1. Tũbataraga ũtongoria wa Jehova nĩkĩ? Heana ngerekano.

 TA HŨŨRA mbica ũrĩ mũtitũ-inĩ mũtumanu ũtekũmenya njĩra ya kuumĩrĩra. Mũtitũ ũcio ũrĩ na mogwati maingĩ, ta nyamũ ndĩani, mahinga marĩ na mĩigua, na marima ũngĩgwa. Na githĩ to ũkene ũngĩona mũndũ ũĩ mũtitũ ũcio wega ũrĩa ũngĩgũtongoria nĩguo wĩtheme mogwati macio na akuonie njĩra ya kuumĩra? Thĩ ĩno ĩtariĩ o ta mũtitũ ũcio. Ĩrĩ na mogwati maingĩ mũno mangĩthũkia ũgima witũ wa kĩĩroho. No tũrĩ na Jehova o we Mũtongoria ũrĩa mwega biũ. Nĩ atũtongoragia tũgethema mogwati ma thĩ ĩno, na agatuonia njĩra ya gũtũkinyia muoyo-inĩ wa tene na tene thĩinĩ wa thĩ njerũ.

2. Jehova atũtongoragia atĩa?

² Jehova atũtongoragia atĩa? Njĩra ĩrĩa nene ahũthagĩra nĩ kũgerera Kiugo gĩake, Bibilia. Ningĩ nĩ ahũthagĩra andũ gũtũhe ũtongoria. Kwa ngerekano, nĩ ahũthagĩra “ngombo ĩrĩa njĩhokeku na njũgĩ” gũtũhe irio cia kĩĩroho iria itũteithagia gũtua matua ma ũũgĩ. (Mat. 24:45) Ningĩ Jehova nĩ ahũthagĩra arũme angĩ ehokeku gũtũhe ũtongoria. Kwa ngerekano, arori a mũthiũrũrũko na athuri a kĩũngano nĩ matwĩkĩraga ngoro, na magatũhe motaaro marĩa matũteithagia kũhiũrania na mahinda maritũ. Na githĩ tũtikenagĩra ũtongoria mwega ũrĩa Jehova atũheaga matukũ-inĩ maya maritũ ma kũrigĩrĩria? Ũtongoria ũcio nĩ ũtũteithagia gũikara twĩtĩkĩrĩkĩte harĩ Jehova, na tũkahota gũikara njĩra-inĩ ya muoyo.

3. Nĩ maũndũ marĩkũ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

³ O na kũrĩ ũguo, rĩmwe no tuone arĩ ũndũ mũritũ kũrũmĩrĩra ũtongoria wa Jehova, makĩria rĩrĩa waheanwo nĩ andũ matarĩ akinyanĩru. Nĩkĩ? Tondũ no twage gũkenio nĩ ũtongoria ũcio maratũhe kana tũkona ũtongoria mũna twamũkĩra ta ũtarĩ  wa ũũgĩ, na kwoguo tũkona ta ũtaumĩte kũrĩ Jehova. Mahinda-inĩ ta macio no tũbatare gũkorũo na ma atĩ Jehova nĩwe ũratongoria andũ ake, na atĩ kũrũmĩrĩra ũtongoria wake nĩ gũgũtũguna. Gĩcunjĩ gĩkĩ nĩ gĩgũtũteithia gũkorũo na ũũma ũcio. Gĩkwarĩrĩria maũndũ maya: (1) ũrĩa Jehova aatongoragia andũ ake mahinda-inĩ ma Bibilia, (2) ũrĩa aratũtongoria ũmũthĩ, na (3) na ũrĩa tũgunĩkaga twathiĩ na mbere kũrũmĩrĩra ũtongoria wake.

ŨRĨA JEHOVA AATONGORAGIA RŨRĨRĨ RWA ISIRAELI

4-5. Jehova oonanirie atĩa atĩ aahũthagĩra Musa gũtongoria Aisiraeli? (Rora mbica.)

