1-2. Zadoku aarĩ ũ? (1 Maũndũ ma Matukũ ma Tene 12:​22, 26-28)

 TA HŨŨRA mbica ũrĩa kwahaanaga rĩrĩa arũme 340,000 moonganĩte nĩguo matue Daudi mũthamaki, athamakĩre Aisiraeli othe. Arũme acio maaikarire thikũ ithatũ gĩcigo-inĩ kĩrĩ na tũrĩma tũrĩ na mahiga hakuhĩ na Hebironi, makĩaragia na makĩgoocaga Ngai na nyĩmbo marĩ na gĩkeno kĩnene. (1 Maũ. 12:39) Gatagatĩ-inĩ ka andũ acio, nĩ haarĩ na mwanake wetagwo Zadoku, ũrĩa hihi andũ aingĩ matangĩamenyire atĩ aarĩ ho. O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aatigĩrĩire nĩ twamenya atĩ Zadoku aarĩ ho. (Thoma 1 Maũndũ ma Matukũ ma Tene 12:​22, 26-28.) Hihi Zadoku aarĩ ũ?

² Zadoku aarĩ mũthĩnjĩri-Ngai watungataga hamwe na Abiatharu Mũthĩnjĩri-Ngai Ũrĩa Mũnene. Ningĩ Zadoku aarĩ muoni maũndũ warĩ na ũhoti wa gũtaũkĩrũo nĩ wendi wa Ngai na nĩ aaheetwo ũhoti wa mwanya wa gũkũũrana maũndũ. (2 Sam. 15:27) Andũ nĩ maathiaga kũrĩ we kũmũhoya ũtaaro. Ningĩ Zadoku aarĩ mũndũ ũrĩ na ũmĩrĩru, na ngumo ĩyo yake nĩyo tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ.

3. (a) Athathaiya a Jehova marabatara ũmĩrĩru nĩkĩ? (b) Nĩ kĩĩ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

³ Matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria, Shaitani arathiĩ ehĩrĩirie tharĩkĩro ciake kwerekera andũ a Ngai. (1 Pet. 5:8) Kwoguo nĩ tũrabatara gũkorũo na ũmĩrĩru nĩguo tũhote gũkirĩrĩria nginya rĩrĩa Jehova akaaniina Shaitani na mũtabarĩre ũyũ mũũru wa maũndũ. (Thab. 31:24) Reke twarĩrĩrie njĩra ithatũ tũngĩĩgerekania na ũmĩrĩru wa Zadoku.

NYITA MBARU ŨTHAMAKI WA NGAI

4. Andũ a Jehova mabataraga ũmĩrĩru wa kũnyita mbaru Ũthamaki wa Ngai nĩkĩ? (Ningĩ rora mbica.)

⁴ Tondũ tũrĩ andũ a Jehova, nĩ tũnyitaga mbaru Ũthamaki  wa Ngai na ngoro yothe, na kaingĩ ũndũ ũcio nĩ ũbataraga ũmĩrĩru. (Mat. 6:33) Kwa ngerekano, thĩinĩ wa thĩ ĩno njũru, nĩ tũbataraga ũmĩrĩru wa gũtũũra kũringana na ithimi cia Jehova na kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki. (1 Thes. 2:2) Na kaingĩ nĩ tũbataraga ũmĩrĩru nĩguo tũikare tũtekũnyita mbaru maũndũ ma ũteti thĩinĩ wa thĩ ĩno ĩrathiĩ o ĩgayũkanĩte. (Joh. 18:36) Andũ aingĩ a Jehova managĩa na mathĩna ma kĩĩmbeca, makahũũrũo, kana magaikio njera, nĩ ũndũ wa kũrega kũnyita mbaru maũndũ ma gĩũteti kana kũingĩra njeshi-inĩ.

5. Zadoku aabataraga ũmĩrĩru wa kũnyita Daudi mbaru nĩkĩ?

⁵ Zadoku ndaathiĩte Hebironi o gũkũngũĩra Daudi agĩtuo mũthamaki. Aathiĩte akuuĩte matharaita ehotorete kũrũa. (1 Maũ. 12:38) Nĩ eehaarĩirie kũrũmĩrĩra Daudi mbaara-inĩ na kũrũĩrĩra Aisiraeli harĩ thũ ciao. O na gũtuĩka no kũhoteke Zadoku aarĩ njamba ya ita ĩtarĩ na ũmenyeru, nĩ aarĩ na ũcamba.

6. Daudi aaigĩire Zadoku kĩonereria atĩa gĩa gũkorũo na ũcamba? (Thaburi 138:3)

⁶ Hihi Zadoku aarutire kũ ũmĩrĩru ta ũcio na aarĩ mũthĩnjĩri-Ngai? Nĩ aathiũrũrũkĩirio nĩ arũme maarĩ na hinya na ũmĩrĩru. Hatarĩ nganja nĩ eerutĩte kuumana na kĩonereria kĩao. Kwa ngerekano, kĩonereria kĩa Daudi gĩa ‘gũtongoria Isiraeli mbaara-inĩ’ arĩ na ũcamba nĩ gĩatindĩkaga Aisiraeli othe kũmũnyita mbaru na ngoro yothe. (1 Maũ. 11:​1, 2) Hingo ciothe Daudi eehokaga Jehova amũteithie kũngʼethanĩra na thũ ciake. (Thab. 28:7; thoma Thaburi 138:3.) Ningĩ Zadoku nĩ eerutire kũgĩa na ũmĩrĩru kuumana na arũme angĩ mooyaine, ta Jehoiada na mũrũwe Benaia ũrĩa warĩ njamba ya ita, o hamwe na anene angĩ 22 a mĩhĩrĩga arĩa maanyitaga Daudi mbaru. (1 Maũ. 11:​22-25; 12:​26-28) Arũme acio othe nĩ maatuĩte itua rĩa kũnyita mbaru ũthamaki wa Daudi.

7. (a) Nĩ cionereria irĩkũ cia mahinda maya ingĩtũteithia kũgĩa na ũmĩrĩru? (b) Ũreruta atĩa kuumana na kĩonereria kĩa Mũrũ wa Ithe Witũ Nsilu thĩinĩ wa video ĩyo?

 ⁷ O na ithuĩ nĩ twĩkĩragwo hinya na tũkagĩa na ũcamba rĩrĩa twecũrania cionereria cia arĩa mananyita mbaru wathani wa Jehova marĩ na ũmĩrĩru. Mũthamaki witũ Jesu Kristo, nĩ aareganire na hatĩka cia kwĩingĩria maũndũ-inĩ ma ũteti ma mũtabarĩre wa Shaitani. (Mat. 4:​8-11; Joh. 6:​14, 15) Hingo ciothe eehokaga Jehova amũhe hinya ũrĩa aabataraga. O na mahinda-inĩ maya, kũrĩ na cionereria nyingĩ cia andũ ethĩ arĩa manarega kũingĩra njeshi-inĩ kana kwĩingĩria maũndũ-inĩ ma ũteti. No ũthome cionereria ta icio thĩinĩ wa jw.org. a

TEITHIA AARĨ NA ARIŨ A ITHE WITŨ

8. Nĩ ta rĩ athuri a kĩũngano mabataraga gũkorũo na ũmĩrĩru nĩguo mateithie aarĩ na ariũ a Ithe witũ?

⁸ Andũ a Jehova nĩ mendete gũteithania mũndũ na ũrĩa ũngĩ. (2 Kor. 8:4) No rĩmwe ũndũ ũcio nĩ ũbataraga ũmĩrĩru. Kwa ngerekano rĩrĩa kwaumĩra mbaara, athuri a kĩũngano nĩ mamenyaga atĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ marabatara gwĩkĩrũo ngoro, gũtiirĩrĩrũo, na kũheo ũteithio wa kĩĩroho kana wa kĩĩmwĩrĩ. Wendo wao kwerekera aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ ũmatindĩkaga kũingĩria mĩoyo yao ũgwati-inĩ nĩguo mamahe ũteithio ũrĩa marabatara. (Joh. 15:​12, 13) Rĩrĩa meka ũguo makoragwo makĩonania ũmĩrĩru o ta Zadoku.

9. Daudi eerire Zadoku eke atĩa kũringana na 2 Samueli 15:​27-29? (Ningĩ rora mbica.)

⁹ Kũrĩ hĩndĩ muoyo wa Daudi warĩ ũgwati-inĩ, tondũ mũrũwe Abisalomu nĩ eehotorete kũmũtunya ũthamaki. (2 Sam. 15:​12, 13) Kwoguo Daudi aabataraga kuuma Jerusalemu na ihenya! Eerire ndungata ciake ũũ: “Ũkĩrai tũũre, nĩ gũkorũo gũtirĩ o na ũmwe witũ ũkũhota gwĩthara kuuma harĩ Abisalomu!” (2 Sam. 15:14) No hĩndĩ ĩyo mooraga, Daudi akĩona atĩ andũ amwe nĩ mekũbatara gũtigwo nĩguo mamũmenyithagie  njama iria Abisalomu arabanga. Kwoguo akĩra Zadoku na athĩnjĩri-Ngai angĩ macoke Jerusalemu nĩguo mamũtuĩragĩrie ũrĩa kũrathiĩ. (Thoma 2 Samueli 15:​27-29.) Ĩndĩ nĩ maabataraga kwĩhũga. Ũndũ ũcio Daudi eerire athĩnjĩri-Ngai acio meke, nĩ ũngĩaingĩririe mĩoyo yao ũgwati-inĩ. Tondũ Abisalomu aarĩ mũndũ mwĩtĩi, wendete kwĩrĩhĩria, na warĩ wara-rĩ, ta wĩcirie ũrĩa angĩekire korũo nĩ aamenyire atĩ Zadoku na athĩnjĩri-Ngai acio angĩ nĩ maamũtuĩragia nĩguo magitĩre Daudi!

10. Zadoku na arĩa maarĩ hamwe nake maagitĩrire Daudi atĩa?

¹⁰ Daudi nĩ aacokire akĩra Zadoku na mũrata ũngĩ wake warĩ mwĩhokeku wetagwo Hushai mamũteithie kũgaacĩrithia mũbango ũrĩa aarĩ naguo. (2 Sam. 15:​32-37) Nĩguo magaacĩrithie mũbango ũcio, Hushai agĩĩtua atĩ nĩ aranyita mbaru Abisalomu na akĩmũhe ũtaaro wĩgiĩ ũrĩa angĩtharĩkĩra Daudi, ũndũ ũrĩa ũngĩaheire Daudi ihinda rĩa kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa tharĩkĩro. Hushai agĩcoka akĩra Zadoku na Abiatharu ũhoro wĩgiĩ ũtaaro ũcio aaheete Abisalomu. (2 Sam. 17:​8-16) Nao magĩtigĩrĩra atĩ Daudi nĩ aamenyithio ũhoro ũcio. (2 Sam. 17:17) Kũgerera ũteithio wa Jehova, Zadoku na athĩnjĩri-Ngai acio angĩ nĩ maahotire kũhingia itemi rĩa bata rĩa kũgitĩra Daudi ndakooragwo.—2 Sam. 17:​21, 22.

11. Tũngĩgĩa na ũmĩrĩru atĩa ta Zadoku rĩrĩa tũrateithia aarĩ na ariũ a Ithe witũ?

¹¹ Tũngĩonania ũmĩrĩru atĩa ta Zadoku rĩrĩa tuorio tũteithie aarĩ na ariũ a Ithe witũ rĩrĩa marĩ ũgwati-inĩ? (1) Rũmĩrĩra ũtongoria. Mahinda-inĩ ta macio, nĩ ũndũ wa bata gũtũũria ũrũmwe. Rũmĩrĩra ũtongoria ũrĩa ũheanĩtwo nĩ wabici ya rũhonge. (Ahib. 13:17) Athuri a kĩũngano nĩ magĩrĩirũo gũikara makĩroraga mĩbango ya gĩcigo kĩao ĩgiĩ kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa gĩcanjama kĩa ndũire, o hamwe na ũtongoria wa ithondeka wĩgiĩ ũrĩa magĩrĩirũo gwĩka rĩrĩa gĩcanjama kĩaumĩra. (1 Kor. 14:​33, 40) (2) Korũo na ũmĩrĩru ĩndĩ ũikare  wĩhũgĩte. (Thim. 22:3) Hũthĩra ũũgĩ nĩgetha ndũkeingĩrie ũgwati-inĩ ũngĩhota gwĩthema. (3) Wĩhoke Jehova. Ririkana atĩ Jehova angĩenda wee o hamwe na arĩa ũrateithia mũkorũo na ũgitĩri. No agũteithie kũhe aarĩ na ariũ a Ithe witũ ũteithio ũrĩa marabatara ũtekwĩingĩria ũgwati-inĩ.

12-13. Ũreruta atĩa kuumana na kĩonereria kĩa Viktor na Vitalii? (Ningĩ rora mbica.)

