1. Kũringana na 1 Petero 5:2, nĩ wĩra ũrĩkũ wa bata athuri a kĩũngano mehokeirũo?

 ATHURI a kĩũngano nĩ mehokeirũo wĩra wa kũrũmbũiya ngʼondu cia Jehova. Arũme acio marĩ kĩyo nĩ makenagĩra mweke wa gũtungatĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ, na nĩ merutanagĩria mũno gũkorũo marĩ ‘arĩithi arĩa marĩithagia kũna.’ (Jer. 23:4; thoma 1 Petero 5:2.) Nĩ tũcokagia ngatho mũno gũkorũo na arũme ta acio ciũngano-inĩ citũ!

2. Athuri amwe a kĩũngano macemanagia na moritũ ta marĩkũ?

² Athuri a kĩũngano nĩ macemanagia na moritũ maingĩ makĩhingia mawĩra marĩa mehokeirũo. Kwa ngerekano, nĩ mabataraga kwĩrutanĩria mũno nĩguo marũmbũiye kĩũngano. Mũthuri ũmwe wa kĩũngano wĩtagwo Tony kuuma Amerika (US), nĩ aabatarire kwĩruta gũkorũo na ũigananĩru makĩria, ũhoro-inĩ wĩgiĩ mũigana wa mawĩra marĩa angĩetĩkĩrire kwĩhokerũo. Aaugire ũũ: “Rĩrĩa kĩngʼũki gĩa Korona kĩaambĩrĩirie, nĩ ndambĩrĩirie kũruta wĩra mũingĩ o na makĩria wa kũbanga mĩcemanio na wĩra wa kũhunjia. No o na ingĩerutanĩirie atĩa, gũtiaagaga mawĩra maingĩ ma kũrutwo. Mũthia-inĩ, ngĩambĩrĩria kwaga mahinda ma kũigana ma gũthoma Bibilia, gwĩka wĩruti wakwa kĩũmbe, na kũhoya.” Nake mũthuri wa kĩũngano wĩtagwo Ilir kuuma Kosovo, aacemanagia na ũritũ wa mũthemba ũngĩ. Rĩrĩa kwarĩ na mbaara kũrĩa aaikaraga, nĩ aaritũhagĩrũo gwathĩkĩra ũtongoria wa ithondeka rĩa Jehova. Aaugire ũũ: “Nĩ ndabatarire kuonania ũmĩrĩru rĩrĩa wabici ya rũhonge yaheire wĩra wa gũteithia aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa maaikaraga kũndũ kũrĩ na ũgwati. Nĩ ndetigagĩra, na ndioonaga ũtongoria ũcio waheanĩtwo ta warĩ mwagĩrĩru.” Nake mishonarĩ ũmwe kuuma Asia wĩtagwo Tim, nĩ aaritũhagĩrũo gwĩka maũndũ marĩa aabataraga gwĩka o mũthenya. Aaugire ũũ: “Rĩmwe ndakoragwo nogete biũ nginya  ngaigua ta itekũhota kũrũmbũiya aarĩ na ariũ a Ithe witũ.” Nĩ kĩĩ kĩngĩteithia athuri a kĩũngano arĩa maracemania na moritũ ta macio?

3. Ithuothe tũngĩgunĩka atĩa tũngĩthuthuria kĩonereria kĩa Gideoni?

³ Athuri a kĩũngano no merute kuumana na kĩonereria kĩa Gideoni, ũrĩa warĩ mũtiirĩrĩri bũrũri. (Ahib. 6:12; 11:32) Nĩ aagitagĩra na akarĩithia andũ a Ngai. (Atiir. 2:16; 1 Maũ. 17:6) O ta Gideoni, athuri a kĩũngano mamũrĩtwo marũmbũyagie andũ a Ngai mahinda-inĩ maya maritũ. (Atũm. 20:28; 2 Tim. 3:1) No twĩrute na Gideoni ũhoro-inĩ wĩgiĩ kuonania ũigananĩru, wĩnyihia, na wathĩki. Nĩ aabataraga ũkirĩrĩria akĩhingia mawĩra macio eehokeirũo. Tũkorũo tũratungata tũrĩ athuri a kĩũngano kana ca, no twĩrute kuonania ngatho makĩria harĩ arũme acio marutaga wĩra na kĩyo, na kũmanyita mbaru.—Ahib. 13:17.

