HIHI wee nĩ ũcokagia ngatho? Ithuothe nĩ tũbatiĩ gwĩciria ũhoro wĩgiĩ kĩũria kĩu. Bibilia yarathĩte atĩ, matukũ-inĩ maitũ, nĩ kũngĩgaakorũo na andũ aingĩ “matarĩ ngatho.” (2 Tim. 3:2) No kũhoteke wanacemania na andũ amwe merĩgagĩrĩra mekĩrũo maũndũ hingo ciothe kana maheo indo. Andũ ta acio mationaga bata wa gũcokia ngatho nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa mekĩrũo. Hatarĩ nganja, mũndũ ndakenaga rĩrĩa arĩ hamwe na andũ ta acio.

Ngũrani na ũguo, Bibilia ĩraga ndungata cia Jehova ũũ: “Muonanagie atĩ mũrĩ na ngatho.” Ningĩ Bibilia yugaga ũũ: “Cokagiai ngatho nĩ ũndũ wa maũndũ mothe.” (Kol. 3:15; 1 Thes. 5:18) Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, gũkorũo na mwerekera wa gũcokia ngatho nĩ kũrĩ ũguni harĩ ithuĩ. Reke tuone itũmi cigana ũna iria ironania ũndũ ũcio.

Gĩtũmi kĩmwe kĩega gĩa gũkorũo na mwerekera wa gũcokia ngatho, nĩ tondũ ũndũ ũcio no ũtũteithie gũkorũo na mawoni mega kwĩyerekera. Kaingĩ mũndũ acokia ngatho nĩ aiguaga wega, na nginya ũrĩa wacokerio ngatho o nake nĩ aiguaga wega. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga gũthiĩ ũguo? Ta wĩcirie ngerekano ĩno: Ũngĩmenya atĩ andũ nĩ marabanga gũgwĩkĩra ũndũ-rĩ, na githĩ ũndũ ũcio nduonanagia atĩ nĩ marona nĩ wagĩrĩire gwĩkĩrũo ũndũ ũcio? Ũndũ ũcio nĩ wonanagia atĩ nĩ marakũrũmbũiya. Kuona ũrĩa marakũrũmbũiya, nĩ gũtũmaga mũndũ aigue wega. No kũhoteke ũguo nĩguo gwathiire harĩ Ruthu. Boazu nĩ oonirie Ruthu ũtaana. No mũhaka gũkorũo atĩ Ruthu nĩ aakenire mũno amenya atĩ nĩ harĩ mũndũ wamũrũmbũyagia.​—Ruth 2:10-13.

Nĩ harĩ bata mũno gũcokagĩria Ngai ngatho. Hatarĩ nganja, rĩmwe na rĩmwe waneciria ũhoro wĩgiĩ maũndũ maingĩ ma kĩĩroho na ma kĩĩmwĩrĩ marĩa anakũhe, na marĩa athiaga na mbere gũkũhe. (Gũcok. 8:17, 18; Atũm. 14:17) No handũ ha gwĩciria o hanini tu ũhoro wĩgiĩ wega wa Ngai-rĩ, na githĩ ti wega kũhũthagĩra mahinda gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ irathimo nyingĩ iria Ngai akũrathimĩte nacio wee, o hamwe na andũ arĩa wendete? Gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ ũtaana wa Mũũmbi waku, nĩ gũgũgũteithia kũgĩa na ngatho makĩria harĩ we na gũgũteithie kuona ũrĩa akwendete, na ũrĩa onaga ũrĩ wa bata.​—1 Joh. 4:9.

Ningĩ, handũ ha o gwĩciria ũhoro wĩgiĩ ũtaana wa Jehova, na gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ irathimo ciake, nĩ twagĩrĩirũo kũmũcokagĩria ngatho nĩ ũndũ wa wega wake. (Thab. 100:4, 5) Kwĩragwo atĩ “gũcokia ngatho nĩ gũkoragwo na itemi rĩa bata harĩ gũtũma mũndũ akorũo na gĩkeno.”

