Amwe maarereirũo ũndũire-inĩ kũrĩa arũme aingĩ meyonaga marĩ a bata gũkĩra atumia. Kwa ngerekano, mũrori ũmwe wa mũthiũrũrũko bũrũri-inĩ wa Bolivia wĩtagwo Hans aaugire atĩ arũme amwe maarereirũo ũndũire-inĩ ũtũmaga metũũgĩrie mũno. Arũme acio metĩkĩtie atĩ nĩ a bata gũkĩra atumia, na kaingĩ matimaheaga gĩtĩo. Mũthuri ũmwe wa kĩũngano wĩtagwo Shengxian kuuma Taiwan aaugire: “Kũrĩa njikaraga arũme aingĩ metĩkĩtie atĩ atumia matiagĩrĩirũo kũhe arũme mawoni. Mũndũrũme angĩgweta mawoni maheanĩtwo nĩ mũtumia megiĩ ũndũ mũna, arũme arĩa angĩ no mamũhũthie.” Nao arũme angĩ no monanie mũthutũkanio harĩ atumia na njĩra ciĩhithanĩtie. Kwa ngerekano, no maringane itherũ na ciugo iragĩra atumia gĩtĩo.

Ũndũ wa gwĩkĩra ngoro nĩ atĩ to nginya mũndũ arũmĩrĩre ũndũire wa kũrĩa aarereirũo. No ahote gũtooria mwerekera ũcio wa kuona ta arũme marĩ a bata gũkĩra atumia. (Ef. 4:22-24) Mũndũ no eke ũguo na njĩra ya kwĩgerekania na Jehova. Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ tũkwarĩrĩria ũrĩa Jehova arũmbũyanagia na atumia, ũrĩa ariũ a Ithe witũ mangĩkorũo na mawoni ta ma Jehova megiĩ atumia, na ũrĩa athuri a kĩũngano mangĩiga kĩonereria harĩ kuonia aarĩ a Ithe witũ gĩtĩo.

JEHOVA ARŨMBŨYANAGIA ATĨA NA ATUMIA?

Jehova nĩwe kĩonereria kĩrĩa kĩega biũ harĩ kũrũmbũyania na atumia. Arĩ Ithe witũ ũrĩ ũcayanĩri, nĩ endete andũ othe. (Joh. 3:16) Na onaga aarĩ a Ithe witũ ehokeku marĩ kĩndũ kĩa goro. Reke tuone njĩra imwe Jehova onanĩtie nacio atĩ nĩ endete atumia na akamatĩa.

Ndathutũkanagia atumia. Jehova oombire arũme na atumia na mũhianĩre wake. (Kĩam. 1:27) Ndoombire arũme marĩ ogĩ kana marĩ na ũhoti wa mwanya gũkĩra atumia, na ndonaga arũme marĩ a bata gũkĩra atumia. (2 Maũ. 19:7) Oombire arũme na atumia marĩ na ũhoti ũiganaine wa gũtaũkĩrũo nĩ ma cia Bibilia na kuonania ngumo ta ciake. Ningĩ  Jehova onaga wĩtĩkio wa arũme ũtariĩ o ta wa atumia—gũtekũmakania kana kĩĩrĩgĩrĩro kĩao nĩ gĩa gũgaatũũra thĩinĩ wa paradiso gũkũ thĩ kana nĩ gĩa gũgaatuĩka athamaki na athĩnjĩri-Ngai kũrĩa igũrũ. (2 Pet. 1:1, kohoro ka magũrũ-inĩ.) Kwoguo Jehova ndathutũkanagia atumia.

