1. Nĩ kĩonereria kĩrĩkũ Jesu aaigĩire arũmĩrĩri ake, na meegerekanirie nake atĩa? (Rora mbica ngothi-inĩ.)

RĨRĨA Jesu aarĩ gũkũ thĩ, nĩ aatũũririe mwerekera mwega kwerekera ũtungata na endaga arũmĩrĩri ake o nao matũũrie mwerekera mwega wĩgiĩ ũtungata. (Joh. 4:35, 36) Hĩndĩ ĩrĩa Jesu aarĩ hamwe na arutwo ake, maahunjagia marĩ na kĩyo. (Luk. 10:1, 5-11, 17) O na kũrĩ ũguo, thutha wa Jesu kũnyitwo na kũũragwo, kwa ihinda inini arutwo nĩ maagire wendi wa kũhunjia. (Joh. 16:32) Thutha wa Jesu kũriũkio, nĩ aamekĩrire ngoro maige mbere wĩra wa kũhunjia. Na thutha wa Jesu kwambata igũrũ, maahunjirie na kĩyo nginya thũ ciao ikĩambĩrĩria kuuga ũũ: “Mũiyũrĩtie ũrutani wanyu Jerusalemu.”—Atũm. 5:28.

2. Jehova arathimĩte wĩra wa kũhunjia na njĩra ĩrĩkũ?

² Jesu nĩ aatongoririe wĩra ũrĩa warutirũo nĩ Akristiano acio a karine ya mbere na Jehova akĩmarathima makĩingĩha. Kwa ngerekano, hĩndĩ ya Pentekoste ya mwaka wa 33 M.M., andũ ta 3,000 nĩ maabatithirio. (Atũm. 2:41) Ningĩ arutwo nĩ maambĩrĩirie kuongerereka na gĩkĩro kĩnene mũno. (Atũm. 6:7) Makĩria ma ũguo, Jesu aarathire atĩ matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria andũ aingĩ o na makĩria nĩ mangĩkamũkĩra ũhoro wa ma.—Joh. 14:12; Atũm. 1:8.

3-4. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma wĩra wa kũhunjia ũkorũo ũrĩ mũritũ icigo-inĩ imwe? Tũkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

³ Ithuothe nĩ twĩrutanagĩria gũtũũria mwerekera mwega ũtungata-inĩ. Mabũrũri-inĩ mamwe, gwĩka ũguo nĩ ũndũ mũhũthũ. Nĩkĩ? Tondũ andũ aingĩ mũno nĩ mendaga kwĩruta Bibilia ũũ atĩ amwe ao mabataraga gweterera nginya kuoneke Mũira wa Jehova ũngĩmathomithia. No mabũrũri-inĩ mangĩ wĩra wa kũhunjia ũkoragwo ũrĩ mũritũ tondũ kaingĩ andũ matikoragwo  mũciĩ, na arĩa marĩ mũciĩ matiendaga gũthikĩrĩria ndũmĩrĩri ya Bibilia.

⁴ Angĩkorũo kũrĩa ũikaraga wĩra wa kũhunjia nĩ ũkoragwo ũrĩ mũritũ, maũndũ marĩa tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ no magũteithie. Nĩ tũkwarĩrĩria maũndũ ahunjia amwe mekĩte nĩguo mahote gũkinyĩra andũ aingĩ makĩria gĩcigo-inĩ kĩao. Ningĩ nĩ tũkwarĩrĩria ũrĩa tũngĩtũũria mwerekera mwega gũtekũmakania kana andũ nĩ marathikĩrĩria ndũmĩrĩri itũ kana matirathikĩrĩria.