4. Gideoni oonanirie wĩnyihia na njĩra ĩrĩkũ?

⁴ Gideoni aarĩ mũndũ mwĩnyihia. b Rĩrĩa mũraika wa Jehova eerire Gideoni atĩ nĩwe wathuurĩtwo ahonokie Isiraeli kuuma kũrĩ mbũtũ yarĩ na hinya ya Amidiani, Gideoni arĩ na wĩnyihia aaugire ũũ: “Mbarĩ itũ nĩyo nini makĩria thĩinĩ wa mũhĩrĩga wa Manase, na niĩ nĩ niĩ mũndũ ũrĩa ũtoĩkaine thĩinĩ wa nyũmba ya baba.” (Atiir. 6:15) Oonaga ta atangĩahotire kũhingia wĩra ũcio, no Jehova nĩ oonaga atĩ nĩ ekũhota. Kũgerera ũteithio wa Jehova, Gideoni nĩ aahotire kũrĩkia wĩra ũcio na agĩtoorania.

5. Nĩ rĩ mũthuri wa kĩũngano angĩritũhĩrũo kuonania ũigananĩru na wĩnyihia?

⁵ Athuri a kĩũngano nĩ mekaga ũrĩa wothe mangĩhota nĩguo monanie ũigananĩru na wĩnyihia maũndũ-inĩ mothe. (Mik. 6:8; Atũm. 20:18, 19) Matiĩganaga nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa mangĩhota gwĩka kana marĩa mekĩte, na matiĩyonaga matarĩ kĩene nĩ ũndũ wa mahĩtia marĩa mangĩkorũo mekĩte. No rĩmwe na rĩmwe, mũthuri wa kĩũngano no aritũhĩrũo kuonania ũigananĩru na wĩnyihia. Kwa ngerekano, no etĩkĩre kwĩhokerũo mawĩra maingĩ no thutha-inĩ one atĩ ndarahota kũmahingia mothe. Ningĩ no aritũhĩrũo kuonania wĩnyihia na ũigananĩru rĩrĩa andũ mamũgaathĩrĩria nĩ ũndũ wa kũhingia ũndũ mũna kana mamũruta mahĩtia wĩra-inĩ mũna ararutire. Nĩ maũndũ marĩkũ athuri mangĩĩruta kuuma kũrĩ Gideoni mangĩmateithia mahinda-inĩ ta macio?

6. Athuri mangĩĩruta atĩa igũrũ rĩgiĩ wĩnyihia kuuma kũrĩ Gideoni? (Ningĩ rora mbica.)

 ⁶ Hoyaga ũteithio. Mũndũ mwĩnyihia nĩ amenyaga atĩ kũrĩ maũndũ mamwe atangĩhota kũhingia. Gideoni nĩ oonanirie wĩnyihia, tondũ nĩ aahoyaga arĩa angĩ ũteithio. (Atiir. 6:27, 35; 7:24) Athuri a kĩũngano nĩ monanagia ũũgĩ rĩrĩa o nao meka ũguo. Tony, ũrĩa ũkũgwetetwo na hau kabere, aaugire ũũ: “Tondũ wa ũrĩa ndareretwo, nĩ ndekoraga ngĩtĩkĩra kwĩhokerũo mawĩra maingĩ gũkĩra marĩa ingĩahotire kũhingia. Kwoguo nĩ ndatuire itua twarĩrĩrie ngumo ya wĩnyihia hĩndĩ ya ũthathaiya witũ wa famĩlĩ nĩguo njigue mawoni ma mũtumia wakwa megiĩ ũndũ ũcio. Ningĩ nĩ nderoreire video ya Menyeria, Wĩhoke, na Ũhe Arĩa Angĩ Ũhoti, O ta Ũrĩa Jesu Eekire, thĩinĩ wa jw.org.” Tony nĩ aambĩrĩirie kũũria andũ angĩ mamũteithie mawĩra mamwe. Maumĩrĩra maarĩ marĩkũ? Aaugire ũũ: “Mawĩra ma kĩũngano nĩ marũmbũyagio, na nĩ ngoragwo na ihinda rĩingĩ makĩria rĩa kwĩyaka kĩĩroho.”