Nĩ amathikagĩrĩria. Jehova nĩ arũmbũyagia ũrĩa atumia maraigua ngoro-inĩ na mĩtangĩko ĩrĩa marĩ nayo. Kwa ngerekano, nĩ aathikĩrĩirie mahoya ma Rakeli na Hana na akĩmacokia. (Kĩam. 30:22; 1 Sam. 1:10, 11, 19, 20) Ningĩ Jehova nĩ aatongoririe andĩki amwe a Bibilia kwandĩka ũhoro wĩgiĩ arũme maathikĩrĩirie atumia. Kwa ngerekano, Iburahimu nĩ aathĩkĩire ũtaaro wa Jehova rĩrĩa aamwĩrire athikĩrĩrie mũtumia wake Sara. (Kĩam. 21:12-14) Nake Mũthamaki Daudi nĩ aathikĩrĩirie Abigaili. O na aaugire atĩ Jehova nĩwe watũmĩte Abigaili oke arie nake. (1 Sam. 25:​32-35) Jesu, o we wĩgerekanagia na ngumo cia Ithe na njĩra nginyanĩru, nĩ aathikĩrĩirie nyina Mariamu. (Joh. 2:3-10) Ngerekano icio ironania atĩ njĩra ĩmwe Jehova onanagia nayo atĩ nĩ atĩĩte atumia nĩ kũmathikĩrĩria.

Nĩ amehokete. Kwa ngerekano, Jehova nĩ oonanirie atĩ nĩ eehokete Hawa rĩrĩa aamũheire wĩra wa gũteithĩrĩria kũrũmbũiya thĩ. (Kĩam. 1:28) Na njĩra ĩyo akĩonania atĩ Hawa aarĩ wa bata o ta Adamu. Aarĩ mũteithia ũrĩa maaganĩrĩirũo na Adamu. Ningĩ Jehova nĩ oonanirie atĩ nĩ eehokete Debora na Hulida arĩa maarĩ anabii na njĩra ya kũmahe wĩra wa gũtaara andũ ake, na o na harĩ hĩndĩ maataarire mũtiirĩrĩri bũrũri na mũthamaki. (Atiir 4:4-9; 2 Ath. 22:14-20) Ũmũthĩ Jehova nĩ ehokeire aarĩ a Ithe witũ mawĩra matiganĩte. Nĩ matungataga wĩra-inĩ wa kũhunjia, angĩ marĩ mapainia, na angĩ amishonarĩ. Amwe nĩ mateithagĩrĩria wĩra-inĩ wa mĩako na kũmenyerera Nyũmba cia Ũthamaki na mĩako ĩngĩ ya ithondeka. Angĩ nao matungataga Betheli, na angĩ wabici-inĩ cia ũtaũri. Aarĩ a Ithe witũ acio matariĩ ta mbũtũ nene ĩrĩa Jehova ahũthagĩra kũhingia wendi wake. (Thab. 68:11) Kwoguo Jehova ndahũthagia atumia.

ŨRĨA ARIŨ A ITHE WITŨ MANGĨKORŨO NA MAWONI TA MA JEHOVA MEGIĨ ATUMIA

Mũrũ wa Ithe witũ no ahote kũmenya kana mawoni make megiĩ aarĩ a Ithe witũ nĩ maratwarana na ma Jehova, angĩthuthuria wega mwĩcirĩrie na ciĩko ciake. No abatare ũteithio nĩguo ahote gwĩka ũguo. O ta ũrĩa macini ya X-ray ĩngĩtũteithia kũmenya ũrĩa ngoro itũ ĩhaana, no taguo tũngĩteithio nĩ mũrata twĩhokete na Bibilia kũmenya kana tũrĩ na mawoni matagĩrĩire megiĩ atumia ngoro-inĩ citũ. Tũngĩka atĩa nĩguo twamũkĩre ũteithio ũcio?

Aria na mũrata wĩhokete. (Thim. 18:17) Nĩ ũndũ wa bata kwaria na mũrata twĩhokete ũrĩa ũngĩtwĩra ũhoro wa ma na njĩra ya ũtugi. No ũmũrie ciũria ta ici: “Wonaga ngĩrũmbũyania na aarĩ a Ithe witũ atĩa? Hihi mangĩũrio no mauge nĩ ndĩmaheete gĩtĩo? Nĩ harĩ ũndũ wonaga ingĩagagĩria wĩgiĩ ũrĩa nũmbũyanagia nao?” Mũrata ũcio waku angĩkwĩra harĩ na handũ ũrabatara kũrutĩra wĩra, ndũkarakare kana wĩtetere. Handũ ha ũguo, korũo wĩhaarĩirie gwĩka mogarũrũku marĩa marabatarania.