5. Aira a Jehova aingĩ macemanagia na moritũ marĩkũ?

⁵ Mahinda-inĩ maya, ti ũndũ mũhũthũ harĩ Aira a Jehova aingĩ gũkora andũ mĩciĩ-inĩ yao. Ahunjia amwe mahunjagia kũndũ kũrĩ na ũgitĩri mũnene kana kũndũ andũ matetĩkagĩrio kũingĩra. Kũndũ ta kũu no gũkorũo na arangĩri arĩa matetĩkagĩria andũ kũingĩra angĩkorũo gũtirĩ mũndũ ũmanyitĩte ũgeni. Ahunjia angĩ matikoragwo na thĩna wa gũthiĩ nyũmba kwa nyũmba, no rĩrĩa mathiĩ makoraga andũ aingĩ matarĩ kuo. Nao ahunjia angĩ mahunjagia kũndũ mĩgũnda-inĩ kana kũndũ kũraihu gũtaikaragwo nĩ andũ aingĩ. Ahunjia acio mabataraga gũthiĩ kũndũ kũraihu mũno magĩkona mũciĩ, na rĩngĩ makore o na mwene mũciĩ ndarĩ kuo. Angĩkorũo nĩ tũcemanagia na moritũ ta macio, tũtiagĩrĩirũo gũkua ngoro. Tũngĩhiũrania na moritũ ta macio atĩa na tũkorũo na moimĩrĩro mega ũtungata-inĩ?

6. Ahunjia mangĩringithanio na ategi a thamaki na njĩra ĩrĩkũ?

⁶ Jesu aaringithanirie wĩra wa kũhunjia na wĩra wa gũtega thamaki. (Mar. 1:17) Ategi amwe a thamaki no maikare thikũ nyingĩ matarĩ maranyita thamaki o na ĩmwe. No handũ ha gũkua ngoro, mageragia kũhũthĩra njĩra ingĩ. No magarũrĩre mathaa marĩa mategaga, harĩa mategagĩra, kana njĩra ĩrĩa mategaga nayo. O na ithuĩ no twĩke mogarũrũku ta macio ũtungata-inĩ witũ. Rekei tuone maũndũ tũngĩka.

7. Kũgarũrĩra mathaa marĩa tũhunjagia kũngĩkorũo na moimĩrĩro marĩkũ?

⁷ Garũrĩra mathaa marĩa ũthiaga kũhunjia. No ũkore andũ aingĩ mũciĩ ũngĩthiĩ ihinda rĩrĩa mangĩkorũo marĩ kuo. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, o na andũ mathiĩ no macokaga makainũka. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ monaga arĩ wega kũhunjia mathaa ma mĩaraho kana hwaĩ-inĩ tondũ hĩndĩ ĩyo nĩ makoraga andũ aingĩ. Makĩria ma ũguo, ene nyũmba no makorũo matarĩ na maũndũ maingĩ ma gwĩka mathaa-inĩ macio na kwoguo no mathikĩrĩrie. Ningĩ no gũkorũo no wende gwĩka ta ũrĩa mũthuri ũmwe wa kĩũngano wĩtagwo David ekaga. Ooigire atĩ thutha wa kũhunjia kwa ihinda hamwe na mũndũ ũrĩa magaĩtwo nake, nĩ macokaga nyũmba iria matanakora mũndũ riita rĩa mbere. Ooigire ũũ: “Ũndũ wa kũgegania nĩ atĩ twacoka riita rĩa kerĩ, tũkoraga andũ aingĩ nyũmba iria tũtegũkorete andũ.” *

8. Tũngĩhũthĩra Kohelethu 11:6 atĩa ũtungata-inĩ witũ?

⁸ Tũtiagĩrĩirũo gũkua ngoro. Rĩandĩko rĩa mũthingi nĩ rĩratũririkania mwerekera ũrĩa twagĩrĩirũo gũkorũo naguo. (Thoma Kohelethu 11:6.) David ũrĩa ũkũgwetetwo hau kabere ndaakuire ngoro. Harĩ mũciĩ ũmwe aacokire maita maigana ũna ategũkora andũ no thutha-inĩ nĩ aakorire mwene. Mũndũ ũcio nĩ aakenirio mũno nĩ ũhoro wa Bibilia na akiuga, “Ngoretwo ngĩikara gũkũ kwa ihinda rĩa makĩria ma mĩaka ĩnana na ndirĩ ndona Mũira wa Jehova okĩte gũkũ kũhunjia.” David ooigire ũũ: “Nĩ nyonete atĩ, rĩrĩa wakora andũ mĩciĩ-inĩ yao kaingĩ nĩ mathikagĩrĩria ndũmĩrĩri itũ.”

