩa ooragagwo, na gĩkuũ gĩake gĩtũrutaga atĩa igũrũ rĩgiĩ Jehova? (Ningĩ rora mbica.)
13 Jesu aakunyanĩirũo, akĩnyitwo, akĩrumwo, akĩigĩrĩrũo igenyo, akĩnyarirũo, na agĩtuĩrũo kũũragwo. Thigari ciamũtwarire harĩa aarĩ oragĩrũo, na ikĩmũhũũrĩrĩra mĩcumarĩ mũtĩ-inĩ. Jesu nĩ aakirĩrĩirie ruo rũu ruothe, na o na Jehova nĩ aatuurirũo mũno rĩrĩa oonire Mũrũ wake akĩnyamarĩka. Jehova aarĩ na hinya na ũhoti wa kũgirĩrĩria Mũrũ wake ndakanyamarĩke, no ndeekire ũguo. Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jehova etĩkĩrie Mũrũ wake anyamarĩke na akue na nĩguo aamwendete? Nĩ tondũ nĩ atwendete. Jesu aaugire ũũ: “Ngai nĩ eendire kĩrĩndĩ gĩa gũkũ thĩ mũno, nginya akĩruta Mũrũ wake wa mũmwe, nĩguo mũndũ o wothe ũrĩonanagia wĩtĩkio harĩ we ndakananiinwo no akaagĩa na muoyo wa tene na tene.”—Joh. 3:16.
Jehova nĩ aakirĩrĩirie ruo rũnene mũno rĩrĩa eetĩkĩririe Mũrũ wake oragwo nĩguo atũkũũre kuuma mehia-inĩ na gĩkuũ (Rora kĩbungo gĩa 13)
14. Igongona rĩa Jesu rĩrakũruta atĩa?
14 Kũruta Jesu arĩ igongona, nĩyo njĩra ĩrĩa nene Jehova oonanirie nayo atĩ nĩ endete njiarũa cia Adamu na Hawa. Ũndũ ũcio ũronania gĩkĩro kĩrĩa Jehova akwendete nakĩo. Aarutire Mũrũ wake wa mũmwe na agĩkirĩrĩria ruo rũingĩ mũno, nĩgetha akũhonokie kuuma mehia-inĩ na gĩkuũ. (1 Joh. 4:9, 10) Hatarĩ nganja endaga gũteithia o ũmwe witũ kũrũa na mehia, na mũthia-inĩ nĩ tũkaamatooria biũ.
15. Nĩ atĩa tũbatiĩ gwĩka nĩgetha tũgunĩke kuumana na kĩheo kĩa igongona rĩa Jesu rĩa ũkũũri?
15 Kĩheo kĩa igongona rĩa ũkũũri rĩa Mũrũ wa Ngai nĩ gĩtũhotithagia kuoherũo mehia. No nĩ harĩ ũndũ tũbatiĩ gwĩka nĩguo tuoherũo mehia. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũcio? Johana Mũbatithania na Jesu nĩ maagwetire ũndũ ũcio rĩrĩa maaugire ũũ: “Mwĩrirei, tondũ Ũthamaki wa igũrũ nĩ ũkuhĩrĩirie.” (Mat. 3:1, 2; 4:17) Kwoguo no mũhaka twĩrire mehia maitũ angĩkorũo nĩ tũkwenda gũtooria mehia na gũkuhĩrĩria Jehova, Ithe witũ ũtwendete. No hihi kwĩrira mehia nĩ kuuga atĩa, na ũndũ ũcio ũtũteithagia atĩa kũrũa na mwerekera witũ wa kwĩhia? Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ gĩcoketie kĩũria kĩu.
RWĨMBO NA. 18 Gũcokia Ngatho nĩ Ũndũ wa Ũkũũri
a GŨTAARĨRIA KIUGO: Thĩinĩ wa Bibilia, kiugo “mehia” no gĩkorũo gĩkĩarĩrĩria ciĩko njũru iria mũndũ ekaga kana kwaga gũtũũra kũringana na ithimi cia Jehova. Ningĩ no kĩarĩrĩrie kwaga gũkinyanĩra kana mwerekera wa kwĩhia ũrĩa twagaire kuuma kũrĩ Adamu. Mehia macio twagaire nĩmo matũmaga tũkue.