⁴ Jehova nĩ aamũrire Musa atongorie Aisiraeli makiuma bũrũri wa Misiri. O na nĩ aaheire Aisiraeli ũira mũiganu wa kuonania atĩ nĩwe wamatongoragia kũgerera Musa. Kwa ngerekano, nĩ aahũthagĩra gĩtugĩ gĩa itũ mũthenya na kĩa mwaki ũtukũ kũmonia njĩra. (Tham. 13:21) Musa nĩ aarũmĩrĩire gĩtugĩ kĩu na gĩkĩmerekeria hamwe na Aisiraeli Iria-inĩ Itune. No Aisiraeli nĩ maamakire mũno rĩrĩa moonire iria mbere yao, na mbũtũ ya Amisiri thutha wao ĩmarũmĩrĩire. Meeciririe atĩ Musa nĩ aamahĩngĩcire nĩ ũndũ wa kũmatwara Iria-inĩ Itune. No ũguo tiguo kwarĩ, tondũ Jehova nĩwe wamatongoretie kũgerera Musa mathiĩ hau. (Tham. 14:2) Jehova aacokire akĩmahonokia na njĩra ya magegania.—Tham. 14:26-28.

⁵ Ihinda-inĩ rĩa mĩaka 40 ĩrĩa yarũmĩrĩire, Musa nĩ aathiire na mbere kũrũmĩrĩra gĩtugĩ kĩu gĩa itũ nĩguo atongorie andũ a Ngai werũ-inĩ. a Kwa ihinda rĩigana ũna, Jehova nĩ aarũgamirie gĩtugĩ kĩu gĩa itũ igũrũ rĩa hema ya Musa, ũndũ Aisiraeli othe maakĩonaga. (Tham. 33:7, 9, 10) Jehova aaragĩria Musa arĩ thĩinĩ wa gĩtugĩ kĩu, nake Musa agakinyĩria andũ ndũmĩrĩri ĩyo. (Thab. 99:7) Kwoguo Aisiraeli maarĩ na ũira mũiganu atĩ Jehova aahũthagĩra Musa kũmatongoria.

6. Aisiraeli maaiyũkagia atĩa ũtongoria wa Jehova? (Ndari 14:​2, 10, 11)

⁶ Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, Aisiraeli aingĩ nĩ maareganaga na ũira ũrĩa woonanagia atĩ Musa aaragia handũ-inĩ ha Jehova. (Thoma Ndari 14:​2, 10, 11.) Maita maingĩ nĩ maagaga kuona atĩ Jehova nĩwe wahũthagĩra Musa kũmatongoria. Nĩ ũndũ ũcio, rũciaro rũu rwa Aisiraeli rũtietĩkĩririo kũingĩra Bũrũri-inĩ wa Kĩĩranĩro.—Ndar. 14:30.

7. Gweta ngerekano cia andũ arĩa maarũmagĩrĩra ũtongoria wa Jehova. (Ndari 14:24) (Ningĩ rora mbica.)

⁷ O na kũrĩ ũguo, Aisiraeli amwe nĩ maarũmagĩrĩra ũtongoria wa Jehova. Kwa ngerekano, Jehova aaugire ũũ: “Kalebu . . . aaikarire anũmĩrĩire na ngoro yake yothe.” (Thoma Ndari 14:24.) Ngai nĩ aarathimire Kalebu, o na akĩreka ethuurĩre kũrĩa ekwenda gũikara bũrũri-inĩ wa Kanaani. (Josh. 14:12-14) O na rũciaro rwa Aisiraeli rũrĩa rwarũmĩrĩire nĩ rwaigire kĩonereria kĩega harĩ kũrũmĩrĩra ũtongoria wa Jehova. Rĩrĩa Joshua aamũrirũo atongorie Aisiraeli ithenya-inĩ rĩa Musa, Aisiraeli nĩ “[maamũtĩire] mũno matukũ mothe ma ũtũũro wake.” (Josh. 4:14) Nĩ ũndũ ũcio, Jehova nĩ aamarathimire na akĩmahe bũrũri ũrĩa aameerĩire.—Josh. 21:​43, 44.

