Gũteithia “Ageni” Nĩguo ‘Matungatĩre Jehova Makenete’
“Jehova-rĩ, nĩamenyagĩrĩra ageni.”
1, 2. (a) Nĩ moritũ marĩkũ aarĩ na ariũ a Ithe witũ amwe macemanagia namo? (b) Nĩ ciũria irĩkũ ciumagĩra?
MŨRŨ WA ITHE WITŨ wĩtagwo Lije ataaragĩria ũũ: “Famĩlĩ itũ yarĩ kĩgomano-inĩ rĩrĩa mbaara ya gĩĩkabira yambĩrĩirie bũrũri-inĩ wa Burundi. Tuonaga andũ mateng’erete makĩrathũkagia rithathi. Aciari akwa hamwe na ithuĩ ciana 11, tuorire nĩguo tũhonokie mĩoyo itũ tũrĩ o na tũindo tũnini mũno. Andũ amwe a famĩlĩ itũ nĩ maahotire gũkinya kambĩ-inĩ ya ahoi toro bũrũri-inĩ wa Malawi, rũgendo rwarĩ rwa makĩria ma kilomita 1,600. Ithuĩ aya angĩ twathire o mũndũ njĩra yake.”
2 Thĩinĩ wa thĩ yothe, ahoi toro arĩa morĩte mĩciĩ yao nĩ ũndũ wa mbaara kana kũnyarirũo rĩu nĩ makĩria ma 65,000,000, na nĩyo namba ĩrĩa nene mũno ya ahoi toro yanoneka. * Amwe ao nĩ Aira a Jehova ngiri nyingĩ. Aingĩ nĩ morĩtwo nĩ endwa ao na hakuhĩ indo ciao ciothe. Nĩ moritũ marĩkũ mangĩ amwe macemanĩtie namo? Tũngĩteithia atĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ acio nĩguo ‘matungatĩre Jehova makenete’ o na magĩcemanagia na moritũ? (Thab. 100:2) Na tũngĩhota atĩa kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega kũrĩ ahoi toro arĩa mangĩkorũo matoĩ Jehova?
ŨTŨŨRO WA AHOI TORO
3. Jesu na arutwo ake aingĩ maatuĩkire ahoi toro na njĩra ĩrĩkũ?
3 Thutha wa mũraika wa Jehova kwĩra Jusufu atĩ Mũthamaki Herode nĩ eendaga kũũraga Jesu, Jesu arĩ mũnini hamwe na aciari ake morĩire Misiri magĩtuĩka ahoi toro kũu. Maaikarire kũu nginya rĩrĩa Herode aakuire. (Mat. 2:
4, 5. Nĩ mogwati marĩkũ ahoi toro macemanagia namo rĩrĩa (a) marora? (b) marĩ kambĩ-inĩ cia ahoi toro?
4 Ahoi toro no macemanie na mogwati makĩũra kana rĩrĩa marĩ kambĩ-inĩ cia ahoi toro. Mũrũ wa nyina mũnini na Lije wĩtagwo Gad oigaga ũũ: “Twathire magũrũ ihinda rĩa ciumia cigana ũna tũkĩhĩtũkaga mĩĩrĩ mĩingĩ mũno ya andũ makuĩte. Ndarĩ na mĩaka 12. Magũrũ makwa maimbĩte mũno nginya ngĩra andũ a famĩlĩ itũ mathiĩ mandige. No baba nĩ aandeithĩrĩirie tondũ ndangĩendire kũndiga kũrĩ aregani acio. Twatũũraga mũthenya thutha wa ũrĩa ũngĩ na njĩra ya kũhoya na kwĩhoka Jehova, na rĩmwe twarĩaga o maembe tu marĩa maakũrĩte njĩra-inĩ.”
5 Thutha-inĩ, andũ aingĩ a famĩlĩ ya aa Lije maaikarire mĩaka mĩingĩ kambĩ-inĩ cia ahoi toro cia Ũrũmwe wa Mabũrũri. O na kũrĩ ũguo, matiarĩ na ũgitĩri o na marĩ kũu. Lije, ũrĩa rĩu nĩ mũrori wa mũthiũrũrũko, oigaga ũũ: “Andũ aingĩ matiarĩ na wĩra wa kũruta. Maaragia mũcene, makanyua njohi, magotha kamarĩ, makaiya, na maarĩ aganu.” Nĩguo Aira a Jehova arĩa maarĩ kambĩ-inĩ icio matikagucĩrĩrio maũndũ-inĩ macio moru, maabataraga kũnyitanĩra biũ na kĩũngano. (Ahib. 6:
KUONIA AHOI TORO WENDO
6, 7. (a) “Wendo wa Ngai” ũtindĩkaga Akristiano meke atĩa kwerekera aarĩ na ariũ a Ithe wao arĩa marĩ na thĩna? (b) Heana ngerekano.
