1. Petero aaiguire atĩa thutha wa Jesu kũmũteithia kũnyita thamaki nyingĩ na njĩra ya kĩama?

 PETERO aatindĩte ũtukũ mũgima agĩtega thamaki no ndaanyitire o na ĩmwe. No Jesu aamwĩrire ũũ: “[Twara gatarũ] harĩa hariku, na mũikie neti cianyu maĩ-inĩ mũtege thamaki.” (Luk. 5:4) Petero nĩ eekagĩrĩra nganja kana nĩ ekũnyita kĩndũ, no nĩ eekire ũguo eerĩtwo eke. Petero na arũme arĩa maarĩ nake nĩ maanyitire thamaki nyingĩ mũno nginya neti ciao ikĩambĩrĩria gũtuĩkanga. Nĩ ‘maatooririo nĩ kĩmako’ thutha wa kwĩyonera kĩama kĩu. Petero eerire Jesu ũũ: “Njeherera, Mwathani, nĩ ũndũ niĩ ndĩ mũndũ mwĩhia.” (Luk. 5:​6-9) No kũhoteke Petero aaiguaga atagĩrĩire gũkorũo hamwe na Jesu.

2. Tũkũgunĩka atĩa twathuthuria kĩonereria kĩa Petero?

² Petero ndaahĩtirie rĩrĩa aaugire atĩ aarĩ “mũndũ mwĩhia.” Maandĩko nĩ monanagia atĩ rĩmwe na rĩmwe nĩ aaugaga kana ageka maũndũ aacokaga kwĩrira thutha-inĩ. Hihi rĩmwe nĩ ũiguaga o ta Petero? Hihi harĩ na ngumo njũru kana mũtugo mũna ũritũhagĩrũo gũtooria? Angĩkorũo nĩ harĩ, no wĩkĩrũo ngoro mũno ũngĩthuthuria kĩonereria kĩa Petero. Nĩkĩ? Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Mahĩtia ma Petero nĩ mangĩagire kwandĩkithio Bibilia-inĩ. O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aamaandĩkithirie nĩguo twĩrute kuumana namo. (2 Tim. 3:​16, 17) Kwĩruta igũrũ rĩgiĩ mawathe ma kwaga gũkinyanĩra marĩa Petero aahiũranagia namo, nĩ gũgũtũteithia gũtaũkĩrũo atĩ Jehova nderĩgagĩrĩra tũkorũo tũrĩ akinyanĩru. Endaga tũthiĩ na mbere kwĩrutanĩria tũtegũkua ngoro, o na rĩrĩa twahĩtia.

3. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata kwaga gũkua ngoro?

³ Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata kwaga gũkua ngoro? Kwĩragwo atĩ mageria nomo mahota. Ta wĩcirie ngerekano ĩno: Mũndũ no ahũthĩre mĩaka mĩingĩ akĩĩruta kũhũũra ngita. Hĩndĩ ĩyo areruta  no eke mahĩtia maingĩ, no angĩthiĩ na mbere kwĩmenyeria nĩ ahotaga kũmĩkunya wega. No o na thutha wake kũmenya kũhũũra ngita wega, rĩmwe na rĩmwe no ahĩtie. Handũ ha gũkua ngoro, athiaga na mbere kwĩmenyeria. Na njĩra o ta ĩyo, no twĩkore tũcokereire mũtugo mũna mũũru o na thutha wa kuona ta tũũtooretie. Ĩndĩ no tũthiaga na mbere kwĩrutanĩria kũrũa naguo. Ithuothe nĩ tuugaga kana tũgeka maũndũ tũcokaga kwĩrira. O na kũrĩ ũguo, tũngĩaga gũkua ngoro, Jehova nĩ arĩtũteithagia gũthiĩ na mbere gũtoorania. (1 Pet. 5:10) Rekei tũthuthurie kĩonereria kĩa Petero kĩgiĩ kwaga gũkua ngoro. Kuona ũrĩa Jesu aamuonirie ũcayanĩri o na agĩkaga mahĩtia no gũtwĩkĩre ngoro gũthiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova.

