AHUNJIA aingĩ arĩa merutagĩra gũtungata mabũrũri-inĩ marĩa makoragwo na bata mũnene wa ahunjia, makoragwo marĩ aarĩ a Ithe witũ arĩa matahikĩte. Amwe ao makoretwo magĩtungata mabũrũri-inĩ mangĩ kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ. Nĩ kĩĩ kĩamateithirie gũthamĩra mabũrũri-inĩ mangĩ mĩaka mĩingĩ mĩhĩtũku? Merutĩte maũndũ marĩkũ magĩtungata mabũrũri-inĩ macio? Ũtũũro wao ũhaanĩte atĩa? Nĩ tũhoete ũhoro amwe a aarĩ a Ithe witũ acio, arĩa marĩ na ũmenyeru. Angĩkorũo ũrĩ mwarĩ wa Ithe witũ ũtarĩ kĩhiko-inĩ na nĩ ũkoragwo na wendi wa kuuma ngoro wa kũnyitanĩra ũtungata-inĩ ũrĩ na gĩkeno, tũrĩ na ma atĩ nĩ ũkũgunĩka kuumana na maũndũ marĩa mataarĩirie. Ma nĩ atĩ, ndungata ciothe cia Jehova no igunĩke nĩ kĩonereria kĩa aarĩ a Ithe witũ aya.

Hihi nĩ wĩyũragia kana no ũhote gũtungata ũrĩ painia bũrũri-inĩ ũngĩ ũrĩ mwarĩ wa Ithe witũ ũtarĩ thĩinĩ wa kĩhiko? Anita, ũrĩa ũrĩ na mĩaka 75, aarĩ na nganja mũno kana nĩ angĩahotire. Aakũrĩire Ngeretha kũrĩa aambĩrĩirie kũpainia arĩ na mĩaka 18. Oigĩte ũũ: “Nĩ ndendete kũruta andũ ũhoro wĩgiĩ Jehova no ndieciragia atĩ no hote gũtungata bũrũri-inĩ ũngĩ. Gũtirĩ rũthiomi rũgeni nderutĩte, na ndetĩkĩtie atĩ ndingĩanyitire o na ingĩerutire. Kwoguo, nĩ ndamakire mũno rĩrĩa ndaheirũo marũa ma gũthiĩ Cukuru ya Gileadi. Nĩ ndarigirũo mũno ũrĩa mũndũ ta niĩ, ũtarĩ kĩene, angĩheo mweke ta ũcio. No ndeciririe ũũ: ‘Angĩkorũo Jehova arona no hote, nĩ ngũgeria.’ Maũndũ macio meekĩkire makĩria ma mĩaka 50 mĩhĩtũku. Kuuma hĩndĩ ĩyo, ngoretwo ngĩtungata ndĩ mishonarĩ bũrũri-inĩ wa Japan.” Anita ongereire atĩ nĩ akoragwo na gĩkeno mũno agĩkĩra aarĩ a Ithe witũ ethĩ ngoro megerekanie na kĩonereria gĩake na mathaamĩre bũrũri ũngĩ magatungate marĩ mapainia. Nĩ akenaga tondũ aingĩ nĩ mekĩte ũguo.

Kĩambĩrĩria-inĩ, aarĩ a Ithe witũ aingĩ arĩa matungatĩte mabũrũri-inĩ mangĩ nĩ meetigĩraga gũthamĩra bũrũri-inĩ ũngĩ. Maagĩire na ũmĩrĩru wa kuoya ikinya rĩu na njĩra ĩrĩkũ?

