1. Mũrũ wa Ithe witũ agĩrĩirũo gwĩka atĩa nĩguo agaacĩre?

 MŨTHAMAKI Daudi eerire Suleimani ũũ: “Gĩa na hinya na wonanie wĩ mũndũrũme.” (1 Ath. 2:​1-3) Arũme othe Akristiano nĩ magĩrĩirũo kũrũmĩrĩra ũtaaro ũcio. Nĩguo magaacĩre, no mũhaka mathĩkĩre watho wa Ngai na marũmĩrĩre motaaro ma Bibilia maũndũ-inĩ mothe ũtũũro-inĩ wao. (Luk. 2:52) Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata mũno harĩ ariũ a Ithe witũ ethĩ gũtuĩka Akristiano agimaru kĩĩroho?

2-3. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata harĩ ariũ a Ithe witũ ethĩ gũtuĩka Akristiano agimaru kĩĩroho?

² Ariũ a Ithe witũ nĩ mahingagia itemi rĩa bata thĩinĩ wa famĩlĩ na kĩũngano-inĩ. Inyuĩ ariũ a Ithe witũ ethĩ, no mũhaka akorũo mwaneciria ũhoro wa mawĩra marĩa mũngĩbatara kũhingia ihinda rĩũkĩte. No gũkorũo nĩ wĩigĩire muoroto wa gũtuĩka ndungata ya mahinda mothe, ndungata ya kĩũngano, na thutha-inĩ mũthuri wa kĩũngano. Ningĩ no gũkorũo nĩ wĩciragia gũkaahikania na kũgĩa ciana. (Ef. 6:4; 1 Tim. 3:1) Nĩguo ũhote gũkinyĩra na kũgaacĩrithia mĩoroto ĩyo, ũrabatara gũkorũo ũrĩ Mũkristiano mũgimaru kĩĩroho. b

³ Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia gũtuĩka Mũkristiano mũgimaru kĩĩroho? Nĩ harĩ maũndũ ma bata wagĩrĩirũo kwĩruta. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, nĩ atĩa ũngĩka ihinda-inĩ rĩrĩ nĩguo wĩhaarĩrie nĩ ũndũ wa itemi o rĩothe ũngĩbatara kũhingia ihinda rĩũkĩte nĩgetha ũkaagacĩra?

4. Nĩ kũ ũngĩona cionereria njega ũngĩĩgerekania nacio? (Ningĩ rora mbica.)

⁴ Thuura cionereria njega ũngĩĩgerekania nacio. Bibilia nĩ ĩkoragwo na cionereria nyingĩ cia arũme arĩa andũ ethĩ mangĩĩgerekania  nao. Arũme acio nĩ meendete Ngai na nĩ maahingagia mawĩra matiganĩte megiĩ kũrũmbũiya andũ ake. Ningĩ no wone cionereria njega cia ariũ a Ithe witũ agimaru kĩĩroho thĩinĩ wa famĩlĩ yanyu na kĩũngano-inĩ. (Ahib. 13:7) Na ũrĩ na kĩonereria kĩrĩa kĩega biũ kĩa Jesu Kristo. (1 Pet. 2:21) Ũgĩthuthuria cionereria icio, wĩcũranie ngumo ciao njega. (Ahib. 12:​1, 2) Thutha ũcio wĩcirie ũrĩa ũngĩĩgerekania nao.

