1. Nĩ ma irĩkũ wamenyire rĩrĩa waambĩrĩirie kwĩruta Bibilia?

 HIHI nĩ ũririkanaga rĩrĩa waambĩrĩirie kwĩruta Bibilia? No kũhoteke nĩ wagegirio nĩ kũmenya atĩ Ngai nĩ arĩ rĩĩtwa. No gũkorũo nĩ wakenire thutha wa kũmenya atĩ Ngai ndaherithagia andũ mwaki-inĩ wa icua. Na rĩngĩ nĩ wakenirio nĩ kũgĩa na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũkoona rĩngĩ endwa aku arĩa makuĩte na gũtũũrania nao thĩinĩ wa paradiso gũkũ thĩ.

2. Makĩria ma kwĩruta ma cia Bibilia, wakũrire na njĩra irĩkũ ingĩ? (Aefeso 5:1, 2)

² O ũrĩa werutaga Kiugo kĩa Ngai, noguo wendo waku harĩ Jehova wathiire ũkũrĩte. Wendo ũcio ũgĩgũtindĩka kũhũthĩra maũndũ marĩa werutaga. Ũkĩambĩrĩria gũtua matua mega ũgĩtongorio nĩ morutani ma Bibilia. Ũkĩagagĩria mwerekera waku na mĩtugo yaku, tondũ nĩ weendaga gũkenia Ngai. Ũkĩambĩrĩria kwĩgerekania na Ithe witũ wa igũrũ o ta ũrĩa mwana egerekanagia na mũciari.—Thoma Aefeso 5:1, 2.

3. Nĩ ciũria irĩkũ tũngĩyũria?

³ No twĩyũrie: ‘Hihi wendo wakwa harĩ Jehova nĩ ũgĩte na hinya makĩria gũkĩra ũrĩa warĩ rĩrĩa ndambĩrĩirie kwĩruta Bibilia? Kuuma ndabatithio-rĩ, hihi nĩ ndĩgerekanĩtie na Jehova ũhoro-inĩ wĩgiĩ mwĩcirĩrie na ciĩko ciakwa, makĩria harĩ kwenda aarĩ na ariũ a Ithe witũ?’ Angĩkorũo “wendo ũrĩa warĩ naguo kĩambĩrĩria-inĩ” nĩ ũnyihanyihĩte, ndũgakue ngoro. Ũndũ ta ũcio nĩ wekĩkire harĩ Akristiano a karine ya mbere. No Jesu ndaanogirio nĩo, na ndangĩnogio nĩ ithuĩ. (Kũg. 2:4, 7) Nĩ amenyaga atĩ no tũhote kũrurumũra wendo ũrĩa twarĩ naguo kĩambĩrĩria-inĩ rĩrĩa twerutire ũhoro wa ma.

4. Tũkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

 ⁴ Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, nĩ tũkwarĩrĩria ũrĩa tũngĩthiĩ na mbere gũkũra wendo-inĩ witũ harĩ Jehova na harĩ andũ arĩa angĩ. Nĩ tũgũcoka tuone ũrĩa tũngĩgunĩka na ũrĩa andũ arĩa angĩ mangĩgunĩka twathiĩ na mbere gwĩkĩra wendo witũ hinya.

5-6. Nĩ moritũ marĩkũ mũtũmwo Paulo aacemanirie namo ũtungata-inĩ wake, no nĩ kĩĩ kĩamũteithirie gũthiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova?

⁵ Mũtũmwo Paulo nĩ aakenagĩra mũno gũtungatĩra Jehova, no nĩ aacemanagia na moritũ maingĩ. Paulo kaingĩ nĩ aabataraga gũthiĩ ngʼendo ndaihu, na hĩndĩ ĩyo thabarĩ citiarĩ hũthũ. Thabarĩ-inĩ ciake, rĩmwe Paulo nĩ aacemanagia na “mogwati njũũĩ-inĩ,” na “mogwati ma atunyani.” O na rĩmwe nĩ aahũũragwo nĩ akararia ake. (2 Kor. 11:23-27) Ningĩ ti hingo ciothe ariũ a Ithe witũ moonanagia ngatho nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa Paulo eekaga nĩguo amateithie.—2 Kor. 10:10; Afil. 4:15.