7. Athuri a kĩũngano mangĩĩgerekania atĩa na Gideoni rĩrĩa marutwo mahĩtia? (Jakubu 3:13)

⁷ Cokagia na ũhooreri rĩrĩa warutwo mahĩtia. Rĩrĩa athuri a kĩũngano marutwo mahĩtia, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ kuonania wĩnyihia. Hĩndĩ ta ĩyo, kĩonereria kĩa Gideoni no kĩmateithie. Gideoni nĩ aamenyaga atĩ ti mũkinyanĩru, na kwoguo nĩ aaikarire ahooreire akĩrutwo mahĩtia nĩ arũme a Efiraimu. (Atiir. 8:1-3) Ndaamacokeirie arakarĩte. Nĩ oonanirie wĩnyihia na njĩra ya gũthikĩrĩria mateta mao na kũmaarĩria na njĩra ya wendo, na ũndũ ũcio ũgĩtũma mahoorere. Athuri a kĩũngano nĩ monanagia ũũgĩ rĩrĩa megerekania na Gideoni harĩ gũthikĩrĩria na kinyi na gũcokia mahooreire rĩrĩa marutwo mahĩtia. (Thoma Jakubu 3:13.) Na njĩra ĩyo, nĩ mateithagia kĩũngano gĩkorũo na thayũ.

8. Arũme arĩa mamũrĩtwo magĩrĩirũo gwĩka atĩa rĩrĩa magaathĩrĩrio? Heana ngerekano.

⁸ Erekagĩria rũgooco kũrĩ Jehova. Rĩrĩa Gideoni aagaathĩrĩirio nĩ ũndũ wa kũhoota Amidiani, eerekeirie meciria ma andũ kũrĩ Jehova. (Atiir. 8:22, 23) Arũme arĩa mamũrĩtwo mangĩĩgerekania atĩa na Gideoni? Na njĩra ya kwerekagĩria Jehova rũgooco nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa marahingia. (1 Kor. 4:6, 7) Kwa ngerekano, mũthuri wa kĩũngano angĩgaathĩrĩrio nĩ ũndũ wa ũhoti wake wa kũrutana, no erekerie meciria ma andũ harĩ kĩhumo kĩa ũrutani ũcio na nĩkĩo Kiugo kĩa Ngai, kana harĩ kũmenyerio kũrĩa tũmenyeragio nĩ ithondeka rĩa Jehova. Rĩmwe na rĩmwe athuri nĩ magĩrĩirũo kwĩyũria kana nĩ marerekeria meciria harĩ o ene rĩrĩa mararutana. Wĩcirie ũhoro wa mũthuri ũmwe wa kĩũngano wĩtagwo Timothy. Rĩrĩa aatuĩkire mũthuri wa kĩũngano, nĩ eendete kũruta mĩario ya andũ othe. Aaugire ũũ: “Nĩ ingĩambĩrĩirie na kũheana ũhoro mũraihu na ngerekano irĩ na maũndũ maingĩ. Gwĩka ũguo gwatũmaga andũ arĩa angĩ mangaathĩrĩrie. No ũndũ ũcio watũmaga andũ merekerie meciria harĩ niĩ no ti harĩ Bibilia kana Jehova.” Thutha wa ihinda, Timothy nĩ oonire bata wa kũgarũrĩra njĩra yake ya kũrutana nĩguo atige kwĩyerekeria meciria. (Thim. 27:21) Maumĩrĩro maarĩ marĩkũ? Aaugire ũũ: “Rĩu aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ manjĩraga ũrĩa mĩario yakwa ĩmateithĩtie kũhiũrania na ũritũ mũna, gũkirĩrĩria igerio, kana gũkuhĩrĩria Jehova makĩria. Nĩ ngĩaga na gĩkeno makĩria rĩrĩa nderũo ciugo ta icio gũkĩra kĩrĩa ndakoragwo nakĩo rĩrĩa andũ maangaathagĩrĩria mbere ĩyo.”

