1. Daudi eekorire thĩna-inĩ ũrĩkũ?

 SAULU, Mũthamaki wa Isiraeli, nĩ aatuĩte itua rĩa kũũraga Daudi na kwoguo Daudi akĩũra nĩguo ahonokie muoyo wake. Rĩrĩa Daudi aabatarire kĩndũ gĩa kũrĩa, nĩ aathiire itũũra-inĩ rĩa Nobu na akĩhoya mĩgate ĩtano. (1 Sam. 21:1, 3) Thutha ũcio Daudi na arũme arĩa aarĩ nao, makĩona handũ ha kwĩhitha ngurunga-inĩ. (1 Sam. 22:1) Gwathiĩte atĩa nĩguo Daudi ekore thĩna-inĩ ũcio?

2. Saulu eeikirie thĩna-inĩ na njĩra ĩrĩkũ? (1 Samueli 23:16, 17)

² Saulu nĩ aaiguagĩra Daudi ũiru mũno tondũ nĩ eendetwo nĩ andũ aingĩ na nĩ aahootanĩte mbaara nyingĩ. Saulu ningĩ nĩ aamenyaga atĩ ũremi wake nĩ watũmĩte Jehova amũrege gũkorũo arĩ mũthamaki wa Isiraeli, na atĩ Jehova nĩ aacagũrĩte Daudi atuĩke mũthamaki. (Thoma 1 Samueli 23:16, 17.) O na kũrĩ ũguo, tondũ Saulu nowe warĩ Mũthamaki wa Isiraeli, aarĩ na mbũtũ nene na andũ aingĩ maamũnyitaga mbaru, na kwoguo no nginya Daudi angĩorire nĩguo ahonokie muoyo wake. Hihi Saulu eeciragia atĩ nĩ angĩarũgamirie muoroto wa Ngai wa gũtua Daudi mũthamaki? (Isa. 55:11) Bibilia ndiugĩte, no ũndũ ũrĩa tũrĩ na ma naguo nĩ atĩ Saulu nĩ kwĩikia eeikagia thĩna-inĩ. Gũtirĩ mũndũ ũngĩregana na Ngai na agaacĩre!

3. Daudi aarĩ na mawoni marĩkũ o na akĩgeragĩra maũndũ maritũ?

³ Daudi aarĩ mwĩnyihia. Tiwe wetuĩte mũthamaki wa Isiraeli,  no nĩ Jehova wamũthuurĩte. (1 Sam. 16:1, 12, 13) Saulu nĩ aathũire Daudi mũno. No Daudi ndaigana gũtetia Jehova tondũ wa thĩna ũrĩa aangʼethanagĩra naguo, kana nĩ ũndũ wa gũkorũo atarĩ na irio cia kũigana na kũbatara kwĩhitha ngurunga-inĩ. Ngũrani na ũguo, no kũhoteke hĩndĩ ĩyo eehithĩte ngurunga-inĩ nĩrĩo aandĩkire rwĩmbo rwa kũgooca rũrĩa rũrĩ na ciugo cia rĩandĩko ritũ rĩa mũthingi iria irauga: “Andũ arĩa macaragia Jehova matingĩaga kĩndũ o gĩothe kĩega.”—Thab. 34:10.

4. Tũkwarĩrĩria ciũria irĩkũ, na tũrabatara gũciarĩrĩria nĩkĩ?

⁴ Mahinda-inĩ maya, ndungata nyingĩ cia Jehova rĩmwe na rĩmwe nĩ ciagaga irio cia kũigana na mabataro mangĩ ma bata ma ũtũũro. b Ũndũ ũcio nĩ wonekete wega makĩria hĩndĩ ya mũrimũ wa Korona, na no twĩrĩgĩrĩre atĩ maũndũ megũthiĩ o na mbere kũritũha, o ũrĩa “thĩna [ũrĩa] mũnene” ũrakuhĩrĩria. (Mat. 24:21) Tũrĩ na ũndũ ũcio meciria-inĩ, rekei twarĩrĩrie ciũria ici inya: Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Daudi ‘ataagire kĩndũ o gĩothe kĩega’? Twagĩrĩirũo kwĩruta kũiganĩra na kĩrĩa tũrĩ nakĩo nĩkĩ? Nĩkĩ no tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ arĩtũrũmbũyagia? Na tũngĩĩhaarĩria atĩa ihinda-inĩ rĩrĩ nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa tũgũcemania namo mahinda mokĩte?

