1-2. Nĩ moritũ marĩkũ ndungata nyingĩ cia Jehova icemanagia namo?

MŨTŨMWO PAULO eekĩrire Timotheo ngoro ahingie ũtungata wake biũ, na Akristiano othe no mahũthĩre ũtaaro ũcio. (2 Tim. 4:5) Ithuothe nĩ twĩrutanagĩria mũno kũrũmĩrĩra ũtaaro ũcio wa Paulo. O na kũrĩ ũguo, nĩ tũcemanagia na moritũ. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ nĩ mabataraga ũmĩrĩru mũnene nĩguo mahote kũhunjia. (2 Tim. 4:2) Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũhoro wa ariũ a Ithe witũ arĩa maikaraga mabũrũri-inĩ wĩra witũ wĩkĩrĩirũo mĩkaana kana ũhũũrĩtwo marubuku. Mathiaga na mbere kũhunjia o na makĩmenyaga atĩ gwĩka ũguo no gũtũme maikio njera.

² Ndungata cia Jehova nĩ ihiũranagia na moritũ maingĩ mangĩtũma ikue ngoro. Kwa ngerekano, aingĩ ao nĩ mabataraga kũruta wĩra mathaa maingĩ nĩguo mone mabataro ma o mũhaka ma famĩlĩ ciao. O na gũtuĩka no mende gũkorũo na itemi inene wĩra-inĩ wa kũhunjia, mũthia wa kiumia ũgĩkinya makoragwo marĩ anogu. Angĩ nao matingĩhota kũhingia maũndũ maingĩ nĩ ũndũ wa gũkorũo na mũrimũ wa ihinda iraihu, ũkũrũ, kana matingĩhota kuuma mũciĩ. Nao angĩ meiguaga matagĩrĩire maitho-inĩ ma Jehova. Mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Mary * kuuma Asia ya Gatagatĩ ooigire ũũ: “Hĩndĩ ĩrĩa nguĩte ngoro bataraga kwĩrutanĩria mũno nĩguo ndige gwĩciria na njĩra ĩrĩa ĩtagĩrĩire, na ũndũ ũcio ũtũmaga njigue ndĩ mũnogu meciria. Ningĩ ũtũmaga njigue hĩtĩtie tondũ nĩ ũtũmaga njage hinya na mahinda ma gũthiĩ ũtungata.”

3. Tũkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

³ Gũtekũmakania ũrĩa maũndũ maitũ mahaana, Jehova no atũteithie kũhiũrania na moritũ maitũ na tũthiĩ na mbere kũmũtungatĩra kũringana na ũhoti witũ. Tũtanarĩrĩria ũrĩa angĩtũteithia, rekei twambe twarĩrĩrie ũrĩa eekĩrire Paulo na Timotheo hinya makĩhota kũhingia ũtungata wao o na magĩcemanagia na moritũ.

4. Nĩ moritũ marĩkũ Paulo aacemanirie namo?

⁴ Paulo nĩ aacemanirie na moritũ maingĩ. Nĩ aabataraga hinya, makĩria rĩrĩa aahũũragwo na iboko, rĩrĩa aahũũragwo na mahiga, na agaikio njera. (2 Kor. 11:23-25) Paulo ooigire atekũhithĩrĩra atĩ rĩmwe nĩ aahiũranagia na gũkua ngoro. (Rom. 7:18, 19, 24) Ningĩ aarĩ na thĩna ũrĩa wahaanaga ta “mũigua thĩinĩ wa mwĩrĩ,” na nĩ eeriragĩria mũno Ngai amwehererie thĩna ũcio.—2 Kor. 12:7, 8.

