1. Ndungata ciothe cia Ngai ciendaga gwĩka atĩa, na nĩkĩ? (Rora mbica ngothi-inĩ.)

JESU KRISTO eerire arutwo ake ũũ: “Thiĩi mũgatue andũ arutwo kuuma ndũrĩrĩ-inĩ ciothe.” (Mat. 28:19) Ndungata ciothe njĩhokeku cia Ngai nĩ ciendaga kwĩruta ũrĩa ‘ingĩhingia biũ ũtungata’ ũcio iheetwo. (2 Tim. 4:5) Wĩra ũyũ nĩguo wa bata mũno, na ũrĩ ũguni, na ũrabatara kũrutwo na ihenya gũkĩra wĩra ũngĩ o wothe mũndũ angĩruta. O na kũrĩ ũguo, ti ũndũ mũhũthũ kũhũthĩra mahinda maingĩ ũtungata-inĩ ta ũrĩa mũndũ angĩenda.

2. Nĩ mathĩna marĩkũ tũhiũranagia namo tũkĩhingia ũtungata witũ?

² Nĩ harĩ maũndũ mangĩ ma bata mabataraga mahinda na hinya witũ. No kũhoteke tũbataraga kũruta wĩra mathaa maingĩ o mũthenya nĩgetha tũhote kũhingia mabataro maitũ na ma famĩlĩ citũ. No ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ kũhingia maũndũ marĩa mothe twĩrĩgĩrĩirũo thĩinĩ wa famĩlĩ, kana tũkorũo nĩ tũrahiũrania na ndwari, gũthuthĩka ngoro, kana mathĩna ma ũkũrũ. Hihi tũngĩhingia biũ ũtungata witũ atĩa o tũkĩhiũranagia na mathĩna ta macio?

3. Ciugo cia Jesu thĩinĩ wa Mathayo 13:23 itũrutaga ũndũ ũrĩkũ?

³ Angĩkorũo maũndũ maitũ matingĩtwĩtĩkĩria kũhũthĩra mahinda maingĩ ta ũrĩa tũngĩenda ũtungata-inĩ wa Jehova, tũtiagĩrĩirũo gũkua ngoro. Jesu nĩ aamenyaga atĩ ithuothe tũtingĩhota gũciara maciaro maiganaine ma Ũthamaki. (Thoma Mathayo 13:23.) Jehova nĩ akenagio mũno nĩ maũndũ mothe marĩa twĩkaga ũtungata-inĩ  wake, angĩkorũo tũrameka na ngoro yothe. (Ahib. 6:10-12) O na kũrĩ ũguo, no gũkorũo nĩ tuonaga atĩ maũndũ maitũ no matwĩtĩkĩrie kũhingia maũndũ makĩria ũtungata-inĩ. Thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ, tũgũthuthuria ũrĩa tũngĩiga ũtungata mbere ũtũũro-inĩ witũ, ũrĩa tũngĩiga ũtũũro witũ ũrĩ mũhũthũ, na ũrĩa tũngĩagagĩria ũhoti witũ wa kũhunjia na kũrutana. No mbere-rĩ, kũhingia ũtungata witũ biũ nĩ kuuga atĩa?

4. Kũhingia ũtungata witũ biũ nĩ kuuga atĩa?

⁴ Kũhingia ũtungata witũ biũ, nĩ kuuga atĩ no mũhaka twĩke o ũrĩa wothe tũngĩhota wĩra-inĩ wa kũhunjia na kũrutana. No kũhũthĩra o mahinda tu ti kũiganu. Jehova nĩ aroraga mũno muoroto witũ. Twĩrutanagĩria na ngoro yothe ũtungata-inĩ wa Gĩkristiano tondũ nĩ twendete Jehova na andũ arĩa angĩ. * (Mar. 12:30, 31; Kol. 3:23) Gũtungatĩra Ngai na ngoro yothe nĩ kuuga atĩ twĩheane biũ tũkĩhũthĩra ũhoti na hinya witũ wothe ũtungata-inĩ wake. Tũngĩona wĩra wa kũhunjia arĩ gĩtĩo kĩnene, nĩ tũrĩĩrutanagĩria biũ kũhunjĩria andũ aingĩ o ũrĩa kwahoteka.