5-6. Thaburi 23:1-6 ĩtũteithagia atĩa gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa Daudi eendaga kuuga rĩrĩa aaugire atĩ ndungata cia Ngai ‘itingĩaga kĩndũ o gĩothe kĩega’?

⁵ Daudi eendaga kuuga atĩa rĩrĩa aaugire atĩ andũ arĩa matungatagĩra Jehova “matingĩaga kĩndũ o gĩothe kĩega”? No tũmenye tũngĩthuthuria ciugo ingĩ ihaanaine na icio, irĩ thĩinĩ wa Thaburi 23. (Thoma Thaburi 23:1-6.) Daudi ambĩrĩirie Thaburi ĩyo na ciugo ici: “Jehova nĩwe Mũrĩithi wakwa. Gũtirĩ kĩndũ ingĩaga.” Mĩhari-inĩ ĩrĩa ĩrũmĩrĩire, Daudi nĩ agwetete maũndũ mangĩ ma bata, ta irathimo iria aakenagĩra nĩ ũndũ wa gwĩtĩkĩra Jehova akorũo arĩ we Mũrĩithi wake.  Jehova nĩ aatongoragia Daudi “njĩra-inĩ cia ũthingu,” na nĩ aamũteithagĩrĩria rĩrĩa maũndũ marĩ mega, o na rĩrĩa marĩ moru. Daudi nĩ aamenyaga atĩ ũtũũro wake ndũngĩagire mathĩna o na arĩ “ũrĩithio-inĩ ũrĩ na nyeki nduru” wa Jehova. Rĩmwe nĩ angĩakuire ngoro, ta aragerera “mũkuru-inĩ ũrĩ na kĩĩruru kĩnene,” na nĩ angĩakorirũo na thũ. No Daudi ‘ndeetigagĩra ũũru o wothe,’ tondũ Jehova nĩwe warĩ Mũrĩithi wake.

⁶ Kwoguo nĩ tuona macokio ma kĩũria gĩkĩ: Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Daudi ‘ataagire kĩndũ o gĩothe kĩega’? Nĩ oonaga mabataro make mothe ma kĩĩroho. Ndaabataraga gũkorũo na indo nyingĩ nĩguo akorũo na gĩkeno. Daudi nĩ aaiganagĩra na kĩrĩa Jehova amũhe. Ũndũ ũrĩa oonaga ũrĩ wa bata harĩ we nĩ kũrathimwo nĩ Jehova na kũgitĩrũo nĩwe.

7. Kũringana na Luka 21:20-24, nĩ ũndũ ũrĩkũ mũritũ Akristiano a karine ya mbere thĩinĩ wa Judea maacemanirie naguo?

⁷ Ciugo icio cia Daudi nĩ iratuonia atĩ nĩ twagĩrĩirũo kwĩmenyerera nĩguo indo itigakorũo nĩcio cia bata mũno ũtũũro-inĩ witũ. No tũkenere indo iria tũrĩ nacio, no tũtibatiĩ gũkorũo atĩ nĩcio tũigĩte mbere ũtũũro-inĩ witũ. Akristiano amwe arĩa maaikaraga Judea karine-inĩ ya mbere nĩ maacokire gũtaũkĩirũo nĩ ũndũ ũcio. (Thoma Luka 21:20-24.) Jesu nĩ aamerĩte atĩ ihinda nĩ rĩngĩokire, rĩrĩa itũũra rĩa Jerusalemu ‘rĩngĩathiũrũrũkĩirio nĩ mbũtũ ciambĩte hema.’ Ũndũ ũcio ũngĩekĩkire, maagĩrĩirũo ‘kwambĩrĩria kũũrĩra irĩma-inĩ.’ Kuuma itũũra-inĩ rĩu nĩ kũngĩahonokirie mĩoyo yao, no nĩ mangĩorirũo nĩ indo nyingĩ mũno. Mĩaka ĩigana ũna mĩhĩtũku ngathĩti ĩmwe ya Mũrangĩri yaugĩte ũũ: “Maaumire matarĩ kĩndũ, magĩtiga mĩgũnda na mĩciĩ yao. Maarĩ na ma atĩ Jehova nĩ angĩamateithirie na amagitĩre, na makĩiga ũthathaiya wake mbere ya kĩndũ kĩngĩ o gĩothe kĩngĩonekire kĩrĩ kĩa bata.”

8. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũreruta kuumana na Akristiano a karine ya mbere arĩa maaikaraga Judea?