5. Ũngĩkũria atĩa ũhoti wa gwĩciria, na ũndũ ũcio nĩ wa bata nĩkĩ? (Thaburi 119:9)

⁵ Kũria ‘ũhoti wa gwĩciria na ũũgitĩre.’ (Thim. 3:21) Mũndũrũme ũrĩ na ũhoti wa gwĩciria nĩ ecũranagia atanoya ikinya. Kwoguo wĩrutanĩrie kũgĩa na ũhoti ũcio na kũũtũũria. Nĩkĩ? Tondũ andũ aingĩ ethĩ thĩinĩ wa thĩ matuaga matua kũringana na mawoni mao, kana ũrĩa maraigua na kũu thĩinĩ. (Thim. 7:7; 29:11) Ningĩ nyũmba cia mohoro, thenema, na nenda cia ũkinyanĩria no ihutie mwĩcirĩrie na ciĩko ciaku. No hihi ũngĩkũria atĩa ũhoti wa gwĩciria? Ambĩrĩria na kwĩruta motaaro ma Bibilia na wĩcũranie ũguni wamo. Ũcoke ũhũthĩre motaaro macio nĩguo magũteithie gũtua matua mangĩkenia Jehova. (Thoma Thaburi 119:9.) Gũkũria ũhoti ũcio nĩ gũgũgũteithia na njĩra nene gũtuĩka Mũkristiano mũgimaru kĩĩroho. (Thim. 2:​11, 12; Ahib. 5:14) Reke tuone ũrĩa ũhoti wa gwĩciria ũngĩgũteithia maũndũ-inĩ maya merĩ: (1) ũkĩrũmbũyania na aarĩ a Ithe witũ na (2) ũgĩtua matua megiĩ mwĩhumbĩre na muonekanĩre waku.

6. Ũhoti wa gwĩciria ũrĩteithagia atĩa mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ kuonia aarĩ a Ithe witũ gĩtĩo?

⁶ Ũhoti wa gwĩciria nĩ ũrĩgũteithagia kuonia airĩtu na atumia gĩtĩo. Kwa ngerekano, ti ũndũ mũũru mũrũ wa Ithe witũ kwambĩrĩria ndũgũ hamwe na mwarĩ wa Ithe witũ. O na kũrĩ ũguo, mũrũ wa Ithe witũ ũrĩ na ũhoti wa gwĩciria ndangiuga kana andĩke ũndũ, o na kana eke ũndũ o wothe ũngĩonania ta aragucĩrĩrio nĩ mwarĩ wa Ithe witũ tiga akorirũo nĩ areciria kũmũhikia. (1 Tim. 5:​1, 2) Angĩkorũo nĩ atumĩte ndũgũ na mwarĩ wa Ithe witũ, nĩ arĩtigagĩrĩra nĩ methema gũkorũo marĩ oiki handũ matarĩ na mũndũ wa  kũmarora, nĩguo ndakamũthũkĩrie rĩĩtwa.—1 Kor. 6:18.

7. Ũhoti wa gwĩciria ũrĩteithagia atĩa mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ rĩrĩa aratua matua megiĩ mwĩhumbĩre wake na ũrĩa araiga njuĩrĩ yake?

⁷ Ũndũ ũngĩ wonanagia atĩ mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ nĩ akũrĩtie ũhoti wa gwĩciria, nĩ gũtua matua mega megiĩ mwĩhumbĩre wake na ũrĩa araiga njuĩrĩ yake. Kaingĩ nguo cia kĩĩrĩu ithondekagwo na ikagaathĩrĩrio nĩ andũ matatĩĩte Jehova na marĩ na mĩthiĩre mĩũru. Kwoguo nguo iria mathondekaga no ikorũo irĩ nyitu mũno kana itũme arũme moneke ta arĩ atumia. Mũndũ mwĩthĩ ũragimara kĩĩroho athuuraga nguo iria ekwĩhumba akĩhũthĩra motaaro ma Bibilia na akĩrũmĩrĩra cionereria njega thĩinĩ wa kĩũngano. No eyũrie: ‘Hihi matua makwa nĩ maronania atĩ ndĩ na meciria mega na nĩ ndĩreciria andũ arĩa angĩ? Hihi nĩ ũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ andũ arĩa angĩ kũmenya atĩ ndĩ ndungata ya Ngai marora ũrĩa ndĩhumbĩte?’ (1 Kor. 10:​31-33; Tit. 2:6) Mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ ũrĩ na ũhoti wa gwĩciria nĩ aheagwo gĩtĩo nĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ o hamwe na Ithe witũ wa igũrũ.

8. Mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ angĩka atĩa nĩguo atuĩke wa kwĩhokeka?

⁸ Tuĩka wa kwĩhokeka. Mũndũ wa kwĩhokeka ahingagia na kĩyo mawĩra mothe marĩa ehokeirũo. (Luk. 16:10) Ta wĩcirie ngerekano ya Jesu. Gũtirĩ hĩndĩ eekaga maũndũ atarĩ na kĩhaarĩro kana akĩaga kũhingia wĩra ũrĩa eehokeirũo. No nĩ aahingirie mawĩra mothe marĩa Jehova aamũheete nginya rĩrĩa ũtaarĩ ũndũ mũhũthũ gwĩka ũguo. Nĩ eendete andũ, makĩria arutwo ake, na nĩ eehaarĩirie kũruta muoyo wake nĩ ũndũ wao. (Joh. 13:1) Wĩgerekanagie na Jesu na njĩra ya kwĩrutanĩria kũhingia wĩra o wothe ũheetwo. Angĩkorũo ndũramenya ũrĩa ũngĩũhingia, onania wĩnyihia na njĩra ya kũhoya ũteithio kuuma kũrĩ ariũ a Ithe witũ agimaru kĩĩroho. Ndũkaiganĩre tu na kũhingia o maũndũ manini. (Rom. 12:11) Handũ ha ũguo, tigagĩrĩra nĩ warĩkia wĩra ũrĩa waheo na ũkawĩka “ta arĩ Jehova [ũrekĩra] no ti andũ.” (Kol. 3:23) Na tondũ ndũrĩ mũkinyanĩru, onanagia wĩnyihia na njĩra ya gwĩtĩkĩra rĩrĩa wahĩtia.—Thim. 11:2.

9. Mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ agĩrĩirũo kwĩruta maũndũ mangĩmũteithia ũtũũro-inĩ nĩkĩ?

⁹ Nĩguo ũtuĩke Mũkristiano mũgimaru kĩĩroho nĩ ũrabatara kwĩruta maũndũ mangĩgũteithia ũtũũro-inĩ. Maũndũ macio no magũteithie kũhingia mawĩra marĩa ũngĩĩhokerũo kĩũngano-inĩ, kuona wĩra ũngĩgũteithia kwĩrũgamĩrĩra kana kũrũmbũiya famĩlĩ yaku na ũhote kũũtũũria, na gũkorũo na ũrata mwega hamwe na andũ arĩa angĩ. Reke tuone maũndũ maigana ũna ũngĩĩruta.

10-11. Mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ angĩgunĩka atĩa na agune arĩa angĩ kĩũngano-inĩ angĩĩruta gũthoma na kwandĩka? (Thaburi 1:​1-3) (Ningĩ rora mbica.)

¹⁰ Wĩrute gũthoma na kwandĩka. Bibilia yugaga  atĩ mũndũ ũrĩa ũkoragwo na gĩkeno na ũgaacĩrĩte, nĩ ũrĩa ũthomaga Kiugo kĩa Ngai o mũthenya na agecũrania ũhoro wakĩo. (Thoma Thaburi 1:​1-3.) Mũrũ wa Ithe witũ ũrĩa ũthomaga Bibilia o mũthenya nĩ ahotaga kũmenya mwĩcirĩrie wa Jehova, ũndũ ũrĩa ũmũteithagia gwĩciria na njĩra njega na kuona ũrĩa angĩhũthĩra Maandĩko. (Thim. 1:​3, 4) Arũme ta acio nĩ marabatarania kĩũngano-inĩ. Nĩkĩ?  

