O ŨMWE witũ endaga arĩa angĩ mamuone arĩ mũndũ mwega. O na kũrĩ ũguo, ti ũndũ mũhũthũ kuonania ngumo ya wega mahinda-inĩ maya. Andũ aingĩ nĩ arĩa “matendete maũndũ mega.” (2 Tim. 3:3) Nĩo meigagĩra ithimi cia wega na ũũru, na kwoguo nĩ ta makoragwo makiuga “ũndũ mwega nĩ mũũru na ũndũ mũũru nĩ mwega.” (Isa. 5:20) Ningĩ no ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ kuonania ngumo ĩyo nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa twanacemania namo na kwaga gũkinyanĩra gwitũ. Kwoguo no tũigue ta mwarĩ wa Ithe witũ Anne, * ũrĩa o na gũtuĩka nĩ atungatĩire Jehova kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ ooigire ũũ: “Ũkoragwo ũrĩ ũndũ mũritũ harĩ niĩ gwĩtĩkia atĩ no nduĩke mũndũ mwega.”

Ũndũ ũrĩa mwega nĩ atĩ ithuothe no tũhote gũkũria ngumo ya wega. Ngumo ya wega nĩ maciaro ma roho mũtheru wa Ngai, na roho ũcio nĩ ũrĩ hinya gũkĩra ũgucania o wothe wa thĩ kana andũ arĩa matũthiũrũrũkĩirie, o na kana kwaga gũkinyanĩra gwitũ na maũndũ marĩa twanagerera. Reke tuone ngumo ya wega nĩ kĩĩ, na twĩrute ũrĩa tũngĩonania ngumo ĩyo wega makĩria.

Na njĩra nguhĩ, wega nĩ kuuga kĩndũ gĩtarĩ kĩũru kana gĩtarĩ gĩthũku. Mũndũ mwega akoragwo na mĩtugo mĩega na hingo ciothe ekaga maũndũ marĩa magĩrĩire. Mũndũ ũrĩ na ngumo ya wega hingo ciothe acaragia njĩra cia gũteithia arĩa angĩ na kũmekĩra maũndũ mega.

No kũhoteke wanona andũ amwe mekagĩra andũ a famĩlĩ na arata maũndũ mega, no hihi acio tu no o twagĩrĩirũo kuonia ngumo ya wega? Ũhoro wa ma nĩ atĩ gũtirĩ mũndũ ũngĩhota kuonania ngumo ya wega na njĩra nginyanĩru tondũ Bibilia yugaga, “gũtirĩ mũndũ mũthingu thĩinĩ wa thĩ wĩkaga o maũndũ mega hingo ciothe na akaga kwĩhia o na rĩ.” (Koh. 7:20) Mũtũmwo Paulo ooigire ũũ cara-rũkũ: “Nĩ njũĩ atĩ thĩinĩ wakwa, ũguo nĩ kuuga thĩinĩ wa mwĩrĩ wakwa, gũtirĩ ũndũ o na ũmwe mwega ũikaraga kuo.” (Rom. 7:18) Angĩkorũo nĩ tũrenda gũkũria ngumo ĩyo-rĩ, na githĩ ti wega twĩrute kuuma kũrĩ Jehova o we Kĩhumo kĩa ngumo ĩyo ya wega?

Jehova nĩ aigĩte gĩthimi kĩa maũndũ marĩa mega. Bibilia yugaga ũũ igũrũ rĩgiĩ Jehova: “Wee ũrĩ mwega na mawĩra maku o namo nĩ mega. Nduta mawatho maku.” (Thab. 119:68) Reke twarĩrĩrie maũndũ macio merĩ magwetwo mũhari-inĩ ũcio megiĩ wega wa Jehova.