9. Ahunjia amwe mekaga atĩa nĩguo mahote kũhunjĩria andũ arĩa matonekaga mũciĩ?

 ⁹ Geria kũhunjia kũndũ ngũrani. Ahunjia amwe nĩ mageragia kũhunjia kũndũ ngũrani nĩguo mone andũ arĩa matakoragwo mĩciĩ kaingĩ. Kwa ngerekano, kũhunjia barabara-inĩ kana kũhũthĩra tũkaari twa mabuku nĩ gũteithĩtie ahunjia aingĩ gũkinyĩra andũ arĩa maikaraga nyũmba-inĩ iria andũ matetĩkagĩrio kũhunjia nyũmba kwa nyũmba. Ũndũ ũcio nĩ ũteithagia ahunjia kwaranĩria na andũ arĩa maikaraga mĩciĩ-inĩ ta ĩyo ĩtakinyĩrĩkaga. Ningĩ ahunjia aingĩ nĩ meyoneire atĩ andũ aingĩ nĩ makoragwo mehaarĩirie kwaria kana kuoya mabuku maitũ marĩ kũndũ gwa kũhurũka, thoko, kana kũndũ kwa biacara. Mũrori wa mũthiũrũrũko kuuma Bolivia wĩtagwo Floiran ooigire ũũ: “Tũthiaga thoko-inĩ na mabiacara-inĩ gatagatĩ-inĩ ga thaa mũgwanja nginya thaa kenda cia mũthenya tondũ hĩndĩ ĩyo endia matikoragwo na mĩhang’o mĩingĩ. Andũ nĩ makenagĩra kwaranĩria na ithuĩ, o na tũkambĩrĩria kwĩruta na amwe Bibilia.”

10. Nĩ njĩra irĩkũ ingĩ ũngĩhũthĩra gũkinyĩra andũ gĩcigo-inĩ kĩanyu?

¹⁰ Geria kũhũthĩra njĩra itiganĩte. No kũhoteke wanathiĩ mũciĩ ũmwe maita maigana ũna kũhunjia no ndwakorire mwene kuo. No gũkorũo hihi o na wanageria gũthiĩ mahinda ngũrani, no ndwamũkorire. Hihi nĩ harĩ njĩra ingĩ ũngĩhũthĩra kũhunjĩria mũndũ ta ũcio? Mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Katarína ooigire ũũ: “Nyandĩkagĩra marũa andũ arĩa itakoraga mũciĩ ngamataarĩria maũndũ marĩa ingĩmeerire korũo nĩ ndĩmakorire.” Tũreruta atĩa? Wĩrutanagĩrie kũhũthagĩra njĩra itiganĩte nĩguo ũhotage kũhunjĩria andũ othe gĩcigo-inĩ kĩanyu.

11. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ amwe mage gũthikĩrĩria ndũmĩrĩri itũ?

¹¹ Andũ amwe matiendaga gũthikĩrĩria ndũmĩrĩri itũ. Mationaga bata wa kũmenya Ngai kana Bibilia. Matiĩtĩkĩtie Ngai nĩ ũndũ wa mathĩna marĩa monaga thĩinĩ wa thĩ. Ningĩ nĩ magaga gũtindanĩra na Bibilia, tondũ nĩ monaga ũhinga wa atongoria a ndini arĩa moigaga atĩ nĩyo marũmagĩrĩra. Angĩ nao matahagwo meciria nĩ wĩra, famĩlĩ, kana mathĩna mao na mationaga ta Bibilia ĩngĩmateithia. Tũngĩhota atĩa gũtũũria gĩkeno gitũ o na rĩrĩa andũ arĩa tũrahunjĩria maga kuona bata wa ndũmĩrĩri itũ?

