Thiĩ harĩ ũhoro

Thiĩ harĩ ũhoro ũrĩa wĩ thĩinĩ

GĨCUNJĨ KĨA WĨRUTI GĨA 5

Hũthagĩrai “Mahinda Manyu Wega Biũ”

Hũthagĩrai “Mahinda Manyu Wega Biũ”

“Mwĩroragei biũ atĩ ũrĩa mũthiaga ti ta andũ matarĩ ogĩ no nĩ ta andũ ogĩ, mũkĩhũthagĩra mahinda manyu wega biũ.”—EF. 5:15, 16.

RWĨMBO NA. 8 Jehova Nĩwe Mwĩgitio Witũ

GĨCUNJĨ-INĨ GĨKĨ a

1. Tũngĩhũthĩra mahinda na Jehova atĩa?

 NĨ TŨKENAGĨRA kũhũthĩra mahinda na andũ arĩa twendete. O na arĩa mahikanĩtie nĩ makenagĩra mũno kũhũthĩra mahinda hamwe. Andũ ethĩ nĩ makenagĩra kũhũthĩra mahinda na arata ao. Na ithuothe nĩ tũkenagĩra kũhũthĩra mahinda hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ. No ũndũ ũrĩa wa bata makĩria, nĩ tũkenagĩra kũhũthĩra mahinda hamwe na Ngai witũ. No twĩke ũguo kũgerera kũhoya, gũthoma Kiugo gĩake, na gwĩcũrania igũrũ rĩgiĩ muoroto wake na ngumo ciake njega. Ihinda rĩrĩa tũhũthagĩra na Jehova nĩ rĩa bata mũno!—Thab. 139:17.

2. Nĩkĩ rĩmwe ti ũndũ mũhũthũ kũhũthĩra mahinda hamwe na Jehova?

2 O na gũtuĩka nĩ tũkenagĩra kũhũthĩra mahinda hamwe na Jehova, rĩmwe ndũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ gwĩka ũguo. Nĩ tũkoragwo na mĩhangʼo mĩingĩ ũtũũro-inĩ, ũndũ ũrĩa ũngĩtũma twage mahinda ma gwĩka maũndũ ma kĩĩroho. Kũruta wĩra, kũrũmbũiya famĩlĩ, na gwĩka maũndũ mangĩ ma bata, no kuoye mahinda maitũ maingĩ nginya tũkaga ihinda rĩa kũhoya, kwĩruta, o na kana gwĩcũrania.

3. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ ũngĩoya mahinda maitũ?

3 Nĩ harĩ ũndũ ũngĩ ũngĩoya mahinda maitũ. Tũngĩaga kwĩmenyerera, no twĩkore tũgĩtĩkĩria maũndũ mamwe matarĩ moru, moe mahinda maitũ ma gũkuhĩrĩria Jehova. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũhoro wĩgiĩ gwĩkenia. Ithuothe nĩ twendete kũgĩa na ihinda rĩa kũhurũka. Ĩndĩ o na maũndũ mega ma gwĩkenia no moe mahinda maitũ maingĩ, nginya twage ihinda tũngĩhũthĩra hamwe na Jehova. Nĩ tũrabatara kũririkanaga atĩ maũndũ ma gwĩkenia timo ma bata makĩria.—Thim. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Tũkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ?

4 Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, nĩ tũkuona twagĩrĩirũo kũiga maũndũ marĩa ma bata mbere ũtũũro-inĩ nĩkĩ. Ningĩ nĩ tũkuona ũrĩa tũngĩhũthĩra mahinda maitũ wega hamwe na Jehova, na ũrĩa tũngĩgunĩka nĩ ũndũ wa kũhũthĩra mahinda na njĩra ĩyo ya ũũgĩ.