Jehova nĩ mwega. Wega wa Jehova nĩ mũingĩ ũũ atĩ gũtirĩ ũndũ o na ũmwe angĩka atekuonania ngumo ĩyo. Ta wĩcirie ũrĩa gwathiire thutha wa Jehova kwĩra Musa ciugo ici: “Nĩ ngũtũma wega wakwa wothe ũhĩtũkĩre mbere ya ũthiũ waku.” Rĩrĩa riri wa Jehova wahĩtũkaga, o hamwe na ngumo yake ya wega, Musa nĩ aaiguire ciugo ici: “Jehova, Jehova, Ngai mũigua tha na mũcayanĩri, ndahiũhaga kũrakara na nĩ aiyũirũo nĩ wendo mwĩhokeku na ũhoro wa ma, onanagia wendo mwĩhokeku harĩ andũ ngiri nyingĩ, akohanĩra mahĩtia o na mehia, no gũtirĩ hĩndĩ akaga kũherithia ũrĩa wĩhĩtie.” (Tham. 33:19; 34:6, 7) Ũndũ ũcio nĩ ũratũteithia gũtaũkĩrũo atĩ Jehova onanagia ngumo ya wega maũndũ-inĩ make mothe. O na gũtuĩka Jesu nĩwe mũndũ ũrĩa wanonania ngumo ya  wega na gĩkĩro kĩnene makĩria, ooigire ũũ: “Gũtirĩ o na ũmwe mwega, tiga Ngai.”—Luk. 18:19.

Mawĩra ma Jehova nĩ mega. Maũndũ mothe marĩa Jehova ekaga nĩ monanagia atĩ nĩ mwega. Bibilia yugaga, “Jehova nĩ mwega harĩ andũ othe, na tha ciake nĩ cionekaga mawĩra-inĩ make mothe.” (Thab. 145:9) Jehova onanagia ngumo ya wega atarĩ na mũthutũkanio, tondũ nĩ aheaga andũ othe muoyo na indo iria marabatara nĩguo mathiĩ na mbere gũtũũra. (Atũm. 14:17) Ningĩ Jehova nĩ atuonagia wega wake na njĩra ya gũtuohera. Mwandĩki wa thaburi aandĩkire ũũ: “Wee Jehova ũrĩ mwega na ũkoragwo wĩhaarĩirie kuohanĩra.” (Thab. 86:5) Twagĩrĩirũo gũkoragwo na ma atĩ “gũtirĩ ũndũ o na ũmwe mwega Jehova angĩima arĩa makoragwo na wĩkindĩru.”—Thab. 84:11.

Tondũ tũmbĩtwo na mũhianĩre wa Ngai, no tũhote gũkorũo tũrĩ andũ ega na gwĩkĩra andũ maũndũ mega. (Kĩam. 1:27) O na kũrĩ ũguo, Kiugo kĩa Ngai kĩraga ndungata ciake ũũ: “Mwĩrutei gwĩka maũndũ mega.” (Isa. 1:17) No rĩrĩ, tũngĩĩruta atĩa gwĩkaga maũndũ mega? Reke twarĩrĩrie maũndũ matatũ.

Wa mbere, twagĩrĩirũo kũhoya tũheo roho mũtheru, roho ũcio no ũteithie Akristiano gũkũria ngumo ya wega na njĩra ĩretĩkĩrĩka nĩ Ngai. (Gal. 5:22) Roho wa Ngai no ũtũteithie kwenda maũndũ marĩa mega na gũthũũra marĩa moru. (Rom. 12:9) O na Bibilia nĩ yonanĩtie atĩ Jehova no atũteithie ‘twĩhande wega ũhoro-inĩ wĩgiĩ ciĩko na ciugo ciothe njega.’—2 Thes. 2:16, 17.

Wa kerĩ, no mũhaka tũthomage Kiugo kĩa Ngai kĩrĩa gĩtongoretio nĩ roho. Rĩrĩa tũreka ũguo, Jehova nĩ arĩtũrutaga “njĩra yothe ya maũndũ marĩa mega” na agatũhaarĩria “nĩ ũndũ wa wĩra wothe mwega.” (Thim. 2:9; 2 Tim. 3:17) Gũthoma na njĩra ta ĩyo na gwĩcũrania nĩ kũrĩiyũragia ngoro citũ na maũndũ mega megiĩ Ngai na wendi wake. Na njĩra ĩyo tũkongerera mũthithũ tũngĩhũthĩra hĩndĩ ĩngĩ.—Luk. 6:45; Ef. 5:9.