Wĩrutage Kiugo kĩa Ngai. Njĩra ĩrĩa njega biũ ya kũmenya kana nĩ tũrarũmbũyania na aarĩ a Ithe witũ na njĩra njega, nĩ kũhũthĩra Kiugo kĩa Ngai gũthuthuria mwerekera na ciĩko citũ. (Ahib. 4:12) Tũkĩĩruta Bibilia, nĩ tũthomaga ũhoro wa arũme maarũmbũyanirie na atumia na njĩra njega na angĩ mateekire ũguo. No tũringithanie ciĩko ciao na citũ. Makĩria ma ũguo, kũringithania mĩhari ĩtiganĩte ya Bibilia no gũtũteithie gwĩthema kũnyitĩrĩra mawoni matagĩrĩire megiĩ atumia tũkĩhũthĩra mũhari mũna ũrĩa ũroneka ta ũratũnyita mbaru. Kwa ngerekano, kũringana na 1 Petero 3:7, mũtumia agĩrĩire “[kũheagwo] gĩtĩo o ta kĩndũ gĩtarĩ hinya makĩria.” a Hihi ũguo nĩ kuuga atĩ harĩ ũndũ mũtumia akoragwo anyihĩirũo, kana atĩ ti wa bata ta mũthuri? Aca! Ringithania ciugo icio cia Petero na ũrĩa Agalatia 3:26-29 yugaga, atĩ Jehova athuurĩte atumia o hamwe na arũme magaathana hamwe na Jesu kũrĩa igũrũ. Kwoguo kwĩruta Kiugo kĩa Ngai na kwĩra mũrata twĩhokete atwĩre ũrĩa onaga tũkĩrũmbũyania na aarĩ a Ithe witũ, no gũtũteithie kũmonagia gĩtĩo kĩrĩa kĩmagĩrĩire.

 ŨRĨA ATHURI A KĨŨNGANO MONAGIA AARĨ A ITHE WITŨ GĨTĨO

Ningĩ ariũ a Ithe witũ no megerekanie na athuri a kĩũngano harĩ kũrũmbũyania na aarĩ a Ithe witũ na njĩra ya gĩtĩo. Athuri a kĩũngano maigaga kĩonereria atĩa harĩ kuonia aarĩ a Ithe witũ gĩtĩo? Reke twarĩrĩrie njĩra cigana ũna.

Nĩ magaathagĩrĩria aarĩ a Ithe witũ. Mũtũmwo Paulo nĩ aaigĩire athuri a kĩũngano kĩonereria kĩega. Nĩ aagaathĩrĩirie aarĩ a Ithe witũ aigana ũna marũa-inĩ marĩa aandĩkĩire kĩũngano kĩa Roma. (Rom. 16:12) Ta wĩcirie gĩkeno kĩrĩa aarĩ a Ithe witũ acio maagĩire nakĩo rĩrĩa marũa macio maathomirũo kĩũngano-inĩ kĩu! O na ũmũthĩ, athuri a kĩũngano nĩ magaathagĩrĩria aarĩ a Ithe witũ nĩ ũndũ wa ngumo ciao njega na wĩra ũrĩa mahingagia ũtungata-inĩ wa Jehova. Ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga aarĩ a Ithe witũ mone atĩ nĩ matĩĩtwo mũno na atĩ nĩ monagwo marĩ a bata. Ciugo cia gwĩkĩra ngoro kuuma kũrĩ mũthuri wa kĩũngano no ikorũo nĩcio mwarĩ wa Ithe witũ ekũbataraga nĩguo ahote gũthiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova arĩ mwĩhokeku.—Thim. 15:23.