⁸ Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũreruta kuumana na Akristiano a karine ya mbere arĩa maaikaraga Judea? Ngathĩti ĩyo ya Mũrangĩri ĩkũgwetetwo yaugĩte ũũ: “Mahinda mokĩte no tũcemanie na magerio mangĩonania mwerekera witũ wĩgiĩ indo. Hihi nĩcio tuonaga irĩ cia bata, kana nĩ kũhonokio tũrĩ ehokeku harĩ Ngai? Hĩndĩ ĩyo, no kũhoteke nĩ tũgacemania na moritũ na tũbatare kwĩima. Nĩ tũkaabatara gwĩka ũrĩa wothe tũngĩhota, o ta Akristiano acio moorire Judea.” c

9. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa gwĩkĩra ngoro tũngĩĩruta kuumana na ũtaaro ũrĩa mũtũmwo Paulo aaheire Ahibirania?

⁹ Ta wĩcirie ũrĩa warĩ ũndũ mũritũ harĩ Akristiano acio gũtiga indo ciao ciothe, na kwambĩrĩria ũtũũro mwerũ kũndũ kũngĩ. Nĩ maabataraga wĩtĩkio nĩguo mehoke atĩ Jehova nĩ angĩamahingĩirie mabataro mao ma o mũhaka. No harĩ ũndũ ũngĩamateithirie. Mĩaka ĩtano mbere ya Jerusalemu ĩthiũrũrũkĩirio nĩ Aroma, mũtũmwo Paulo nĩ aahete Ahibirania ũtaaro ũyũ: “Mũtũũrĩre-inĩ wanyu-rĩ, tigagai kwenda mbeca, na mũiganagĩre na indo iria mũrĩ nacio. Nĩ gũkorũo we oigĩte ũũ: ‘Ndirĩ hĩndĩ ngaagũtiga, na ndirĩ hĩndĩ ngaagũtirika.’ Nĩgetha tũkoragwo na ũmĩrĩru mũnene wa kuuga: ‘Jehova nĩwe mũndeithia; ndigwĩtigĩra. Mũndũ-rĩ, angĩnjĩka atĩa hihi?’” (Ahib. 13:5, 6) Akristiano arĩa maathĩkĩire ũtaaro ũcio wa Paulo mbere ya itũũra rĩu kũrigicĩrio, matingĩaritũhĩirũo gũikara ũtũũro mũhũthũ marĩ kũndũ kũgeni. Nĩ maarĩ na ma atĩ Jehova nĩ ekũmahingĩria mabataro mao ma o mũhaka. Ciugo icio cia Paulo o na ithuĩ nĩ itũteithagia  gũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ arĩtũhingagĩria mabataro maitũ.

10. Nĩ “hitho” ĩrĩkũ Paulo aatũheire?

¹⁰ Paulo nĩ aaheire Timotheo ũtaaro o ta ũcio, na o na ithuĩ nĩ ũratũhutia. Aandĩkire ũũ: “Nĩ ũndũ ũcio, tũngĩkorũo na irio na nguo-rĩ, nĩ tũrĩiganagĩra na indo icio.” (1 Tim. 6:8) Hihi ũguo nĩ kuuga atĩ tũtingĩkenera irio njega, twake mũciĩ mwega wa gũikara, kana tũgũre nguo njerũ? Ũguo tiguo Paulo eendaga kuuga. Paulo eendaga kuuga atĩ nĩ twagĩrĩirũo kũiganĩra na indo iria tũrĩ nacio. (Afil. 4:12) Ĩyo nĩyo yarĩ “hitho” ya Paulo. Kĩrĩa kĩa bata mũno harĩ ithuĩ nĩ ũrata witũ hamwe na Ngai, no ti kĩndũ o gĩothe tũrĩ nakĩo.—Hab. 3:17, 18.