8. Taarĩria ũrĩa Jehova aatongoragia andũ ake matukũ-inĩ ma athamaki. (Ningĩ rora mbica.)

⁸ Mĩaka mĩingĩ thutha ũcio, Jehova nĩ aamũrire atiirĩrĩri bũrũri matongorie andũ ake. Thutha ũcio, matukũ-inĩ ma athamaki, Jehova nĩ aamũrire anabii matongoragie andũ ake. Athamaki arĩa maarĩ ehokeku nĩ maarũmagĩrĩra ũtaaro wa anabii acio. Kwa ngerekano,  Mũthamaki Daudi arĩ na wĩnyihia nĩ eetĩkĩrire kũrũngwo nĩ mũnabii Nathani. (2 Sam. 12:7, 13; 1 Maũ. 17:3, 4) Mũthamaki Jehoshafatu nĩ aarũmĩrĩire ũtongoria wa mũnabii Jahazieli na agĩĩkĩra andũ a Juda ngoro ‘magĩe na wĩtĩkio harĩ anabii a Ngai.ʼ (2 Maũ. 20:14, 15, 20) Na rĩrĩa Mũthamaki Hezekia aarĩ na mĩtangĩko, nĩ aacaririe ũtongoria wa mũnabii Isaia. (Isa. 37:​1-6) Rĩrĩa rĩothe athamaki maarũmagĩrĩra ũtongoria wa Jehova, nĩ maarathimagwo na rũrĩrĩ ruothe rũkagitĩrũo. (2 Maũ. 20:29, 30; 32:22) Kwarĩ na ũira mũiganu harĩ andũ othe wa kuonania atĩ Jehova nĩ aahũthagĩra anabii gũtongoria andũ ake. O na kũrĩ ũguo, athamaki aingĩ o hamwe na Aisiraeli aingĩ nĩ maaregire gũthikĩrĩria anabii a Jehova.—Jer. 35:12-15.

ŨRĨA JEHOVA AATONGORAGIA AKRISTIANO A KARINE YA MBERE

9. Nĩa Jehova aahũthĩrire gũtongoria Akristiano karine-inĩ ya mbere? (Ningĩ rora mbica.)

⁹ Karine-inĩ ya mbere, Jehova nĩ aambĩrĩirie kĩũngano gĩa Gĩkristiano. Hihi aatongoragia Akristiano acio atĩa? Aamũrire Jesu atuĩke mũtwe wa kĩũngano. (Ef. 5:23) No Jesu ndaamaheaga ũtongoria ĩmwe kwa ĩmwe. Aaheanaga ũtongoria akĩhũthĩra atũmwo na athuri arĩa maarĩ Jerusalemu. (Atũm. 15:1, 2) Ningĩ nĩ kwaamũragwo athuri ciũngano-inĩ a gũtongoragia maũndũ.—1 Thes. 5:12; Tit. 1:5.

10. (a) Akristiano aingĩ a karine ya mbere maaiyũkirie atĩa ũtongoria ũrĩa maaheagwo? (Atũmwo 15:​30, 31) (b) Nĩ kĩĩ gĩatũmaga andũ amwe mahinda-inĩ ma Bibilia maregane na andũ arĩa Jehova aahũthagĩra mamatongorie? (Rora gathandũkũ, “ Kĩrĩa Gĩtũmaga Amwe Maregane na Ũira Ũroneka Wega.”)

¹⁰ Hihi Akristiano a karine ya mbere maaiyũkirie atĩa ũtongoria ũrĩa maaheagwo? Aingĩ ao nĩ maaũrũmagĩrĩra meyendeire. Bibilia yugaga atĩ nĩ “[maakenaga] mũno nĩ ũndũ wa gwĩkĩrũo ngoro.” (Thoma Atũmwo 15:​30, 31.) No hihi Jehova akoretwo agĩtongoria andũ ake atĩa mahinda-inĩ maya?

