“Rĩrĩa cousin yakwa aambĩrĩirie mbaara, ndamũnyitire ngingo ngĩambĩrĩria kũmũita. Ndeendaga kũmũũraga.”​—Paul.

“Ndĩ mũciĩ ndaarakaraga na ihenya o na hatarĩ na gĩtũmi kĩega. Ndaahũrithanagia indo ta metha na itĩ, indo cia ciana cia gũthaaka, na kĩndũ kĩngĩ o gĩothe ingĩonire.”​—Marco.

Ithuĩ no gũkorũo tũtiĩkaga maũndũ ta macio. No rĩmwe na rĩmwe, nĩ hakoragwo harĩ ũndũ mũritũ harĩ ithuothe kwĩgirĩrĩria. Gĩtũmi kĩnene nĩ tondũ nĩ twagaire mehia kuuma kũrĩ mũndũ wa mbere, Adamu. (Rom. 5:12) O ta Paul na Marco, andũ amwe nĩ maremagwo kũgirĩrĩria marakara mao. Andũ angĩ nao nĩ maremagwo kũgirĩrĩria meciria mao. No mahũthĩre mahinda maingĩ magĩĩciria ũhoro wĩgiĩ maũndũ marĩa metigĩrĩte, kana marĩa mamoragaga ngoro. Angĩ nao nĩ maritũhagĩrũo kwĩgirĩrĩria ngomanio itagĩrĩire, kũnyua njohi gũkĩria gĩthimi, kana kũhũthĩra ndawa cia kũrebia.

Andũ arĩa magaga kũgirĩrĩria mwĩcirĩrie, merirĩria, na ciĩko ciao no mathũkie ũtũũro wao. Ĩndĩ no twĩtheme ũndũ ũcio. Na njĩra ĩrĩkũ? Na njĩra ya gũkũria ngumo ya kwĩgirĩrĩria. Nĩguo tũhote gũkũria ngumo ĩyo, tũkwarĩrĩria ciũria ithatũ: (1) Kwĩgirĩrĩria nĩ kĩĩ? (2) Ngumo ĩyo nĩ ya bata nĩkĩ? (3) Tũngĩkũria ngumo ĩyo atĩa ĩrĩa nĩ ĩmwe ya “maciaro ma roho”? (Gal. 5:22, 23) Nĩ tũgũcoka tuone ũrĩa tũngĩka hĩndĩ ĩrĩa twaremwo kuonania ngumo ya kwĩgirĩrĩria.

Mũndũ ũrĩ na ngumo ya kwĩgirĩrĩria ndekaga ũndũ o wothe ũrĩa araigua akĩenda gwĩka. Handũ ha ũguo, nĩ aregaga kwaria kana gwĩka ũndũ ũtarakenia Ngai.

Jesu nĩ aatuonirie ũrĩa mũndũ gũkorũo arĩ na ngumo ya kwĩgirĩrĩria kuugĩte. Bibilia yugaga: “Rĩrĩa aarumagwo ndaarumanire. Rĩrĩa aanyamarĩkaga, ndeehĩtanagĩra, ĩndĩ eeneanire kũrĩ Ũrĩa ũtuanagĩra na njĩra ya ũthingu.” (1 Pet. 2:23) Jesu nĩ eegirĩrĩirie na njĩra ĩyo hĩndĩ ĩrĩa aanyũrũragio nĩ andũ acuurĩtio mũtĩ-inĩ wa kũnyarirĩrũo. (Mat. 27:39-44) Mbere ĩyo, nĩ eegirĩrĩirie na njĩra nene hĩndĩ ĩrĩa atongoria a ndini maageragia kũmũtega na mĩario nĩguo oige ũndũ ũtagĩrĩire. (Mat. 22:15-22) Ningĩ Jesu nĩ aatũigĩire kĩonereria kĩega hĩndĩ ĩrĩa Ayahudi maarĩ na marakara mooire mahiga makĩenda kũmũhũũra namo. Handũ ha kwĩrĩhĩria, “Jesu akĩĩhitha na akiuma hekarũ-inĩ.”​—Joh. 8:57-59.

