1. Adamu na Hawa maateire maũndũ marĩkũ, na moimĩrĩro maarĩ marĩkũ?

ŨGWĨCIRIA nũũ wagĩrĩire kũiga ithimi cia wega na ũũru? Rĩrĩa Adamu na Hawa maarĩire maciaro ma mũtĩ ũrĩa wa kũmenyithania wega na ũũru, moonanirie wega ũndũ ũyũ: Atĩ matiehokete Jehova na ithimi ciake. Maathuurire kwĩigĩra ithimi ciao ene ciĩgiĩ wega na ũũru. (Kĩam. 3:22) No rĩrĩ, ta wĩcirie maũndũ marĩa maateire. Nĩ maateire ũrata wao hamwe na Jehova. Ningĩ nĩ maateire mweke wa gũtũũra tene na tene, na makĩrehera ciana ciao mehia na gĩkuũ. (Rom. 5:12) Itua rĩa Adamu na Hawa rĩarehire mathĩna manene.

2-3. (a) Mũethiopia eekire atĩa rĩrĩa Filipu aamũhunjĩirie? (b) Tũgĩaga na irathimo irĩkũ twabatithio? Nĩ ciũria irĩkũ tũkwarĩrĩria?

² Ta ringithania ũrĩa Adamu na Hawa meekire na ũrĩa Mũethiopia eekire rĩrĩa aahunjĩirio nĩ Filipu. Mũethiopia ũcio nĩ oonanirie ngatho nyingĩ nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa Jehova na Jesu maamwĩkĩire nginya akĩbatithio o rĩo. (Atũm. 8:34-38) Rĩrĩa tweyamũrĩra Ngai na tũkabatithio o ta Mũethiopia ũcio, harĩ ũndũ tuonanagia. Tuonanagia atĩ tũrĩ na ngatho nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa Jehova na Jesu matwĩkĩire. Ningĩ nĩ tuonanagia atĩ nĩ twĩhokete Jehova na nĩ tũĩ atĩ nĩwe wagĩrĩire kũiga ithimi ciĩgiĩ wega na ũũru.

³ Ta wĩcirie irathimo iria tuonaga nĩ ũndũ wa gũtungatĩra Jehova! Kĩrathimo kĩmwe nĩ atĩ tũrĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũkaaheo maũndũ marĩa mothe Adamu na Hawa maateire, na nĩ hamwe na muoyo wa tene na tene. Tondũ wa gũkorũo na wĩtĩkio harĩ Jesu Kristo, Jehova nĩ atuohagĩra mahĩtia maitũ  na agatũteithia kũgĩa na thamiri theru. (Mat. 20:28; Atũm. 10:43) Ningĩ nĩ tũtuĩkaga a famĩlĩ ya Jehova ya ndungata ciĩtĩkĩrĩkĩte nĩwe, na tũkagĩa na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa magegania. (Joh. 10:14-16; Rom. 8:20, 21) O na marĩ na irathimo nyingĩ ũguo, amwe arĩa mamenyete Jehova nĩ mahindaga kũrũmĩrĩra kĩonereria kĩa Mũethiopia. Hihi nĩ moritũ marĩkũ magiragia mabatithio? Na mangĩtooria moritũ macio atĩa?

4-5. Mwanake ũmwe wĩtagwo Avery na mũirĩtu ũmwe wĩtagwo Hannah maahiũranagia na moritũ marĩkũ?

⁴ Kwaga ũmĩrĩru. Mwanake ũmwe wĩtagwo Avery aarerirũo nĩ aciari Aira a Jehova. Ithe nĩ arĩ ngumo njega ya kũrũmbũiya ciana ciake na nĩ mũthuri wa kĩũngano ũrĩ kĩyo. O na kũrĩ ũguo, Avery nĩ aahindaga kũbatithio. Nĩkĩ? Ooigire ũũ: “Ndonaga ta itangĩhota kũgĩa na ngumo njega ta cia baba.” Ningĩ Avery oonaga ta atangĩhota kũhingia maũndũ marĩa angĩehokeirũo thutha wa kũbatithio. Ooigire ũũ: “Nĩ ndetigagĩra ndikerũo hoithie mbere ya andũ, ndute mĩario, kana ndongorie mũcemanio wa gũthiĩ kũhunjia.”