Gĩtũmi kĩngĩ gĩa gũcokia ngatho, nĩ tondũ ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga ũrata ũgĩe na hinya. Ithuothe nĩ twendete kuonio atĩ tũrĩ a bata. Gũcokeria mũndũ ngatho kuuma ngoro nĩ ũndũ wa ũndũ mwega agwĩkĩire no gũtũme ũrata wanyu ũgĩe na hinya makĩria. (Rom. 16:3, 4) Ningĩ andũ arĩa macokagia ngatho, kaingĩ nĩ mateithagia andũ arĩa angĩ. Nĩ monaga maũndũ mega marĩa mekĩrũo nĩ andũ angĩ, na ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga mende gwĩkĩra andũ arĩa angĩ maũndũ mega. Hatarĩ nganja, gũteithia andũ arĩa angĩ nĩ kũrehaga gĩkeno. O ta ũrĩa Jesu ooigire: “Kũheana nĩ kũrĩ gĩkeno kĩnene gũkĩra kwamũkĩra.”​—Atũm. 20:35.

Mũthuthuria ũmwe kuuma yunivasĩtĩ ya California wĩtagwo Robert Emmons akĩaria ũhoro wĩgiĩ gũcokia ngatho ooigire ũũ: “Nĩguo tũhotage gũcokia ngatho, nĩ tũrabatara gũtaũkĩrũo atĩ nĩ tũbataraga andũ arĩa angĩ. Rĩmwe nĩ tũbataraga kũheo na rĩrĩa rĩngĩ nĩ tũbataraga kũheana.” Ũndũ ũrĩa tũreruta nĩ atĩ, nĩguo tũhote gũthiĩ na mbere gũtũũra nĩ tũbataraga ũteithio wa andũ arĩa angĩ na njĩra nyingĩ. Kwa ngerekano, andũ arĩa angĩ  no matũhe irio, kana matũteithie rĩrĩa tũrĩ arwaru. (1 Kor. 12:21) Mũndũ ũcokagia ngatho nĩ onanagia atĩ nĩ akenio nĩ maũndũ marĩa ekĩrũo nĩ andũ arĩa angĩ. Hihi wee nĩ ũkoragwo na mũtugo wa gũcokia ngatho rĩrĩa wekĩrũo maũndũ nĩ andũ arĩa angĩ?

Gĩtũmi kĩngĩ gĩa gũcokagia ngatho, nĩ tondũ gwĩka ũguo nĩ gũtũteithagia kuona maũndũ marĩa mega handũ ha o kuona maũndũ marĩa moru. No tuuge meciria maitũ marutaga wĩra ta gĩcungi. Meciria maitũ nĩ matũhotithagia gũcunga maũndũ marĩa mega, na kũgirĩrĩria marĩa matarĩ mega. Mũndũ no ahote gwĩciria ũhoro wĩgiĩ maũndũ mega, na kwaga gũtindĩrĩra mũno maũndũ marĩa matarathiĩ wega. Mũndũ ũcokagia ngatho kaingĩ, nĩ ahotaga kuona maũndũ mega marĩa marekĩka, na ũndũ ũcio nĩ ũmũteithagia gũkũria mwerekera wa gũcokia ngatho o na makĩria. Gũkoragwo na mwerekera wa gũcokia ngatho, nĩ kũrĩtũteithagia ‘hingo ciothe gũkenaga thĩinĩ wa Mwathani,’ o ta ũrĩa mũtũmwo Paulo oonanirie.​—Afil. 4:4.

