HIHI ũrĩ wakorũo na thĩna na ũkona ta hatarĩ na mũndũ wa gũgũteithia? Tũratũũra “mahinda ma ũgwati maritũ kũhiũrania namo,” marĩa maratũma tũigue tũkuĩte ngoro na tũrĩ na ihooru. (2 Tim. 3:1) O na kũrĩ ũguo, tũtirabatara kũhiũrania na moritũ ma ũtũũro tũrĩ oiki. Bibilia yonanagia atĩ arata a ma no matũteithie mũno “hĩndĩ ya mĩtangĩko.”—Thim. 17:17.

Mũtũmwo Paulo nĩ aathiaga na arata amwe ake ngʼendo-inĩ ciake cia ũmishonarĩ, na nĩ maamũteithagia na njĩra nyingĩ. (Kol. 4:​7-11) Rĩrĩa oohetwo Roma, arata ake nĩ maamũteithirie gwĩka maũndũ marĩa atangĩahotire gwĩka. Kwa ngerekano, Epafrodito nĩ aamũtwarĩire indo iria aabataraga, iria cianeanĩtwo nĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ a Filipi. (Afil. 4:18) Nake Tikiko nĩ aatwaraga marũa ma Paulo kũrĩ ciũngano ngũrani. Kũgerera ũteithio wa arata ake, Paulo nĩ aahotire kũhingia ũtungata wake o na arĩ kĩoho-inĩ kĩa nyũmba na rĩrĩa oohetwo njera. Ũngĩkorũo ũrĩ mũrata wa ma atĩa ũmũthĩ?

Tũrĩ na ngerekano cia aarĩ na ariũ a Ithe witũ ũmũthĩ, iria ituonagia bata wa gũkorũo tũrĩ arata a ma. Elisabet, ũrĩa nĩ painia wa hĩndĩ ciothe kuuma Spain, nĩ aataarĩirie ũrĩa mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe aamũteithirie rĩrĩa aahiũranagia na ũndũ mũritũ. Rĩrĩa nyina oonekanire na mũrimũ ũtangĩhonwo wa kansa, mwarĩ wa Ithe witũ ũcio nĩ aatũmagĩra Elisabet ndũmĩrĩri nguhĩ cia gwĩkĩra ngoro irĩ na ciugo ciumĩte Bibilia-inĩ. Elisabet aaugire: “Ndũmĩrĩri icio nĩ ciaheaga hinya wa gwĩka ũrĩa ndabataraga gwĩka, na nĩ ndakenaga kuona atĩ nĩ harĩ mũndũ wanũmbũyagia.”—Thim. 18:24.

No twĩkĩre hinya ũrata witũ hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ rĩrĩa twamateithia gũthiĩ ũtungata kana gũkinya mĩcemanio. Kwa ngerekano, no twĩrutĩre gũtwara mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ mũkũrũ mĩcemanio kana ũtungata tũkĩhũthĩra ngaari itũ. Tũngĩka ũguo, no tũkenere gwĩkĩrana ngoro tũrĩ hamwe. (Rom. 1:12) O na kũrĩ ũguo, Akristiano amwe nĩ maremagwo kuuma mĩciĩ-inĩ yao. Hihi tũngĩkorũo tũrĩ arata a ma atĩa kũrĩ andũ ta acio?

Akristiano amwe nĩ maremagwo gũthiĩ mĩcemanio ĩmwe kwa ĩmwe nĩ ũndũ wa mathĩna ma mwĩrĩ kana maũndũ mangĩ. Ta wĩcirie ũhoro wa mũrũ wa Ithe witũ David, ũrĩa woonekanire na mũrimũ wa kansa. Kwa ihinda rĩa makĩria ma mĩeri itandatũ ĩrĩa aarigitagwo, marĩ na mũtumia wake Lidia maingĩraga mĩcemanio makĩhũthĩra mĩtambo.

Aarĩ na ariũ a Ithe witũ kĩũngano-inĩ maamateithirie atĩa? Thutha wa o mũcemanio, amwe arĩa maakoragwo Nyũmba-inĩ ya Ũthamaki nĩ meerutanagĩria nĩguo maarĩrie David na Lidia kũgerera video. Makĩria ma ũguo, rĩrĩa David na Lidia maheana  macokio mĩcemanio-inĩ, nĩ maamũkagĩra ndũmĩrĩri nguhĩ cia kũmekĩra ngoro kuuma kũrĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Ũndũ ũcio watũmire David na Lidia maigue manyihanyihĩirũo nĩ ihooru.