9. Nĩ kĩĩ kĩngĩatũmire Gideoni aritũhĩrũo gwathĩkĩra Jehova na kuonania ũmĩrĩru? (Rora mbica ngothi-inĩ.)

⁹ Thutha wa Gideoni kwamũrũo atuĩke mũtiirĩrĩri bũrũri, nĩ aabataraga kuonania wathĩki  na ũmĩrĩru. Nĩ aaheirũo wĩra ũngĩamũingĩririe ũgwati-inĩ, wa kwananga kĩgongona kĩa Baali gĩa Ithe. (Atiir. 6:25, 26) Thutha ũcio rĩrĩa aacokanĩrĩirie mbũtũ yake, Gideoni nĩ eerirũo maita merĩ amĩnyihanyihie. (Atiir. 7:2-7) Agĩcoka akĩrũo atharĩkĩre kambĩ ya thũ ũtukũ gatagatĩ.—Atiir. 7:9-11.

10. Nĩ rĩ ũngĩkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ harĩ mũthuri wa kĩũngano gwathĩka?

¹⁰ Athuri a kĩũngano magĩrĩirũo gũkorũo ‘mehaarĩirie gwathĩka.’ (Jak. 3:17) Mũthuri wa kĩũngano onanagia wathĩki rĩrĩa akorũo ehaarĩirie kũrũmĩrĩra ũrĩa Maandĩko maugĩte na ũtongoria ũrĩa tũheagwo nĩ ithondeka rĩa Ngai. Na njĩra ĩyo, akaigĩra arĩa angĩ kĩonereria kĩega. O na kũrĩ ũguo, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ harĩ we gwathĩka. Kwa ngerekano, ũtongoria ũrĩa araheo ũngĩkorũo na maũndũ maingĩ, kana ũikare ũgĩcenjagio na ihenya, no aritũhĩrũo kũwathĩkĩra. Rĩmwe o na no eyũrie kana ũtongoria ũrĩa araheo nĩ wagĩrĩire kũna na kana nĩ wa ũũgĩ. Rĩngĩ o na no aheo wĩra ũngĩtũma aikio njera. Athuri mangĩĩgerekania atĩa na wathĩki wa Gideoni mahinda-inĩ ta macio?

11. Athuri a kĩũngano mangĩonania atĩa wathĩki?

¹¹ Thikagĩrĩria na kinyi ũtongoria ũrĩa ũraheo na ũkaũrũmĩrĩra. Ngai nĩ eerire Gideoni ũrĩa angĩanangire kĩgongona gĩa ithe, harĩa angĩakĩire Jehova kĩgongona kĩerũ, na nyamũ ĩrĩa angĩarutire ĩrĩ igongona. Gideoni ndeekĩrĩire nganja motaaro macio, no eekire o ũrĩa eerĩtwo. Ũmũthĩ, athuri a kĩũngano nĩ mamũkagĩra ũtongoria kuuma kũrĩ ithondeka rĩa Jehova kũgerera marũa, imenyithia, na motaaro mangĩ ma gũtũgitĩra na gũtũteithia gũikara hakuhĩ na Jehova. Nĩ twendete athuri a kĩũngano tondũ nĩ marũmagĩrĩra ũtongoria wa ithondeka rĩa Jehova marĩ na wĩhokeku. Kĩũngano gĩothe nĩ kĩgunĩkaga.—Thab. 119:112.