Athuri a kĩũngano nĩ magaathagĩrĩria aarĩ a Ithe witũ kuuma ngoro na makagweta ĩmwe kwa ĩmwe ũndũ ũrĩa ũratũma mamagaathĩrĩrie. Nĩkĩ? Mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Jessica aaugire: “Mwarĩ wa Ithe witũ nĩ akenaga rĩrĩa ariũ a Ithe witũ mamwĩra nĩ ekĩte wega. No nĩ tũkenaga o na makĩria rĩrĩa ariũ a Ithe witũ matũgaathĩrĩria makĩgwetaga ĩmwe kwa ĩmwe ũndũ ũrĩa twĩkĩte wega, ta hihi kũruta ciana citũ gũikara ikindĩirie mĩcemanio-inĩ kana kĩyo gitũ gĩa gũthiĩ tũkĩoyaga mũrutwo wa Bibilia nĩguo tũũke nake mũcemanio.” Rĩrĩa athuri a kĩũngano magaathĩrĩria aarĩ a Ithe witũ makĩgwetaga ĩmwe kwa ĩmwe ũndũ ũrĩa mekĩte wega, nĩ matũmaga aarĩ a Ithe witũ maigue mendetwo na marĩ a bata kĩũngano-inĩ.

Nĩ mathikagĩrĩria aarĩ a Ithe witũ. Athuri a kĩũngano enyihia nĩ maririkanaga atĩ to o tu mangĩhota kũruta mawoni mega. Athuri ta acio nĩ  moragia aarĩ a Ithe witũ marute mawoni mao, na makamathikĩrĩria na kinyi. Gwĩka ũguo nĩ gũtũmaga athuri a kĩũngano mekĩre aarĩ a Ithe witũ ngoro, na o nao makagunĩka. Na njĩra ĩrĩkũ? Mũthuri ũmwe wa kĩũngano ũtungataga Betheli wĩtagwo Gerardo aaugire ũũ: “Kũũria aarĩ a Ithe witũ marute mawoni ũndũ-inĩ mũna nĩ kũndeithagia kũruta wĩra wakwa na njĩra njega makĩria. Kaingĩ nĩ ũkoraga atĩ nĩ marutĩte wĩra ũcio ihinda iraya gũkĩra ariũ a Ithe witũ aingĩ.” Thĩinĩ wa ciũngano, aarĩ a Ithe witũ aingĩ nĩ matungataga marĩ mapainia, na kwoguo nĩ moĩ maũndũ maingĩ megiĩ andũ a gĩcigo gĩa kĩũngano kĩao. Mũthuri ũmwe wa kĩũngano wĩtagwo Bryan aaugire: “Aarĩ a Ithe witũ nĩ mateithagĩrĩria ithondeka na njĩra nene. Kwoguo no ũgunĩke mũno kuumana na ũmenyeru wao.”

Nĩ ũndũ wa ũũgĩ harĩ athuri a kĩũngano kwaga gũteanĩria mawoni ma aarĩ a Ithe witũ. Nĩkĩ? Mũthuri ũmwe wa kĩũngano wĩtagwo Edward aaugire: “Mawoni ma mwarĩ wa Ithe witũ na ũmenyeru wake no iteithie mũrũ wa Ithe witũ kuona maũndũ na njĩra njariĩ, na ahote gũkũria ngumo ya ũcayanĩri.” (Thim. 1:5) O na angĩkorũo mũthuri wa kĩũngano ndekũhũthĩra mawoni ma mwarĩ wa Ithe witũ, no amũcokerie ngatho nĩ ũndũ wa mawoni make o hamwe na ũmenyeru wake.

Nĩ mamenyeragia aarĩ a Ithe witũ. Ũtaũku nĩ ũteithagia athuri a kĩũngano gũcaria mĩeke ya kũmenyeria aarĩ a Ithe witũ. Kwa ngerekano, no marute aarĩ a Ithe witũ ũrĩa mangĩtongoria mũcemanio wa gũthiĩ kũhunjia nĩguo magatongoragia mũcemanio ũcio rĩrĩa gũtarĩ na mũrũ wa Ithe witũ mũbatithie. No mamarute kũhũthĩra indo kana macini itiganĩte nĩguo magateithĩrĩria wĩra-inĩ wa gwaka na kũmenyerera mĩako ya ithondeka. Thĩinĩ wa Betheli, arĩa marũgamĩrĩire honge itiganĩte nĩ mamenyeragia aarĩ a Ithe witũ kũruta mawĩra matiganĩte, ta megiĩ kũmenyerera mĩako, kũgũra indo, gwĩka mathabu, kũhũthĩra kompiuta, na mawĩra mangĩ maingĩ. Rĩrĩa athuri a kĩũngano mamenyeria aarĩ a Ithe witũ, monanagia atĩ nĩ monaga aarĩ a Ithe witũ marĩ na ũhoti wa gwĩka maũndũ na atĩ no mehokwo.