Maureen, ũrĩa ũrĩ na mĩaka 64, oigaga ũũ: “Ngĩkũra nĩ nderiragĩria gũkorũo na ũtũũro ũrĩ na muoroto na ũngĩteithia andũ arĩa angĩ.” Rĩrĩa aakinyirie mĩaka 20 nĩ aathamire agĩthiĩ Quebec, Canada, kũrĩa kwabataranagia mapainia aingĩ. Ongereire ũũ: “Thutha-inĩ nĩ ndanyitire marũa ma gũthiĩ Cukuru ya Gileadi, no nĩ ndetigagĩra gũthiĩ kũndũ itoĩ itarĩ na arata akwa. Ningĩ no ndaiguaga itaiganĩire tondũ nĩ ingĩatigire mami akĩrũmbũiya baba ũrĩa warĩ mũrũaru. Ndararaga ngĩrĩra, ngĩhoya Jehova igũrũ rĩgiĩ maũndũ macio. Rĩrĩa ndaririe na aciari akwa ũhoro wĩgiĩ ũrĩa  ndaiguaga, maanjĩkĩrire ngoro njĩtĩkĩre gũthiĩ Gileadi. Ningĩ nĩ ndonire ũrĩa kĩũngano gitũ gĩateithagia aciari akwa. Kuona ũrĩa Jehova aatũrũmbũyagia nĩ kwandeithirie gũkorũo na ma atĩ o na niĩ nĩ arĩnũmbũyagia. Nĩ ũndũ ũcio, ngĩtua itua rĩa gũthiĩ!” Kwambĩrĩria 1979, Maureen aatungatire makĩria ma mĩaka 30 arĩ mishonarĩ mwena wa West Africa. Ũmũthĩ Maureen atungataga arĩ painia wa mwanya bũrũri-inĩ wa Canada o akĩrũmbũyagia nyina. Akĩririkana mĩaka ĩrĩa atungatĩte mabũrũri-inĩ mangĩ, oigaga ũũ: “Hĩndĩ ciothe Jehova nĩ aaheaga kĩrĩa ndabataraga, ihinda-inĩ rĩrĩa ndakĩbataraga.”

Wendy, ũrĩa rĩu ũrĩ na mĩaka 65 aambĩrĩirie kũpainia bũrũri-inĩ wa Australia arĩ na mĩaka 14. Oigaga ũũ: “Ndakoragwo na thoni mũno na warĩ ũndũ mũritũ harĩ niĩ kwaria na andũ itoĩ. No ũpainia nĩ wandeithirie kwaragia na andũ a mĩthemba yothe, na nĩ ũndũ ũcio ngĩthiĩ na mbere gũkũria ũmĩrĩru. Thutha-inĩ ngĩona atĩ rĩu nĩ ndahotete kũgĩa ũmĩrĩru. Ũpainia nĩ wandeithagia kwĩhokaga Jehova na ngĩambĩrĩria kũigua atĩ no hote gũthiĩ gũtungata bũrũri-inĩ ũngĩ. Ningĩ, mwarĩ wa Ithe witũ ũtarĩ mũhiku watungatĩte arĩ mishonarĩ bũrũri-inĩ wa Japan kwa ihinda rĩa makĩria ma mĩaka 30, nĩ anjĩrire tũthiĩ tũkahunjie Japan ihinda rĩa mĩeri ĩtatũ. Gũtungata hamwe nake nĩ kwanjĩkĩrire ngoro mũno kwenda gũthamĩra bũrũri ũngĩ.” Mwaka-inĩ wa 1986, Wendy nĩ aathamĩire Vanuatu, gĩcigĩrĩra gĩkoragwo kilomita ta 1,770, mwena wa irathĩro wa Australia.

Wendy arĩ o Vanuatu na atungataga wabici-inĩ ya ũtaũri. Oigaga ũũ: “Kuona ũrĩa ikundi na ciũngano irambĩrĩrio nginya kũndũ kũngĩ gũtakinyĩrĩkaga na ihenya, nĩkuo kũheaga gĩkeno mũno. Gũkorũo na itemi inini wĩra-inĩ wa Jehova icigĩrĩra-inĩ ici nĩ mweke mwega mũno itangĩhota gũtaarĩria.”