4. Kũringana na Luka 5:​5-10, Petero eetaarĩirie atĩa, no Jesu aamwĩrire atĩa?

⁴ Maandĩko matiugaga kĩrĩa gĩatũmire Petero eĩte “mũndũ mwĩhia” kana mehia marĩa aaragĩrĩria. (Thoma Luka 5:​5-10.) Ĩndĩ no kũhoteke nĩ eekĩte mahĩtia manene. Jesu nĩ aamenyaga atĩ Petero nĩ eetigagĩra, hihi nĩ ũndũ wa kwĩyona atagĩrĩire. No ningĩ nĩ aamenyaga atĩ Petero nĩ angĩahotire gũikara arĩ mwĩhokeku. Nĩ ũndũ ũcio, Jesu arĩ na wendo akĩra Petero ‘atige gwĩtigĩra.’ Petero nĩ aahutirio mũno thutha wa kuona atĩ Jesu aarĩ na mawoni mega kũmwerekera. Thutha-inĩ Petero na mũrũ wa nyina Andrea nĩ maatiganĩirie biacara yao ya gũtega thamaki na makĩambĩrĩria kũnyitanĩra na Jesu ũtungata-inĩ, itua rĩrĩa rĩamareheire irathimo nyingĩ.—Mar. 1:​16-18.

5. Nĩ irathimo irĩkũ Petero aagĩire nacio nĩ ũndũ wa gũtooria guoya na gwĩtĩkĩra rĩĩtana rĩa Jesu?

⁵ Petero arĩ mũrũmĩrĩri wa Kristo nĩ eeyoneire maũndũ maingĩ ma gũcanjamũra. Nĩ oonire Jesu akĩhonia arwaru, akĩingata ndaimono, o na akĩriũkia arĩa maakuĩte. b (Mat. 8:​14-17; Mar. 5:​37, 41, 42) Ningĩ nĩ oonire kĩoneki kĩa Jesu arĩ na riri wa Ũthamaki wa Ngai, na Petero ndaigana kũriganĩrũo nĩ ũndũ ũcio. (Mar. 9:​1-8; 2 Pet. 1:​16-18) Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, Petero nĩ eeyoneire maũndũ maingĩ atangĩerĩgĩrĩire. No mũhaka akorũo nĩ aakenire mũno tondũ ndaarekire muonere mũũru kwĩyerekera ũmũgirĩrĩrie kũgĩa na irathimo icio!

6. Hihi Petero nĩ aahotire gũtooria mawathe make o rĩo? Taarĩria.

⁶ O na Petero eyoneire na akaigua maũndũ macio, no aahiũranagia na mawathe  ma kwaga gũkinyanĩra. Ta wĩcirie ngerekano ici. Hĩndĩ ĩrĩa Jesu aataarĩirie ũrĩa angĩanyamarĩkire na akue nĩguo ahingie ũrathi wa Bibilia, Petero nĩ aamũkaanirie. (Mar. 8:​31-33) Petero na atũmwo arĩa angĩ nĩ maakararanagia maita maingĩ igũrũ rĩgiĩ nũũ mũnene gũkĩra arĩa angĩ. (Mar. 9:​33, 34) Ũtukũ wa mũico Jesu atanakua, Petero nĩ aatharĩkĩire mũndũ na akĩmũtinia gũtũ. (Joh. 18:10) Ũtukũ o ro ũcio, Petero nĩ eetigĩrire andũ, na agĩkaana mũratawe Jesu maita matatũ. (Mar. 14:​66-72) Ũndũ ũcio watũmire Petero arĩre arĩ na ruo rũnene.—Mat. 26:75.

7. Petero aaheirũo mweke ũrĩkũ thutha wa Jesu kũriũkio?

⁷ Jesu ndaatiganĩirie mũtũmwo ũcio wake wakuĩte ngoro. Thutha wa Jesu kũriũkio, nĩ aaheire Petero mweke wa kũmuonia atĩ no aamwendete. Aaheire Petero wĩra wa kũrĩithia ngʼondu ciake. (Joh. 21:​15-17) Petero nĩ eetĩkĩrire wĩra ũcio. Na kwoguo aarĩ Jerusalemu mũthenya wa Pentekoste, na agĩkorũo gatagatĩ-inĩ ka andũ a mbere arĩa maaitĩrĩirio maguta kũgerera roho mũtheru.