Rĩmwe no tũbange kũhunjia na aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa matahotaga kuuma mũciĩ. No tũbatare kũgarũrĩra maũndũ maitũ hanini nĩguo tũhote gũkorũo hamwe nao. Na njĩra ĩyo, nĩ tũrĩmonagia atĩ tũtiriganĩirũo nĩo. (Thim. 3:27) Rĩmwe no tũnyitanĩre kũhunjia nao kũgerera kwandĩka marũa kana kũhũũra thimũ. Athuri a kĩũngano no mabange gũkorũo na mũcemanio wa ũtungata kũgerera video. David na Lidia nĩ maakeneire mũno mũbango ũcio. David aaugire ũũ: “Gũteereta o hanini na aarĩ na ariũ a Ithe witũ na kũhoya hamwe nĩ gwatwĩkĩraga ngoro mũno.” Rĩmwe na rĩmwe no tũũrie mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ ũtahotaga kuuma mũciĩ kana no tũthiĩ na mũrutwo witũ wa Bibilia gwake tũgathomere kuo.

Rĩrĩa twahũthĩra mahinda hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa matahotaga kuuma mũciĩ, nĩ tũmamenyaga wega na tũkona ngumo ciao njega, na nĩ ũndũ ũcio tũgatuĩka arata ao a hakuhĩ. Kwa ngerekano, rĩrĩa wona ũrĩa marahũthĩra Kiugo kĩa Ngai gũteithia mũndũ gũkuhĩrĩria Jehova, ũndũ ũcio no ũtũme ũigue ũgucĩrĩirio harĩ o o na makĩria. Rĩrĩa wateithĩrĩria aarĩ na ariũ a Ithe witũ maũndũ-inĩ ma kĩĩroho, nĩ wongagĩrĩra arata.—2 Kor. 6:13.

Rĩrĩa Paulo aahiũranagia na moritũ, Tito ũrĩa warĩ mũrata wake nĩ aathiire kũmuona, na ũndũ ũcio nĩ womĩrĩirie Paulo mũno. (2 Kor. 7:​5-7) Nĩ wega kwĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ ciugo cia kũmekĩra ngoro. Na kĩonereria kĩu gĩa Tito nĩ kĩratũruta atĩ no tũmomĩrĩrie rĩrĩa twahũthĩra mahinda hamwe nao na tweka ũrĩa wothe tũngĩhota kũmateithia.—1 Joh. 3:18.

Aarĩ na ariũ a Ithe witũ a kuuma Russia nĩ maigĩte kĩonereria kĩega harĩ kũrũmbũiya mũndũ na ũrĩa ũngĩ. Ta wĩcirie ũrĩa gwathiire harĩ Sergey na mũtumia wake, Tatyana. Thigari nĩ ciaururirie mũciĩ wao, igĩcoka ikĩmatwara ceceni-inĩ ya borithi nĩguo imahũnge mahũri. Tatyana nĩwe waambire kũrekererio na agĩcoka mũciĩ. Sergey aaugire: “Rĩrĩa [Tatyana] aakinyire mũciĩ, mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe warĩ na ũcamba nĩ ookire kũmũceerera. Thutha wa ihinda inini, aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ mookire na magĩtũteithia kũbanga mũciĩ witũ rĩngĩ.”

Sergey aacokire akiuga: “Nĩ nyendete rĩandĩko rĩa Thimo 17:​17, rĩrĩa riugaga ũũ: ‘Mũrata wa ma onanagia wendo hingo ciothe, na aciarĩtwo atuĩke mũrũ wa nyina na mũndũ hĩndĩ ya mĩtangĩko.’ Nĩ nyonete ciugo cia rĩandĩko rĩu irĩ cia ma makĩria ihinda-inĩ rĩrĩ tũranyarirũo, rĩrĩa batarĩte mũno ũteithio wa arata. Jehova nĩ aheete arata arĩa mandeithagia mategwĩtigĩra.” a

O ũrĩa tũrahiũrania na maũndũ maritũ, noguo tũrabatara arata mangĩtũteithia. Nĩ tũkaamabatara o na makĩria hĩndĩ ya thĩna ũrĩa mũnene. Kwoguo rekei twĩrutanĩrie ũrĩa wothe tũngĩhota mahinda-inĩ maya gũkorũo tũrĩ arata a ma.—1 Pet. 4:​7, 8.