12. Kũhũthĩra ciugo cia Afilipi 2:4 kũngĩtũteithia atĩa ũtungata-inĩ?

¹² Onagia andũ nĩ ũramarũmbũiya. Andũ aingĩ arĩa kĩambĩrĩria-inĩ matendaga gũthikĩrĩria ũhoro ũrĩa mwega nĩ mambagĩrĩria gũthikĩrĩria rĩrĩa mona atĩ mũhunjia nĩ aramarũmbũiya. (Thoma Afilipi 2:4.) Kwa ngerekano, David ũrĩa ũkũgwetetwo hau kabere ooigire, “Mũndũ angĩtwĩra ndarakenio nĩ ndũmĩrĩri itũ, twambaga gũtiga kũmũthomera Bibilia kana kũmũhe ibuku tũkamũũria: ‘Hihi no wende gũtwĩra kĩrĩa gĩatũma uuge ũguo?’” Andũ nĩ mamenyaga hĩndĩ ĩrĩa mũndũ aramarũmbũiya kũna. No mage kũririkana ciugo iria tũngĩmeera, no matingĩriganĩrũo nĩ ũrĩa twatũmire maigue ngoro-inĩ. O na angĩkorũo mwene nyũmba ndarareka twarie, ũthiũ witũ o na mwerekera witũ no imũteithie kuona atĩ nĩ tũramũrũmbũiya.

13. Tũngĩgarũrĩra ndũmĩrĩri itũ atĩa nĩguo yaganĩrĩre na mabataro ma mwene nyũmba?

¹³ Nĩ tuonanagia atĩ nĩ tũrarũmbũiya mwene nyũmba rĩrĩa twagarũrĩra ndũmĩrĩri itũ nĩguo ĩringane na mabataro make. Kwa ngerekano-rĩ, hihi nĩ harĩ maũndũ mangĩtuonia atĩ mwene nyũmba arĩ na ciana? Angĩkorũo mũndũ nĩ mũciari, no kũhoteke no akenio nĩ motaaro ma Bibilia megiĩ kũrera ciana kana motaaro mayo megiĩ ũrĩa mũndũ angĩkorũo na famĩlĩ ĩrĩ na gĩkeno. Hihi mũrango wa mwene nyũmba ũrĩ na icũhĩ nyingĩ cia kũhinga? No tũthuure kwaria nake ũhoro wĩgiĩ wĩki-naĩ ũrĩa ũtũmĩte andũ aingĩ maikare na guoya na mwene nyũmba no akene kũigua atĩ wĩki-naĩ nĩ ũgaathira. Rĩrĩa rĩothe wakora andũ marenda gũthikĩrĩria, geragia kũmateithia kuona atĩ ũtaaro wa Bibilia no ũmateithie. Katarína, ũrĩa ũkũgwetetwo na hau kabere ooigire: “Nĩ njikaraga ngĩĩririkanagia ũrĩa ũhoro wa ma ũndeithĩtie gũkorũo na ũtũũro mwega.” Ũndũ ũcio nĩ ũteithagia Katarína kũhunjia maũndũ marĩa etĩkĩtie arĩ na ũũma, na hatarĩ nganja ene nyũmba nĩ monaga ũndũ ũcio.

14. Kũringana na Thimo 27:17 ahunjia mangĩteithania atĩa marĩ ũtungata-inĩ?

 ¹⁴ Hoyaga andũ arĩa angĩ ũteithio. Hĩndĩ ya karine ya mbere, Paulo nĩ oonirie Timotheo njĩra itiganĩte cia kũhunjia na kũrutana, na akĩmwĩkĩra ngoro onie andũ arĩa angĩ. (1 Kor. 4:17) O ta Timotheo, no twĩrute maũndũ maingĩ kuuma kũrĩ andũ arĩa marĩ na ũmenyeru kĩũngano-inĩ. (Thoma Thimo 27:17.) Ta wĩcirie ũhoro wa mũrũ wa Ithe witũ wĩtagwo Shawn. Kwa ihinda, aatungataga arĩ painia kũndũ mĩgũnda-inĩ na andũ a kũu maaiguaga maiganĩire na ndini ciao. Aahotire atĩa gũtũũria gĩkeno gĩake? Ooigire ũũ: “Rĩrĩa rĩothe mũhunjia ũngĩ oneka nĩ twathiaga kũhunjia nake. Tũkiuma nyũmba ĩmwe gũthiĩ ĩrĩa ĩngĩ, nĩ twahũthagĩra ihinda rĩu gũteithanĩrĩria. Kwa ngerekano, nĩ twaragĩrĩria ũrĩa twatwarithia ndeereti mũciĩ ũrĩa tuuma tũgacoka tũkaarĩrĩria ũrĩa tũngiuga tũngĩcemania na ũndũ ta ũcio rĩngĩ.”