6 “Wendo wa Ngai” ũtũtindĩkaga kuonia andũ arĩa angĩ wendo makĩria rĩrĩa maragerera maũndũ maritũ. (Thoma 1 Johana 3:17, 18.) Rĩrĩa Akristiano a karine ya mbere a Judea maagũmĩirũo nĩ ng’aragu, kĩũngano nĩ kĩabangire ũrĩa mangĩateithirio. (Atũm. 11:
7 Aira a Jehova ngiri nyingĩ, athuri, atumia, na ciana, nĩ morire nĩ ũndũ wa kũnyarirũo na mbaara ĩrĩa ĩrĩgĩte kuumĩra mwena wa irathĩro bũrũri-inĩ wa Ukraine. Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ amwe nĩ moragirũo. No aingĩ ao nĩ maanyitirũo ũgeni nĩ ariũ a Ithe witũ a icigo ingĩ o kũu Ukraine, na angĩ aingĩ makĩnyitwo ũgeni nĩ Akristiano arĩa angĩ bũrũri-inĩ wa Russia. Mabũrũri-inĩ macio merĩ, ariũ a Ithe witũ acio matinyitaga mbaru mwena o na ũrĩkũ maũndũ-inĩ ma gĩũteti tondũ o ti “a thĩ ĩno” na maathiaga na mbere kũhunjia “ũhoro ũrĩa mwega wa kiugo” marĩ na kĩyo.
GŨTEITHIA AHOI TORO MEKĨRE WĨTĨKIO WAO HINYA
8, 9. (a) Nĩ moritũ ta marĩkũ ahoi toro mangĩcemania namo bũrũri-inĩ ũngĩ? (b) Tũrabatara kũmateithia tũrĩ na ũkirĩrĩria nĩkĩ?
8 O na gũtuĩka andũ amwe metharaga kuuma gĩcigo kĩmwe magathiĩ kĩngĩ o bũrũri-inĩ wao, angĩ aingĩ moragĩra kũndũ matoĩ mabũrũri-inĩ mangĩ. Thirikari no imahe irio, nguo, na handũ ha gũikara, no irio iria mamenyerete no ciage kuoneka. Ahoi toro kuuma mabũrũri marĩa marĩ ũrugarĩ no mekore marĩ kũndũ kũrĩ heho na no makorũo matoĩ ũrĩa magĩrĩirũo kwĩhumba nĩ ũndũ wa heho. Mangĩkorũo moimĩte icagi-inĩ no mekore matoĩ kũhũthĩra indo cia kĩĩrĩu iria ihũthagĩrũo mĩciĩ-inĩ.
9 Thirikari imwe nĩ ikoragwo na mĩbango ya gũteithia ahoi toro nĩguo mamenyere kũndũ kũu kwerũ mathiĩ. O na kũrĩ ũguo, thutha wa mĩeri ĩigana ũna, ahoi toro no merĩgĩrĩrũo mambĩrĩrie kwĩrũgamĩrĩra mabataro mao. Ũgarũrũku ũcio no ũkorũo ũrĩ mũritũ. Ta hũũra mbica ũkĩgeria kwĩruta rũthiomi rwerũ na kũmenyera mawatho merũ hamwe na maũndũ marĩa ũrerĩgĩrĩrũo ũhingie megiĩ mĩtugo, kũiga mathaa, kũrĩha igooti, kũrĩha mathiirĩ, gũthiĩ cukuru, na kũruta ciana mĩtugo mĩega ya bũrũri ũcio, o ihinda rĩmwe. Hihi no ũteithĩrĩrie aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa maracemania na moritũ ta macio ũrĩ na ũkirĩrĩria na gĩtĩo?
10. Tũngĩkĩra hinya wĩtĩkio wa ahoi toro arĩa maroka na njĩra ĩrĩkũ? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)
10 Makĩria, rĩmwe anene a thirikari nĩ matũmaga hakorũo harĩ haritũ harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ ahoi toro kwaranĩria na kĩũngano. Ikundi imwe cia kũheana ũteithio nĩ ciĩkĩraga guoya aarĩ na ariũ a Ithe witũ na njĩra ya kũmeera atĩ nĩ cikũmaima ũteithio kana ciage kũmahe ũgitĩri marega gwĩtĩkĩra wĩra ũragiria mathiage mĩcemanio. Ariũ a Ithe witũ amwe nĩ magũĩte mũtego-inĩ ũcio nĩ ũndũ wa guoya na gũkorũo mahaana ta matiganĩirio. Nĩ ũndũ ũcio, twagĩrĩirũo nĩ kwamũkĩra ahoi toro arĩa Aira a Jehova na ihenya o ũrĩa kwahoteka makinya o ũguo. Nĩ magĩrĩirũo kuona atĩ nĩ tũramarũmbũiya. Kũmonia tha na kũmahe ũteithio no gwĩkĩre wĩtĩkio wao hinya.
GŨTEITHIA AHOI TORO NA NJĨRA INGĨ
11. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ ahoi toro mabataraga kĩambĩrĩria-inĩ? (b) Ahoi toro mangĩonania ngatho atĩa?
11 Kĩambĩrĩria-inĩ, no tũbatare kũhe aarĩ na ariũ a Ithe witũ acio irio, nguo, na mabataro mangĩ ma o mũhaka. * O na tũmaũndũ tũnini, ta kũhe mũrũ wa Ithe witũ tai, nĩ twa bata mũno. Na rĩrĩa ahoi toro monania ngatho, mategwĩtia kĩndũ na hinya, nĩ mateithagĩrĩria arĩa mamanyitĩte ũgeni magĩe na gĩkeno kĩrĩa kiumanaga na kũheana. Nĩ ma, mũndũ no eime gĩtĩo nĩ ũndũ wa gũtũũra ehokete ũtaana wa arĩa angĩ na ũndũ ũcio no ũthũkie ũrata wake hamwe na Akristiano arĩa angĩ. (2 Thes. 3:
Tũngĩteithia atĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ ahoi toro? (Rora kĩbungo gĩa 11-13)
12, 13. (a) Tũngĩhe ahoi toro ũteithio na njĩra irĩkũ? (b) Heana ngerekano.
12 Kĩrĩa kĩbataranagia makĩria harĩ gũteithia ahoi toro nĩ kũmahe mahinda maitũ na kũmarũmbũiya, no ti mbeca nyingĩ. No ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ ta kũmonia kũhũthĩra ngari cia mũingĩ, kũrĩa mangĩgũra irio njega na itarĩ cia goro, na ũrĩa mangĩgĩa na indo ta macini ya gũtuma kana ya kũrenga nyeki nĩguo makonaga kĩndũ gĩa kwĩrũgamĩrĩra. Makĩria, no ũmateithie kũnyitanĩra biũ na kĩũngano kĩu kĩerũ. Kũngĩhoteka no ũmakuuage mũgĩthiĩ mĩcemanio. Ningĩ no ũmataarĩrie njĩra ĩrĩa mangĩhũthĩra gũkinyĩria andũ ndũmĩrĩri ya Ũthamaki gĩcigo-inĩ kĩu kĩanyu. Thiĩ hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ acio ũtungata-inĩ.
13 Rĩrĩa ariũ a Ithe witũ ana ethĩ maakinyire kĩũngano-inĩ kĩmwe marĩ ahoi toro, athuri a kĩũngano matiganĩte nĩ maamarutire gũtwarithia ngari, gũcaba, kwandĩka ũhoro wao nĩguo mahote gwetha wĩra, o hamwe na kũbanga mahinda nĩguo matungatĩre Jehova biũ. (Gal. 6:10) Thutha wa ihinda, othe ana magĩtuĩka mapainia. Ũtongoria ũcio, o hamwe na kĩyo kĩao gĩa gũthingata mĩoroto ya kĩĩroho, nĩ wamateithirie gũkũra kĩĩroho na gwĩthema kũmerio nĩ mũtabarĩre wa Shaitani.
14. (a) Nĩ igerio rĩrĩkũ ahoi toro magĩrĩirũo gwĩthema? (b) Heana ngerekano.
14 O ta Akristiano arĩa angĩ othe, ahoi toro nĩ magĩrĩirũo gwĩthema kũgucĩrĩrio na gũtindĩkĩrĩrio mathũkie ũrata wao hamwe na Jehova nĩguo mone indo cia kĩĩmwĩrĩ. * Lije, ũrĩa ũkũgwetetwo hau mbere, nĩ aririkanaga maũndũ marĩa ithe aamarutire megiĩ wĩtĩkio rĩrĩa moraga. “Aathire agĩteaga kĩndũ kĩmwe gwa kĩmwe harĩ iria twakuuĩte citarĩ cia bata. Thutha-inĩ akĩoya mũhuko ũcio ũtaarĩ kĩndũ na igũrũ, akiuga ũũ akenete: ‘Ici nocio indo iria mũrabatara.’ ”
KŨRŨMBŨIYA MABATARO MARĨA MA BATA MAKĨRIA MA AHOI TORO
15, 16. (a) Tũngĩteithĩrĩria ahoi toro atĩa kĩĩroho? (b) Tũngĩmomĩrĩria atĩa?
15 Makĩria ma gũteithio na indo cia kĩĩmwĩrĩ, ahoi toro nĩ mabataraga ũteithio wa kĩĩroho na kũũmĩrĩrio. (Mat. 4:4) Athuri a kĩũngano no mateithĩrĩrie na njĩra ya kũmethera mabuku ma rũthiomi rwao na kũmateithia monane na Akristiano arĩa maragia rũthiomi rwao. Ahoi toro aingĩ nĩ meheranĩtio na andũ a famĩlĩ ciao arĩa mendete mũno, andũ arĩa maikaranagia nao, na ciũngano ciao. Kwoguo, marĩ gatagatĩ-inĩ ka Akristiano arĩa angĩ, nĩ mabataraga kũigua atĩ Jehova nĩ amendete na nĩ amarũmbũyagia. Kũngĩaga ũguo no magucĩrĩrio kũrĩ andũ a famĩlĩ ciao kana a bũrũri wao arĩa matarĩ etĩkia, arĩa mangĩhota gũtaũkĩrũo nĩ ũndũire wao na maũndũ marĩa maragerera. (1 Kor. 15:33) Rĩrĩa tweka ũrĩa wothe tũngĩhota nĩguo maigue marĩ anyite ũgeni biũ kĩũngano-inĩ, tũkoragwo na mweke wa kũnyitanĩra na Jehova harĩ ‘kũmenyerera ageni.’
16 O ta Jesu arĩ mũnini na famĩlĩ yao, ahoi toro no mage mweke wa gũcoka kwao andũ arĩa maramanyarira mangĩthiĩ o na mbere gũkorũo nĩo marathana. Makĩria ma ũguo, ta ũrĩa Lije ataarĩirie, “aciari aingĩ arĩa monire andũ ao a famĩlĩ makĩnyitwo kĩa hinya na makĩũragwo matingĩtĩkĩra gũcokia ciana ciao kũrĩa moneire maũndũ macio moru magĩkĩka.” Nĩguo ariũ a Ithe witũ mateithie ahoi toro arĩa macemanĩtie na maũndũ ta macio moru, arĩa morĩire mabũrũri-inĩ mao, magĩrĩirũo gũkorũo na “tha, wendo ta wa ariũ a nyina ũmwe, ũcayanĩri, na wĩnyihia.” (1 Pet. 3:8) Mĩnyamaro nĩ ĩtũmĩte ahoi toro amwe maremwo nĩ kwĩyaria, na no maigue thoni kwaria ũhoro wĩgiĩ mathĩna mao makĩria rĩrĩa ciana ciao irĩ ho. Wĩyũrie, ‘Korũo nĩ niĩ ndĩracemania na maũndũ ta mao-rĩ, ingĩenda gwĩkĩrũo atĩa?’
KŨHUNJĨRIA AHOI TORO ARĨA MATARĨ AIRA A JEHOVA
17. Kũhunjĩria ahoi toro kũmarehagĩra ũguni ũrĩkũ?
17 Mahinda-inĩ maya, ahoi toro aingĩ makoragwo moimĩte mabũrũri marĩa wĩra witũ wa kũhunjia ũgirĩtio. Nĩ ũndũ wa Aira a Jehova gũkorũo na kĩyo mabũrũri-inĩ marĩa ahoi toro moragĩra, aingĩ ao nĩ magĩaga na mweke wa kũigua “ũhoro wa Ũthamaki” rita rĩa mbere. (Mat. 13:
18, 19. Tũngĩonania ũũgĩ atĩa rĩrĩa tũrahunjĩria ahoi toro?