5-6. Heana ngerekano ya ũrĩa mũndũ ũtarĩ na mahinda maingĩ angĩreka ũtungata ũkorũo ũrĩ ũndũ ũrĩa wa bata mũno.

⁵ Ta wĩcirie ngerekano ya mwanake wendete kũhũũra ngita. Nĩ endete mũno kũhũũra ngita rĩrĩa rĩothe ona kamweke. O na kũrĩ ũguo, nĩguo one mabataro make, akambĩrĩria kũrutaga wĩra handũ nduka-inĩ. O na gũtuĩka mahinda maingĩ ahũthagĩra nduka-inĩ ĩyo, ũndũ ũrĩa endete mũno nĩ kũhũũra ngita. Nĩ eriragĩria mũno kwagagĩria ũhoti wake wa kũhũũra ngita na kũrutaga wĩra wa ũini hĩndĩ ciothe. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ akenagĩra mweke o wothe ona wa kũina o na akorũo no mahinda manini.

⁶ Na njĩra o ta ĩyo, no kũhoteke ndũhotaga kũhũthĩra mahinda maingĩ wĩra-inĩ wa kũhunjia ta ũrĩa ũngĩenda. O na gũtuĩka ũndũ ũcio nĩguo wendete. Nĩ wĩrutanagĩria kwagagĩria ũhoti waku wa kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega na njĩra ĩgũkinyĩra andũ ngoro. No gũkorũo nĩ wĩyũragia ũrĩa ũngĩhota gũtua  wĩra wa kũhunjia ũndũ ũrĩa wa bata ũtũũro-inĩ waku o ũkĩhingagia maũndũ marĩa mangĩ wĩhokeirũo.

7-8. Tũngĩĩgerekania na mwerekera wa Jesu atĩa ũtungata-inĩ?

⁷ Jesu nĩ aaigire kĩonereria kĩega mũno nĩ ũndũ wa mwerekera wake harĩ ũtungata. Ũndũ ũrĩa warĩ wa bata mũno ũtũũro-inĩ wake nĩ kũhunjia Ũthamaki wa Ngai. (Joh. 4:34, 35) Nĩ aathiaga mairo nyingĩ mũno nĩgetha ahunjĩrie andũ aingĩ o ta ũrĩa kwahoteka. Nĩ eethaga mĩeke ya kũhunjĩria andũ marĩ kũndũ kwa mũingĩ kana marĩ kwao mĩciĩ. Jesu aaigaga ũtungata mbere ũtũũro-inĩ wake.

⁸ No twĩgerekanie na Kristo na njĩra ya gwetha njĩra cia kũhunjĩria andũ rĩrĩa rĩothe tũngĩhota na kũrĩa guothe tũngĩhota. Nĩ twĩhaarĩirie kwĩima maũndũ maingĩ nĩgetha tũrute wĩra wa kũhunjia. (Mar. 6:31-34; 1 Pet. 2:21) Andũ amwe nĩ mahotaga gũtungata marĩ mapainia a mwanya, a hĩndĩ ciothe, kana a gũteithĩrĩria. Angĩ nao nĩ merutĩte rũthiomi rwerũ kana magathamĩra kũndũ kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia. O na kũrĩ ũguo, wĩra ũrĩa mũnene wa kũhunjia ũrutagwo nĩ ahunjia arĩa matarĩ na mĩeke ta ĩyo, arĩa merutanagĩria ũrĩa wothe mangĩhota. Jehova ndatwĩraga twĩke ũrĩa tũtangĩhota. Endaga ithuothe tũkenere ũtungata mũtheru rĩrĩa tũrahunjia ũhoro “ũrĩa mwega ũrĩ riri wa Ngai ũrĩa mũkeni.”—1 Tim. 1:11; Gũcok. 30:11.

9. (a) Paulo aaigire wĩra wa kũhunjia mbere atĩa ũtũũro-inĩ wake o na akorũo nĩ aarutaga wĩra wa kĩĩmwĩrĩ? (b) Atũmwo 28:16, 30, 31 yonanagia Paulo aarĩ na mwerekera ũrĩkũ wĩgiĩ ũtungata wake?