11. Tũreruta atĩa ũhoro-inĩ wĩgiĩ kũiganĩra kuumana na ciugo iria Musa eerire Aisiraeli?

¹¹ Muonere witũ wĩgiĩ indo iria tũrabatara no ũkorũo ũrĩ ngũrani na wa Jehova. Musa eerire Aisiraeli ũũ thutha wao gũkorũo werũ-inĩ mĩaka 40: “Jehova Ngai wanyu nĩ amũrathimĩte maũndũ-inĩ marĩa mothe mwĩkĩte. Nĩ oĩ wega ngʼendo cianyu werũ-inĩ ũyũ mũnene. Mĩaka ĩyo 40 Jehova Ngai wanyu nĩ akoretwo hamwe na inyuĩ, na gũtirĩ kĩndũ mũrĩ mwaga.” (Gũcok. 2:7) Mĩaka ĩyo 40, Jehova nĩ aaheire Aisiraeli irio cia maana. Nguo ciao iria maaumĩte nacio Misiri itiigana gũthira. (Gũcok. 8:3, 4) O na gũtuĩka andũ amwe nĩ maangĩonire ta maabataraga indo makĩria, Musa nĩ aaririkanirie Aisiraeli atĩ maarĩ na kĩrĩa gĩothe maabataraga. Jehova no akene tũngĩĩruta kũiganagĩra na kĩrĩa tũrĩ nakĩo,  tũgacokia ngatho nĩ ũndũ wa kĩndũ o gĩothe atũheete, na tũkona kĩrĩ kĩrathimo kuuma kũrĩ we.

12. Nĩ kĩĩ kĩonanagia atĩ Daudi ndeĩhokaga no eehokaga Jehova?

¹² Daudi nĩ aamenyaga atĩ Jehova nĩ mwĩhokeku na nĩ arũmbũyagia na njĩra nene andũ arĩa mamwendete. O na gũtuĩka Daudi aarĩ ũgwati-inĩ rĩrĩa aandĩkaga Thaburi ya 34, aarĩ na wĩtĩkio atĩ “mũraika wa Jehova” nĩ aambĩte hema ‘kũmũthiũrũrũkĩria.’ (Thab. 34:7) No kũhoteke Daudi aaringithanagia mũraika wa Jehova na mũthigari ũrarangĩra, ũrĩa ũikaraga ehũgĩte nĩ ũndũ wa thũ. O na gũtuĩka aarĩ njamba ya ita ĩrĩ hinya na Jehova nĩ aamwĩrĩire ũthamaki, Daudi ndeehokaga ũhoti wake wa kũhiũria kĩgũtha kana wa kũhũthĩra rũhiũ rwa njora nĩguo ahoote thũ ciake. (1 Sam. 16:13; 24:12) Daudi eehokaga Ngai, arĩ na ma atĩ mũraika wa Jehova nĩ ‘ahonokagia arĩa metigĩrĩte Ngai.’ Ma nĩ atĩ tũtingĩrĩgĩrĩra kũgitĩrũo na njĩra ya kĩama ũmũthĩ. No nĩ tũĩ atĩ ũrĩa wothe wĩhokaga Jehova nĩ akaaheo muoyo wa tene wa tene o na angĩkua ihinda-inĩ rĩrĩ.

13. Nĩ kĩĩ gĩgaatũma kuoneke arĩ ũndũ mũhũthũ harĩ Gogu wa Magogu gũtũtharĩkĩra? Nĩkĩ tũtikabatara gwĩtigĩra? (Rora mbica ngothi-inĩ.)

¹³ Ica ikuhĩ wĩtĩkio witũ harĩ ũhoti wa Jehova wa gũtũgitĩra nĩ ũrĩgerio. Rĩrĩa Gogu wa Magogu, ũrĩa ũrũgamĩrĩire ngwatanĩro ya mabũrũri agaatharĩkĩra andũ a Ngai, nĩ tũkona ta tũrĩ ũgwati-inĩ. Tũkaabatara gũkorũo na ma atĩ Jehova no atũhonokie, na nĩ egũtũhonokia. Ndũrĩrĩ igaatuona tũtariĩ ta ngʼondu itarĩ na mũndũ wa gũcigitĩra. (Ezek. 38:10-12) Tũtigaakorũo na matharaita kana ũmenyeru wa mbaara, kwoguo ndũrĩrĩ ikona arĩ ũndũ mũhũthũ gũtũtharĩkĩra. Itigakorũo ikĩmenya atĩ araika a Jehova nĩ mehaarĩirie gũtũgitĩra, no ithuĩ nĩ tũgaakorũo na wĩtĩkio atĩ nĩ megũtũgitĩra. Ndũrĩrĩ itikamenya tondũ itikoragwo na wĩtĩkio harĩ Ngai. Nĩ ikamaka mũno rĩrĩa mbũtũ cia igũrũ igoka gũtũrũĩrĩra.—Kũg. 19:11, 14, 15.