TUAGA MATUA MA ŨŨGĨ; IGAGA MAŨNDŨ MARĨA MA BATA MBERE

5. Gwĩcũrania ũtaaro wa Aefeso 5:15-17 kũngĩteithia mũndũ mwĩthĩ atĩa gũthuura ũndũ ũrĩa mwega biũ ũtũũro-inĩ?

5 Thuura ũndũ ũrĩa mwega biũ ũtũũro-inĩ. Andũ ethĩ kaingĩ nĩ meyũragia ũrĩa mangĩhũthĩra ũtũũro wao wega. Mwena ũmwe, arutani na andũ a famĩlĩ arĩa matarĩ Aira a Jehova no mamaringĩrĩrie gũthingata gĩthomo kĩa igũrũ nĩguo mone wĩra ũrĩ na mbeca nyingĩ. Gũthingata gĩthomo ta kĩu no kuoe mahinda maingĩ ma ũtũũro wao. Naguo mwena ũngĩ, aciari na arata thĩinĩ wa kĩũngano no mekĩre andũ ethĩ ngoro mahũthĩre ũtũũro wao gũtungatĩra Jehova. Nĩ kĩĩ kĩngĩteithia mũndũ mwĩthĩ wendete Jehova atue itua rĩrĩa rĩega biũ? No ateithĩke angĩthoma rĩandĩko rĩa Aefeso 5:15-17 na ecũranie ũhoro warĩo. (Thoma.) Thutha wa gũthoma mĩhari ĩyo, mũndũ mwĩthĩ no eyũrie: ‘Hihi “wendi wa Jehova” nĩ ũrĩkũ? Nĩ itua rĩrĩkũ rĩkũmũkenia? Nĩ itua rĩrĩkũ rĩkũndeithia kũhũthĩra mahinda makwa wega biũ?’ Ririkanaga atĩ “matukũ maya nĩ moru,” na thĩ ĩno ĩratongorio nĩ Shaitani ĩrĩ hakuhĩ gũthira. No ũkorũo ũrĩ ũndũ wa ũũgĩ harĩ ithuĩ kũhũthĩra ũtũũro witũ gwĩka maũndũ marĩa makenagia Jehova.

6. Mariamu aatuire itua rĩrĩkũ, na nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge itua rĩu rĩarĩ rĩa ũũgĩ?

6 Igaga maũndũ marĩa ma bata mbere. Nĩguo tũhũthĩre mahinda maitũ wega, rĩmwe no tũbatare gũthuura gatagatĩ ka maũndũ merĩ matarĩ moru. Rũgano rwa ũrĩa gwathiire rĩrĩa Jesu aaceereire Mariamu na Maritha nĩ rũronania ũndũ ũcio wega. Maritha nĩ aakenire mũno nĩ ũndũ wa Jesu kũmaceerera nginya akĩmũhaarĩrĩria iruga inene. Nake mwarĩ wa nyina Mariamu, aaikarire hakuhĩ na Jesu nĩguo athikĩrĩrie akĩrutana. O na gũtuĩka Maritha aarĩ na muoroto mwega, Jesu aaugire atĩ Mariamu “athuurĩte ũndũ ũrĩa mwega makĩria.” (Luk. 10:38-42, kohoro ka magũrũ-inĩ) Thutha wa ihinda, Mariamu no akorũo nĩ aariganĩirũo nĩ irio iria maarĩire hĩndĩ ĩyo, ĩndĩ no tũkorũo na ma atĩ ndaariganĩirũo nĩ maũndũ marĩa eerutire kuuma kũrĩ Jesu. O ta ũrĩa Mariamu oonire ũrĩ ũndũ wa bata kũhũthĩra mahinda hamwe na Jesu, o na ithuĩ noguo tuonaga ũrĩ ũndũ wa bata kũhũthĩra mahinda hamwe na Jehova. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia kũhũthĩra mahinda macio wega?

HŨTHAGĨRA MAHINDA MAKU NA JEHOVA WEGA

7. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata kũhoya, kwĩruta, na gwĩcũrania?

7 Ririkanaga atĩ ũthathaiya witũ nĩ ũhutĩtie kũhoya, kwĩruta, na gwĩcũrania. Tũkĩhoya, tũkoragwo tũkĩaranĩria na Ithe witũ wa igũrũ ũtwendete mũno. (Thab. 5:7) Tũgĩthoma Bibilia, tũkoragwo tũkĩĩruta “ũmenyo wĩgiĩ Ngai,” ũrĩa we Kĩhumo kĩa ũũgĩ wothe. (Thim. 2:1-5) Tũgĩĩcũrania, tũkoragwo tũgĩciria ũhoro wĩgiĩ ngumo njega cia Jehova, o hamwe na muoroto wake wa magegania gũtwerekera na kwerekera ũũmbi wothe. Ĩyo nĩyo njĩra ĩrĩa njega biũ ya kũhũthĩra mahinda maitũ! No nĩ atĩa tũngĩka nĩguo tũhũthĩre mahinda macio wega?

Ethaga handũ hahooreru ũkĩĩruta Bibilia (Rora kĩbungo gĩa 8-9)

8. Tũngĩĩruta atĩa kuumana na ũrĩa Jesu aahũthĩrire mahinda arĩ werũ-inĩ?

8 Kũngĩhoteka, ikara handũ hahooreru. Ta wĩcirie ũhoro wa Jesu. Atanambĩrĩria ũtungata wake gũkũ thĩ, aaikarire werũ-inĩ thikũ 40. (Luk. 4:1, 2) Arĩ kũndũ kũu kũhooreru, Jesu nĩ angĩahotire kũhoya na gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ wendi wa Ithe. Gwĩka ũguo nĩ gwateithirie Jesu kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa magerio marĩa angĩacemanirie namo. Ũngĩĩgerekania atĩa na kĩonereria kĩa Jesu? Angĩkorũo famĩlĩ yanyu nĩ ya andũ aingĩ, no ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ kuona handũ hahooreru kũu mũciĩ. Hĩndĩ ta ĩyo, no wethe handũ hahooreru nja ya mũciĩ. Ũguo nĩguo mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Julie ekaga rĩrĩa arenda kũhũthĩra mahinda akĩhoya Jehova. Marĩ na mũthuri wake maikaraga nyũmba ya rumu ĩmwe bũrũri-inĩ wa Faranja, na ndũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kuona mahinda angĩkorũo arĩ wiki gũtarĩ na inegene. Julie aaugire, “Kwoguo thiaga gũceeraceera kũndũ gwa kũhurũka o mũthenya nĩguo ngorũo ndĩ wiki, ndĩcũranie, na njarie na Jehova.”

9. O na gũtuĩka Jesu nĩ aarĩ na maũndũ maingĩ ma gwĩka-rĩ, oonanirie atĩa atĩ nĩ oonaga ũrata wake hamwe na Jehova ũrĩ wa bata?

9 Jesu aarĩ na maũndũ maingĩ ma gwĩka ũtũũro-inĩ. Hĩndĩ ya ũtungata wake arĩ gũkũ thĩ, andũ aingĩ nĩ maamũrũmagĩrĩra kuuma handũ hamwe nginya harĩa hangĩ na othe meendaga gũkorũo na mahinda nake. Hĩndĩ ĩmwe, “andũ othe a itũũra rĩu [maagomanĩte] mũrango-inĩ” nĩguo mamuone. O na kũrĩ ũguo, Jesu nĩ aatigĩrĩire atĩ nĩ arona mahinda ma kũrũmbũiya ũrata wake hamwe na Jehova. Rũcinĩ tene, eethire “kũndũ gũtaarĩ na andũ” nĩguo ahũthĩre mahinda hamwe na Jehova.—Mar. 1:32-35.

10-11. Kũringana na Mathayo 26:40, 41, nĩ ũtaaro ũrĩkũ Jesu aaheire arutwo ake mũgũnda-inĩ wa Gethisemane, no o meekire atĩa?

10 Jesu ningĩ nĩ eethire handũ hahooreru nĩguo ahote kũhoya na gwĩcũrania ũtukũ wake wa mũico gũkũ thĩ akĩrĩkia ũtungata wake. Oonire handũ hahooreru mũgũnda-inĩ wa Gethisemane. (Mat. 26:36) Hĩndĩ ĩyo, Jesu nĩ aaheire arutwo ake ũtaaro wa bata mũno wĩgiĩ mahoya.

11 Hihi gwathiire atĩa? Rĩrĩa maakinyire mũgũnda-inĩ wa Gethisemane, kwarĩ ũtukũ mũno, hihi thutha wa thaa thita cia ũtukũ. Jesu eerire arutwo ake ‘maikare meiguĩte,’ nake agĩthiĩ kũhoya. (Mat. 26:37-39) No rĩrĩa aahoyaga, arutwo magĩkoma. Jesu amakora makomete, akĩmeera o rĩngĩ: “Ikarai mwĩiguĩte na mũhoe mũtegũtigithĩria.” (Thoma Mathayo 26:40, 41.) Nĩ oonaga atĩ nĩ maarĩ na mĩtangĩko mĩingĩ na atĩ maarĩ anogu. Nĩ ũndũ wa ũcayanĩri, Jesu nĩ aataũkĩirũo atĩ “mwĩrĩ ndũrĩ hinya.” Jesu nĩ aathiire kũhoya maita mangĩ merĩ, no acoka aakoraga arutwo ake makomete handũ ha mahoe.—Mat. 26:42-45.

Ethaga mahinda ma kũhoya rĩrĩa ũtarĩ mũnogu mũno (Rora kĩbungo gĩa 12)

12. Tũngĩka atĩa rĩrĩa tũraigua tũgĩtangĩka mũno kana tũnogete mũno nginya tũkaremwo nĩ kũhoya?

12 Thuura ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire. Rĩmwe na rĩmwe no tũigue tũrĩ na mĩtangĩko mĩingĩ, kana tũnogete mũno nginya tũkaremwo nĩ kũhoya. Angĩkorũo wanaigua ũguo, ndũrĩ wiki. Ũngĩka atĩa hihi? Andũ arĩa mamenyerete kũhoya Jehova hwaĩ-inĩ biũ, nĩ monaga arĩ wega kũhoya gũtanatuka mũno, rĩrĩa matarĩ anogu. Angĩ nao nĩ monaga atĩ njĩra ĩrĩa megũikara nayo rĩrĩa marahoya nĩ ĩmateithagia kũiga meciria mao mahoya-inĩ. Ĩ rĩrĩa ũraigua ũgĩtangĩka mũno, kana ũkuĩte ngoro mũno nginya ũkaremwo nĩ kũhoya? Ĩraga Jehova ũrĩa ũraigua. No ũkorũo na ma atĩ Ithe witũ ũrĩ tha nĩ egũtaũkĩrũo nĩwe.—Thab. 139:4.

Wĩthemage kũrora ndũmĩrĩri hĩndĩ ya mĩcemanio (Rora kĩbungo gĩa 13-14)

13. Thimũ na indo ingĩ ta icio ingĩtũhĩngĩca atĩa rĩrĩa tũrahũthĩra mahinda hamwe na Jehova?

13 Wĩtheme maũndũ mangĩkũhĩngĩca rĩrĩa ũreruta. Makĩria ma kũhoya, nĩ kũrĩ njĩra ĩngĩ tũngĩkĩra nayo hinya ũrata witũ hamwe na Jehova. Kwĩruta Kiugo kĩa Ngai na gũthiĩ mĩcemanio ya kĩũngano o nakuo no gũtũteithie gũkuhĩrĩria Ngai makĩria. Hihi harĩ ũndũ ũngĩka nĩguo ũhũthĩre wega ihinda rĩaku rĩa kwĩruta kana rĩrĩa ũrĩ mĩcemanio-inĩ? Wĩyũrie ũũ, ‘Nĩ maũndũ marĩkũ mahĩngĩcaga rĩrĩa ndĩ mĩcemanio-inĩ kana rĩrĩa ndĩrageria kwĩruta?’ Hihi nĩ kũhũũrĩrũo thimũ kana kwamũkĩra ndũmĩrĩri thimũ-inĩ kana indo-inĩ ingĩ ta icio? Ũmũthĩ andũ bilioni nyingĩ marĩ na indo ta icio. Athuthuria amwe nĩ monete atĩ rĩmwe no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ kũiga meciria ũndũ-inĩ mũna angĩkorũo tũrĩ na thimũ hau hakuhĩ. Profesa ũmwe aaugire ũũ: “Ndũhotaga kũiga meciria maku ũndũ-inĩ ũrĩa ũreka. Meciria mathiaga kũndũ kũngĩ.” Tũtanambĩrĩria igomano, kaingĩ nĩ twĩragwo tũige mĩgambo ya thimũ kana indo ingĩ ta icio ũndũ itegũthumbũra andũ arĩa angĩ. Na githĩ to twĩke o ũguo rĩrĩa tũrĩ ithuiki nĩguo tũtigathumbũrũo nĩ thimũ citũ kana cioe mahinda maitũ hamwe na Jehova?

14. Kũringana na Afilipi 4:6, 7, Jehova angĩtũteithia atĩa gũkindĩria meciria?

14 Hoya Jehova agũteithie gũkindĩria meciria. Ũngĩona atĩ ndũrahota gũkindĩria meciria maku rĩrĩa ũreruta kana rĩrĩa ũrĩ mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano, hoya Jehova agũteithie. Ũngĩkorũo ũgĩtangĩka, no ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ kweheria mĩtangĩko na kũiga meciria harĩ maũndũ ma kĩĩroho, no nĩ ũndũ wa bata mũno gwĩka ũguo. Hoya ũheo thayũ ũrĩa ũngĩgitĩra to ngoro yaku tu, no nĩ nginya “ũhoti [waku] wa gwĩciria.”—Thoma Afilipi 4:6, 7.

KŨHŨTHĨRA MAHINDA HAMWE NA JEHOVA NĨ GŨTŨGUNAGA

15. Ũguni ũmwe wa kũhũthĩra mahinda hamwe na Jehova nĩ ũrĩkũ?

15 Ũngĩhũthagĩra mahinda kwaria na Jehova, kũmũthikĩrĩria, na gwĩciria ũhoro wake, nĩ ũrĩgunĩkaga mũno. Na njĩra irĩkũ? Wa mbere, nĩ ũrĩhotaga gũtua matua mega. Bibilia yugaga atĩ “mũndũ ũrĩa ũtwaranaga na andũ arĩa ogĩ nĩ arĩũhĩgaga.” (Thim. 13:20) Kwoguo o ũrĩa ũrahũthĩra mahinda na Jehova, o we Kĩhumo kĩa ũũgĩ, noguo ũrĩũhĩgaga. Nĩ ũrĩtaũkagĩrũo wega nĩ ũrĩa ũngĩmũkenia na ũrĩa ũngĩĩthema gũtua matua mekũmũtuurithia.

16. Kũhũthĩra mahinda hamwe na Jehova kũngĩtũteithia atĩa gũtuĩka arutani ega?

16 Wa kerĩ, nĩ ũgũtuĩka mũrutani mwega. Rĩrĩa tũreruta na mũndũ Bibilia, muoroto witũ ũrĩa mũnene nĩ kũmũteithia gũkuhĩrĩria Jehova. O ũrĩa tũrĩaranagĩria kaingĩ na Ithe witũ wa matu-inĩ, noguo wendo witũ harĩ we ũrĩkũraga na noguo tũrĩkoragwo twĩhaarĩirie gũteithia arutwo aitũ kũmwenda. Ta wĩcirie ũhoro wa kĩonereria kĩa Jesu. Aaragia ũhoro wa Ithe akĩhũthĩra ciugo njega ironania wendo, na ũndũ ũcio nĩ wateithirie arũmĩrĩri ake ehokeku kwenda Jehova o nao.—Joh. 17:25, 26.

17. Kũhoya na kwĩruta gũtũteithagia atĩa gwĩkĩra hinya wĩtĩkio witũ?

17 Wa gatatũ, wĩtĩkio waku nĩ ũrĩgĩaga na hinya makĩria. Gũthiaga atĩa rĩrĩa wahoya Ngai agũtongorie, akũũmĩrĩrie, kana agũteithie? Hĩndĩ ciothe rĩrĩa Jehova acokia mahoya maku, wĩtĩkio waku nĩ wongererekaga. (1 Joh. 5:15) Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ ũngĩgũteithia gwĩkĩra hinya wĩtĩkio waku? Nĩ kwĩruta Bibilia. Ririkana atĩ “wĩtĩkio uumanaga na ũndũ ũrĩa ũiguĩtwo.” (Rom. 10:17) No nĩgetha tũgĩe na wĩtĩkio mũrũmu, nĩ tũrabatara ũndũ ũngĩ makĩria ma kũgĩa na ũmenyo. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũcio?

18. Kĩonereria kĩa mwandĩki wa Thaburi kĩronania atĩa bata wa gwĩcũrania?

18 Nĩ tũrabatara gwĩcũrania maũndũ marĩa tũreruta. Ta wĩcirie ũhoro wa mwandĩki wa Thaburi ya 77. Nĩ aatangĩkaga tondũ eeciragia atĩ we hamwe na Aisiraeli arĩa angĩ nĩ maatiganĩirio nĩ Jehova. Mĩtangĩko ĩyo nĩ yatũmaga orũo nĩ toro. (Mũhari wa 2-8) Eekire atĩa? Eerire Jehova ũũ: “Nĩ ngwĩcũrania igũrũ rĩgiĩ mawĩko maku mothe na ndĩcũranie ũhoro wa maũndũ marĩa wĩkĩte.” (Mũhari wa 12) Hatarĩ nganja, mwandĩki ũcio wa Thaburi nĩ aaririkanaga maũndũ marĩa Jehova eekĩire andũ ake mahinda mahĩtũku, no nĩ ũndũ wa mĩtangĩko nĩ eeyũragia ũũ: “Ngai-rĩ, kaĩ ariganĩirũo kũiguanĩra tha, kana hihi marakara make nĩ matũmĩte tha ciake inyihe?” (Mũhari wa 9) Mwandĩki ũcio wa Thaburi nĩ eecũranirie ũhoro wĩgiĩ ciĩko cia Jehova na ũrĩa oonanĩtie ũcayanĩri na tha mbere ĩyo. (Mũhari wa 11) Maumĩrĩro maarĩ marĩkũ? Mwandĩki ũcio nĩ aagĩire na ma atĩ Jehova ndangĩatiganĩirie andũ ake. (Mũhari wa 15) Na njĩra o ta ĩyo, wĩtĩkio waku nĩ ũrĩgĩaga na hinya makĩria wecũrania maũndũ marĩa Jehova eekĩire andũ ake, na marĩa agwĩkĩire.

19. Tũrĩgunĩkaga na njĩra ĩrĩkũ ĩngĩ twahũthĩra mahinda hamwe na Jehova?

19 Wa kana, na wa bata makĩria, wendo waku harĩ Jehova nĩ ũrĩongererekaga. Gũkĩra ngumo ĩngĩ o yothe, wendo nĩ ũrĩgũteithagia gwathĩkĩra Jehova, kwĩima nĩguo ũmũkenie, na gũkirĩrĩria magerio. (Mat. 22:37-39; 1 Kor. 13:4, 7; 1 Joh. 5:3) Gũtirĩ kĩndũ gĩkĩrĩte kũgĩa na ũrata mwega na wa hakuhĩ hamwe na Jehova!—Thab. 63:1-8.

20. Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia kũhũthĩra wega mahinda maku na Jehova?

20 Ririkanaga atĩ ũthathaiya witũ nĩ ũhutĩtie kũhoya, kwĩruta, na gwĩcũrania. O ta Jesu, caragia kũndũ kũhooreru rĩrĩa ũrenda kũhũthĩra mahinda hamwe na Jehova. Wĩtheme maũndũ marĩa mangĩkũhĩngĩca. Hoya Jehova agũteithie gũkindĩria meciria rĩrĩa ũreka maũndũ ma kĩĩroho. Ũngĩhũthagĩra mahinda wega ihinda-inĩ rĩrĩ, Jehova nĩ agaakũrathima ũkenere ũtũũro tene na tene thĩinĩ wa thĩ njerũ ya Ngai.—Mar. 4:24.

RWĨMBO NA. 28 Gũtuĩka Mũrata wa Jehova

a Jehova nĩwe mũrata witũ ũrĩa mũnene. Nĩ tũkenagĩra ũrata witũ hamwe nake na nĩ twendaga kũmũmenya makĩria. Kũmenya mũndũ nĩ kuoyaga ihinda, na noguo nginya gũkũria ũrata hamwe na Jehova kũbataraga ihinda. Tondũ ũmũthĩ nĩ tũkoragwo na mĩhangʼo mĩingĩ ũtũũro-inĩ-rĩ, tũngĩetha mahinda atĩa ma gũkuhĩrĩria Ithe witũ wa igũrũ, na tũngĩgunĩka atĩa nĩ gwĩka ũguo?