Hihi no tũhote kwĩgerekania na Jesu? No tũhote kwĩgerekania nake na gĩkĩro kĩigana ũna. Mũtũmwo Petero aandĩkire ũũ: “Kristo . . . nĩ aanyarirĩkire nĩ ũndũ wanyu, akĩmũtigĩra kĩonereria nĩguo mwĩrutanagĩrie biũ kũrũmĩrĩra makinya make.” (1 Pet. 2:21) O na gũtuĩka tũtirĩ akinyanĩru, no tũhote kwĩgerekania na Jesu tũngĩĩrutanĩria biũ kuonania ngumo ya kwĩgirĩrĩria. Gwĩka ũguo nĩ kwa bata nĩkĩ?

Nĩgetha twĩtĩkĩrĩke nĩ Jehova, no mũhaka tũkorũo na ngumo ya kwĩgirĩrĩria. O na angĩkorũo tũtungatĩire Jehova kwa ihinda iraihu, no tũthũkie ũrata witũ hamwe nake tũngĩaga kwĩgirĩrĩria maũndũ marĩa tũreka na marĩa tũroiga.

Ta wĩcirie ũhoro wa Musa, ũrĩa hĩndĩ ĩyo “nĩwe warĩ mũndũ ũrĩa mũhooreri mũno gũkĩra andũ othe thĩinĩ wa thĩ.” (Ndar. 12:3) O na gũtuĩka kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ Musa nĩ aakirĩrĩirie Aisiraeli arĩa maaikaraga magĩtetaga, mũthenya ũmwe nĩ aagire kwĩgirĩrĩria. Nĩ aarakarire rĩrĩa maatetire o rĩngĩ nĩ ũndũ wa kwaga maĩ. Aarĩirie andũ arĩ na marakara akĩmeera ũũ: “Rĩu ta thikĩrĩriai inyuĩ aremi aya! Kaĩ arĩ o mũhaka tũmũrutĩre maĩ ihiga-inĩ rĩrĩ?”​—Ndar. 20:2-11.

Musa nĩ aagire kwĩgirĩrĩria. Nĩ aagire kũgoocithia Jehova arĩ we Kĩhumo kĩa maĩ macio moonekire na njĩra ya kĩama. (Thab. 106:32, 33) Nĩ ũndũ ũcio, Jehova ndaarekire aingĩre Bũrũri-inĩ wa Kĩĩranĩro. (Ndar. 20:12) No kũhoteke kuuma hĩndĩ ĩyo nginya rĩrĩa aakuire, Musa nĩ eeriraga nĩ ũndũ wa mũthenya ũcio aagire kwĩgirĩrĩria.​—Gũcok. 3:23-27.

Tũreruta atĩa? O na angĩkorũo tũkoretwo ũhoro-inĩ wa ma kwa ihinda iraihu, tũtiagĩrĩirũo kwaria na njĩra ĩtarĩ ya gĩtĩo hĩndĩ ĩrĩa tũrarĩria mũndũ ũtũrakarĩtie kana mũndũ ũrabatara kũrũngwo. (Ef. 4:32; Kol. 3:12) O ũrĩa mũndũ arakũra, kaingĩ noguo ũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kwaga wetereri. No ririkanaga Musa. Tũtingĩenda gũthũkia rĩĩtwa rĩega rĩrĩa tũthondekete kwa ihinda iraihu, nĩ ũndũ wa kwaga kwĩgirĩrĩria. Tũngĩka atĩa tũkũrie ngumo ĩno ya bata?

Hoyaga ũheo roho mũtheru. Nĩkĩ? Tondũ ngumo ya kwĩgirĩrĩria nĩ ĩmwe ya maciaro ma roho mũtheru wa Ngai, na Jehova nĩ aheaga arĩa mamũhoyaga roho ũcio. (Luk. 11:13) Jehova no ahũthĩre roho wake gũtũhe hinya ũrĩa tũrabatara nĩguo tuonanie ngumo ĩyo. (Afil. 4:13) Ningĩ no atũteithie gũkũria maciaro macio mangĩ ma roho, ta ngumo ya wendo, na ũndũ ũcio no ũtũteithie gwĩkĩra hinya ngumo itũ ya kwĩgirĩrĩria.​—1 Kor. 13:5.