Kumiko, ũrĩa rĩu ũrĩ na mĩaka 65, aatungataga Japan arĩ painia wa hĩndĩ ciothe, rĩrĩa painia ũrĩa maarĩ nake aamwĩrire mathaamĩre bũrũri wa Nepal. Kumiko oigaga ũũ: “Aanjĩraga maita maingĩ tũthiĩ, no niĩ ngarega. Nĩ ndetigagĩra kwĩruta rũthiomi rũerũ na gũikara kũndũ kũgeni. Ningĩ nĩ haarĩ na thĩna wa kuona mbeca iria ciabataranagia nĩguo thamĩre bũrũri ũngĩ. O ngĩĩcũrania maũndũ macio, nĩ ndagĩire na aksidenti ya kibikibi ĩrĩa yatũmire thiĩ thibitarĩ. Ndĩ kũu thibitarĩ ngĩciria ũũ: ‘Nũ ũĩ ũrĩa kũngĩcoka gũthiĩ? Ndahota kũgĩa mũrimũ mũnene na njũrũo nĩ mweke wa gũthiĩ kũpainia bũrũri-inĩ ũngĩ. Na githĩ to ndungate naarĩ mwaka ũmwe bũrũri-inĩ ũngĩ?’ Ndathaithire Jehova mũno andeithie hote kuoya ikinya.” Thutha wa kuuma thibitarĩ, Kumiko nĩ aathire gũceera Nepal, na thutha ũcio, magĩthamĩra kuo marĩ na mwarĩ wa Ithe witũ ũrĩa maatungataga nake.

Akĩririkana mĩaka ĩrĩa ikũmi akoretwo ũtungata-inĩ bũrũri-inĩ wa Nepal, Kumiko oigaga ũũ: “Mathĩna  marĩa maamakagia maanjehereire ta ũrĩa Iria Itune rĩagayũkanire. Nĩ ngenaga mũno nĩ gũkorũo nĩ ndathiire gũtungata kũrĩa kwarĩ na bata mũnene wa ahunjia. Maita maingĩ ngĩhunjia ndũmĩrĩri ya Bibilia mũciĩ ũmwe, nĩ gũkaga andũ atano kana atandatũ kuuma mĩciĩ ĩrĩa ĩrĩ hakuhĩ nĩguo mathikĩrĩrie. O na ciana nini nĩ cinjũragia irĩ na gĩtĩo ndĩcihe trakti ĩrarĩrĩria ũhoro wa Bibilia. Nĩ gĩkeno kũhunjia gĩcigo-inĩ gĩkĩ tondũ andũ nĩ mathikagĩrĩria.”

Aarĩ a Ithe witũ arĩa twahoire ũhoro nĩ maacemanagia na moritũ. Maahiũranirie na moritũ macio atĩa?

Diane, kuuma Canada oigaga ũũ: “Kĩambĩrĩria-inĩ, ndonaga arĩ ũritũ gũkorũo ndĩ kũraihu mũno na famĩlĩ itũ.” Rĩu arĩ na mĩaka 62, na nĩ aatungatire arĩ mishonarĩ bũrũri-inĩ wa Ivory Coast (rĩu wĩtagwo Côte d’Ivoire) kwa ihinda rĩa mĩaka 20. Oigĩte ũũ: “Ndahoire Jehova andeithie kwenda andũ a kũu. Mũrũ wa Ithe witũ Jack Redford, ũmwe wa arĩa maatũrutaga tũrĩ Cukuru ya Gileadi, aatũtaarĩirie atĩ kĩambĩrĩria-inĩ no tũthumbũke o na tũmakio nĩ maũndũ marĩa tũgũkora kũrĩa tũgũthiĩ, makĩria kũrĩa andũ marĩ athĩni. No agĩtwĩra: ‘Ndũkarore ũthĩni. Rora andũ, ũrore mothiũ mao na maitho mao. Rora ũrĩa maretĩkia maigua ma cia Bibilia.’ Ũguo nĩguo ndekire, na nĩ ndonire irathimo. Ndonaga maitho ma andũ magĩkenga rĩrĩa ndĩraria nao ndũmĩrĩri ya kũũmĩrĩria ya Ũthamaki.” Nĩ ũndũ ũngĩ ũrĩkũ wateithirie Diane nĩguo ahote gũtungata bũrũri-inĩ ũngĩ? “Ndathondekire ũrata wa hakuhĩ na arutwo akwa a Bibilia na ngĩgĩa na gĩkeno mũno kũmona magĩtuĩka ndungata njĩhokeku cia Jehova. Ndatuire atĩ kũu nĩkuo mũciĩ. Nĩ ndagĩire na mami na baba a kĩĩroho, na aarĩ na ariũ a Ithe witũ, o ta ũrĩa Jesu eranĩire.”—Mar. 10:29, 30.