12. Athuri a kĩũngano mangĩhũthĩra atĩa ũtaaro wa Ahibirania 13:17 rĩrĩa ithondeka rĩameera meke ũgarũrũku mũna?

¹² Koragwo wĩhaarĩirie gwĩtĩkĩra mogarũrũku. Ririkana atĩ Jehova eerire Gideoni ere thigari ciake hakuhĩ ciothe icoke mũciĩ. (Atiir. 7:8) Gideoni nĩ angĩeyũririe: ‘Hihi ũgarũrũku ũyũ nĩ ũrabatarania? Hihi nĩ ũkũruta wĩra?’ O na kũrĩ ũguo, Gideoni nĩ aathĩkire. Athuri a kĩũngano ũmũthĩ nĩ megerekanagia na Gideoni na njĩra ya gwathĩkĩra mogarũrũku marĩa marekwo ithondeka-inĩ rĩa Jehova. (Thoma Ahibirania 13:17.) Kwa ngerekano, mwaka wa 2014 Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia nĩ gĩekire ũgarũrũku harĩ ũrĩa ciũngano irutaga mbeca cia gwaka Nyũmba cia Ũthamaki na Nyũmba cia Igomano. (2 Kor. 8:12-14) Mbere ĩyo, ithondeka rĩakombithagia ciũngano mbeca cia gwaka, nacio ciũngano ikarĩha thiirĩ ũcio o kahora. No rĩu, ithondeka rĩhũthagĩra mĩhothi kuuma ciũngano-inĩ ciothe thĩinĩ wa thĩ gwaka Nyũmba cia Ũthamaki na Nyũmba cia Igomano kũrĩa irabatarania, o na angĩkorũo kĩũngano kĩrĩa  kĩrakĩrũo gĩtirĩ na ũhoti wa kũruta mũhothi mũnene. Rĩrĩa José aaiguire ũhoro wĩgiĩ ũgarũrũku ũcio, nĩ oonire ta ũtangĩruta wĩra akĩĩra: ‘Gũtirĩ Nyũmba o na ĩmwe ya Ũthamaki ĩgwakwo. Gĩcigo-inĩ gĩkĩ mũbango ũcio ndũngĩruta wĩra.’ No nĩ kĩĩ gĩateithirie José kũnyita mbaru ũtongoria ũcio? Aaugire ũũ: “Ciugo cia Thimo 3:5, 6 nĩ ciandirikanirie bata wa kwĩhoka Jehova. Na maumĩrĩro makoretwo marĩ mega mũno! Rĩu nĩ tũhotete gwaka Nyũmba nyingĩ cia Ũthamaki na tũkeruta gũteithĩrĩria na njĩra itiganĩte nĩguo kũndũ guothe kũigananio.”

13. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ Gideoni eetĩkĩtie? (b) Athuri a kĩũngano mangĩĩgerekania na Gideoni atĩa? (Ningĩ rora mbica.)

¹³ Koragwo na ũmĩrĩru ũgĩka wendi wa Jehova. Gideoni nĩ aathĩkĩire Jehova o na rĩrĩa aarĩ na guoya na aabataraga kũhingia wĩra warĩ ũgwati. (Atiir. 9:17) Thutha wa Jehova kũmwĩra atĩ nĩ aangĩakorirũo hamwe nake, Gideoni nĩ eetĩkirie biũ atĩ Ngai nĩ angĩamũteithirie wĩra-inĩ ũrĩa aamũheete wa kũgitĩra andũ ake. Athuri arĩa maikaraga icigo-inĩ iria wĩra witũ ũhũũrĩtwo marubuku nĩ megerekanagia na Gideoni. Marĩ na ũmĩrĩru nĩ matongoragia mĩcemanio na wĩra wa kũhunjia o na makĩmenyaga atĩ no manyitwo, mahũngwo mahũri, morũo nĩ wĩra wao, kana o na mahũũrũo. c Hĩndĩ ya thĩna ũrĩa mũnene, athuri a kĩũngano nĩ makaabatara ũmĩrĩru nĩguo mathĩkĩre ũtongoria ũrĩa makaaheo, o na angĩkorũo gwĩka ũguo nĩ gũkaingĩria mĩoyo yao ũgwati-inĩ. Kwa ngerekano, no gũkorũo nĩ gũkaaheanwo ũtongoria wĩgiĩ kũhunjia ndũmĩrĩri nditũ ya ituĩro, na ũrĩa tũkaabatara gwĩka nĩguo tũhonoke tharĩkĩro ya Gogu wa Magogu.—Ezek. 38:18; Kũg. 16:21.

14. Nĩkĩ Gideoni nĩ aabataraga kuonania ũkirĩrĩria?

¹⁴ Gideoni arĩ mũtiirĩrĩri bũrũri nĩ aabataraga kũruta wĩra mũritũ. Rĩrĩa Amidiani moorire makĩrũa na Gideoni ũtukũ, Gideoni nĩ aamatengʼeririe kuuma mũkuru-inĩ wa Jezireeli o nginya Rũũĩ-inĩ rwa Jorodani, kũrĩa hihi kwarĩ gĩthaka. (Atiir. 7:22) Hihi Gideoni nĩ aatiganire nao akinya Rũũĩ-inĩ rwa Jorodani? Aca! O na gũtuĩka aarĩ mũnogu, we hamwe na arũme 300  arĩa maarĩ nake nĩ maakĩrire rũũĩ na magĩthiĩ na mbere kũmatengʼeria. Mũthia-inĩ nĩ maakinyĩrire Amidiani na makĩmahoota.—Atiir. 8:4-12.