Wa gatatũ, twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria biũ ‘kwĩgerekania na ũndũ ũrĩa mwega.’ (3 Joh. 11) Bibilia ĩrĩ na cionereria tũngĩĩgerekania nacio. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ Jehova na Jesu nĩo cionereria iria njega biũ. No ningĩ no twarĩrĩrie andũ angĩ mooĩkaine nĩ ũndũ wa gũkorũo na ngumo ĩyo ya wega. Andũ erĩ tũngĩciria ũhoro wao nĩ Tabitha na Baranaba. (Atũm. 9:36; 11:22-24) No ũgunĩke ũngĩthuthuria ũhoro wao ũkĩroraga maũndũ marĩa meekire nĩguo mateithie andũ arĩa angĩ. Geria gwĩciria ũrĩa ũngĩka nĩguo ũteithie andũ amwe thĩinĩ wa famĩlĩ yanyu kana kĩũngano-inĩ. Ningĩ geria kũrora ũrĩa andũ acio erĩ maagunĩkire nĩ ũndũ wa kuonia arĩa angĩ ngumo ya wega. O nawe nĩ ũkũgunĩka.

Ningĩ no twĩcirie ũhoro wa andũ arĩa monanagia ngumo ya wega mahinda-inĩ maya. Kwa ngerekano,  ta wĩcirie ũhoro wa athuri a kĩũngano. Nĩ ‘mendete maũndũ mega,’ na nĩ marutaga wĩra na kĩyo. Ningĩ ta wĩcirie ũhoro wa aarĩ a Ithe witũ ehokeku arĩa makoragwo marĩ “arutani a maũndũ marĩa mega” kũgerera ciugo na ciĩko ciao. (Tit. 1:8; 2:3) Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Roslyn ooigire ũũ: “Mũrata wakwa ũmwe nĩ oyaga ikinya rĩa gũteithia na gwĩkĩra andũ arĩa angĩ ngoro thĩinĩ wa kĩũngano. Nĩ eciragia ũhoro wĩgiĩ maũndũ marĩa arĩa angĩ maragerera na akamahe iheo kana akamateithia na njĩra itiganĩte. Ndĩmuonaga arĩ mũndũ ũrĩ na ngumo ya wega.”

Jehova ekĩraga andũ ake ngoro ‘macaragie ũndũ ũrĩa mwega.’ (Amos 5:14) Gwĩka ũguo, to gũtũma gũtũmaga twende ithimi ciake no nĩ gũtũteithagia nginya kwenda gwĩka maũndũ marĩa mega.

Tũtiagĩrĩire gwĩciria atĩ nĩguo tuonie andũ ngumo ya wega no mũhaka tũmekĩre maũndũ manene kana tũmahe iheo cia goro. Kwa ngerekano-rĩ, nĩguo mũmera ũkũre, ndũitagĩrĩrio maĩ maingĩ o riita rĩmwe tu, no ũitagĩrĩrio maĩ manini manini maita maingĩ. Na njĩra o ta ĩyo, nĩ tũrĩonanagia ngumo ya wega rĩrĩa tweka ciĩko nini maita maingĩ cia gũteithia andũ.

Bibilia ĩtwĩkĩraga ngoro tũkoragwo ‘twĩhaarĩirie’ gwĩkaga maũndũ mega. (2 Tim. 2:21; Tit. 3:1) Tũngĩikara tũgĩĩciragia maũndũ marĩa arĩa angĩ maragerera, no tuone ũrĩa tũngĩteithia mũndũ ũngĩ ‘tũmwĩke maũndũ mega, nĩguo tũmwake.’ (Rom. 15:2) No twĩke ũguo na njĩra ya kũmũgaĩra kĩrĩa tũrĩ nakĩo. (Thim. 3:27) No tũnyite mũndũ ũgeni tũrĩanĩre nake kĩndũ kĩnini kana tũgĩe na ihinda rĩa gwĩkĩrana ngoro. Tũngĩmenya mũndũ nĩ mũrũaru, no tũmũtũmĩre marũa, tũmũceerere kana tũmũhũũrĩre thimũ. Hatarĩ nganja no tuone mĩeke mĩingĩ ya kwaria ‘maũndũ o marĩa mega ma gwaka andũ arĩa angĩ kũringana na bata ũrĩa ũngĩkorũo ho, nĩguo tũgunage arĩa marĩtũiguaga.’—Ef. 4:29.