Anne, ũrĩa ũrĩ na mĩaka 46, atungataga bũrũri-inĩ ũmwe wa Asia kũrĩa wĩra witũ wa kũhunjia ũkoragwo ũgirĩtio. Oigaga ũũ: “Mĩaka ĩyo ndungatĩte mabũrũri-inĩ matiganĩte, njikaranĩtie na aarĩ a Ithe witũ marĩ na ũndũire na ũmũndũ ngũrani na wakwa. Rĩmwe, maũndũ macio nĩ maatũmaga mũndũ atuurĩke na tũkaga kũiguithania. Kũngĩathire ũguo, nderutanagĩria kũmenya aarĩ a Ithe witũ arĩa twaikaranagia nao wega makĩria, nĩguo ndaũkĩrũo nĩ ũndũire wao wega. Ningĩ nĩ nderutanagĩria gũkũria wendo makĩria kũmerekera, na ngaga kwĩrĩgĩrĩra maũndũ maingĩ mũno kuuma kũrĩ o. Nĩ ngenaga tondũ kĩyo kĩu nĩ kĩagĩire na moimĩrĩro mega, tondũ nĩ ndagĩire na ũrata mũnene na wa gũtũũra hamwe nao, ũrĩa ũndeithagia gũkirĩrĩria ndĩ bũrũri-inĩ ũyũ.”

Ute, kuuma Njĩrĩmani, ũrĩa rĩu ũrĩ na mĩaka 53, nĩ aatũmirũo bũrũri-inĩ wa Madagascar arĩ mishonarĩ  mwaka-inĩ wa 1993. Oigaga ũũ: “Kĩambĩrĩria-inĩ, nĩ ndaritũhagĩrũo nĩ kwĩruta rũthiomi rwa kũu, kũmenyera rĩera rĩa kũu rĩrĩa rĩkoragwo rĩrĩ ihiũ, na nĩ ndathumbũragwo nĩ mĩrimũ ta malaria, tũgunyũ, na mĩnyoo. No nĩ ndateithirio mũno. Aarĩ a Ithe witũ a kũu, ciana ciao, na arutwo akwa a Bibilia nĩ maandeithirie kũmenya rũthiomi rwa kũu mategũkua ngoro. Mwarĩ wa Ithe witũ ũrĩa twatũmĩtwo nake nĩ aanũmbũyagia arĩ na wendo ndarũara. No makĩria Jehova nĩ aandeithagia. Kaingĩ nĩ ndamũitũrũragĩra maũndũ marĩa maathumbũraga kũgerera mahoya. Ngacoka ngeterera mahoya makwa macokio itegũthethũka, rĩmwe thutha wa thikũ na rĩngĩ thutha wa mĩeri. Gũtirĩ thĩna o na ũmwe Jehova ataninĩire.” Ute akoretwo agĩtungata bũrũri-inĩ wa Madagascar kwa ihinda rĩa mĩaka 23.