⁹ Mũtũmwo Paulo nĩ aaigire kĩonereria kĩega gĩa kũiga ũtungata mbere ũtũũro-inĩ wake. Rĩrĩa aarĩ itũũra-inĩ rĩa Korintho hĩndĩ ya iceera rĩake rĩa kerĩ rĩa ũmishonarĩ, nĩ aanyihĩirũo nĩ mbeca na kwoguo nĩ aarutaga wĩra wa gũthondeka hema. O na kũrĩ ũguo, wĩra wa gũthondeka hema tiguo Paulo aaigĩte mbere. Aarutaga wĩra ũcio nĩguo ahote kũhingia mabataro make arĩ ũtungata-inĩ nĩgetha akahunjĩria Akorintho ‘atekũmarĩhia.’ (2 Kor. 11:7) O na gũtuĩka Paulo nĩ aarutaga wĩra wa kĩĩmwĩrĩ, nĩ aathiire na mbere kũiga ũtungata mbere, na kũhunjia mĩthenya yothe ya Thabatũ. No rĩrĩa maũndũ make maagagĩrire, nĩ oongereire ũtungata wake o na makĩria. Na “akĩambĩrĩria kũhunjia kiugo mũno, akahunjĩria Ayahudi akamonia atĩ Jesu nĩwe Kristo.” (Atũm. 18:3-5; 2 Kor. 11:9) Thutha ũcio hĩndĩ ĩrĩa oohetwo kĩoho gĩa gwake nyũmba itũũra-inĩ rĩa Roma kwa ihinda rĩa mĩaka ĩĩrĩ, nĩ aahunjagĩria arĩa mookaga kũmũceerera na akandĩka marũa. (Thoma Atũmwo 28:16, 30, 31.) Paulo nĩ aatuĩte itua rĩa kwaga kũreka ũndũ o wothe ũmũgirie kũiga ũtungata mbere. Aandĩkire ũũ: “Tondũ tũrĩ na ũtungata ũyũ . . . , tũtikuaga ngoro.” (2 Kor. 4:1) Kwoguo o ta Paulo, no tũhote kũiga wĩra wa kũhunjia Ũthamaki mbere ũtũũro-inĩ witũ, o na angĩkorũo tũrutaga wĩra mathaa maingĩ.

10-11. Tũngĩhota atĩa kũhingia ũtungata witũ biũ o na tũngĩkorũo tũrĩ arwaru?

¹⁰ Angĩkorũo tũtihotaga kũhunjia nyũmba kwa nyũmba mũno nĩ ũndũ wa ũkũrũ kana ndwari, no tũhũthĩre njĩra ingĩ cia kũhunjia. Akristiano a tene maahunjagĩria andũ kũrĩa guothe moonekaga. Maahũthagĩra mĩeke o yothe yoneka kũhunjia ũhoro wa ma nyũmba kwa nyũmba, kũndũ kwa mũingĩ, marĩ mĩhang’o-inĩ yao, na kũrĩa guothe andũ “mangĩoonekire.” (Atũm. 17:17; 20:20) Angĩkorũo tũtingĩhota gũthiĩ mũno, no tũikare  thĩ handũ hahĩtũkagĩra andũ aingĩ na tũhunjĩrie arĩa marahĩtũka. Ningĩ no tũhote kũhunjia tũrĩ mĩhang’o-inĩ itũ, no twandĩke marũa, kana tũhunjie na thimũ. Ahunjia aingĩ arĩa matangĩhota kũhunjia nyũmba kwa nyũmba nĩ ũndũ wa ndwari kana mathĩna mangĩ nĩ makenagĩra kũhunjia makĩhũthĩra njĩra ta icio.