ŨRĨA JEHOVA ATŨTONGORAGIA ŨMŨTHĨ

11. Heana ngerekano ĩronania ũrĩa Jehova akoretwo akĩhũthĩra arĩa matongoragia maũndũ mahinda-inĩ maya.

¹¹ O na ũmũthĩ Jehova no atongoragia andũ ake. Akoretwo agĩka ũguo kũgerera Kiugo gĩake na kũgerera harĩ Mũrũwe, o we mũtwe wa kĩũngano. Ningĩ kwĩ na ũira mũiganu wa kuonania atĩ Jehova nĩ ahũthagĩra nginya andũ  kũheana ũtongoria. Kwa ngerekano, ta wĩcirie maũndũ marĩa meekĩkire mũthia-inĩ wa mĩaka-inĩ ya 1800. Charles Taze Russell na arĩa maanyitanagĩra nake nĩ maambĩrĩirie gũtaũkĩrũo atĩ mwaka-inĩ wa 1914 nĩ kũngĩekĩkire maũndũ ma bata makonainie na Ũthamaki wa Ngai. (Dan. 4:25, 26) Maakinyĩrĩire itua rĩu thutha wa gũthuthuria morathi ma Bibilia. No tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ aamatongoragia magĩthuthuria maũndũ macio Bibilia-inĩ. Maũndũ marĩa meekĩkire thĩinĩ wa thĩ mwaka-inĩ ũcio wa 1914 nĩ moonanirie atĩ Ũthamaki wa Ngai nĩ waambĩrĩirie gwathana. Mbaara ya Mbere ya Thĩ nĩ yatuthũkire, gũgĩcoka gũkĩgĩa mĩrimũ, ithingithia, na ngʼaragu. (Luk. 21:10, 11) Hatarĩ nganja Jehova nĩ aahũthagĩra Akristiano acio ehokeku gũteithia andũ ake.

12-13. Nĩ mĩbango ĩrĩkũ yekirũo hĩndĩ ya Mbaara ya Kerĩ ya Thĩ ĩgiĩ wĩra wa kũhunjia na kũrutana?

¹² Ningĩ ta wĩcirie ũrĩa gwekĩkire hĩndĩ ya Mbaara ya Kerĩ ya Thĩ. Thutha wa gũthuthuria Kũguũrĩrio 17:8, ariũ a Ithe witũ arĩa meehokeirũo maũndũ wabici-inĩ nene nĩ maataũkĩirũo atĩ mbaara ĩyo ndĩngĩarĩkĩrĩire na mbaara ya Hari–Magedoni, ĩndĩ nĩ kũgĩa kũngĩagĩire na ihinda rĩa thayũ thutha wa mbaara ĩyo gũthira, na ũndũ ũcio ũtũme kũgĩe na mweke mwega wa kũhunjia. Kwoguo ithondeka rĩa Jehova nĩ rĩabangire kũgĩe na Cukuru ya Gileadi ya kũmenyeria amishonarĩ kũhunjia na kũrutana nĩguo matũmwo kũndũ guothe thĩinĩ wa thĩ, o na gũtuĩka ũndũ ũcio nĩ ũngĩonekire ta ũtarĩ wa ũũgĩ ihinda-inĩ rĩu. Amishonarĩ maambĩrĩirie gũtũmwo o na mbaara ĩyo ĩtathirĩte. Ningĩ ngombo njĩhokeku nĩ yabangire kũgĩe na cukuru b ya mwanya ya kũmenyeria andũ othe ciũngano-inĩ gũtuĩka ahunjia na arutani ega. Maũndũ macio nĩ maateithirie andũ a Ngai kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa wĩra wa kũhunjia ũrĩa warĩ mbere.