15. Nĩkĩ mahoya nĩ ma bata mũno ũtungata-inĩ witũ?

¹⁵ Hoyaga Jehova agũteithie. Hoyaga Jehova agũteithie rĩrĩa rĩothe ũrĩ ũtungata-inĩ. Gũtirĩ ũndũ tũngĩhota kũhingia tũtateithĩtio nĩ roho wake mũtheru ũrĩa ũrĩ hinya. (Thab. 127:1; Luk. 11:13) Rĩrĩa ũrahoya Jehova ũteithio, mũgwetere maũndũ ĩmwe kwa ĩmwe. Kwa ngerekano, no ũmũũrie agũtongorie nĩguo wone andũ arĩa marĩ na mwerekera ũrĩa wagĩrĩire, na arĩa mangĩenda gũthikĩrĩria. Ũcoke wĩke kũringana na mahoya maku, na njĩra ya kũhunjĩria andũ arĩa othe ũgũcemania nao.

16. Nĩkĩ wĩruti wa Bibilia nĩ wa bata ũtungata-inĩ witũ?

¹⁶ Koragwo na wĩruti waku wa Bibilia. Kiugo kĩa Ngai kiugaga ũũ: “[Mwĩmenyagĩrei] wendi wa Ngai ũrĩa mwega, wa gwĩtĩkĩrĩka na mũkinyanĩru.” (Rom. 12:2) Kwĩruta nĩ gũtũteithagia kũmenya Ngai wega makĩria na kwoguo rĩrĩa tũraria na andũ nĩ marĩonaga atĩ nĩ twĩtĩkĩtie biũ maũndũ marĩa tũrameera. Katarína ũrĩa ũkũgwetetwo hau kabere ooigire: “Kũrĩ hĩndĩ ndonire atĩ nĩ ndĩrabatara gwĩkĩra hinya makĩria wĩtĩkio wakwa wĩgiĩ morutani mamwe ma mũthingi ma Bibilia. Nĩ ũndũ ũcio, ngĩĩruta na njĩra ndikĩru ũhoro ũrĩa wonanagia atĩ nĩ kũrĩ Mũũmbi, atĩ Bibilia nĩ Kiugo kĩa Ngai, na atĩ Ngai nĩ arĩ ithondeka gũkũ thĩ rĩrĩa rĩkaga wendi wake.” Katarína ooigire atĩ wĩruti wake nĩ ũmũteithĩtie gũkorũo na wĩtĩkio ũrĩ na hinya na ũgatũma akorũo na gĩkeno makĩria ũtungata-inĩ.

17. Jesu aatũũririe mwerekera mwega ũtungata-inĩ nĩkĩ?

¹⁷ Jesu nĩ aatũũririe mwerekera mwega na agĩthiĩ na mbere kũhunjia o na akorũo andũ amwe matieendaga gũthikĩrĩria ndũmĩrĩri yake. Eekire ũguo tondũ nĩ aamenyaga atĩ andũ aingĩ nĩ maabataraga kwĩruta ũhoro wa ma, na nĩ eendaga gũteithia andũ aingĩ o ũrĩa kwahoteka metĩkĩre ndũmĩrĩri ya Ũthamaki. Ningĩ nĩ aamenyaga atĩ andũ amwe kĩambĩrĩria-inĩ nĩ mangĩaregire kũmũthikĩrĩria, no nĩ mangĩacokire mambĩrĩrie gũthikĩrĩria. Ta wĩcirie ũhoro wa andũ a famĩlĩ yake. Hĩndĩ ya ũtungata wa Jesu wa mĩaka ