1. Bibilia ĩhũthĩrĩte ciugo irĩkũ gũtaarĩria wendo wa ma?

 “NĨNĨMBĨ [cia wendo] nĩ mwaki ũrakana, rũrĩrĩmbĩ rwa Ja. Maĩ marahũyũka matingĩhota kũhoria wendo, kana njũũĩ ihote kũũthereria.” b (Rwĩm. 8:6, 7) Icio nĩ ciugo njega cia gũtaarĩria ũrĩa wendo wa ma ũtariĩ. Ciugo icio nĩ cia gwĩkĩra ngoro harĩ andũ arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩhiko atĩ no mahote gũkorũo na wendo mũnene gatagatĩ-inĩ kao.

2. Arĩa mahikanĩtie magĩrĩirũo gwĩka atĩa nĩguo wendo wao ndũkahwererekere?

² Arĩa mahikanĩtie nĩ marabatara kwĩrutanĩria nĩguo matũũrie wendo. Kwa ngerekano, nĩguo mwaki ũthiĩ na mbere gwakana, nĩ ũbataraga gũikara ũkĩongagĩrĩrũo ngũ. No ũngĩaga kuongererũo ngũ, mũthia-inĩ nĩ kũhora ũhoraga. Na njĩra o ta ĩyo, wendo gatagatĩ-inĩ ka andũ arĩa mahikanĩtie no ũtũũre ũrĩ mũrũmu mangĩthiĩ na mbere gwĩkĩra ũrata wao hinya. Rĩmwe na rĩmwe, mũthuri na mũtumia no mone ta wendo wao ũrathiĩ ũhwererekeire, makĩria rĩrĩa magũmĩrũo nĩ mathĩna ma kĩĩmbeca, mũrimũ, kana hatĩka cia kũrera ciana. Kwoguo angĩkorũo mũrĩ thĩinĩ wa kĩhiko-rĩ, mũngĩka atĩa nĩguo “rũrĩrĩmbĩ rwa Ja” rũtikahore kĩhiko-inĩ kĩanyu? Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, nĩ tũkwarĩrĩria maũndũ matatũ mangĩmũteithia gũtũũria wendo mũnene na gũkorũo na kĩhiko kĩrĩ na gĩkeno. c

3. Gũkorũo na ũrata mwega hamwe na Jehova kũngĩteithia atĩa mũthuri na mũtumia gũtũũria wendo gatagatĩ-inĩ kao? (Kohelethu 4:12) (Ningĩ rora mbica.)

³ Nĩguo “rũrĩrĩmbĩ rwa Ja” rũtikahore, mũthuri na mũtumia nĩ magĩrĩirũo gũkorũo na ũrata mũrũmu hamwe na Jehova. Ũrata ũcio ũngĩteithia kĩhiko kĩao atĩa? Angĩkorũo arĩa mahikanĩtie nĩ monaga ũrata wao na Ithe wao wa igũrũ ũrĩ wa bata, nĩ mahotaga gwathĩkĩra motaaro make meyendeire, na ũndũ ũcio ũkamateithia gwĩthema na gũtooria mathĩna marĩa mangĩtũma wendo gatagatĩ-inĩ kao ũthiĩ ũhwererekeire. (Thoma Kohelethu 4:12.) Ningĩ andũ arĩa marĩ na ũrata mwega na Jehova nĩ makũragia ngumo o ta ciake, ngumo ta ũtugi, wetereri, na wohanĩri. (Ef. 4:32–5:1) Rĩrĩa arĩa mahikanĩtie makũria ngumo ta icio, nĩ ũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ o kuonania wendo mũnene. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Lena, ũrĩa ũkoretwo kĩhiko-inĩ makĩria ma mĩaka 25, aaugire ũũ: “Nĩ ũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kwenda na gũtĩa mũndũ wendete Jehova.”

4. Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jehova athuure Jusufu na Mariamu matuĩke aciari a Mesia ũrĩa weranĩirũo?

⁴ Ta wĩcirie kĩonereria gĩkĩ kĩrĩ thĩinĩ wa Bibilia. Rĩrĩa Jehova aabatarire gũthuura andũ arĩa mangĩatuĩkire aciari a Mesia ũrĩa weranĩirũo, aathuurire Jusufu na Mariamu kuuma harĩ njiarũa nyingĩ cia Daudi. Nĩkĩ? Tondũ eerĩ maarĩ na ũrata wa hakuhĩ hamwe na Jehova, na Jehova nĩ aamenyaga atĩ nĩ mangĩamũigire mbere kĩhiko-inĩ kĩao. Arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩhiko mangĩĩruta atĩa kuuma kũrĩ Jusufu na Mariamu?