Aarĩ a Ithe witũ aingĩ nĩ mahũthagĩra ũmenyeru ũrĩa athuri a kĩũngano mamateithĩtie kũgĩa naguo kũguna andũ arĩa angĩ. Kwa ngerekano, aarĩ a Ithe witũ amwe arĩa makoragwo na ũmenyeru wa mĩako nĩ mateithagia andũ arĩa angĩ gwaka rĩngĩ mĩciĩ yao rĩrĩa kwagĩa na gĩcanjama kĩa ndũire. Nao aarĩ a Ithe witũ arĩa marĩ na ũmenyeru wa kũhunjia kũndũ kwa mũingĩ nĩ mateithagia aarĩ a Ithe witũ angĩ kũgĩa na ũmenyeru ũcio. Hihi aarĩ a Ithe witũ maiguaga atĩa kwerekera athuri a kĩũngano arĩa mamamenyeragia? Mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Jennifer aaugire ũũ: “Hĩndĩ ĩmwe ngĩteithĩrĩria gwaka nyũmba ĩmwe ya Ũthamaki, mũthuri ũmwe wa kĩũngano nĩ eerutĩire kũmenyeria. Nĩ aangaathagĩrĩria nĩ ũndũ wa wĩra ũrĩa ndarutaga. Nĩ ndakenagĩra kũrutithania wĩra nake, tondũ nĩ aatũmaga njigue ndĩ wa bata na ndĩ mũndũ wĩhoketwo.”

ŨGUNI WA KŨRŨMBŨYANIA NA AARĨ A ITHE WITŨ TA ANDŨ A FAMĨLĨ ITŨ

Nĩ twendete aarĩ a Ithe witũ o ta ũrĩa Jehova amendete. Kwoguo tũrũmbũyanagia nao ta andũ a famĩlĩ itũ. (1 Tim. 5:1, 2) Tuonaga arĩ gĩtĩo kĩnene gũtungatĩra Jehova hamwe nao. Na nĩ tũkenaga mũno rĩrĩa mona atĩ nĩ tũmendete na tũkamatiirĩrĩra. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Vanessa aaugire: “Nĩ njokagĩria Jehova ngatho nĩ ũndũ wa gũkorũo ithondeka-inĩ rĩake tondũ rĩrĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ manjĩkĩraga ngoro mũno.” Nake mwarĩ wa Ithe witũ ũngĩ kuuma Taiwan aaugire ũũ: “Nĩ njokagĩria Jehova ngatho mũno o hamwe na ithondeka rĩake nĩ ũndũ wa kuonia aarĩ a Ithe witũ atĩ nĩ a bata mũno na gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa maiguaga ngoro-inĩ. Ũndũ ũcio nĩ wĩkagĩra wĩtĩkio wakwa hinya na ngakenera o na makĩria mweke wa gũkorũo ithondeka-inĩ rĩa Jehova.”

No mũhaka akorũo Jehova nĩ akenaga mũno rĩrĩa ona ariũ a Ithe witũ makĩĩrutanĩria gũkorũo na mawoni ta make kwerekera atumia. (Thim. 27:11) Mũthuri ũmwe wa kĩũngano kuuma Scotland wĩtagwo Benjamin aaugire: “Arũme aingĩ thĩinĩ wa thĩ ũmũthĩ matiheete atumia gĩtĩo o na hanini. Kwoguo rĩrĩa aarĩ a Ithe witũ moka Nyũmba-inĩ ya Ũthamaki, tũngĩenda maiguage atĩ nĩ mendetwo na makaheo gĩtĩo.” Rekei ithuothe twĩrutanĩrie ũrĩa wothe tũngĩhota kwĩgerekania na Jehova harĩ kũrũmbũyania na aarĩ a Ithe witũ na njĩra ya wendo na kũmahe gĩtĩo kĩrĩa kĩmagĩrĩire.—Rom. 12:10.