⁶ Nĩ kĩĩ gĩateithirie Paulo gũthiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova? Paulo nĩ eerutire maũndũ maingĩ megiĩ ngumo cia Jehova kũgerera Maandĩko na kũgerera maũndũ marĩa Jehova aamwĩkĩire. Aarĩ na ma biũ atĩ Jehova Ngai nĩ amwendete. (Rom. 8:38, 39; Ef. 2:4, 5) Na o nake nĩ eendete Jehova mũno. Paulo nĩ oonanirie wendo wake harĩ Jehova “na njĩra ya gũtungata o na gũthiĩ na mbere gũtungata arĩa aamũre.”—Ahib. 6:10.

7. Ũndũ ũmwe ũngĩtũteithia gũkũra wendo-inĩ witũ harĩ Jehova nĩ ũrĩkũ?

⁷ No tũkũre wendo-inĩ witũ harĩ Ngai tũngĩĩrutaga Kiugo gĩake na kinyi. Ũgĩthoma Bibilia, geria gwĩcũrania ũrĩa o gacunjĩ karakũruta igũrũ rĩgiĩ Jehova. Wĩyũrie ũũ: ‘Ũhoro ũyũ ũranyonia atĩa atĩ Jehova nĩ anyendete? Ũrahe itũmi irĩkũ cia kwenda Jehova?’

8. Mahoya mangĩtũteithia atĩa gũkũra wendo-inĩ witũ harĩ Ngai?

⁸ Ũndũ ũngĩ ũngĩtũteithia gũkũra wendo-inĩ witũ harĩ Jehova nĩ kũmũitũrũragĩra ngoro citũ kaingĩ kũgerera mahoya. (Thab. 25:4, 5) Tweka ũguo, Jehova nĩ arĩcokagia mahoya maitũ. (1 Joh. 3:21, 22) Mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Khanh kuuma Asia aaugire ũũ: “Kĩambĩrĩria-inĩ, wendo wakwa harĩ Jehova wehocetie harĩ ũmenyo ũrĩa ndagĩire naguo ũmwĩgiĩ, no wendo ũcio nĩ woongererekire rĩrĩa ndonire ũrĩa aacokagia mahoya makwa. Ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga nyende gwĩka maũndũ marĩa mamũkenagia.” b

9. Timotheo oonanirie atĩa atĩ nĩ aakũraga ũhoro-inĩ wĩgiĩ kuonania wendo?

⁹ Mĩaka ĩigana ũna thutha wa Paulo gũtuĩka Mũkristiano, nĩ aacemanirie na mwanake ũmwe wetagwo Timotheo. Timotheo nĩ eendete Jehova na nĩ eendete andũ. Paulo eerire Afilipi ũũ: “Ndirĩ na mũndũ ũngĩ ũrĩ na mwerekera ta [wa Timotheo], ũrĩa ũkũrũmbũiya maũndũ manyu arĩ na wĩhokeku.” (Afil. 2:20) Hatarĩ nganja, mũhari-inĩ ũcio Paulo ndaaragia ũhoro wa ũhoti wa Timotheo wa kũbanga maũndũ kana wa gũkorũo arĩ mwaria mwega, no oonanirie atĩ nĩ aakenagio nĩ wendo wa Timotheo kwerekera aarĩ na ariũ a Ithe witũ. No mũhaka gũkorũo andũ thĩinĩ wa ciũngano iria Timotheo aaceeragĩra nĩ meeriragĩria mũno amaceerere.—1 Kor. 4:17.