O ta angĩ arĩa mathamĩire kũrĩa kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia, aarĩ a Ithe witũ arĩa matarĩ kĩhiko-inĩ, na matungataga mabũrũri-inĩ mangĩ moigaga atĩ gwĩka ũguo nĩ gũtũmĩte ũtũũro wao ũkorũo ũrĩ mwega. Nĩ irathimo ta irĩkũ monete?

Heidi, kuuma Njĩrĩmani, ũrĩa rĩu ũrĩ na mĩaka 73, akoretwo agĩtungata arĩ mishonarĩ bũrũri-inĩ wa Ivory Coast (rĩu wĩtagwo Côte d’Ivoire) kuuma 1968. Oigaga ũũ: “Gĩkeno kĩrĩa kĩnene ngĩte nakĩo nĩ kuona ciana ciakwa ‘nĩ irathiĩ na mbere kũrũmĩrĩra ũhoro ũrĩa wa ma.’ Amwe a arĩa twerutaga nao Bibilia rĩu nĩ mapainia na athuri a ciũngano. Aingĩ ao manjĩtaga Mami kana Cũcũ. Ũmwe wao ũrĩa rĩu nĩ mũthuri wa kĩũngano, marĩ na mũtumia wake na ciana ciao manyonaga ndĩ wa famĩlĩ yao. Kwoguo Jehova nĩ aheete mũndũ ingĩta mũrũ wakwa, ngatuĩka nyaciara, na ngagĩa na tũcũcũ tũtatũ.”—3 Joh. 4.

Karen, kuuma Canada, ũrĩa rĩu ũrĩ na mĩaka 72, aatungatire makĩria ma mĩaka 20 thĩinĩ wa West Africa. Oigaga ũũ: “Ũtungata wa ũmishonarĩ nĩ wandeithirie gũkũria ngumo ya kwĩima, wendo, na ũkirĩrĩria. Ningĩ kũrutithania wĩra na andũ a kuuma kũndũ kũingĩ nĩ kwandeithirie kwandandũra muonere wakwa. Nĩ nderutire atĩ kũrĩ njĩra nyingĩ cia gwĩka maũndũ. Na nĩ ngĩte na kĩrathimo kĩnene mũno gĩa gũkorũo na arata kuuma kũndũ kũingĩ thĩinĩ wa thĩ. O na gũtuĩka ũtũũro witũ nĩ ũcenjagia, na tũgatũmwo mabũrũri-inĩ ngũrani, ũrata witũ ndũcenjagia.”

Margaret, kuuma Ngeretha, ũrĩa rĩu ũrĩ na mĩaka 79, aatungatire arĩ mishonarĩ bũrũri-inĩ wa Laos. Oigĩte ũũ: “Gũtungata bũrũri-inĩ ũngĩ nĩ kwandeithirie kwĩyonera ũrĩa Jehova agucagĩrĩria andũ kuuma ndũrĩrĩ-inĩ ciothe, na ũndũire ngũrani magoka ithondeka-inĩ rĩake. Ũndũ ũcio nĩ watũmire ngĩe na wĩtĩkio ũrĩ na hinya makĩria. Nĩ ndagĩire na ma biũ atĩ Jehova nĩwe ũtongoragia ithondeka rĩake, na atĩ mĩoroto yake nĩ ĩkahinga.”

Hatarĩ nganja, aarĩ a Ithe witũ arĩa matarĩ thĩinĩ wa kĩhiko na maratungata mabũrũri-inĩ mangĩ nĩ makoretwo na itemi inene mũno wĩra-inĩ wa kũhunjia. Nĩ magĩrĩire gũcokagĩrio ngatho mũno. (Atiir. 11:40) Na no marathiĩ na mbere kuongerereka. (Thab. 68:11) Hihi no ũhote kũbanga maũndũ maku na ũrũmĩrĩre kĩonereria kĩa aarĩ a Ithe witũ acio mahoetwo ũhoro gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ? Ũngĩka ũguo, hatarĩ nganja nĩ ‘ũgũcama na wone atĩ Jehova nĩ mwega.’—Thab. 34:8.