5. Athuri mangĩĩruta atĩa kuuma kũrĩ Jusufu?

⁵ Jusufu nĩ aakoragwo ehaarĩirie gwathĩkĩra ũtongoria wa Jehova na ũndũ ũcio nĩguo watũmaga akorũo arĩ mũthuri mwega. Maita ta matatũ ũguo, nĩ aamũkĩrire ũtongoria wĩgiĩ famĩlĩ yake kuuma kũrĩ Ngai. Hĩndĩ ciothe nĩ aathĩkaga atekũrĩa marĩĩgu, o na rĩrĩa ũtaarĩ ũndũ mũhũthũ gwĩka ũguo. (Mat. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21) Nĩ ũndũ wa Jusufu kũrũmĩrĩra ũtongoria wa Ngai, nĩ aahotire kũgitĩra Mariamu na kũmũrũmbũiya. No mũhaka akorũo ciĩko cia Jusufu nĩ ciatũmire Mariamu amwende na amũhe gĩtĩo makĩria. Inyuĩ athuri, no mwĩgerekanie na Jusufu na njĩra ya gũcaria ũtaaro wa Bibilia mũkĩrũmbũiya famĩlĩ cianyu. d Mũngĩhũthĩra ũtaaro ũcio o na rĩrĩa atarĩ ũndũ mũhũthũ gwĩka ũguo, nĩ mũrĩonanagia nĩ mwendete atumia anyu na mũgekĩra hinya ihiko cianyu. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe kuuma Vanuatu ũrĩa ũkoretwo thĩinĩ wa kĩhiko makĩria ma mĩaka 20 aaugire ũũ: “Rĩrĩa mũthuri wakwa acaria ũtongoria wa Jehova na aũrũmĩrĩra, nĩ ndĩmũheaga gĩtĩo makĩria. Nĩ njiguaga ndĩ na ũgitĩri na ngehoka matua make.”

6. Atumia mangĩĩruta atĩa kuuma kũrĩ Mariamu?

 ⁶ Mariamu aarĩ na ũrata mwega hamwe na Jehova. Nĩ eerutanagĩria gwĩkĩra wĩtĩkio wake hinya. Nĩ ooĩ Maandĩko wega. Ningĩ nĩ aacaragia mahinda ma gwĩcũrania. (Luk. 2:19, 51) Hatarĩ nganja, Mariamu nĩ eendete Jehova na ũndũ ũcio nĩ wamũteithirie gũkorũo arĩ mũtumia mwega. Ũmũthĩ, atumia aingĩ nĩ merutanagĩria gwĩka o ta Mariamu. Kwa ngerekano, mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Emiko aaugire ũũ: “Itanaingĩra kĩhiko-inĩ, nĩ ndarĩ na mũtaratara wakwa wa maũndũ ma kĩĩroho. No thutha wa kũhika, mũthuri wakwa nĩwe wahoithagia na agatongoria ũthathaiya wa famĩlĩ. Kwoguo ngĩkora atĩ rĩu nĩwe ndetagĩrĩra arũmbũiye mabataro makwa ma kĩĩroho. Nĩ ũndũ ũcio, ngĩona atĩ nĩ ndabataraga gũkuua mũrigo wakwa mwene ũhoro-inĩ wĩgiĩ gwĩkĩra hinya ũrata wakwa hamwe na Jehova. Kwoguo rĩu nĩ bangaga mahinda ma gũkorũo hamwe na Ngai ndĩ wiki nĩguo hoe, thome Maandĩko, na ndĩcũranie ũhoro wake.” (Gal. 6:5) Inyuĩ atumia, o ũrĩa mũgũthiĩ na mbere gwĩkĩra hinya ũrata wanyu na Jehova, noguo athuri anyu marĩgĩaga na itũmi nyingĩ cia kũmũgathĩrĩria na kũmwenda.—Thim. 31:30.