¹¹ O na angĩkorũo ũrĩ mũrwaru, no ũhote kũhingia ũtungata waku biũ. Wĩcirie o rĩngĩ ũhoro wĩgiĩ kĩonereria kĩa mũtũmwo Paulo. Ooigire ũũ: “Maũndũ-inĩ mothe nĩ ngoragwo na hinya kũgerera ũrĩa ũũheaga hinya.” (Afil. 4:13) Paulo nĩ aabataraga hinya ũcio hingo ĩmwe aarwarire arĩ iceera-inĩ rĩa ũmishonarĩ. Eerire Agalatia ũũ: “Ndagĩire na mweke wa kũmũhunjĩria ũhoro ũrĩa mwega riita rĩa mbere nĩ ũndũ wa mũrimũ wa mwĩrĩ.” (Gal. 4:13) Na njĩra o ta ĩyo, ndwari yaku no ĩkũhe mĩeke ya kũhunjĩria mandagĩtarĩ, arigitani, na andũ angĩ arĩa marũmbũyagia arwaru. Kaingĩ andũ acio makoragwo mawĩra-inĩ hĩndĩ ĩrĩa ahunjia marathiĩ kũmetha mĩciĩ-inĩ yao.

12. Kũiga riitho ritũ rĩrĩ “irũngĩrĩru” nĩ kuuga atĩa?

¹² Jesu ooigire ũũ: “Tawa wa mwĩrĩ nĩ riitho. Kwoguo, riitho rĩaku rĩngĩkorũo rĩrĩ irũngĩrĩru [kana “ihũthũ,” kohoro ka magũrũ-inĩ], mwĩrĩ waku wothe ũrĩkoragwo ũcangararĩte.” (Mat. 6:22) Eendaga kuuga atĩa? Eendaga kuonania atĩ nĩ tũrabatara kũiga ũtũũro witũ ũrĩ mũhũthũ kana kũiga meciria maitũ muoroto-inĩ witũ tũtekũreka maũndũ mangĩ matũhĩngĩce. Jesu we mwene nĩ aatũigĩire kĩonereria na njĩra ya kũiga ũtungata mbere na akĩruta atũmwo ake kũiga Jehova  na Ũthamaki Wake mbere. No twĩgerekanie na Jesu na njĩra ya gũtua wĩra wa kũhunjia wĩra ũrĩa wa bata makĩria ũtũũro-inĩ witũ, ‘tũgĩcaragia Ũthamaki wa Ngai mbere na ũthingu wake.’—Mat. 6:33.

13. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia kũiga wĩra wa kũhunjia mbere?

¹³ Kũhũthia ũtũũro witũ nĩ njĩra ĩmwe tũngĩiga ũtungata witũ mbere nayo nĩgetha tũhote kũhũthĩra mahinda maingĩ gũteithia andũ mamenye na mende Jehova. * Kwa ngerekano-rĩ, hihi no ũhote kũnyihanyihia mathaa marĩa ũhũthagĩra wĩra-inĩ o kiumia nĩgetha ũhote kũhũthagĩra mahinda maingaingĩ ũtungata-inĩ? Hihi no ũnyihanyihie mahinda marĩa ũhũthagĩra harĩ maũndũ ma gwĩkenia marĩa mahũthagĩra mahinda maingĩ?

14. Mũthuri ũmwe na mũtumia wake meekire mogarũrũku marĩkũ nĩguo magĩe na mahinda makĩria ma kũhunjia?

¹⁴ Ũguo nĩguo mũthuri ũmwe wa kĩũngano wĩtagwo Elias na mũtumia wake meekire. Elias aataarĩirie ũũ: “Tũtingĩahotire kwambĩrĩria ũpainia o rĩo, no nĩ harĩ maũndũ tũngĩekire nĩguo tũhũthagĩre mahinda maingaingĩ ũtungata-inĩ. Kwoguo twambĩrĩirie gwĩka tũmaũndũ tũnini tũnini tũrĩa tũngĩatũhotithirie kũhũthĩra mahinda maingĩ ũtungata-inĩ. Kwa ngerekano, nĩ twanyihirie mahũthĩro maitũ, tũkĩnyihanyihia mahinda marĩa twahũthagĩra na maũndũ ma gwĩkenia, na tũkĩra arĩa maatwandĩkĩte matũnyihanyihĩrie mathaa ma kũruta wĩra. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ twahotire kũhunjagia hwaĩ-inĩ, tũkĩgĩa arutwo aingĩ a Bibilia, na tũkĩhota nginya kũhunjagia gatagatĩ-inĩ ka wiki maita merĩ harĩ mweri. Nĩ twakeneire mũno!”