8. Nĩ ihĩtia rĩrĩkũ inene Petero eekire arĩ Antiokia?

⁸ O na thutha wa Petero gũtuĩka Mũkristiano mũitĩrĩrie maguta, no aabataraga kũrũa na mawathe make. Mwaka-inĩ wa 36 M.M., Petero aarĩ ho rĩrĩa Korinelio ũrĩa ũtaarĩ Mũyahudi aaitĩrĩirio maguta kũgerera roho mũtheru, ũndũ ũrĩa woonanirie wega atĩ “Ngai ndarĩ mũthutũkanio” na atĩ Andũ a Ndũrĩrĩ nĩ mangĩatuĩkire gĩcunjĩ gĩa kĩũngano gĩa Gĩkristiano. (Atũm. 10:​34, 44, 45) Thutha ũcio Petero nĩ aaiguaga arĩ na wĩyathi wa kũrĩanĩra na Andũ a Ndũrĩrĩ, ũndũ ũrĩa atangĩekire mbere ĩyo. (Gal. 2:12) O na kũrĩ ũguo, Akristiano amwe Ayahudi moonaga ta Ayahudi mataagĩrĩirũo kũrĩanĩra hamwe na Andũ a Ndũrĩrĩ. Rĩrĩa Akristiano amwe arĩa maarĩ na mawoni macio maathiire Antiokia, Petero nĩ aatigire kũrĩanĩra na ariũ a Ithe witũ a ndũrĩrĩ, hihi nĩ ũndũ wa gwĩtigĩra kũrakaria Akristiano acio Ayahudi. Mũtũmwo Paulo nĩ oonire ũhinga ũcio Petero aarĩ naguo, na akĩmũrũnga mbere ya andũ. (Gal. 2:​13, 14) No Petero ndakuire ngoro o na thutha wa gwĩka mahĩtia macio. Nĩ kĩĩ kĩamũteithirie?

9. Rĩandĩko rĩa Johana 6:​68, 69 rĩonanagia atĩa atĩ Petero aarĩ mwĩhokeku?

⁹ Petero aarĩ mwĩhokeku; ndaarekire ũndũ o na ũrĩkũ ũtũme atige kũrũmĩrĩra Jesu. Nĩ oonanirie wĩhokeku wake hĩndĩ ĩmwe Jesu aaugire ũndũ arutwo ake mataataũkĩirũo nĩguo. (Thoma Johana 6:​68, 69.) Aingĩ ao maatigire kũrũmĩrĩra Jesu o rĩo handũ ha gweterera mataarĩrio kana gũtuĩria ũrĩa eendaga kuuga. No Petero ndeekire ũguo, tondũ nĩ aataũkĩirũo atĩ no Jesu tu warĩ na “ciugo cia muoyo wa tene na tene.”

10. Jesu aarĩ na ma na ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ Petero? (Ningĩ rora mbica.)

¹⁰ Jesu ndaatiganĩirie Petero. Ũtukũ wa mũico Jesu atanakua, nĩ aamenyaga atĩ Petero na atũmwo acio angĩ nĩ mangĩamũtiganĩirie. O na kũrĩ ũguo, Jesu nĩ oonanirie atĩ aarĩ na ma Petero nĩ angĩacokereirie na athiĩ na mbere gũkorũo arĩ mwĩhokeku. (Luk. 22:​31, 32) Jesu nĩ aataũkĩirũo atĩ “ngoro nĩ ĩrenda, no mwĩrĩ ndũrĩ na hinya.” (Mar. 14:38) Kwoguo o na thutha wa Petero kũmũkaana, Jesu ndaigana gũtiganĩria mũtũmwo ũcio wake. Thutha wa Jesu kũriũkio nĩ aaumĩrĩire Petero—hihi Petero arĩ wiki. (Mar. 16:7; Luk. 24:34; 1 Kor. 15:5) No mũhaka akorũo mũtũmwo ũcio wakuĩte ngoro nĩ aaiguire omĩrĩrio mũno!