18 Arĩa mahunjagĩria ahoi toro magĩrĩirũo ‘kwĩhũgaga’ na gũkorũo marĩ ‘abarĩrĩri.’ (Mat. 10:16; Thim. 22:3) Mathikĩrĩrie ũrĩ na wetereri makĩyaria, no mũtikarĩrĩrie maũndũ megiĩ ũteti. Rũmĩrĩra ũtongoria kuuma kũrĩ wabici ya rũhonge na anene a thirikari gĩcigo-inĩ kĩu na ndũkaneingĩrie ũgwati-inĩ kana ũingĩrie arĩa angĩ. Menya na ũtĩe ũndũire wa ahoi toro na mawoni mao megiĩ ndini. Kwa ngerekano, andũ kuuma mabũrũri mamwe nĩ marũmĩtie mũno mawoni mao megiĩ ũrĩa atumia magĩrĩirũo kwĩhumba. Kwoguo rĩrĩa ũrahunjĩria ahoi toro, wĩhumbe na njĩra ĩtekũmarakaria.
19 O ta Mũsamaria ũrĩa ũrĩ ngerekano-inĩ ya Jesu, twendaga gũteithia arĩa othe marĩ na thĩna, o hamwe na arĩa matarĩ Aira a Jehova. (Luk. 10:
MOIMĨRĨRO MA GĨKENO
20, 21. (a) Nĩ moimĩrĩro marĩkũ monekaga nĩ ũndũ wa kuonia ahoi toro wendo wa Gĩkristiano? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ warĩrĩirio gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?
20 Kuonia “ageni” wendo wa Gĩkristiano nĩ gũkoragwo na moimĩrĩro mega. Rĩrĩa mũthuri wa mwarĩ wa Ithe witũ Alganesh aakuire, mwarĩ wa Ithe witũ ũcio orire Eritrea nĩ ũndũ wa mĩnyamaro ĩrĩa yarĩ kuo arĩ na ciana ciake ithathatũ. Thutha wa rũgendo rũritũ mũno rwa thikũ inyanya magereire werũ-inĩ, nĩ maakinyire bũrũri wa Sudan. Oigaga ũũ: “Aarĩ na ariũ a Ithe witũ kũu maatũnyitire ta tũrĩ a famĩlĩ yao, magatũhe tigiti, irio, nguo, na handũ ha gũikara. Nĩa angĩ mangĩtĩkĩra kũnyita ũgeni andũ matoĩ thĩinĩ wa mĩciĩ yao o tondũ tu mathathayagia Ngai ũmwe? No Aira a Jehova tu mangĩka ũguo.”
21 Ĩ ciana nyingĩ iria ciũkaga na aciari a cio marĩ ahoi toro kana athamĩri angĩ? Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ kĩarĩrĩirie ũrĩa ithuothe tũngĩteithia ciana icio itungatĩre Jehova irĩ na gĩkeno.
^ kĩb. 2 Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ tũhũthĩrĩte kiugo “ahoi toro” tũkĩarĩrĩria arĩa metharĩte kuuma bũrũri wao kana o thĩinĩ wa bũrũri wao, nĩ ũndũ wa mbaara, kũnyarirũo, o na kana icanjama. Kũringana na riboti ya Rũhonge rwa Ũrũmwe wa Mabũrũri rwa Gũteithia Ahoi Toro (UNHCR), “mũndũ 1 harĩ 113” thĩinĩ wa thĩ ũmũthĩ, nĩ “eheretio kĩa hinya kuuma harĩa aikaraga.”
^ kĩb. 6 Rora gĩcunjĩ gĩa “Tugagai O na Andũ Arĩa Mũtoĩ” thĩinĩ wa ngathĩti ya Mũrangĩri ya Oktomba 2016, kar. 8-
^ kĩb. 11 Ahoi toro makinya o ũguo, athuri magĩrĩirũo kũrũmĩrĩra ũtongoria ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa ibuku rĩa Ithondeka Rĩrĩa Rĩkaga Wendi wa Jehova gĩcunjĩ gĩa 8, kĩbungo kĩa 30. Athuri no maranĩrie na ciũngano irĩ mabũrũri-inĩ mangĩ na njĩra ya gũtũma marũa kũrĩ wabici ya rũhonge ya bũrũri ũrĩa marĩ makĩhũthĩra jw.org. Mbere ya macokeirio marũa macio, no morie ciũria cia ũũgĩ ciĩgiĩ kĩũngano kĩa mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ ũcio mũhoi toro na ũtungata wake nĩguo mamenye ũrĩa ahaana kĩĩroho.
^ kĩb. 14 Rora gĩcunjĩ kĩa “Gũtirĩ Mũndũ Ũngĩhota Gũtungatĩra Aathani Erĩ” na kĩa “Gĩa na Ũmĩrĩru