¹¹ Aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ mabataraga ũteithio wa ariũ a Ithe witũ arĩa makoragwo na ũhoti wa kũrutana na kũheana ũtaaro kuuma Bibilia-inĩ. (Tit. 1:9) Angĩkorũo nĩ wĩrutĩte gũthoma na kwandĩka, nĩ ũrĩhotaga kũhaarĩria mĩario na macokio mangĩguna andũ arĩa angĩ na mekĩre wĩtĩkio wao hinya. Ningĩ nĩ ũrĩhotaga kwandĩka maũndũ ma bata rĩrĩa ũreruta na rĩrĩa ũrathikĩrĩria mĩario mĩcemanio-inĩ na igomano-inĩ. Maũndũ macio no magũteithie gwĩkĩra hinya wĩtĩkio waku na gwĩkĩra arĩa angĩ ngoro.

12. Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia gũkũria ũhoti mwega wa kwaranĩria na andũ?

¹² Kũria ũhoti mwega wa kwaranĩria na andũ arĩa angĩ. No mũhaka mũrũ wa Ithe witũ erute kwaranagĩria wega na andũ arĩa angĩ. Mũndũ ũrĩ na ũhoti ũcio nĩ athikagĩrĩria andũ arĩa angĩ na akageria gũtaũkĩrũo nĩ mawoni mao na ũrĩa maraigua ngoro-inĩ. (Thim. 20:5) No ahote gũtaũkĩrũo nĩ mũndũ kũringana na ũrĩa mũndũ ũcio araria na kũgerera ciĩko ciake cia mwĩrĩ na ũthiũ. Ndũngĩhota gwĩka ũguo ũtekũhũthĩra mahinda na andũ arĩa angĩ. Angĩkorũo kaingĩ waranagĩria na andũ kũgerera indo ta email kana ndũmĩrĩri, ũndũ ũcio no ũtũme ũritũhĩrũo kwaranĩria na andũ ũthiũ kwa ũthiũ. Kwoguo, caragia mĩeke ya kwaranĩria na andũ ũthiũ kwa ũthiũ.—2 Joh 12.

13. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ agĩrĩirũo kwĩruta? (1 Timotheo 5:8) (Ningĩ rora mbica.)

¹³ Wĩrute kwĩrũgamĩrĩra. No mũhaka mũrũ wa Ithe witũ mũgimaru kĩĩroho akorũo na ũhoti wa kwĩrũgamĩrĩra na kũrũmbũiya andũ a nyũmba yake. (Thoma 1 Timotheo 5:8.) Mabũrũri-inĩ mamwe, mũndũ mwĩthĩ no erute wĩra mũna kuuma kũrĩ mũciari kana mũndũ ũngĩ wa famĩlĩ. Mabũrũri-inĩ mangĩ, mũndũ mwĩthĩ no erute kothi kana mawĩra mangĩ arĩ cukuru ya sekondarĩ. O ũrĩa kũngĩkorũo kũrĩ, nĩ wega kwĩruta ũndũ ũngĩgũteithia kuona wĩra. (Atũm. 18:​2, 3; 20:34; Ef. 4:28) Tuĩka mũndũ ũĩkaine atĩ nĩ akoragwo na kĩyo wĩra-inĩ wake, na ũrĩkagia ũndũ ũrĩa ambĩrĩria. Gwĩka ũguo no gũgũteithie kuona wĩra na kũũtũũria. Ngumo icio twarĩrĩria o hamwe  na maũndũ macio tuona mangĩteithia mũndũ ũtũũro-inĩ, ningĩ no mateithie mũrũ wa Ithe witũ kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa mawĩra marĩa angĩbatara kũhingia ihinda rĩũkĩte. Rekei twarĩrĩrie mawĩra mamwe.

14. Mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ angĩĩhaarĩria atĩa kũingĩra ũtungata-inĩ wa mahinda mothe?

¹⁴ Ndungata ya mahinda mothe. Ariũ a Ithe witũ aingĩ agimaru kĩĩroho maambĩrĩirie ũtungata wa mahinda mothe marĩ o ethĩ. Ũtungata wa ũpainia nĩ ũteithagia mũndũ mwĩthĩ kwĩruta ũrĩa angĩrutithania wĩra wega na andũ matiganĩte. Ningĩ nĩ ũmũteithagia kũmenya ũrĩa angĩhũthĩra mbeca na ũũgĩ ategũitanga. (Afil. 4:​11-13) Ũndũ ũmwe ũngĩteithia mũndũ kũingĩra ũtungata-inĩ wa mahinda mothe nĩ gũtuĩka painia wa gũteithĩrĩria. Andũ aingĩ matungataga marĩ mapainia a gũteithĩrĩria kwa ihinda, na ũndũ ũcio ũkamateithia kwambĩrĩria ũpainia wa hĩndĩ ciothe. Gũpainia no gũteithie mũndũ gũkinyĩra mĩeke ĩngĩ, ta gũtungata wĩra-inĩ wa mĩako kana Betheli.  

15-16. Mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ angĩka atĩa nĩguo agĩrĩre gũtuĩka ndungata ya kĩũngano kana mũthuri wa kĩũngano?

¹⁵ Ndungata ya kĩũngano kana mũthuri wa kĩũngano. Ariũ a Ithe witũ nĩ magĩrĩirũo kwĩrutanĩria nĩguo magĩrĩre gũtungata aarĩ na ariũ a Ithe witũ marĩ athuri a kĩũngano. Bibilia yugaga atĩ arũme arĩa marerutanĩria gũkinyĩra muoroto ũcio, nĩ ‘marerirĩria wĩra mwega.’ (1 Tim. 3:1) Nĩguo mũrũ wa Ithe witũ atungate arĩ mũthuri wa kĩũngano, no mũhaka ambe agĩrĩre gũtuĩka ndungata ya kĩũngano. Ndungata cia kĩũngano nĩ iteithagĩrĩria athuri a kĩũngano na njĩra nyingĩ. Athuri a kĩũngano na ndungata cia kĩũngano matungataga aarĩ na ariũ a Ithe witũ marĩ na wĩnyihia na makanyitanĩra na kĩyo wĩra-inĩ wa kũhunjia. Ariũ a Ithe witũ ethĩ no magĩrĩre gũtuĩka ndungata cia kĩũngano o na matakinyĩtie mĩaka 20. Na ndungata ya kĩũngano ĩrĩ na mĩaka ta 20 nginya 25 no yagĩrĩre gũtuĩka mũthuri wa kĩũngano.

¹⁶ Ũngĩka atĩa nĩguo wagĩrĩre gũkinyĩra mĩeke ĩyo? Nĩ harĩ ithimi iria ũrabatara kũhingia. Ithimi icio ciothe ciĩhocetie harĩ Bibilia na wendo waku harĩ Jehova, famĩlĩ yaku, na kĩũngano. (1 Tim. 3:​1-13; Tit. 1:​6-9; 1 Pet. 5:​2, 3) Wĩrutanĩrie gũtaũkĩrũo nĩ ithimi icio ciothe na ũhoe Jehova agũteithie gũcihingia. c

17. Mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ angĩĩhaarĩria atĩa nĩguo agaatuĩka mũthuri mwega na ahote gũtongoria famĩlĩ yake wega? (Ningĩ rora mbica.)

 ¹⁷ Mũthuri ũrĩ na famĩlĩ. O ta ũrĩa Jesu aaugire, ariũ a Ithe witũ amwe agimaru kĩĩroho nĩ mathuuraga kwaga kũingĩra kĩhiko-inĩ. (Mat. 19:12) O na kũrĩ ũguo, ũngĩthuura kũhikania, nĩ ũkũgĩa na mawĩra mangĩ ma kũrũmbũiya mũtumia waku na gũtongoria famĩlĩ yaku. (1 Kor. 11:3) Jehova erĩgagĩrĩra mũthuri ende mũtumia wake na amũhingĩrie mabataro make ma kĩĩmwĩrĩ, ma ngoro, na ma kĩĩroho. (Ef. 5:​28, 29) Maũndũ marĩa twarĩrĩria kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ, ta gũkũria ũhoti wa gwĩciria, gũtĩa airĩtu na atumia, na gũtuĩka mũndũ wa kwĩhokeka, nĩ magaagũteithia gũtuĩka mũthuri mwega na ũhote gũtongoria famĩlĩ yaku wega.

18. Mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ angĩĩhaarĩria atĩa gũgatuĩka mũciari?

¹⁸ Mũciari. Thutha wa kũhikania, no ũtuĩke mũciari. Nĩ maũndũ marĩkũ ũngĩĩruta kuuma kũrĩ Jehova megiĩ gũtuĩka mũciari mwega. Nĩ kũrĩ maũndũ maingĩ ũngĩĩruta. (Ef. 6:4) Jehova nĩ eerire Mũrũ wake Jesu atĩ nĩ amwendete na nĩ etĩkĩrĩkĩte harĩ we. (Mat. 3:17) Ũngĩgaatuĩka mũciari, tigagĩrĩra atĩ nĩ ũrera ciana ciaku kaingĩ atĩ nĩ ũciendete. Ndũkanage gũcigaathĩrĩria rĩrĩa cieka maũndũ mega. Athuri arĩa megerekanagia na Jehova, nĩ mateithagia ciana ciao gũtuĩka Akristiano agimaru kĩĩroho. No wĩhaarĩrie ihinda-inĩ rĩrĩ gũkaahingia wĩra ũcio na njĩra ya kũrũmbũyagia andũ arĩa angĩ thĩinĩ wa famĩlĩ yanyu na kĩũngano-inĩ, na kwĩruta kũmeera atĩ nĩ ũmendete na kũmacokeria ngatho. (Joh. 15:9) Gwĩka ũguo nĩ gũgaagũteithia gũtuĩka mũthuri mwega na mũciari mwega ihinda rĩũkĩte, na ihinda-inĩ rĩrĩ ũkorũo ũrĩ wa bata harĩ Jehova, famĩlĩ yanyu, na kĩũngano.

19-20. Nĩ kĩĩ kĩngĩteithia ariũ a Ithe witũ ethĩ gũtuĩka Akristiano agimaru kĩĩroho? (Rora mbica ngothi-inĩ.)

¹⁹ Inyuĩ ariũ a Ithe witũ ethĩ, nĩ mũrabatara gwĩkĩra kĩyo nĩguo mũtuĩke Akristiano agimaru kĩĩroho. Nĩ mũrabatara gũthuura cionereria njega cia kwĩgerekania nacio, gũkũria ũhoti wa gwĩciria, gũtuĩka andũ mangĩĩhokeka, kwĩruta maũndũ mangĩmũteithia ũtũũro-inĩ, na kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa itemi rĩrĩa mũngĩbatara kũhingia ihinda rĩũkĩte.

²⁰ Rĩmwe no mũigue mũritũhĩirũo mweciria maũndũ marĩa mothe mũrabatara kũhingia. Ĩndĩ korũoi na ma atĩ no mũtoorie. Ririkanai atĩ Jehova nĩ ehaarĩirie kũmũteithia. (Isa. 41:10, 13) O na aarĩ na ariũ a Ithe witũ kĩũngano-inĩ nĩ marĩmũteithagia. Wakinyĩrĩra gũtuĩka Mũkristiano mũgimaru kĩĩroho, ũgũkorũo na ũtũũro mwega ũrĩ na gĩkeno. Nĩ tũmwende mũno inyuĩ ariũ a Ithe witũ ethĩ! Jehova aromũrathima na njĩra nene mũkĩĩrutanĩria gũtuĩka Akristiano agimaru kĩĩroho.—Thim. 22:4.