¹³ Nĩ tuonaga wega atĩ Jehova nĩ aatongoragia andũ ake mahinda-inĩ macio maritũ. Kuuma hĩndĩ ĩyo ya Mbaara ya Kerĩ ya Thĩ, andũ a Jehova mabũrũri-inĩ maingĩ nĩ makeneire thayũ na wĩyathi wa gũthiĩ na mbere na wĩra wa kũhunjia. Hatarĩ nganja wĩra ũcio nĩ ũgaacĩrĩte mũno.

14. Nĩkĩ no twĩhoke ũtongoria kuuma kũrĩ ithondeka rĩa Jehova na athuri arĩa mamũrĩtwo? (Kũguũrĩrio 2:1) (Ningĩ rora mbica.)

¹⁴ Ũmũthĩ ũyũ, ariũ a Ithe witũ a Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia no mathiaga na mbere gũcaria ũtongoria wa Kristo. Mendaga gũtigĩrĩra atĩ ũtongoria ũrĩa marahe aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ ũratwarana na mawoni ma Jehova na Kristo. Ũtongoria ũcio ũgacoka ũgakinyĩrio ciũngano kũgerera harĩ arori a mũthiũrũrũko na athuri a ciũngano. c Athuri a ciũngano arĩa aitĩrĩrie maguta, o hamwe na arĩa matarĩ aitĩrĩrie maguta, makoragwo ‘guoko-inĩ kwa ũrĩoʼ gwa Kristo. (Thoma Kũguũrĩrio 2:1.) Ma nĩ atĩ athuri acio matikoragwo marĩ akinyanĩru, na kwoguo no mahĩtie. O na Musa, Joshua, na nginya atũmwo, rĩmwe nĩ maahĩtagia. (Ndar. 20:12; Josh. 9:​14, 15; Rom. 3:23) Ĩndĩ nĩ tuonaga wega Kristo agĩtongoria ngombo ĩrĩa njĩhokeku na athuri acio mamũrĩtwo, na egũthiĩ na mbere gwĩka ũguo “mĩthenya yothe nginya ithirĩro rĩa mũtabarĩre wa maũndũ.” (Mat. 28:20) Kwoguo twĩ na itũmi njega cia kwĩhoka ũtongoria ũrĩa aheanaga kũgerera athuri acio mamũrĩtwo.

NĨ TŨGUNĨKAGA TWATHIĨ NA MBERE KŨRŨMĨRĨRA ŨTONGORIA WA JEHOVA

15-16. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũreruta kuumana na arĩa marũmĩrĩire ũtongoria wa Jehova?

¹⁵ Rĩrĩa twarũmĩrĩra ũtongoria wa Jehova, nĩ tũgĩaga na irathimo nginya ihinda-inĩ rĩrĩ. Kwa ngerekano, Andy na mũtumia wake Robyn nĩ maarũmĩrĩire ũtaaro wa gũikara ũtũũro mũhũthũ. (Ahib. 13:5) Ũndũ ũcio nĩ wamateithirie kwĩrutĩra wĩra-inĩ wa mĩako ya ithondeka. Robyn aaugire: “Rĩmwe nĩ twaikaraga tũnyũmba tũnini tũtarĩ nginya riiko. Ningĩ nĩ ndabatarire kwendia indo nyingĩ ciakwa cia kũhũũra mbica, o na gũtuĩka nĩ ndendete kũhũũra mbica mũno. Ũndũ ũcio watũmire nginya njite maithori. No o ta Sara mũtumia wa Iburahimu, nĩ ndatuĩte itua rĩa kwaga kũiga meciria harĩ maũndũ marĩa ndeimĩte.” (Ahib. 11:15) Hihi Andy na Robyn maagunĩkire atĩa nĩ ũndũ wa itua rĩu maatuire? Robyn aaugire: “Rĩu tũiguaga tũiganĩire biũ nĩ kũmenya atĩ tũrahe Jehova kĩrĩa gĩothe twĩ nakĩo. Kũruta mawĩra ma gĩtheokrasi gũtũmaga tũcame ũrĩa ũtũũro ũgaakorũo ũhaana thĩinĩ wa thĩ njerũ.” Nake Andy aaugire:  “Nĩ tũkenaga mũno nĩ ũndũ wa kwĩheana biũ wĩra-inĩ wa Ũthamaki.”