Gũcokia ngatho nĩ gũteithagia mũndũ kũnyihanyihia mwĩcirĩrie mũũru. Nĩ ũndũ mũritũ mũndũ gũkorũo na mwerekera wa gũcokia ngatho, na hĩndĩ o ĩyo akorũo na ũiru, marakara, na aigĩte muku. Ningĩ, andũ arĩa makoragwo na mwerekera wa gũcokia ngatho kaingĩ matiĩkagĩrĩra indo cia kĩĩmwĩrĩ mũno. Nĩ makenaga nĩ ũndũ wa kĩrĩa marĩ nakĩo, na matiĩciragia mũno ũhoro wĩgiĩ kũgĩa na indo makĩria.​—Afil. 4:12.

Tũrĩ Akristiano, nĩ tũĩ atĩ Shaitani no ende twage hinya na tũkue ngoro nĩ ũndũ wa maũndũ maritũ marĩa tũracemania namo matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria. No akene mũno ũngĩgĩa na mwerekera mũũru wa kũnugunaga hingo ciothe. Ũngĩkorũo na mwerekera ta ũcio, no wage gũkorũo na moimĩrĩro mega ũkĩhunjia ũhoro ũrĩa mwega. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, gũkorũo na mwerekera wa gũcokia ngatho nĩ kũhutanĩtie na maciaro ma roho mũtheru wa Ngai, ta gũkorũo na gĩkeno nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa Ngai akũheete, na gũkorũo na wĩtĩkio harĩ ciĩranĩro ciake ciothe.​—Gal. 5:22, 23.

Tondũ ũrĩ ndungata ya Jehova, no kũhoteke nĩ wetĩkania na maũndũ marĩa magwetwo gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, megiĩ gũkorũo na mwerekera wa gũcokia ngatho. O na kũrĩ ũguo, nĩ ũĩ atĩ gũkorũo na mwerekera wa gũcokia ngatho ti ũndũ wĩrehaga guo mwene. Ndũkareke ũndũ ũcio ũkũũrage ngoro. No ũhote gũkũria na gũtũũria mwerekera wa gũcokia ngatho. Na njĩra ĩrĩkũ? Hũthagĩra mahinda o mũthenya gwĩciria ũhoro wĩgiĩ maũndũ mamwe ũtũũro-inĩ waku, marĩa ũngĩcokia ngatho nĩ ũndũ wamo. Gwĩka ũguo kaingĩ, no gũgũteithie gũkũria mwerekera wa gũcokia ngatho. Ũndũ ũcio nĩ ũrĩgũteithagia gũkorũo na gĩkeno gũkĩra andũ arĩa meciragia o ũhoro wĩgiĩ moritũ marĩa maragerera. Wĩciragie ũhoro wĩgiĩ maũndũ marĩa Ngai, na andũ arĩa angĩ magwĩkagĩra marĩa matũmaga ũgĩe na gĩkeno. O na no wambĩrĩrie kwandĩkaga maũndũ macio. No wandĩkage maũndũ merĩ kana matatũ marĩa matũmaga ũgĩe na gĩkeno o mũthenya.

Athuthuria nĩ monete atĩ, gũcokagia ngatho kaingĩ “no gũteithie ũrĩa meciria maitũ marutaga wĩra, gũgatũma akorũo arĩ ũndũ mũhũthũ harĩ ithuĩ gũkorũo na mawoni mega megiĩ ũtũũro witũ.” O ũrĩa mũndũ arakũria mwerekera wa gũcokia ngatho, noguo agĩaga na gĩkeno makĩria. Nĩ ũndũ ũcio, wĩciragie ũhoro wĩgiĩ irathimo iria ũgĩte nacio, kenagĩra maũndũ mega marĩa mekĩka ũtũũro-inĩ waku, na ũcokagie ngatho hingo ciothe. Handũ ha kũhũthia maũndũ mega marĩa mekĩka harĩ we, ‘cokagĩria Jehova ngatho, tondũ nĩ mwega.’ ‘Cokagia ngatho nĩ ũndũ wa maũndũ mothe.’​—1 Maũ. 16:34; 1 Thes. 5:18.