5. Nĩ maũndũ marĩkũ Paulo aahotire kũhingia o na agĩcemanagia na moritũ?

⁵ Jehova nĩ aaheire Paulo hinya wa kũhingia ũtungata wake o na agĩcemanagia na moritũ macio mothe. Ta wĩcirie maũndũ marĩa Paulo aahingirie. Kwa ngerekano, rĩrĩa oohetwo kĩoho kĩa nyũmba thĩinĩ wa Roma, nĩ aahunjirie ũhoro ũrĩa mwega na kĩyo mbere ya atongoria a Kĩyahudi na hihi nginya mbere ya anene a thirikari. (Atũm. 28:17; Afil. 4:21, 22) Ningĩ nĩ aahunjagĩria Arangĩri a kwa Mũthamaki na arĩa othe mookaga kũmũceerera. (Atũm. 28:30, 31; Afil. 1:13) Ihinda-inĩ rĩu, Paulo agĩtongorio nĩ roho nĩ aandĩkire marũa marĩa magunaga Akristiano a ma nginya ũmũthĩ. Makĩria ma ũguo, kĩonereria kĩa Paulo nĩ gĩekĩrire hinya kĩũngano kĩa Roma, na ũndũ ũcio ũgĩtũma aarĩ na ariũ a Ithe witũ a kũu makorũo na “ũmĩrĩru makĩria harĩ kũhunjia kiugo kĩa Ngai matarĩ na guoya.” (Afil. 1:14) O na gũtuĩka rĩmwe Paulo ndaahotaga gwĩka maũndũ marĩa mothe angĩendire, nĩ eerutanagĩria ũrĩa wothe angĩahotire na ũndũ ũcio ũgĩtũma “ũhoro ũrĩa mwega ũthereme.”—Afil. 1:12.

6. O ta ũrĩa 2 Akorintho 12:9, 10 yonanĩtie-rĩ, nĩ kĩĩ gĩateithirie Paulo kũhingia ũtungata wake?

⁶ Paulo nĩ aamenyaga atĩ maũndũ marĩa mothe aahotaga kũhingia ũtungata-inĩ wa Jehova, aahotaga kũmahingia nĩ ũndũ wa hinya wa Ngai no ti wake mwene. Ooigire atĩ hinya wa Ngai “ũtuĩkaga mũkinyanĩru harĩa hatarĩ na hinya.” (Thoma 2 Akorintho 12:9, 10.) O na gũtuĩka Paulo nĩ aanyaririrũo, akĩohwo njera, na agĩcemania na moritũ mangĩ, Jehova nĩ aamũheaga hinya kũgerera roho wake mũtheru akahota kũhingia ũtungata wake biũ.

7. Nĩ moritũ marĩkũ Timotheo aacemanirie namo mangĩatũmire aremwo kũhingia ũtungata wake?

⁷ O na Timotheo, ũrĩa maateithanagia na Paulo wĩra-inĩ wa kũhunjia nĩ aabataraga kwĩhoka hinya wa Ngai nĩguo ahote kũhingia ũtungata wake. Timotheo nĩ aathiaga hamwe na Paulo ng’endo-inĩ ciake ndaihu cia ũmishonarĩ. Ningĩ Paulo nĩ aamũtũmaga ng’endo  ingĩ cia gũceerera na gwĩkĩra hinya ciũngano. (1 Kor. 4:17) No kũhoteke Timotheo nĩ aaiguaga ta atangĩhota kũhingia wĩra ũcio. No gũkorũo nĩkĩo Paulo aamwĩrire ũũ: “Ndũkanareke mũndũ o na ũrĩkũ aire wĩthĩ waku.” (1 Tim. 4:12) Ningĩ ihinda-inĩ rĩu, o na Timotheo aarĩ na mũigua thĩinĩ wa mwĩrĩ tondũ nĩ ‘aarwaraga kaingĩ.’ (1 Tim. 5:23) No Timotheo nĩ aamenyaga atĩ roho mũtheru wa Jehova nĩ ũngĩamũheire hinya ũrĩa aabataraga nĩguo ahote kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega na ahote gũtungatĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ.—2 Tim. 1:7.

8. Jehova aheaga andũ ake hinya na njĩra irĩkũ ũmũthĩ?

⁸ Mahinda-inĩ maya, Jehova nĩ aheaga andũ ake “hinya ũrĩa ũkĩrĩte wa ndũire” nĩguo mathiĩ na mbere kũmũtungatĩra marĩ ehokeku. (2 Kor. 4:7) Rekei twarĩrĩrie maũndũ mana Jehova atũheete mangĩtũteithia gũkorũo na hinya na gũtũũra tũrĩ ehokeku. Maũndũ macio nĩ mahoya, Bibilia, aarĩ na ariũ a Ithe witũ, na ũtungata.

9. Mahoya mangĩtũteithia atĩa?

⁹ Jehova nĩ atwĩkagĩra hinya kũgerera mahoya. Thĩinĩ wa Aefeso 6:18, Paulo aatwĩkĩrire ngoro tũhoyage “hingo ciothe.” Tũngĩka ũguo, Ngai nĩ arĩcokagia mahoya maitũ na njĩra ya gũtũhe hinya. Jonnie, ũrĩa ũikaraga Bolivia, hĩndĩ ĩmwe nĩ aacemanirie na magerio marũmanĩrĩire na akĩyonera ũrĩa Jehova aheaga mũndũ hinya. Mũtumia wake o hamwe na aciari eerĩ a Jonnie nĩ maarwarire ndwari nene ihinda-inĩ rĩmwe. Warĩ ũndũ mũritũ harĩ Jonnie kũhingia mabataro mao mothe. Mami wao nĩ aacokire agĩkua, na mũtumia wake na ithe magĩikara ihinda iraihu mũno magĩkahona. Jonnie akĩaria ũhoro wĩgiĩ ihinda rĩu iritũ ooigire, “Kĩrĩa kĩandeithirie hĩndĩ ĩyo ndaarĩ na mĩtangĩko mĩnene, nĩ kwĩra Jehova maũndũ cara-rũkũ.” Jehova nĩ aaheire Jonnie hinya ũrĩa aabataraga wa gũkirĩrĩria. Nake mũthuri ũmwe wa kĩũngano wĩtagwo Ronald kuuma Bolivia, nĩ aamenyire atĩ mami wao aarĩ na mũrimũ wa kansa. Mami wao aacokire agĩkua thutha wa mweri ũmwe. Nĩ kĩĩ gĩateithirie Ronald gũkirĩrĩria ũndũ ũcio? Ooigire ũũ: “Kũhoya Jehova nĩ kũndeithagia kũmũitũrũrĩra ngoro yakwa na kũmwĩra ũrĩa ndĩraigua. Nĩ menyaga nĩ ataũkagĩrũo nĩ niĩ wega gũkĩra mũndũ ũngĩ o wothe, o na gũkĩra ũrĩa niĩ ndĩũĩ.” Rĩmwe na rĩmwe no tũigue tũgũmĩirũo nĩ mathĩna, o na tũkarigwo ũrĩa tũkwĩra Jehova. No Jehova atwĩraga tũmũhoe, o na tũngĩigua arĩ ũndũ mũritũ gũtaarĩria ũrĩa tũraigua.—Rom. 8:26, 27.

10. O ta ũrĩa Ahibirania 4:12 yonanĩtie-rĩ, gũthoma Bibilia na gwĩcũrania nĩ kwa bata mũno nĩkĩ?

¹⁰ Jehova nĩ atwĩkagĩra hinya kũgerera Bibilia. Paulo nĩ aathomaga Maandĩko nĩguo mamwĩkĩre hinya na mamũmĩrĩrie, na o na ithuĩ nĩ twagĩrĩirũo gwĩka ũguo. (Rom. 15:4) Rĩrĩa tũrathoma Kiugo kĩa Ngai na tũgecũrania, Jehova no ahũthĩre roho wake mũtheru gũtũteithia gũtaũkĩrũo wega ũrĩa tũngĩhũthĩra Maandĩko macio ũndũ-inĩ ũrĩa tũragerera. (Thoma Ahibirania 4:12.) Ronald ũrĩa ũkũgwetetwo hau kabere ooigire, “Nĩ ngenaga tondũ nĩ ndaatigagĩrĩra nĩ ndathoma gacunjĩ thĩinĩ wa Bibilia o hwaĩ-inĩ. Nĩ ndĩcũranagia mũno igũrũ rĩgiĩ ngumo cia Jehova na ũrĩa arũmbũyanagia na ndungata ciake na njĩra ya wendo. Ũndũ ũcio nĩ ũndeithagia gũcokererũo nĩ hinya.”

11. Bibilia yateithirie atĩa mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe warĩ na kĩeha?

¹¹ Rĩrĩa twecũrania maũndũ marĩa marĩ Kiugo-inĩ kĩa Ngai, nĩ tũgĩaga na mwerekera ũrĩa wagĩrĩire kwerekera mathĩna maitũ. Ta wĩcirie ũrĩa Bibilia yateithirie mwarĩ wa  Ithe witũ ũmwe wakuĩrĩirũo nĩ mũthuri wake. Mũthuri ũmwe wa kĩũngano nĩ aamwĩkĩrire ngoro athome ibuku rĩa Ayubu, rĩrĩa rĩngĩamũteithirie kwĩruta maũndũ ma bata. Athoma, ũndũ wa mbere eekire nĩ kũmenereria mwĩcirĩrie mũũru wa Ayubu. Eeyũragia: “Nĩ kĩĩ gĩatũmaga Ayubu akorũo na mwĩcirĩrie mũũru ũguo?” No nĩ aacokire akĩona atĩ o nake aarĩ na mwerekera o ta ũcio wa Ayubu. Ũndũ ũcio nĩ wamũteithirie kũgarũrĩra mwĩcirĩrie wake, na ũkĩmũhe hinya wa kũhiũrania na ruo rwa gũkuĩrũo nĩ mũthuri wake.

12. Jehova atũheaga hinya atĩa kũgerera aarĩ na ariũ a Ithe witũ?

¹² Jehova nĩ atwĩkagĩra hinya kũgerera aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Njĩra ĩngĩ Jehova ahũthagĩra gũtũhe hinya nĩ kũgerera Akristiano arĩa angĩ. Paulo aandĩkire atĩ nĩ eeriragĩria mũno ‘gwĩkĩrana ngoro’ na aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa angĩ. (Rom. 1:11, 12) Mary ũrĩa ũkũgwetetwo na hau kabere, nĩ akenagĩra mũno gũkorũo hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Ooigire ũũ: “Jehova anandeithia kũgerera aarĩ na ariũ a Ithe witũ o na matekũmenya maũndũ marĩa ndĩragerera. Mananjĩra ũndũ wa kũnjĩkĩra ngoro kana makandũmĩra marũa na ũndũ ũcio ũgakorũo nĩguo ngũbataraga. Ningĩ nĩ ndĩrutaga maũndũ maingĩ rĩrĩa ndaria na aarĩ a Ithe witũ arĩa managerera maũndũ ta marĩa ndĩragerera. Nao athuri a kĩũngano nĩ matũmaga njigue ndĩ wa bata thĩinĩ wa kĩũngano.”

13. Tũngĩkĩrana ngoro atĩa rĩrĩa tũrĩ mĩcemanio-inĩ?

¹³ Mĩcemanio ya kĩũngano nĩ ĩtũheaga mweke mwega mũno wa gwĩkĩrana ngoro. Rĩrĩa wathiĩ mĩcemanio, no wĩrutanĩrie gwĩkĩraga arĩa angĩ hinya na njĩra ya kũmeera atĩ nĩ ũmendete na nĩ ũkenagio nĩ maũndũ marĩa mahingagia. Kwa ngerekano, hĩndĩ ĩmwe mbere ya mũcemanio, mũthuri ũmwe wa kĩũngano wĩtagwo Peter eerire mwarĩ wa Ithe witũ ũhikĩtio nĩ mũthuri ũtarĩ mwĩtĩkia ũũ: “Nĩ njiguaga njĩkĩrĩtwo ngoro mũno gũkuona mĩcemanio-inĩ. Hĩndĩ ciothe ũkaga na ciana ciaku ithathatũ ihaarĩirie kũruta macokio.” Ũndũ ũcio nĩ wahutirie mwarĩ wa Ithe witũ ũcio ngoro mũno nginya akĩigua kũrĩra akiuga: “Ciugo icio nĩcio ngũbataraga ũmũthĩ.”

14. Kũhunjia gũtũteithagia atĩa?

¹⁴ Jehova nĩ atwĩkagĩra hinya kũgerera ũtungata. Rĩrĩa twahunjĩria andũ arĩa angĩ ũhoro wa Bibilia nĩ tũiguaga tũkenete na twĩkĩrĩtwo hinya, o na angĩkorũo andũ nĩ maratũthikĩrĩria kana matiratũthikĩrĩria. (Thim. 11:25) Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Stacy nĩ eeyoneire atĩ kũhunjia no gwĩkĩre mũndũ hinya. Rĩrĩa mũndũ ũmwe wa famĩlĩ yao eeheririo kĩũngano-inĩ, ũndũ ũcio nĩ wamũiguithirie ũũru na aaikaraga akĩyũragia kana harĩ ũndũ angĩrekĩte agirĩrĩrie ũndũ ũcio. Ũndũ ũcio ndweheraga meciria-inĩ make. Hihi nĩ ũndũ ũrĩkũ wamũteithirie kũhiũrania na thĩna ũcio? Nĩ ũtungata. Rĩrĩa athiĩ kũhunjia, nĩ aaigaga meciria make harĩ andũ gĩcigo-inĩ kĩao arĩa maabataraga ũteithio wake. Ooigire ũũ: “Ihinda-inĩ rĩu, Jehova nĩ aaheire mũrutwo wa Bibilia ũrĩa wakũraga kĩĩroho na ihenya. Ũndũ ũcio nĩ wanjĩkĩrire ngoro mũno. Ũndũ ũrĩa ũndeithĩtie mũno nĩ wĩra wa kũhunjia.”

15. Ũreruta atĩa kuumana na ciugo cia Mary?