⁵ Mũirĩtu ũmwe wĩtagwo Hannah wa mĩaka 18 aarĩ na thĩna wa kwĩigua atagĩrĩire. Aarerirũo nĩ aciari Aira a Jehova. O na kũrĩ ũguo, Hannah no eeĩkagĩrĩra nganja kana no ahote gũtũũra kũringana na ithimi cia Jehova. Nĩkĩ? Tondũ eeyonaga atarĩ wa bata. Kũrĩ hĩndĩ aaiguaga ũũru mũno nginya akeguraria akĩendaga, na ũndũ ũcio ũgathũkia maũndũ makĩria. Ooigire ũũ: “Ndirĩ mũndũ nderire o na aciari akwa ũrĩa ndekaga, na ndonaga ta Jehova atangĩnyenda nĩ ũndũ wa maũndũ macio ndeĩkaga.”

6. Nĩ ũndũ ũrĩkũ watũmaga Vanessa ahinde kũbatithio?

⁶ Arata. Vanessa ũrĩa ũrĩ na mĩaka 22 ooigire ũũ: “Ndaarĩ na mũrata mwega mũno twamenyanĩte kwa ihinda rĩa mĩaka ta ikũmi.” O na kũrĩ ũguo, mũrata ũcio wa Vanessa ndaamũteithagia gũkinyĩra muoroto wake wa kũbatithio. Ũndũ ũcio nĩ watũmaga Vanessa aigue ũũru na ooigire ũũ: “Ndihotaga gũthondeka arata na ihenya, na nĩ ndetigagĩra atĩ ingĩaniinire ũrata ũcio, ndingĩahotire kũgĩa na mũrata ũngĩ wa hakuhĩ.”

7. Mũirĩtu wĩtagwo Makayla eetigagĩra ũndũ ũrĩkũ, na nĩkĩ?

⁷ Gwĩtigĩra kũgũa mehia-inĩ. Mũirĩtu ũmwe wĩtagwo Makayla aarĩ na mĩaka ĩtano rĩrĩa mũrũ wa nyina eeheririo kĩũngano-inĩ. Agĩkũra nĩ oonire ũrĩa ciĩko cia mũrũ wa nyina ciaturithirie aciari ao. Makayla ooigire ũũ: “Nĩ ndetigagĩra tondũ ndonaga ta ndabatithio ngũcoka njĩke mehia,  njeherio kĩũngano-inĩ, na ndũme aciari akwa matuurũo o na makĩria.”

8. Mwanake ũmwe wĩtagwo Miles eetigagĩra ũndũ ũrĩkũ?

⁸ Gwĩtigĩra gũũkĩrĩrũo. Ithe wa mwanake wĩtagwo Miles na nyina mũmũreri nĩ Aira a Jehova, no nyina mũmũciari ti Mũira wa Jehova. Miles ooigire ũũ: “Twaikaranirie na mami mĩaka 18, na nĩ ndetigagĩra kũmwĩra atĩ nĩ ndĩrenda kũbatithio. Nĩ ndonete ũrĩa aaiguire ũũru baba atuĩka Mũira wa Jehova. Nĩ ndetigagĩra ndakae kũndehera thĩna.”

9. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũgwĩkĩka thutha wa kwĩruta ũhoro wĩgiĩ wetereri na wendo wa Jehova?

⁹ Adamu na Hawa maathuurire kwaga gũtungatĩra Jehova tondũ matiakũririe wendo mũrũmu kũmwerekera. O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aametĩkĩririe gũthiĩ na mbere gũtũũra nginya makĩgĩa ciana na akĩmetĩkĩria kwĩigĩra o ene ithimi iria mangĩarũmĩrĩire gũcirera. Thutha wa kahinda kanini moimĩrĩro ma itua rĩa Adamu na Hawa rĩa kwenda kwĩyatha mategũtongorio nĩ Jehova nĩ moonanirie wega atĩ itua rĩao rĩarĩ rĩa ũrimũ. Mũrũ wao ũrĩa mũkũrũ nĩ ooragire mũrũ wa nyina ũtaarĩ na mahĩtia, na thutha wa ihinda thĩ ĩkĩiyũra mwĩyendo na ũhinya. (Kĩam. 4:8; 6:11-13) O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aarĩ na njĩra ya kũhonokia njiarũa ciothe cia Adamu na Hawa iria ingĩenda kũmũtungatĩra. (Joh. 6:38-40, 57, 58) O ũrĩa ũgũthiĩ na mbere kwĩruta makĩria ũhoro wĩgiĩ wetereri na wendo wa Jehova, wendo waku harĩ we nĩ ũkuongerereka. Nĩ ũkũgĩa na wendi wa kũregana na itua rĩrĩa Adamu na Hawa maathuurire na wĩyamũrĩre Jehova.

10. Gwĩcũrania igũrũ rĩgiĩ Thaburi 19:7 kũngĩgũteithia atĩa gũtungatĩra Jehova?

¹⁰ Thiĩ na mbere kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova. O ũrĩa ũkwĩruta makĩria ũhoro wĩgiĩ Jehova, noguo ũkũgĩa na ũũma atĩ no ũhote gũtũũra ũmũtungatagĩra. Avery, ũrĩa ũkũgwetetwo hau kabere ooigire ũũ: “Nĩ ndaagĩire na ũmĩrĩru thutha wa gũthoma na gwĩcũrania igũrũ rĩgiĩ kĩĩranĩro kĩrĩa kĩrĩ thĩinĩ wa Thaburi 19:7.” (Thoma.) Rĩrĩa Avery oonire ũrĩa Jehova ahingagia kĩĩranĩro  kĩu, wendo wake harĩ Ngai nĩ woongererekire. Wendo to gũtũma ũtũmaga tũkorũo na ũũma no ningĩ nĩ ũtũteithagia gwĩciria igũrũ rĩgiĩ Jehova na maũndũ marĩa endaga twĩke. Hannah ũrĩa ũkũgwetetwo hau kabere ooigire ũũ: “Kũgerera gũthoma Bibilia na wĩruti wakwa kĩũmbe, nĩ ndataũkĩirũo atĩ rĩrĩa ndeĩka ũndũ mũũru, o nake Jehova nĩ aiguaga ũũru.” (1 Pet. 5:7) Hannah nĩ eerutanĩirie ‘kũhingagia kiugo kĩa Ngai.’ (Jak. 1:22) Hihi moimĩrĩro maarĩ marĩkũ? Ooigire ũũ: “Rĩrĩa ndonire atĩ nĩ ndĩragunĩka nĩ ũndũ wa gwathĩkĩra Jehova, nĩ ndamwendire mũno. Rĩu ndĩ na ma atĩ Jehova nĩ arĩndongoragia hingo ciothe rĩrĩa ndabatara ũteithio wake.” Hannah nĩ aahotire gũtooria ũndũ ũcio wa kwĩguraria. Nĩ eeyamũrĩire Jehova na akĩbatithio.

11. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Vanessa eekire nĩguo agĩe na arata ega, na tũngĩĩruta atĩa?

¹¹ Thuura arata aku na ũũgĩ. Vanessa ũrĩa ũkũgwetetwo hau kabere, thutha-inĩ nĩ aamenyire atĩ mũrata wake nĩ aamũgiragĩrĩria gũtungatĩra Jehova. Kwoguo akĩniina ũrata ũcio. No harĩ ũndũ ũngĩ Vanessa eekire. Nĩ eerutanĩirie kũgĩa na arata angĩ thĩinĩ wa kĩũngano. Ooigire atĩ kĩonereria kĩa Nuhu na famĩlĩ yake nĩ kĩamũteithirie. Ooigire ũũ: “Nuhu na famĩlĩ yake maathiũrũrũkĩirio nĩ andũ mateendete Jehova, no o ene nĩ meendaine.” Thutha wa Vanessa kũbatithio nĩ aatuĩkire painia. Rĩu oigaga ũũ: “Ũndũ ũcio nĩ ũndeithĩtie kũgĩa na arata ega kĩũngano-inĩ gitũ o na ciũngano-inĩ ingĩ.” O nawe no ũgĩe na arata ega ũngĩkorũo na kĩyo biũ wĩra-inĩ ũrĩa Jehova atũheete tũrute.—Mat. 24:14.

12. Nĩ guoya ũrĩkũ Adamu na Hawa matoonanirie, na moimĩrĩro maarĩ marĩkũ?

¹² Koragwo na guoya ũrĩa wagĩrĩire. Ti guoya wothe ũkoragwo ũrĩ mũũru. Kwa ngerekano, nĩ twagĩrĩirũo gũkorũo na guoya ũrĩa wagĩrĩire wa kwaga kũrakaria Jehova. (Thab. 111:10) Korũo Adamu na Hawa nĩ maakũrĩtie guoya ta ũcio, matingĩaremeire Jehova. No nĩ maamũremeire. Thutha wa gwĩka ũguo, maitho mao nĩ maahingũkire na njĩra ya atĩ nĩ maamenyire wega atĩ maarĩ  ehia. Nĩ maamenyire atĩ ciana ciao nĩ ingĩagaire mehia na gĩkuũ kuuma harĩ o. Tondũ rĩu nĩ maahotaga kuona na magataũkĩrũo atĩ nĩ moinĩte watho wa Ngai, nĩ maaconokire nĩ ũndũ wa gũkorũo marĩ njaga na makĩĩhumbĩra.—Kĩam. 3:7, 21.

13-14. (a) Kũringana na 1 Petero 3:21, nĩkĩ tũtibatiĩ gwĩtigĩra gĩkuũ gũkĩria njano? (b) Nĩ itũmi irĩkũ tũrĩ nacio cia kwenda Jehova?

¹³ O na gũtuĩka nĩ twagĩrĩirũo gũkorũo na guoya ũrĩa wagĩrĩire kwerekera Jehova, tũtibatiĩ gwĩtigĩra gĩkuũ gũkĩria njano. Jehova nĩ athondekete njĩra ya gũtũteithia kuona muoyo wa tene na tene. Tũngĩka mehia na twĩrire kuuma ngoro, Jehova nĩ arĩtuohagĩra mehia maitũ. Nĩ arĩtuohagĩra nĩ ũndũ wa gũkorũo tũrĩ na wĩtĩkio harĩ igongona rĩa ũkũũri rĩa Mũrũwe. Njĩra ĩmwe nene tuonanagia nayo wĩtĩkio nĩ kwĩyamũrĩra Ngai na kũbatithio.—Thoma 1 Petero 3:21.

¹⁴ Tũrĩ na itũmi nyingĩ cia kwenda Jehova. Nĩwe ũtũheaga indo njega iria tũkenagĩra o mũthenya na agatũruta ũhoro wa ma ũmwĩgiĩ na wĩgiĩ mĩoroto yake. (Joh. 8:31, 32) Nĩ atũheete kĩũngano gĩa Gĩkristiano kĩrĩa ahũthagĩra gũtũtongoria na gũtũteithia. Nĩ atũteithagia gũkuua mĩrigo itũ, na agatũhe kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatũũra tene na tene tũrĩ akinyanĩru ihinda rĩrĩa rĩroka. (Thab. 68:19; Kũg. 21:3, 4) Rĩrĩa twecũrania igũrũ rĩgiĩ maũndũ marĩa mothe Jehova ekĩte gũtuonia atĩ nĩ atwendete, ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga tũmwende. Na rĩrĩa twenda Jehova, nĩ tũgĩaga na guoya ũrĩa wagĩrĩire. Nĩ twĩtigagĩra kũmũrakaria tondũ nĩ tũmwendete mũno.

15. Makayla aahotire atĩa gũtooria guoya ũrĩa aarĩ naguo wĩgiĩ kũingĩra mehia-inĩ?

¹⁵ Makayla, ũrĩa ũkũgwetetwo hau kabere, nĩ aahotire gũtooria guoya ũrĩa aarĩ naguo wĩgiĩ kũingĩra mehia-inĩ rĩrĩa aataũkĩirũo atĩ Jehova nĩ muohanĩri. Ooigire ũũ: “Nĩ ndataũkĩirũo atĩ ithuothe tũtirĩ akinyanĩru na nĩ tũhĩtagia. Na ningĩ nĩ ndamenyire atĩ Jehova nĩ atwendete na nĩ atuohagĩra kũgerera igongona rĩa ũkũũri.” Wendo wake harĩ Jehova nĩ wamũtindĩkire kũmwĩyamũrĩra na akĩbatithio.

16. Miles aateithirio atĩa gũtooria guoya wa gũũkĩrĩrũo?

¹⁶ Miles, ũrĩa wetigagĩra tondũ nyina nĩ angĩareganire na itua rĩake rĩa kũbatithio, nĩ aacaririe ũteithio kuuma kũrĩ mũrori wa mũthiũrũrũko. Miles ooigire ũũ: “O nake mũrori ũcio wa mũthiũrũrũko aarereirũo famĩlĩ-inĩ ĩgayũkanĩte kĩndini. Nĩ aandeithirie gwĩciria ũrĩa ingĩerire mami ndĩmũiguithie atĩ niĩ nĩ niĩ ndatuĩte itua rĩa kũbatithio no ti baba wandindĩkagĩrĩria.” Nyina wa Miles ndaakenirio nĩ itua rĩu rĩake. Mũthia-inĩ, Miles aabatarire kwehera mũciĩ, ĩndĩ no aarũmirie itua rĩake. Ooigire ũũ: “Kwĩruta ũhoro wĩgiĩ maũndũ mega marĩa Jehova anjĩkĩire nĩ kwahutirie ngoro yakwa. Rĩrĩa ndecũranirie na njĩra ndikĩru ũhoro wĩgiĩ igongona rĩa ũkũũri rĩa Jesu, nĩ ndonire atĩ  Jehova nĩ anyendete mũno. Ũndũ ũcio nĩ watũmire ndĩyamũrĩre Jehova na batithio.”

17. Ithuothe tũrĩ na mweke ũrĩkũ?

¹⁷ Rĩrĩa Hawa aarĩire maciaro ma mũtĩ ũrĩa warĩ Edeni, nĩ aaregire gwathĩkĩra Ithe. Na rĩrĩa Adamu aanyitanĩire nake, oonanirie atĩ ndaarĩ na ngatho nĩ ũndũ wa maũndũ mothe mega marĩa Jehova aamwĩkĩire. Ithuothe tũrĩ na mweke wa kuonania atĩ tũtingĩtua itua ta rĩu Adamu na Hawa maatuire. Rĩrĩa twabatithio nĩ tuonagia Jehova atĩ nĩ twĩtĩkĩtie atĩ nĩwe ũrĩ na kĩhooto gĩa gũtũigĩra ithimi ciĩgiĩ wega na ũũru. Nĩ tuonanagia atĩ nĩ twendete Ithe witũ na nĩ tũmwĩhokete.

18. Ũngĩgaacĩra atĩa harĩ gũtungatĩra Jehova?

¹⁸ Ũritũ ũrĩa tũcemanagia naguo thutha wa kũbatithio, nĩ gũtũũra kũringana na ithimi cia Jehova handũ ha citũ ithuĩ ene. Andũ milioni nyingĩ nĩ mekaga ũguo o mwaka. O nawe no wĩke ũguo ũngĩthiĩ na mbere kuongerera ũmenyo waku wa Kiugo kĩa Ngai, Bibilia; ũnyitanagĩre hĩndĩ ciothe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ; na ũhunjagie na kĩyo maũndũ marĩa wĩrutĩte megiĩ Ithe witũ ũrĩ wendo. (Ahib. 10:24, 25) Rĩrĩa ũratua matua, thikagĩrĩria ũtaaro ũrĩa Jehova akũheaga kũgerera Kiugo gĩake na ithondeka rĩake. (Isa. 30:21) Weka ũguo, maũndũ marĩa mothe ũrĩkaga nĩ marĩgaacagĩra.—Thim. 16:3, 20.

19. Wagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere gwĩcũrania ũndũ ũrĩkũ, na nĩkĩ?

¹⁹ Wathiĩ na mbere gwĩcũrania ũguni ũrĩa umanaga na gũtongorio nĩ Jehova, wendo waku harĩ we na harĩ ithimi ciake nĩ ũrĩongererekaga. Na kwoguo gũtirĩ kĩndũ Shaitani agaakũrehera gĩkũgucĩrĩrie ũtige gũtungatĩra Jehova. Ta hũũra mbica harĩa ũgaakorũo mĩaka ngiri ĩmwe kuuma rĩu. Waririkana itua rĩrĩa watuire rĩa kũbatithio nĩ ũkoona atĩ nĩrĩo rĩarĩ itua rĩrĩa rĩega mũno wanatua!