11. Jesu aateithirie Petero atĩa gũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ angĩamũrũmbũirie?

 ¹¹ Jesu nĩ aateithirie Petero gũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ angĩamũrũmbũirie. Thutha wa Jesu kũriũkio nĩ aaringĩire Petero na atũmwo acio angĩ kĩama kĩngĩ gĩa kũnyita thamaki nyingĩ. (Joh. 21:​4-6) Hatarĩ nganja kĩama kĩu nĩ gĩateithirie Petero gũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ angĩamũhingĩirie mabataro make ma o mũhaka na njĩra hũthũ. No kũhoteke Petero nĩ aaririkanire ciugo cia Jesu atĩ Jehova nĩ angĩarũmbũirie arĩa “[macaragia] Ũthamaki wa Ngai mbere.” (Mat. 6:33) Nĩ ũndũ ũcio, Petero aaigire wĩra wa kũhunjia mbere ũtũũro-inĩ wake no ti biacara ya gũtega thamaki. Nĩ aarutire ũira arĩ na ũmĩrĩru mũthenya wa Pentekoste mwaka wa 33 M.M., agĩteithia andũ aingĩ gwĩtĩkĩra ũhoro ũrĩa mwega. (Atũm. 2:​14, 37-41) Thutha ũcio nĩ aateithirie Asamaria na Andũ a Ndũrĩrĩ gwĩtĩkia Kristo. (Atũm. 8:​14-17; 10:​44-48) Hatarĩ nganja Jehova nĩ aahũthĩrire Petero na njĩra nene harĩ kũrehe andũ a mĩthemba yothe kĩũngano-inĩ gĩake.

12. Kĩonereria kĩa Petero kĩngĩtũteithia atĩa angĩkorũo nĩ tũkoretwo tũkĩrũa na wathe mũna kwa ihinda iraihu?

¹² Jehova no atũteithie gũthiĩ na mbere tũtegũkua ngoro. No ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ kwaga gũkua ngoro, makĩria angĩkorũo nĩ tũkoretwo tũkĩrũa na wathe mũna kwa ihinda iraihu. Rĩmwe na rĩmwe no tuone ta mawathe maitũ marĩ manene gũkĩra marĩa Petero aarĩ namo. No Jehova no atũhe hinya wa gũthiĩ na mbere. (Thab. 94:​17-19) Kwa ngerekano, mũrũ wa Ithe witũ ũmwe ataneruta ũhoro wa ma, nĩ eingĩranĩtie na ngomanio cia arũme kwa arũme kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ. Nĩ aatiganire na mũtugo ũcio biũ na akĩambĩrĩria gũtũũra kũringana na ithimi cia Bibilia. O na kũrĩ ũguo, rĩmwe na rĩmwe nĩ aarũaga na merirĩria matarĩ mega. Nĩ kĩĩ kĩamũteithagia kwaga gũkua ngoro? Aaugire ũũ: “Jehova nĩ atũheaga hinya.” Aacokire akiuga: “Kũgerera ũteithio wa roho wa Jehova . . . , nĩ ndĩrutĩte atĩ mũndũ no ahote gũtũũra kũringana na wendi wa Jehova . . . Jehova nĩ akoretwo akĩĩhũthĩra, na agathiĩ na mbere kũhe hinya o na ngĩrũaga na mawathe makwa.”

13. Tũngĩĩgerekania atĩa na kĩonereria kĩa Petero o ta ũrĩa Atũmwo 4:​13, 29, 31 yonanĩtie? (Ningĩ rora mbica.)

¹³ O ta ũrĩa tuona, Petero nĩ aagũire mũtego-inĩ wa gwĩtigĩra andũ maita maigana ũna. No tondũ nĩ aahoyaga agĩe ũcamba, nĩ  aahotire kuonania ũmĩrĩru. (Thoma Atũmwo 4:​13, 29, 31.) O na ithuĩ no tũhote gũtooria guoya. Ta wĩcirie ũrĩa gwathiire harĩ Horst, mũrũ wa Ithe witũ mwĩthĩ waikaraga Njĩrĩmani hĩndĩ ya Mbaara ya Kerĩ ya Thĩ. Nĩ ũndũ wa guoya, rĩmwe na rĩmwe arĩ cukuru nĩ aamũkagĩria ngeithi cia gũtũũgĩria Hitler. No handũ ha aciari ake kũmũnegenia, maahoyaga hamwe nake, makoria Jehova amũhe ũmĩrĩru. Nĩ ũndũ wa ũteithio wa aciari ake na kwĩhoka Jehova, mũthia-inĩ Horst nĩ aagĩire na hinya wa kwĩhanda. Thutha ũcio aaugire ũũ: “Gũtirĩ hĩndĩ Jehova aandiganĩirie.” c

14. Athuri a kĩũngano mangĩkĩra hinya atĩa arĩa makuĩte ngoro?

¹⁴ Gũtirĩ hĩndĩ Jehova na Jesu magaatũtiganĩria. Thutha wa Petero gũkaana Kristo, nĩ aabatarire gũtua itua rĩa bata rĩgiĩ kana nĩ egũthiĩ na mbere gũkorũo arĩ mũrũmĩrĩri wa Kristo kana nĩ egũtiga. Jesu nĩ aathaithanĩrĩire Petero harĩ Jehova nĩguo wĩtĩkio wake ndũkage hinya. Jesu nĩ eerire Petero ũhoro wĩgiĩ ithaithana rĩu na akĩmuonia aarĩ na ma atĩ thutha-inĩ nĩ aangĩahotire gwĩkĩra hinya ariũ a Ithe. (Luk. 22:​31, 32) No mũhaka akorũo Petero nĩ aaiguaga arĩ na hinya aririkana ciugo icio cia Jesu! Rĩrĩa twabatara gũtua itua rĩa bata, Jehova no ahũthĩre athuri a kĩũngano gũtũhe hinya ũrĩa tũrabatara nĩguo tũikare tũrĩ ehokeku. (Ef. 4:​8, 11) Paul, ũrĩa ũtungatĩte arĩ mũthuri wa kĩũngano kwa ihinda iraihu, nĩ erutanagĩria gwĩkĩra hinya aarĩ na ariũ a Ithe witũ na njĩra ĩyo. Akĩaria na arĩa makuĩte ngoro, nĩ ameeraga magerie kũririkana ũrĩa Jehova aamagucĩrĩirie harĩ ũhoro wa ma. Agacoka akamahe ũũma atĩ tondũ Jehova akoragwo na wendo mwĩhokeku, gũtirĩ  hĩndĩ angĩmatiganĩria. Aaugire ũũ: “Nĩ nyonete andũ aingĩ maakuĩte ngoro macokereirũo nĩ hinya magĩteithio nĩ Jehova.”

15. Ngerekano ya Petero na ya Horst ironania atĩa ũũma wa rĩandĩko rĩa Mathayo 6:33?

¹⁵ O ta ũrĩa Jehova aahingagĩria Petero na atũmwo acio angĩ mabataro mao, noguo o na ithuĩ arĩtũhingagĩria mabataro maitũ twaiga maũndũ ma Ũthamaki mbere ũtũũro-inĩ witũ. (Mat. 6:33) Thutha wa Mbaara ya Kerĩ ya Thĩ, Horst nĩ eeciririe kũingĩra ũtungata-inĩ wa ũpainia. No tondũ aarĩ mũthĩni mũno, nĩ aarigagwo kana nĩ arĩhotaga kuona mbeca cia kũigana cia kwĩrũgamĩrĩra arĩ ũtungata-inĩ wa mahinda mothe. Hihi eekire atĩa? Aatuire itua rĩa kũgeria Jehova na njĩra ya kũhunjia kiumia kĩgima hĩndĩ ya iceera rĩa mũrori wa mũthiũrũrũko. Mũthia-inĩ wa kiumia kĩu, nĩ aamakire mũno rĩrĩa mũrori wa mũthiũrũrũko aamũneire mbahaca yarĩ na mbeca no ndeerirũo nũũ wamĩneanĩte. Yarĩ na mbeca ingiamũhotithirie kũpainia mĩeri ĩigana ũna. Kĩheo kĩu nĩ gĩateithirie Horst gũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ angĩamũrũmbũirie. Kuuma hĩndĩ ĩyo, aaigire maũndũ ma Ũthamaki mbere ũtũũro-inĩ wake wothe.—Mal. 3:10.

16. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata gũthuthuria kĩonereria kĩa Petero na maũndũ marĩa aandĩkire?

¹⁶ No mũhaka akorũo Petero nĩ aakenire mũno tondũ Jesu ndamwehereire ta ũrĩa we aamwĩrĩte eke mbere ĩyo. Jesu nĩ aathiire na mbere kũmenyeria Petero nĩguo akorũo arĩ mũtũmwo mwĩhokeku na akorũo arĩ kĩonereria kĩega harĩ Akristiano. Nĩ twĩrutaga maũndũ maingĩ ma bata kuumana na ũrĩa Petero aamenyeririo. Petero nĩ aandĩkire maũndũ macio na mangĩ maingĩ marũa-inĩ merĩ marĩa aatũmĩire ciũngano karine-inĩ ya mbere, marĩa rĩu nĩ gĩcunjĩ kĩa Bibilia. Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire gĩkwarĩrĩria iririkania imwe kuuma marũa-inĩ macio, na ũrĩa tũngĩcihũthĩra ũmũthĩ.