15. Nĩkĩ rĩmwe no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ harĩ mũthuri wa kĩũngano kuonania ũkirĩrĩria?

¹⁵ Rĩmwe mũthuri wa kĩũngano no aigue anogete mwĩrĩ na meciria nĩ ũndũ wa mawĩra ma kũrũmbũiya kĩũngano na famĩlĩ yake. Hĩndĩ ta ĩyo-rĩ, athuri a kĩũngano mangĩĩgerekania atĩa na Gideoni?

16-17. Nĩ kĩĩ gĩateithirie Gideoni gũkirĩrĩria, na nĩ ũũma ũrĩkũ athuri a kĩũngano mangĩkorũo naguo? (Isaia 40:28-31) (Ningĩ rora mbica.)

¹⁶ Wĩhokage atĩ Jehova nĩ arĩkũheaga hinya. Gideoni nĩ eehokete atĩ Jehova nĩ arĩmũheaga hinya, na Jehova nĩ eekire ũguo. (Atiir. 6:14, 34) Kũrĩ hĩndĩ ĩmwe Gideoni na arũme arĩa maarĩ nake maatengʼeragia athamaki erĩ Amidiani na magũrũ, no athamaki acio no kũhoteke maakuuĩtwo nĩ ngamĩra. (Atiir. 8:12, 21) No Ngai nĩ aateithirie Aisiraeli acio gũkinyĩra athamaki acio na kũmahoota. Athuri a kĩũngano o nao no mehokage Jehova, ũrĩa ‘gũtarĩ hĩndĩ anogaga kana akorũo nĩ hinya.’ Nĩ arĩmaheaga hinya rĩrĩa maraũbatara.—Thoma Isaia 40:28-31.

¹⁷ Ta wĩcirie ũhoro wa Matthew, ũrĩa ũtungataga na Kamĩtĩ ya Ũiguano na Thibitarĩ. Nĩ kĩĩ kĩmũteithagia gũkirĩrĩria? Matthew aaugire ũũ: “Nĩ ndĩyoneire ũũma wa Afilipi 4:13. Maita maingĩ rĩrĩa ndĩraigua nogete na thirĩte biũ, nĩ hoyaga Jehova na kĩyo ngamũthaitha ahe hinya ũrĩa ndĩrabatara wa mwĩrĩ na meciria nĩguo hote gũteithia aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Mahinda-inĩ ta macio nĩ njiguaga roho wa Jehova ũkĩnjĩkĩra hinya, ũkandeithia gũkirĩrĩria.” O ta Gideoni, athuri a kĩũngano nĩ merutanagĩria mũno kũrũmbũiya andũ a Jehova o na gũtuĩka rĩmwe ndũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ. O na kũrĩ ũguo, nĩ marabatara gũkorũo na ũigananĩru na kũririkana atĩ ti hingo ciothe mangĩhota kũhingia maũndũ marĩa mangĩenda gwĩka. No no makorũo na ma atĩ Jehova nĩ arĩmaiguaga rĩrĩa mamũhoya amateithie na nĩ arĩmaheaga hinya wa gũkirĩrĩria.—Thab. 116:1; Afil. 2:13.

18. O ta ũrĩa twarĩrĩria-rĩ, athuri mangĩĩgerekania atĩa na Gideoni?

¹⁸ Athuri a kĩũngano no merute maũndũ maingĩ kuumana na kĩonereria kĩa Gideoni. Athuri a kĩũngano nĩ marabatara kuonania ũigananĩru ũhoro-inĩ wĩgiĩ mũigana wa wĩra ũrĩa mangĩhota kũruta, na kuonania wĩnyihia rĩrĩa magaathĩrĩrio kana marutwo mahĩtia. Nĩ magĩrĩirũo kuonania wathĩki na ũmĩrĩru, makĩria o ũrĩa mũthia wa mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ ũrakuhĩrĩria. Ningĩ nĩ marabatara kwĩhoka atĩ o na mangĩcemania na moritũ marĩkũ, Ngai nĩ arĩmaheaga hinya. Hatarĩ nganja, nĩ tũcokagia ngatho nĩ ũndũ wa arĩithi acio marĩ kĩyo na “andũ ta acio [nĩ tũmatĩaga] mũno.”—Afil. 2:29.