14. Nĩ makinya marĩkũ tũngĩoya nĩguo twĩhaarĩrie nĩ ũndũ wa ihinda rĩũkĩte?

¹⁴ Tũngĩĩhaarĩria atĩa nĩ ũndũ wa ihinda rĩũkĩte? Wa mbere, nĩ tũrabatara gũkorũo na muonere ũrĩa wagĩrĩire wĩgiĩ indo, tũkamenya atĩ mũthenya ũmwe nĩ tũgaacitiga. Ningĩ nĩ tũrabatara kũiganagĩra na kĩrĩa tũrĩ nakĩo, na gĩkeno gitũ kĩrĩa kĩnene kiumanage na gũkorũo na ũrata na Jehova. O ũrĩa tũkũmenya Ngai wega, noguo tũgũkorũo na ma atĩ nĩ agaatũgitĩra rĩrĩa tũgaatharĩkĩrũo nĩ Gogu wa Magogu.

15. Nĩ maũndũ marĩkũ Daudi eeyoneire arĩ mũnini magĩtũma akorũo na ma atĩ Jehova ndangĩamũtiganĩirie?

¹⁵ Hihi nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ wateithirie Daudi na o na ithuĩ no ũtũteithie kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa magerio? Daudi aaugire ũũ: “Camai muone atĩ Jehova nĩ mwega; gũkena nĩ mũndũ ũrĩa ũũragĩra harĩ we.” (Thab. 34:8) Ciugo icio nĩ ironania kĩrĩa gĩatũmaga Daudi akorũo na ma atĩ Jehova nĩ angĩamũteithirie. Daudi nĩ eehokaga Jehova na gũtirĩ hĩndĩ Ngai aamũtiganĩirie. Rĩrĩa Daudi aarĩ mũnini, nĩ aarũire na Mũfilisti warĩ njorua ya ita wetagwo Goliathu na akĩmwĩra ũũ: “Ũmũthĩ ũyũ Jehova nĩ egũkũneana guoko-inĩ gwakwa.” (1 Sam. 17:46) Thutha ũcio rĩrĩa Daudi aatungatagĩra Mũthamaki Saulu, Saulu nĩ aageririe kũmũũraga maita maigana ũna. No “Jehova aarĩ hamwe” na Daudi. (1 Sam. 18:12) Daudi aarĩ na ma atĩ Jehova nĩ angĩamũteithirie,  tondũ nĩ aamũteithĩtie mbere ĩyo.

16. Nĩ hĩndĩ ta ĩrĩkũ ‘tũngĩcama’ wega wa Jehova?

¹⁶ O ũrĩa tũkwĩhoka Jehova ihinda-inĩ rĩrĩ, noguo tũgũkorũo na ma atĩ nĩ agatũteithia ihinda rĩrĩa rĩũkĩte. No tũbatare gũkorũo na wĩtĩkio na twĩhoke Jehova nĩguo tũhote kũũria mũndũ ũrĩa ũtwandĩkĩte atwĩtĩkĩrie tũthiĩ kĩgomano, kana atũcenjerie mathaa ma wĩra nĩguo tũhote gũthiĩ mĩcemanio yothe na tũhũthĩre mahinda makĩria ũtungata-inĩ. Ĩ ũrĩa ũtwandĩkĩte angĩrega gũtũthikĩrĩria na tũbutwo wĩra? Hihi nĩ twĩtĩkĩtie atĩ Jehova ndagatũtiganĩria na atĩ hingo ciothe nĩ arĩtũheaga mabataro maitũ? (Ahib. 13:5) Andũ aingĩ arĩa marĩ ũtungata-inĩ wa mahinda mothe nĩ mataaragĩria maũndũ meyoneire marĩa monanagia ũrĩa Jehova aamateithirie rĩrĩa maabataraga mũno ũteithio. Jehova nĩ mwĩhokeku.

17. Rĩandĩko rĩa mwaka wa 2022 nĩ rĩrĩkũ? Nĩkĩ rĩandĩko rĩu nĩ rĩagĩrĩire?

¹⁷ Tũtirabatara gwĩtigĩra mahinda marĩa maroka tondũ Jehova arĩ hamwe na ithuĩ. Twathiĩ na mbere kũiga wendi wake mbere ũtũũro-inĩ witũ, ndarĩ hĩndĩ agatũtiganĩria. Nĩguo tũririkanio bata wa kwĩhaarĩria rĩu nĩ ũndũ wa mahinda maritũ marĩa marĩ mbere na twĩtĩkie atĩ Jehova ndarĩ hĩndĩ agatũtiganĩria, Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia nĩ gĩthuurĩte rĩandĩko rĩa Thaburi 34:10 arĩ rĩo rĩandĩko ritũ rĩa mwaka wa 2022, rĩrĩa riugaga: “Andũ arĩa macaragia Jehova matingĩaga kĩndũ o gĩothe kĩega.”