¹⁵ Andũ amwe nĩ ũndũ wa ũrĩa maũndũ mao mahaana, no mone ta matangĩhota kũhingia maũndũ maingĩ ũtungata-inĩ. Angĩkorũo nĩ ũiguaga ũguo, ririkanaga atĩ Jehova nĩ akenaga rĩrĩa werutanĩria ũrĩa wothe ũngĩhota. Ta wĩcirie o rĩngĩ ũhoro wa Mary. Rĩrĩa aathamĩire kĩũngano kĩa rũthiomi rũngĩ, oonaga ta hatarĩ ũndũ mũnene arahingia. Ooigire ũũ: “Kwa ihinda, ũndũ ũrĩa ndonaga ingĩhota no kũruta macokio mahũthũ mĩcemanio-inĩ  kana gũthoma mũhari wa Bibilia kana kũheana trakti ũtungata-inĩ.” Ũndũ ũcio watũmaga eigue atarĩ kĩene eringithania na andũ arĩa angĩ moĩ kwaria rũthiomi rũu wega. No nĩ aacokire agĩcenjia mawoni make. Nĩ aambĩrĩirie kuona atĩ Jehova no amũhũthĩre gũtekũmakania ũhoti ũrĩa arĩ naguo. Ooigire ũũ: “Maũndũ marĩa Bibilia ĩrutanaga nĩ mahũthũ, na nĩmo magarũraga mĩtũũrĩre ya andũ.”

16. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩteithia andũ arĩa matahotaga kuuma mũciĩ kũgĩa na hinya?

¹⁶ Jehova nĩ onaga na agakenio nĩ wendi witũ wa kũhunjia o na angĩkorũo tũtihotaga kuuma mũciĩ. No atũteithie kũhunjĩria andũ arĩa matũrũmbũyagia kana mandagĩtarĩ. Kũringithania maũndũ marĩa tũrahota gwĩka na maũndũ marĩa twahotaga gwĩka mahinda mahĩtũku, no gũtũme tũkue ngoro. No tũngĩroraga maũndũ marĩa Jehova aratũteithia namo mahinda-inĩ maya, nĩ tũrĩgĩaga hinya ũrĩa tũrabatara kũhiũrania na igerio o rĩothe tũngĩcemania narĩo tũrĩ na gĩkeno.

17. Kũringana na Kohelethu 11:6, twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kũhunjia nĩkĩ o na angĩkorũo tũtirona moimĩrĩro o rĩo?

¹⁷ Tũtiũĩ nĩ mbeũ irĩkũ harĩ mbeũ iria tũhandaga cia ũhoro wa ma ingĩmera na ikũre. (Thoma Kohelethu 11:6.) Kwa ngerekano, mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Barbara ũrĩa ũrĩ na mĩaka mĩrongo ĩnana na kĩndũ, nĩ ahunjagia hingo ciothe kũgerera thimũ na kwandĩka marũa. Harĩ marũa aandĩkire na agĩkĩra Mũrangĩri wa Machi 1, 2014, ũrĩa warĩ na gĩcunjĩ kĩarĩ na kĩongo, “Wendo wa Ngai Ũkũhutagia Atĩa?” O na gũtuĩka ndaamenyaga, aatũmire marũa macio kũrĩ mũthuri ũmwe na mũtumia wake arĩa maatigĩte gũtuĩka Aira a Jehova kwa ihinda rĩa makĩria ma mĩaka 27. Maathomire ngathĩti ĩyo maita maingĩ. Mũthuri ũcio aaiguaga ta arĩ Jehova ũraria nake ĩmwe kwa ĩmwe. Nĩ maambĩrĩirie gũthiaga mĩcemanio na thutha-inĩ magĩcokerera Jehova. No mũhaka akorũo mwarĩ wa Ithe witũ Barbara nĩ eekĩrirũo ngoro mũno thutha wa kuona moimĩrĩro ma marũa macio aandĩkire.

18. Tũngĩka atĩa nĩguo twamũkĩre hinya wa Ngai?

¹⁸ Jehova nĩ atũheete mĩeke mĩingĩ ya kwamũkĩra hinya wake. Rĩrĩa twahũthĩra maũndũ marĩa atũheete ma gũtũhe hinya ta mahoya, Bibilia, aarĩ na ariũ a Ithe witũ, na ũtungata, nĩ tuonanagia atĩ nĩ twĩtĩkĩtie no ahote gũtũteithia na nĩ endaga gwĩka ũguo. Rekei hingo ciothe twĩhokage Ithe witũ wa igũrũ, ũrĩa ũkenagĩra kuonania “hinya wake nĩ ũndũ wa arĩa meheanĩte na ngoro yao yothe harĩ we.”—2 Maũ. 16:9.