10. Anna na mũthuri wake moonanirie atĩa atĩ nĩ mendete aarĩ na ariũ a Ithe witũ?

¹⁰ O na ithuĩ nĩ tũcaragia njĩra cia gũteithia aarĩ na ariũ a Ithe witũ. (Ahib. 13:16) Ta wĩcirie ũhoro wa kĩonereria kĩa Anna, ũrĩa wagwetetwo gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩhĩtũku. Hĩndĩ ĩmwe thutha wa kĩhuhũkanio kĩmwe kĩnene, we na mũthuri wake nĩ maaceereire famĩlĩ ĩmwe ya  Aira a Jehova, na makĩona atĩ nyũmba yao nĩ yathũkangĩtio igũrũ nĩ kĩhuhũkanio kĩu. Ũndũ ũcio watũmire famĩlĩ ĩyo ĩtigwo ĩtarĩ na nguo theru cia gwĩkĩra. Anna aaugire ũũ: “Tuooire nguo ciao, tũgĩthiĩ tũgĩcithambia, na tũkĩmacokeria ihũũrĩtwo bathi na igakũnjwo. Harĩ ithuĩ, ũcio warĩ o ũndũ mũnini, no nĩ watũmire tũkũrie ũrata mũnene na famĩlĩ ĩyo nginya ũmũthĩ ũyũ.” Wendo wa Anna na mũthuri wake kwerekera aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ wamatindĩkire kũmahe ũteithio ũrĩa maabataraga.—1 Joh. 3:17, 18.

11. (a) Kaingĩ arĩa angĩ maiguaga atĩa rĩrĩa twamonia atĩ nĩ tũmendete? (b) Kũringana na Thimo 19:17, Jehova aiguaga atĩa rĩrĩa tuonia andũ arĩa angĩ wendo?

¹¹ Rĩrĩa tuonia andũ arĩa angĩ wendo na ũtugi, kaingĩ nĩ monaga ũrĩa tũrerutanĩria kwĩgerekania na Jehova. Na no makenio nĩ ciĩko citũ cia ũtugi na njĩra o na tũtangĩmenya. Khanh, ũrĩa ũkũgwetetwo na hau kabere, nĩ aririkanaga maũndũ mega megiĩ andũ arĩa maamũteithirie. Aaugire ũũ: “Nĩ njokagia ngatho mũno nĩ ũndũ wa aarĩ a Ithe witũ arĩa othe maathiaga hamwe na niĩ kũhunjia. Mookaga kũngĩra mũciĩ, makaanyita ũgeni tũrĩanĩre nao, na makanjokia mũciĩ. Rĩu nĩ ndaũkĩirũo atĩ ũcio ndwarĩ wĩra mũhũthũ, no maaũrutaga na wendo.” Ma nĩ atĩ, ti andũ othe marĩtũcokagĩria ngatho nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa tũramekĩra. Khanh aaugire ũũ igũrũ rĩgiĩ andũ arĩa maamũteithirie: “Nĩ ndĩriragĩria mũno kũmarĩha nĩ ũndũ wa ũtugi wao, no ndiũĩ kũrĩa othe maikaraga rĩu. No Jehova nĩ oĩ, na nĩ ndĩmũhoyaga amarĩhe handũ-inĩ hakwa.” Ũndũ ũcio Khanh ahoyaga nĩ wagĩrĩire, tondũ Jehova nĩ onaga kaũndũ gothe ka ũtugi twĩkagĩra andũ arĩa angĩ o na kangĩkorũo karĩ kanini atĩa. Jehova onaga ta arĩ igongona rĩa bata twamũrutĩra na ta arĩ thiirĩ twamũkombithia.—Thoma Thimo 19:17.

12. Ariũ a Ithe witũ mangĩonania wendo wao atĩa harĩ kĩũngano? (Ningĩ rora mbica.)

 ¹² Angĩkorũo ũrĩ mũrũ wa Ithe witũ-rĩ, ũngĩonania atĩa atĩ nĩ wendete andũ arĩa angĩ kũgerera ciĩko? Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe mwĩthĩ wĩtagwo Jordan nĩ ooririe mũthuri ũmwe wa kĩũngano ũrĩa angĩekire nĩguo ateithĩrĩrie kĩũngano makĩria. Mũthuri ũcio wa kĩũngano nĩ aamũgathĩrĩirie nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa aahotete kũhingia na akĩmwĩra maũndũ mangĩ marĩa angĩekire. Kwa ngerekano, nĩ eerire Jordan ageragie gũkinya tene Nyũmba-inĩ ya Ũthamaki nĩguo akahota kũgeithia andũ arĩa angĩ, ningĩ arutage macokio mĩcemanio-inĩ, na ahunjagie kaingĩ hamwe na gĩkundi kĩao gĩa kũhunjia, na agacaria njĩra ingĩ cia gũteithia andũ arĩa angĩ. Rĩrĩa Jordan aarũmĩrĩire ũtaaro ũcio, to kwĩruta eerutire gwĩka maũndũ macio, no ningĩ nĩ aakũririe wendo wake harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Nĩ eerutire atĩ rĩrĩa mũndũ atuĩka ndungata ya kĩũngano, ti kwambĩrĩria ambagĩrĩria gũteithia arĩa angĩ, no nĩ gũthiĩ athiaga na mbere gwĩka ũguo.—1 Tim. 3:8-10, 13.

13. Wendo watindĩkire mũrũ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Christian atĩa kwagĩrĩra gũtungata rĩngĩ arĩ mũthuri wa kĩũngano?

¹³ Ĩ angĩkorũo kũrĩ hĩndĩ watungataga ũrĩ ndungata ya kĩũngano kana mũthuri wa kĩũngano? Jehova nĩ aririkanaga wĩra ũrĩa warutire na wendo ũrĩa wagũtindĩkaga gwĩka ũguo. (1 Kor. 15:58) Ningĩ nĩ onaga wendo ũrĩa ũthiaga na mbere kuonania. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Christian nĩ aaiguire ũũru rĩrĩa aatigithirio gũtuĩka mũthuri wa kĩũngano. No aaugire ũũ: “Ndatuire itua rĩa gwĩka ũrĩa wothe ingĩhota gũtungatĩra Jehova, gũtekũmakania kana ndĩ mũthuri wa kĩũngano kana ca.” Thutha wa ihinda nĩ aamũrirũo rĩngĩ gũtuĩka mũthuri wa kĩũngano. Christian aaugire ũũ: “Nĩ ndetigagĩra gũtungata rĩngĩ ndĩ mũthuri wa kĩũngano. No nĩ ndatuire itua atĩ, angĩkorũo  Jehova nĩ aanyonetie tha akanjĩtĩkĩria gũtungata rĩngĩ ndĩ mũthuri wa kĩũngano, nĩ ingĩetĩkĩrire gwĩka ũguo tondũ nĩ ndĩmwendete na nĩ nyendete aarĩ na ariũ a Ithe witũ.”

14. Ũreruta atĩa kuumana na ciugo cia mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe kuuma Georgia?

¹⁴ Athathaiya a Jehova nĩ monanagia wendo nginya kũrĩ andũ arĩa mariganĩtie nao. (Mat. 22:37-39) Kwa ngerekano, mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Elena kuuma bũrũri wa Georgia aaugire ũũ: “Kĩambĩrĩria-inĩ ũndũ ũrĩa tu watũmaga hunjĩrie andũ arĩa angĩ nĩ wendo wakwa harĩ Jehova. No o ũrĩa wendo wakwa kwerekera Ithe witũ wa igũrũ wathiaga ũkũrĩte, noguo wendo wakwa kwerekera andũ o naguo wakũraga. Nĩ ndageragia gwĩciria mathĩna marĩa mangĩkorũo maageragĩra na ũhoro ũrĩa mangĩendire mũno kũigua. O ũrĩa ndameciragia na njĩra ĩyo, noguo ndaiguaga ngĩenda kũmateithia.”—Rom. 10:13-15.

15-16. O ta ũrĩa mbica ironania-rĩ, nĩ irathimo irĩkũ ciumanaga na kuonia andũ arĩa angĩ wendo?