7. Arĩa mahikanĩtie mangĩĩruta atĩa ũhoro-inĩ wĩgiĩ gũthathaiya hamwe kuuma kũrĩ Jusufu na Mariamu?

⁷ Jusufu na Mariamu ningĩ nĩ maanyitanagĩra harĩ gwĩkĩra hinya ũrata wao hamwe na Jehova. Nĩ maataũkagĩrũo bata wa gũthathaiya Jehova hamwe marĩ famĩlĩ. (Luk. 2:22-24, 41; 4:16) No gũkorũo ũndũ ũcio ndwarĩ mũhũthũ harĩ o makĩria o ũrĩa famĩlĩ yao yathiire ĩnenehete, no nĩ maahotire gwĩka ũguo. Nĩ maaigĩire andũ arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩhiko ũmũthĩ kĩonereria kĩega mũno. Angĩkorũo mũrĩ na ciana o ta Jusufu na Mariamu, rĩngĩ no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ gũthiĩ mĩcemanio kana kũbanga mahinda ma gwĩka ũthathaiya wa famĩlĩ. O na no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ makĩria kuona mahinda wa kwĩruta kana kũhoya hamwe mũrĩ mũthuri na mũtumia. No ririkanagai atĩ rĩrĩa mwathathaiya Jehova mũrĩ hamwe nĩ mũmũkuhagĩrĩria makĩria na o na inyuĩ mũgakuhanĩrĩria. Kwoguo tigagĩrĩrai atĩ nĩ mwaiga ũthathaiya wa Jehova mbere.

8. Andũ arĩa kĩhiko kĩao kĩrĩ na mathĩna mangĩka atĩa nĩguo magunĩke makĩria kuumana na ũthathaiya wa famĩlĩ?

⁸ Ĩ angĩkorũo kĩhiko kĩanyu kĩrĩ na mathĩna? No ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ gwĩka ũthathaiya wa famĩlĩ hamwe. Angĩkorũo ũguo nĩguo kũrĩ, ambĩrĩriai na gwĩciria kaũndũ kanini ga gũcanjamũra karĩa inyuerĩ mũngĩiguithanĩria kwarĩrĩria. Gwĩka ũguo no gwĩkĩre hinya ũrata wanyu na wendi wanyu wa gwĩka maũndũ ma kĩĩroho mũrĩ hamwe.

9. Mũthuri na mũtumia magĩrĩirũo kũhũthagĩra mahinda hamwe nĩkĩ?

⁹ Ũndũ ũngĩ andũ arĩa mahikanĩtie mangĩka nĩguo matũũrie wendo nĩ kũhũthagĩra mahinda hamwe. Rĩrĩa meka ũguo, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ harĩ o kũraihanĩrĩria kĩĩmeciria na ngoro-inĩ. (Kĩam. 2:24) Rora ũrĩa Lilia na Ruslan meeyoneire kahinda kanini thutha wao kũhikania makĩria ma mĩaka 15 mĩhĩtũku. Lilia aaugire ũũ: “Nĩ twamenyire atĩ tũtirĩkoragwo na mahinda maingĩ hamwe ta ũrĩa tweciragia hau kabere. Mathaa maingĩ maahũthĩkaga tũkĩruta mawĩra maitũ na thutha ũcio tũkĩrũmbũiya ciana citũ. Nĩ tuoonire atĩ tũngĩagire kũbanga mahinda ma kũhũthĩra hamwe tũrĩ ithuerĩ, nĩ tũngĩaraihanĩrĩirie.”

10. Arĩa mahikanĩtie mangĩhũthĩra atĩa ũtaaro wa Aefeso 5:15, 16?

¹⁰ Inyuĩ arĩa mũhikanĩtie, mũngĩka atĩa nĩguo mũtigĩrĩre atĩ nĩ mũrahũthĩra mahinda hamwe? No mũbangage mahinda marĩa mũrĩhũthagĩra hamwe. (Thoma Aefeso 5:15, 16.) Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe kuuma Nigeria wĩtagwo  Uzondu aaugire ũũ: “Rĩrĩa ndĩrabanga maũndũ makwa, nĩ bangaga ihinda rĩa kũhũthĩra hamwe na mũtumia wakwa, na ngatigĩrĩra ũndũ ũcio nĩ wahinga.” (Afil. 1:10) Nake Anastasia, mũtumia wa mũrori ũmwe wa mũthiũrũrũko kuuma Moldova nĩ ahũthagĩra wega mahinda make. Aaugire ũũ: “Ngeragia gwĩka maũndũ makwa rĩrĩa mũthuri wakwa ararũmbũiya maũndũ marĩa ehokeirũo. Na njĩra ĩyo, nĩ tũhotaga kũhũthĩra mahinda hamwe thutha ũcio.” No mũngĩka atĩa angĩkorũo maũndũ manyu nĩ maratũma ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ kuona mahinda ma kũhũthĩra hamwe?

11. Nĩ maũndũ marĩkũ Akila na Pirisila meekaga hamwe?

¹¹ Arĩa mahikanĩtie no merute na kĩonereria kĩa Akila na mũtumia wake Pirisila, arĩa maahetwo gĩtĩo nĩ Akristiano aingĩ a karine ya mbere. (Rom. 16:3, 4) O na gũtuĩka Bibilia ndiugĩte maũndũ maingĩ megiĩ kĩhiko kĩao, nĩ yonanagia atĩ nĩ maarutithanagia wĩra, makahunjia, na magateithia andũ arĩa angĩ marĩ hamwe. (Atũm. 18:2, 3, 24-26) O na harĩa hothe Bibilia yarĩtie ũhoro wa Akila na Pirisila, ĩmagwetaga marĩ hamwe.

12. Arĩa mahikanĩtie mangĩka atĩa nĩguo mahũthagĩre mahinda maingaingĩ hamwe? (Ningĩ rora mbica.)

¹² Arĩa mahikanĩtie mangĩĩgerekania atĩa na Akila na Pirisila? Ta wĩcirie ũhoro wa maũndũ maingĩ marĩa wee na ũrĩa mũhikanĩtie nake mũbataraga gwĩka. Hihi no mwĩkage mamwe ma maũndũ macio mũrĩ hamwe handũ ha mũndũ arĩ wiki? Kwa ngerekano, Akila na Pirisila nĩ maahunjagia hamwe. Hihi inyuĩ nĩ mũhunjagia hamwe kaingĩ? Akila na Pirisila ningĩ nĩ maarutithanagia wĩra hamwe. No gũkorũo inyuerĩ mũtirutaga wĩra ũmwe, no hihi no mũrutage mawĩra ma mũciĩ mũrĩ hamwe? (Koh. 4:9) Rĩrĩa mwateithania kũruta wĩra mũna nĩ mũiguaga mũkuhanĩrĩirie na mũkagĩa na mweke wa kwaranĩria. Robert na Linda makoretwo kĩhiko-inĩ makĩria ma mĩaka 50. Robert aaugire ũũ: “Kwaria ma, tũtikoragwo na mahinda maingĩ ma gwĩka maũndũ ma gwĩkenia tũrĩ hamwe. No rĩrĩa ndathambia indo nake mũtumia wakwa agacihuura, kana rĩrĩa ndathiĩ kũrĩma kamũgũnda gaitũ nake agoka kũndeithĩrĩria, nĩ njiguaga ngenete mũno. Rĩrĩa tweka maũndũ tũrĩ hamwe nĩ tũkuhanagĩrĩria na wendo witũ ũgathiĩ na mbere kuongerereka.”

13. Arĩa mahikanĩtie magĩrĩirũo gwĩka atĩa nĩguo makorũo marĩ kĩndũ kĩmwe?

¹³ O na kũrĩ ũguo, ririkanagai atĩ gũkorũo mũrĩ hamwe ti kuuga atĩ nĩ mũgũkorũo mũrĩ kĩndũ kĩmwe. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe kuuma Brazil aaugire ũũ: “Nĩ ũndũ wa ũrĩa mahinda-inĩ maya kũrĩ na maũndũ maingĩ ma gũtaha mũndũ meciria, nĩ nyonete atĩ nĩ ũndũ mũhũthũ gwĩciria atĩ nĩ mũrahũthĩra mahinda hamwe atĩ tondũ mũraikara nyũmba ĩmwe. Nĩ ndĩrutĩte atĩ gũkorũo twĩ hamwe ti kũiganu.  Nĩ ndĩrabatara kuonia mũthuri wakwa atĩ nĩ ndĩramwĩciria.” Ta rora ũrĩa Bruno na mũtumia wake Tays monanagia atĩ nĩ marecirania. Bruno aaugire ũũ: “Rĩrĩa tũhurũkĩte, nĩ tũigaga thimũ citũ kũraihu tũkahũthĩra mahinda macio hamwe.”

14. Arĩa mahikanĩtie mangĩka atĩa angĩkorũo matikenagĩra kũhũthĩra mahinda hamwe?

¹⁴ Ĩ angĩkorũo mũrĩ na ũrĩa mũhikanĩtie nake mũtikenagĩra kũhũthĩra mahinda hamwe, hihi tondũ mũtikenagio nĩ maũndũ mamwe kana o ũmwe wanyu nĩ arakaragio nĩ ũcio ũngĩ? Mũngĩka atĩa? Ta wĩcirie ngerekano ĩrĩa tũkwarĩrĩirie ya mwaki. Mwaki wakio ndũrĩrĩmbũkaga o rĩmwe. O ũrĩa ũraneneha, ũbataraga gũthiĩ wongereirũo ngũ ndungandungu. Ũndũ ũmwe na ũcio, na githĩ to mwambĩrĩrie na njĩra ya kũhũthagĩra mahinda manini hamwe o mũthenya? Tigagĩrĩrai atĩ mũreka ũndũ ũramũkenia inyuerĩ no ti ũndũ ũngĩrakaria ũmwe wanyu. (Jak. 3:18) Mahinda macio manini mũrĩhũthagĩra hamwe no matũme wendo wanyu wambĩrĩrie gũkũra rĩngĩ.

15. Nĩguo arĩa mahikanĩtie matũũrie wendo-rĩ, nĩkĩ gĩtĩo nĩ kĩa bata?

¹⁵ Gĩtĩo nĩ kĩa bata kĩhiko-inĩ. No kĩringithanio na rĩera rĩa oxygen rĩrĩa rĩtũmaga mwaki wakane wega. Mwaki ũngĩaga rĩera rĩu nĩ kũhora ũhoraga. Ũndũ ũmwe na ũcio, arĩa mahikanĩtie mangĩaga kũrũmbũyania na njĩra ya gĩtĩo, wendo wao no ũthire o na ihenya. No mangĩĩrutanĩria kuonania gĩtĩo mũndũ na ũrĩa ũngĩ no mahote gũtũũria wendo wao. Ririkanaga atĩ, wee mwene tiwe wagĩrĩirũo kuuga kana nĩ ũheanaga gĩtĩo, no ũrĩa mũhikanĩtie nake nĩwe wagĩrĩirũo kuuga kana nĩ ũmũheaga gĩtĩo. Penny na Aret makoretwo kĩhiko-inĩ makĩria ma mĩaka 25. Penny aaugire ũũ: “Mũciĩ witũ nĩ ũkoragwo na wendo tondũ nĩ tũheanĩte gĩtĩo. O mũndũ nĩ aiguaga arĩ na wĩyathi wa kwĩyaria tondũ nĩ amenyaga atĩ mawoni make nĩ mekwamũkĩrũo wega nĩ ũcio ũngĩ.” Kwoguo-rĩ, ũngĩka atĩa nĩguo ũrĩa mũhikanĩtie nake onage atĩ nĩ ũmũtĩĩte? Rekei twarĩrĩrie kĩonereria kĩa Iburahimu na Sara.

16. Athuri mangĩĩruta atĩa kuumana na kĩonereria kĩa Iburahimu? (1 Petero 3:7) (Ningĩ rora mbica.)

¹⁶ Iburahimu aarũmbũyanagia na Sara na njĩra ya gĩtĩo. Nĩ aathikagĩrĩria Sara na agatĩa mawoni make. Hĩndĩ ĩmwe Sara aarakarĩte nĩ eerire Iburahimu kĩrĩa kĩamũrakarĩtie, na o na akĩmũcokereria mahĩtia. Hihi Iburahimu nĩ aamũcokeirie arakarĩte? Aca. Nĩ aamenyaga atĩ Sara aarĩ mwathĩki na nĩ aamũnyitaga mbaru. Kwoguo Iburahimu nĩ aamũthikĩrĩirie na akĩgeria kũrũnga ũndũ ũcio. (Kĩam. 16:5, 6) Tũreruta atĩa? Inyuĩ athuri, nĩ mũheetwo ũigĩrĩrĩki wa gũtua matua ma famĩlĩ cianyu. (1 Kor. 11:3) Ĩndĩ no ũkorũo ũrĩ ũndũ wa wendo mũngĩũragia atumia anyu mawoni mũtanatua itua, makĩria angĩkorũo itua rĩu nĩ rĩramahutia. (1 Kor. 13:4, 5) Hĩndĩ ĩngĩ narĩo,  mũtumia waku no aigue agĩtangĩka na abatare gũkwĩra ũrĩa araigua. Hihi nĩ ũmũheaga gĩtĩo na njĩra ya kũmũthikĩrĩria na kinyi? (Thoma 1 Petero 3:7.) Angela na Dmitry makoretwo kĩhiko-inĩ mĩaka ta 30. Angela agĩtaarĩria ũrĩa mũthuri wake atũmaga aigue atĩ nĩ aheetwo gĩtĩo, aaugire ũũ: “Hingo ciothe rĩrĩa ndĩ mũrakaru kana rĩrĩa ndĩrenda kwaria, Dmitry nĩ akoragwo ehaarĩrie gũũthikĩrĩria. Nĩ anyonagia ũkirĩrĩria nginya rĩrĩa ndĩraria ndakarĩte.”

17. Atumia mangĩĩruta atĩa kuumana na kĩonereria gĩa Sara? (1 Petero 3:5, 6)

¹⁷ Sara nĩ oonagia Iburahimu gĩtĩo na njĩra ya kũnyita mbaru matua make. (Kĩam. 12:5) Hĩndĩ ĩmwe, Iburahimu nĩ aatuire itua rĩa gũtuga ageni maaceerire materĩgĩrĩirũo. Kwoguo akĩra Sara atigane na ũndũ ũrĩa eekaga ahaarĩrie mĩgate mĩingĩ. (Kĩam. 18:6) Sara nĩ eekire ũguo Iburahimu aamwĩrire eke atekũrĩa marĩĩgu. Inyuĩ atumia, no mwĩgerekanie na Sara na njĩra ya kũnyita mbaru matua ma athuri anyu. Gwĩka ũguo nĩ kũrĩkĩraga kĩhiko kĩanyu hinya. (Thoma 1 Petero 3:5, 6.) Dmitry ũrĩa wagwetwo kĩbungo-inĩ kĩrĩa kĩrĩ mbere nĩ ataarĩirie ũrĩa mũtumia wake atũmaga aigue atĩ nĩ amũheete gĩtĩo. Aaugire ũũ: “Nĩ ngenaga nĩ ũrĩa Angela erutanagĩria kũnyita mbaru matua makwa o na angĩkorũo mawoni maitũ nĩ ngũrani. Na maũndũ mangĩaga gũthiĩ wega, ndanjokagĩrĩria mahĩtia.” Hatarĩ nganja, nĩ ũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kwenda mũndũ ũkũheete gĩtĩo.

18. Arĩa mahikanĩtie mangĩgunĩka atĩa nĩ ũndũ wa kwĩrutanĩria gũtũũria wendo wao?

¹⁸ Ũmũthĩ, Shaitani endaga wendo ũrĩa ũkoragwo ihiko-inĩ cia Akristiano ũthire. Nĩ amenyaga atĩ wendo gatagatĩ-inĩ ka mũthuri na mũtumia ũngĩthira, no mambĩrĩrie kũraihĩrĩria Jehova. O na kũrĩ ũguo, wendo wa ma ndũngĩthira. Nĩ ũndũ ũcio, rekei wendo thĩinĩ wa kĩhiko kĩanyu ũkoragwo ũtariĩ ta ũrĩa ũtaarĩirio thĩinĩ wa ibuku rĩa Rwĩmbo rwa Suleimani. Tuai itua rĩa kũigaga Jehova mbere kĩhiko-inĩ kĩanyu, mũkabanga mahinda ma gũkoragwo hamwe, na mũrekage o ũmwe wanyu aiguage atĩ nĩ aheetwo gĩtĩo nĩ ũcio ũngĩ. Mweka ũguo, kĩhiko kĩanyu nĩ kĩrĩtĩithagia Jehova o we Kĩhumo kĩa wendo wa ma, na o ta ũrĩa mwaki ũrongererũo ngũ wakanaga wega, wendo wanyu ũgũtũũra ũrĩrĩmbũkaga.