¹⁶ Nĩ na njĩra ĩrĩkũ ĩngĩ tũgunĩkaga nayo nĩ ũndũ wa gũthiĩ na mbere kũrũmĩrĩra ũtongoria wa Jehova? Thutha wa mwarĩ wa Ithe witũ Marcia kũrĩkia cukuru ya sekondarĩ, nĩ aarũmĩrĩire ũtaaro wĩgiĩ kwandandũra ũtungata wake harĩ Jehova. (Mat. 6:33; Rom. 12:11) Aaugire ũũ: “Nĩ ndaheetwo mweke wa kũrĩhĩrũo yunivasĩtĩ mĩaka ĩna. No nĩ ndatuĩte itua rĩa gũthingata mĩoroto ya kĩĩroho. Kwoguo handũ ha gũthiĩ yunivasĩtĩ, nderutire kothi ĩngĩandeithirie kwĩrũgamĩrĩra nĩguo hote gũtuĩka painia. Rĩu nĩ itua rĩmwe rĩega biũ ndanatua. Rĩu nĩ ngenagĩra gũtungata ndĩ painia wa hĩndĩ ciothe, na wĩra ũrĩa ndutaga nĩ ũhotithagia kwĩrutĩra gũtungata Betheli, na ngakenera mĩeke ĩngĩ ya mwanya.”

17. Nĩ irathimo irĩkũ ingĩ tũgĩaga nacio twathiĩ na mbere kũrũmĩrĩra ũtongoria wa Jehova? (Isaia 48:​17, 18)

¹⁷ Rĩmwe nĩ tũheagwo ũtaaro wa gũtũgitĩra kuumana na gũtengʼerania na indo cia kĩĩmwĩrĩ kana maũndũ mangĩ mangĩtũma tuune mawatho ma Ngai. O na hĩndĩ ta ĩyo no tũgunĩke mũno tũngĩrũmĩrĩra ũtongoria wa Jehova. Nĩ tũtũũragia thamiri theru na tũgethema mĩtangĩko mĩingĩ. (1 Tim. 6:9, 10) Ũndũ ũcio nĩ ũtũteithagia gũtungatĩra Jehova na ngoro yothe, tũkagĩa na gĩkeno kĩnene na thayũ, na tũkaigua tũiganĩire.—Thoma Isaia 48:17, 18.

18. Ũtuĩte itua rĩa gũthiĩ na mbere kũrũmĩrĩra ũtongoria wa Jehova nĩkĩ?

¹⁸ Hatarĩ nganja Jehova nĩ agaathiĩ na mbere kũhũthĩra andũ gũtũhe ũtongoria hĩndĩ ya thĩna ũrĩa mũnene, o nginya hĩndĩ ya Wathani wa Mĩaka Ngiri. (Thab. 45:16) Hihi nĩ tũgaathiĩ na mbere kũrũmĩrĩra ũtongoria ũcio o na angĩkorũo ndũgaatwarana na mawoni maitũ? Nĩ ũgaakorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kũrũmĩrĩra ũtongoria wa Jehova, angĩkorũo nĩ twĩkaga ũguo ihinda-inĩ rĩrĩ. Kwoguo rekei hingo ciothe tũrũmagĩrĩre ũtongoria wa Jehova, o na rĩrĩa waheanwo nĩ arũme arĩa mamũrĩtwo matũtongoragie. (Isa. 32:​1, 2; Ahib. 13:17) Tweka ũguo, tũrĩ na ma atĩ Mũtongoria witũ Jehova nĩ arĩtũteithagia gwĩthema mogwati ma kĩĩroho, na atũtongorie nginya tũkinye muoyo-inĩ wa tene na tene thĩinĩ wa thĩ njerũ.