¹⁵ Rĩrĩa tuonia aarĩ na ariũ a Ithe witũ wendo, to o tu magunĩkaga. Thutha wa kĩngʼũki gĩa COVID-19 kwambĩrĩria, mũrũ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Paolo na mũtumia wake nĩ maateithĩrĩirie aarĩ a Ithe witũ aingĩ akũrũ kũmenya ũrĩa mangĩhũthĩra indo ta thimũ na tablet kũhunjia. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe ũrĩa kĩambĩrĩria-inĩ waritũhagĩrũo kũhũthĩra thimũ yake, mũthia-inĩ nĩ aahotire gwĩka ũguo. Nĩ aamĩhũthĩrire gwĩta andũ ao a famĩlĩ moke Kĩririkano. Harĩ acio eetire, andũ 60 nĩ mookire  Kĩririkano kũgerera mĩtambo. Mwarĩ wa Ithe witũ ũcio hamwe na andũ acio ao a famĩlĩ othe nĩ maagunĩkire nĩ ũndũ wa kĩyo kĩa Paolo na mũtumia wake. Thutha ũcio, mwarĩ wa Ithe witũ ũcio aandĩkĩire Paolo ũũ: “Nĩ ngatho nĩ ũndũ wa gũtũruta ithuĩ andũ akũrũ. Ndikariganĩrũo nĩ ũrĩa Jehova atũrũmbũyagia na ũrĩa mwerutanĩirie gũtũteithia.”

¹⁶ Paolo nĩ eerutire ũndũ wa bata kuumana na maũndũ ta macio meeyoneire. Nĩ maamũririkanirie atĩ wendo nĩ wa bata makĩria gũkĩra ũmenyo ũrĩa mũndũ angĩkorũo naguo kana ũhoti wa gwĩka maũndũ. Aaugire ũũ: “Nĩ ndatungataga ndĩ mũrori wa mũthiũrũrũko, no ũmũthĩ nĩ nyonaga atĩ o na gũtuĩka ahunjia no kũhoteke nĩ maariganĩirũo nĩ mĩario yakwa, no maririkanaga ũteithio ũrĩa ndamaheire.”

17. Nũũ ũngĩ ũrĩgunĩkaga rĩrĩa tuonia andũ arĩa angĩ wendo?

¹⁷ Rĩrĩa tuonia andũ arĩa angĩ wendo, o na ithuĩ nĩ tũgunĩkaga na njĩra tũtangĩrĩgĩrĩra. Jonathan ũrĩa ũikaraga New Zealand, nĩ eeyoneire ũũma wa ũndũ ũcio. Mũthenya ũmwe wa Njuuma thutha wa mĩaraho, nĩ oonire mũrũ wa Ithe witũ ũmwe painia akĩhunjia arĩ wiki kũrĩ na riũa inene. Jonathan nĩ aatuire itua rĩa kũhunjagia hamwe na painia ũcio mũthenya wa Njuuma thutha wa mĩaraho. Hĩndĩ ĩyo ndaamenyete ũrĩa we mwene angĩagunĩkire nĩ ũndũ wa gĩĩko kĩu gĩa ũtugi. Jonathan aaugire ũũ: “No njuge atĩ hĩndĩ ĩyo ndiakenagĩra kũhunjia. No o ũrĩa ndathikagĩrĩria painia ũcio akĩrutana na ngona ũrĩa aakoragwo na maumĩrĩra mega ũtungata-inĩ, wendo wakwa harĩ wĩra wa kũhunjia nĩ warurumũkire. Ningĩ mũrũ wa Ithe witũ ũcio nĩ aatuĩkire mũrata wakwa wa hakuhĩ na akĩndeithia gũkũra kĩĩroho, gũkenera ũtungata, na gũkuhĩrĩria Jehova makĩria.”

18. Jehova endaga twĩke atĩa?

¹⁸ Jehova endaga ithuothe tũthiĩ na mbere gũkũra wendo-inĩ witũ harĩ we na harĩ andũ arĩa angĩ. O ta ũrĩa tweruta, no twĩkĩre hinya wendo witũ harĩ Jehova na njĩra ya gũthomaga Kiugo gĩake na gũgĩcũrania na kwaranagĩria nake kaingĩ kũgerera mahoya. No tũkũre wendo-inĩ witũ harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ na njĩra ya kũmaheaga ũteithio ũrĩa marabatara. O ũrĩa wendo witũ ũgũthiĩ ũkũrĩte, noguo tũrĩkuhagĩrĩria Jehova makĩria o hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Na ũrata witũ hamwe nao ũgũtũũra tene na tene!