¹² Ta wĩcirie ũhoro wa ariũ a Ithe witũ erĩ Viktor na Vitalii, arĩa maarutaga wĩra wa gũtwarĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ irio na maĩ bũrũri-inĩ wa Ukraine. Viktor aaugire ũũ: “Twacaragia irio kũndũ guothe, na kaingĩ nĩ twaiguaga andũ makĩrathũkanĩria mĩcinga. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe nĩ aaheanire irio kuuma thitoo-inĩ yake na igĩteithia ahunjia aingĩ kwa ihinda. No rĩrĩa twabokagĩra indo ngaari-inĩ itũ, nĩ gwaikirio mbomu na ĩkĩgwa kĩndũ ta mita 20 kuuma harĩa twarĩ, no ndĩatuthũkire. Mũthenya ũcio wothe ndatindire ngĩthaitha Jehova ahe ũmĩrĩru nĩguo hote gũthiĩ na mbere gũteithia aarĩ na ariũ a Ithe witũ.”

¹³ Vitalii aaugire ũũ: “Nĩ twabataraga gũkorũo na ũmĩrĩru mũnene. Rũgendo rwakwa rwa mbere ruooire mathaa 12, na ndathiaga ngĩhoyaga Jehova thabarĩ-inĩ ĩyo yothe.” Vitalii aarĩ na ũmĩrĩru no ningĩ nĩ aaikaraga ehũgĩte. Aacokire akiuga: “Ndaikaraga ngĩhoyaga Jehova ahe ũũgĩ na andeithie gũkorũo na wĩnyihia. Ndageragĩra o barabara-inĩ iria thirikari yetĩkĩrĩtie igererũo. Wĩtĩkio wakwa nĩ wekĩrirũo hinya rĩrĩa ndeyoneire ũrĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ maarutithanagia wĩra hamwe. Maatheragia barabara, magacokanĩrĩria indo cia kũheana ũteithio na magacibokera ngaari-inĩ, na magatũhe gĩa kũrĩa na ha gũkoma tũrĩ rũgendo-inĩ.”

TŨŨRA ŨRĨ MWĨHOKEKU HARĨ JEHOVA

14. Mũndũ twendete angĩtiga Jehova-rĩ, ũndũ ũcio ũngĩtũhutia atĩa?

¹⁴ Ũndũ ũmwe ũtũũragaga ngoro mũno nĩ rĩrĩa mũndũ witũ wa famĩlĩ kana mũrata witũ wa hakuhĩ atiga Jehova. (Thab. 78:40; Thim. 24:10) O ũrĩa mũraiguanĩte na mũndũ ũcio, noguo ũngĩkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ kũhiũrania na ũndũ ũcio. Angĩkorũo wanagerera ũndũ ta ũcio, no wĩkĩrũo hinya nĩ kĩonereria kĩa Zadoku kĩa wĩhokeku.

15. Zadoku aabataraga ũmĩrĩru nĩkĩ nĩguo atũũre arĩ mwĩhokeku harĩ Jehova? (1 Athamaki 1:​5-8)

¹⁵ Zadoku nĩ aathiire na mbere gũkorũo arĩ mwĩhokeku harĩ Jehova o na rĩrĩa Abiatharu mũrata wake wa hakuhĩ aagire wĩhokeku. Ũndũ ũcio wekĩkire mũthia-inĩ wa wathani wa Daudi. Rĩrĩa Daudi aarĩ hakuhĩ gũkua, mũrũwe Adonija nĩ aageririe kwĩgwatĩra ũthamaki ũrĩa Jehova eerĩire Suleimani. (1 Maũ. 22:​9, 10) Abiatharu aathuurire kũnyita Adonija mbaru. (Thoma 1 Athamaki 1:​5-8.) Nĩ ũndũ ũcio, Abiatharu akĩaga wĩhokeku harĩ Daudi na harĩ Jehova. Ta wĩcirie ũrĩa ũndũ ũcio ũngĩkorũo watuurithirie Zadoku na ũkĩmũũraga ngoro! Eerĩ maatungatĩte hamwe marĩ athĩnjĩri-Ngai kwa ihinda rĩa makĩria ma mĩaka mĩrongo ĩna. (2 Sam. 8:17) Ningĩ nĩ maarũmbũyagia “Ithandũkũ rĩa Ngai ũrĩa wa ma” marĩ hamwe. (2 Sam. 15:29) Kĩambĩrĩria-inĩ, marĩ o eerĩ nĩ maanyitaga mbaru ũthamaki wa Daudi na magĩka maũndũ mangĩ maingĩ.—2 Sam. 19:​11-14.

16. Nĩ kĩĩ kĩngĩkorũo gĩateithirie Zadoku gũtũũra arĩ mwĩhokeku?

¹⁶ Zadoku aathiire o na mbere gũkorũo arĩ mwĩhokeku harĩ Jehova o na thutha wa Abiatharu gũtua itua rĩu. Daudi ndaarĩ na nganja atĩ Zadoku aarĩ o mwĩhokeku harĩ we. Rĩrĩa njama ya Adonija yaguũririo, Daudi eehokeire Zadoku, Nathani, na Benaia wĩra wa gũitĩrĩria  Suleimani maguta atuĩke mũthamaki. (1 Ath. 1:​32-34) No nginya akorũo Zadoku nĩ eekĩrirũo ngoro nĩ cionereria cia athathaiya angĩ a Jehova ta Nathani, arĩa maarĩ ehokeku harĩ Jehova na makanyita Mũthamaki Daudi mbaru. (1 Ath. 1:​38, 39) Rĩrĩa Suleimani aatuĩkire mũthamaki, nĩ aatuire “Zadoku mũthĩnjĩri-Ngai ithenya rĩa Abiatharu.”—1 Ath. 2:35.

17. Mũndũ wendete angĩtiga Jehova-rĩ, ũngĩĩgerekania atĩa na Zadoku?

¹⁷ Ũngĩĩgerekania atĩa na Zadoku? Mũndũ wendete angĩtiga Jehova, tua itua rĩa gũthiĩ na mbere gũkorũo ũrĩ mwĩhokeku harĩ Jehova. (Josh. 24:15) Jehova nĩ arĩkũheaga hinya na agagũteithia kũgĩa na ũmĩrĩru wa gwĩka ũrĩa kwagĩrĩire. Mwĩhokage na njĩra ya mahoya na ũgaikara hakuhĩ na Akristiano arĩa angĩ ehokeku. Jehova nĩ arĩkenagio nĩ wĩhokeku waku na agakũrathima.—2 Sam. 22:26.

18. Ũreruta atĩa kuumana na ũndũ ũrĩa Marco na Sidse maagereire?

¹⁸ Ta wĩcirie ũhoro wa Marco na mũtumia wake Sidse, arĩa airĩtu ao erĩ maatigire Jehova maaneneha. Marco aaugire ũũ: “Kuuma rĩrĩa mwana aciarũo, ũiguaga ũmwendete na ngoro yothe. No wĩke ũndũ o wothe nĩguo ũmũgitĩre kuumana na mogwati. Kwoguo angĩtiga Jehova, ũndũ ũcio nĩ ũragaga mũndũ ngoro mũno.” Aacokire akiuga: “No Jehova nĩ akoretwo hamwe na ithuĩ. Nĩ atigagĩrĩra atĩ rĩrĩa ndĩraigua itarĩ na hinya, mũtumia wakwa arĩ na hinya wa kũnyũmĩrĩria. Na rĩrĩa araigua atarĩ na hinya, ndĩ na hinya wa kũmũmĩrĩria.” Nake Sidse aaugire: “Tiga nĩ Jehova watũheaga hinya ũrĩa twabataraga, tũtingĩahotire kũhiũrania na ũndũ ũcio. Nĩ ndekoraga ngĩĩcokereria mahĩtia, na kwoguo ngĩra Jehova ũrĩa ndaiguaga. Thutha wa ihinda inini, mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe twerĩganĩte mĩaka mĩingĩ ookire harĩ niĩ, akĩnjigĩrĩra moko ciande-inĩ na akĩnjĩra ũũ andorete: ‘Sidse, ririkanaga atĩ mahĩtia ti maku!’ Kũgerera ũteithio wa Jehova, nĩ hotete gũtũũria gĩkeno ũtungata-inĩ wake.”

19. Ũtuĩte itua rĩa gwĩka atĩa?

¹⁹ Jehova endaga athathaiya ake othe makorũo na ũmĩrĩru o ta Zadoku. (2 Tim. 1:7) O na kũrĩ ũguo, ndendaga twĩhoke hinya witũ ene, no endaga tũmwĩhoke. Kwoguo ũngĩĩkora ũndũ-inĩ ũrabatara wonanie ũmĩrĩru, hoya Jehova agũteithie. No ũkorũo na ma atĩ, nĩ arĩgũteithagia kũgĩa na ũmĩrĩru o ta Zadoku!—1 Pet. 5:10.