O ta Jehova, twendaga gwĩkĩra andũ othe maũndũ mega. Kwoguo twĩkagĩra andũ othe wega tũtarĩ na mũthutũkanio. Njĩra ĩmwe ya bata twĩkaga ũguo nayo nĩ kũhunjĩria andũ othe ũhoro mwega wa Ũthamaki. O ta ũrĩa Jesu aatwathire, twĩrutanagĩria gwĩka andũ othe wega nginya arĩa matũthũire. (Luk. 6:27) Gũtirĩ hĩndĩ mũndũ angĩonwo ahĩtĩtie nĩ ũndũ wa gwĩkĩra andũ arĩa angĩ maũndũ mega na ma ũtugi, tondũ “gũtirĩ watho ũgirĩtie maũndũ ta macio.” (Gal. 5:22, 23) Tũngĩkaga maũndũ mega o na rĩrĩa tũrekwo maũndũ moru kana rĩrĩa tũragerera magerio-inĩ, no tũgucĩrĩrie andũ ũhoro-inĩ wa ma na tũgoocithie Ngai.—1 Pet. 3:16, 17.

Bibilia yugaga ũũ: “Mũndũ ũrĩa mwega nĩ agĩaga na ngerenwa ya maũndũ marĩa ekaga.” (Thim. 14:14) Ngerenwa imwe iria mũndũ angĩgĩa nacio nĩ irĩkũ? Rĩrĩa twekĩra andũ maũndũ mega, o nao no kũhoteke matwĩke maũndũ mega. (Thim. 14:22) O na mangĩaga gwĩka ũguo, tũngĩthiĩ na mbere kũmekĩra maũndũ mega, hihi no macenjie mwerekera wao na mahũthahũthie ngoro.—Rom. 12:20, kohoro ka magũrũ-inĩ.

Andũ aingĩ nĩ moigaga atĩ nĩ magunĩkĩte nĩ ũndũ wa gwĩka maũndũ mega na gũtigana na maũndũ moru. Ta wĩcirie ũhoro wa Nancy. Ooigire ũũ: “Ndakũrire ndĩ mũndũ ũtarĩ kĩhaarĩro, mwaganu, na ũtarĩ gĩtĩo. O na kũrĩ ũguo, o ũrĩa ndeerutaga maũndũ marĩa Ngai endete na ngĩambĩrĩria kũmathĩkĩra, nĩ ndambĩrĩirie kũgĩa na gĩkeno makĩria. Rĩu ngoragwo ndĩ mũndũ wĩheete gĩtĩo.”

Ũndũ ũrĩa mũnene ũtũmaga tũkũrie ngumo ya wega nĩ tondũ tweka ũguo Jehova nĩ akenaga. O na andũ aingĩ mangĩaga kuona ũrĩa tũreka, Jehova nĩ onaga. Nĩ amenyaga ũndũ o wothe mwega tũreka na ũrĩa tũreciria. (Ef. 6:7, 8) Atũheaga ngerenwa na njĩra ĩrĩkũ? Bibilia yugaga: “Mũndũ mwega nĩ etĩkĩrĩkaga nĩ Jehova.” (Thim. 12:2) Kĩrekei tũthiĩ na mbere gũkũria ngumo ya wega. Jehova nĩ eranĩire “riri, gĩtĩo, na thayũ kũrĩ mũndũ o wothe wĩkaga maũndũ mega.”—Rom. 2:10.