15-16. Kũringana na 1 Timotheo 4:13, 15, tũngĩagagĩria ũhoti witũ wa kũhunjia atĩa? (Ningĩ rora gathandũkũ, “ Maũndũ Marĩa Ingĩka Nĩgetha Hote Kũhingia Ũtungata Wakwa Biũ.”)

¹⁵ Njĩra ĩngĩ ĩngĩtũhotithia kũhingia ũtungata witũ biũ nĩ kwagagĩria ũhoti witũ wa kũhunjia. Andũ arĩa marutaga mawĩra mamwe nĩ maikaraga magĩthomithagio na makĩmenyeragio nĩgetha mongerere ũũgĩ na ũhoti wa kũruta wĩra. Ũguo noguo kwagĩrĩire harĩ ahunjia a Ũthamaki. Nĩ tũrabatara gũthiĩ na mbere kwĩruta ũrĩa tũngĩagagĩria ũhoti witũ ũtungata-inĩ.—Thim. 1:5; thoma 1 Timotheo 4:13, 15.

¹⁶ No rĩrĩ, tũngĩhota atĩa gũthiĩ na mbere tũkĩagĩragia ũhoti witũ ũtungata-inĩ? Na njĩra ya gũthikĩrĩria na kinyi maũndũ marĩa tũrutagwo o kiumia thĩinĩ wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata. Mũcemanio ũcio nĩ ũtũrutaga maũndũ ma bata mũno marĩa mangĩtũteithia gũthiĩ na mbere kwagagĩria ũhoti witũ wa kũhunjia. Kwa ngerekano, rĩrĩa mũikarĩri gĩtĩ arahe ũtaaro arĩa moima na icunjĩ cia arutwo, no tũrore maũndũ marĩa mangĩtũteithia kwagagĩria ũtungata witũ. No ũgerie kũhũthĩra maũndũ macio rĩrĩa ũrahunjĩria andũ ũhoro ũrĩa mwega. O na no wĩre mũrori wa gĩkundi kĩanyu gĩa kũhunjia agũteithĩrĩrie kana mũhunjie nake. Ningĩ no ũhunjie na mũhunjia ũngĩ ũrĩ na ũmenyeru, painia, kana mũrori wa mũthiũrũrũko. O ũrĩa tũgũthiĩ twagagĩrĩtie ũhoti witũ wa kũhũthĩra Gathandũkũ Gaitũ ka Indo cia Kũrutana, noguo tũrĩkenagĩra wĩra wa kũhunjia na kũrutana o na makĩria.

17. Moimĩrĩro megũkorũo marĩ marĩkũ wahingia ũtungata waku biũ?

¹⁷ Nĩ tũkenaga mũno tondũ Jehova nĩ atwĩtĩkĩrĩtie gũkorũo tũrĩ “arutithania wĩra hamwe” nake. (1 Kor. 3:9) ‘Ũngĩkũũrana maũndũ marĩa ma bata makĩria’ nĩ ũrĩhotaga kũiga ũtungata mbere na nĩ ‘ũrĩtungatagĩra Jehova ũcanjamũkĩte.’ (Afil. 1:10; Thab. 100:2) Tondũ ũrĩ ndungata ya Ngai, no ũkorũo na ma atĩ nĩ arĩkũheaga hinya ũrĩa ũrabatara nĩguo ũhingie ũtungata waku gũtekũmakania ũracemania na moritũ mahaana atĩa. (2 Kor. 4:1, 7; 6:4) Gũtekũmakania maũndũ maku magwĩtĩkagĩria kũhunjia o mahinda manini kana maingĩ, nĩ ũrĩgĩaga “na gĩtũmi gĩa gũkena” angĩkorũo ũreka ũguo na ngoro yaku yothe. (Gal. 6:4) Hingagia ũtungata waku biũ, na ũndũ ũcio nĩ ũrĩonanagia atĩ nĩ wendete Jehova na andũ arĩa angĩ. “Weka ũguo, nĩ ũkeehonokia wee mwene na ũhonokie arĩa magũthikagĩrĩria.”—1 Tim. 4:16.