Wĩtheme maũndũ marĩa mangĩtũma ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ kwĩgirĩrĩria. Kwa ngerekano, wĩthemage website cia Intaneti na maũndũ ma gwĩkenia marĩa maronania maũndũ matagĩrĩire. (Ef. 5:3, 4) Twagĩrĩirũo gwĩthema ũndũ o wothe ũngĩtũma twĩke ũndũ ũtagĩrĩire. (Thim. 22:3; 1 Kor. 6:12) Kwa ngerekano, mũndũ wonaga no  aingĩre ngomanio-inĩ itagĩrĩire na njĩra hũthũ, no atue itua rĩa gwĩthema biũ thenema na mabuku wa wendo.

Ti ũndũ mũhũthũ kũrũmĩrĩra ũtaaro ũcio. O na kũrĩ ũguo, tũngĩĩrutanĩria biũ, Jehova no atũhe hinya ũrĩa tũrabatara nĩguo tũhote kwĩgirĩrĩria. (2 Pet. 1:5-8) Nĩ arĩtũteithagia kũgirĩrĩria meciria, mĩario, na ciĩko citũ. Ũndũ ũcio no ũhoteke tondũ Paul na Marco arĩa mekũgwetetwo kĩambĩrĩria-inĩ, nĩ maahotire kũgiragĩrĩria marakara mao. Ningĩ ta wĩcirie ũhoro wĩgiĩ mũrũ wa Ithe witũ waremagwo kũgirĩrĩria marakara make agĩtwarithia ngaari nginya akanegenania na ndereba arĩa angĩ. Eekire atĩa? Ooigire ũũ: “Nĩ ndaahoyaga mũno o mũthenya. Nĩ ndaathomire icunjĩ iria ciaragĩrĩria ngumo ya kwĩgirĩrĩria, na ngĩiga meciria-inĩ maandĩko marĩa mangĩndeithia. O na gũtuĩka nĩ ngoretwo ngĩĩrutanĩria kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, o mũthenya nĩ ndĩĩririkanagia bata wa gũikara hooreire. Ningĩ rĩrĩa ndĩrathiĩ handũ, nyumaga mũciĩ tene, nĩgetha ndigakorũo ndeng’eretio nĩ mathaa.”

Rĩmwe na rĩmwe no tũremwo kuonania ngumo ya kwĩgirĩrĩria. Rĩrĩa gwathiĩ ũguo, no tuone arĩ ũndũ mũritũ kwĩra Jehova ũndũ ũcio kũgerera mahoya. No hĩndĩ ta ĩyo nĩrĩo twagĩrĩirũo kũhoya o na makĩria. Nĩ ũndũ ũcio, hoyaga Jehova o rĩo. Mũhoyage ũkamwĩra akuohere na agũteithie, na ũkerutanĩria kwaga gũcokera ihĩtia rĩu rĩngĩ. (Thab. 51:9-11) Jehova ndangĩaga gũthikĩrĩria ihoya rĩaku rĩa kuuma ngoro. (Thab. 102:17) Mũtũmwo Johana nĩ atũririkanagia atĩ thakame ya Mũrũ wa Ngai “nĩ ĩtũtheragia mehia mothe.” (1 Joh. 1:7; 2:1; Thab. 86:5) Ririkanaga atĩ Jehova erĩte ndungata ciake ciohanagĩre hingo ciothe. Kwoguo no tũkorũo na ma atĩ o nake nĩ arĩtuohagĩra.​—Mat. 18:21, 22; Kol. 3:13.

Jehova nĩ aarakarire rĩrĩa Musa aagire kwĩgirĩrĩria werũ-inĩ. O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aamuoheire. Ningĩ Kiugo kĩa Ngai kĩaragia ũhoro wa Musa arĩ kĩonereria kĩega kĩa wĩtĩkio. (Gũcok. 34:10; Ahib. 11:24-28) O na gũtuĩka Jehova ndaarekire Musa aingĩre Bũrũri-inĩ wa Kĩĩranĩro, nĩ akaamwĩtĩkĩria thĩinĩ wa Paradiso gũkũ thĩ, arĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũtũũra tene na tene. O na ithuĩ no tũkorũo na kĩĩrĩgĩrĩro o ta kĩu tũngĩthiĩ na mbere kwĩrutanĩria gũkũria ngumo ya kwĩgirĩrĩria.—1 Kor. 9:25.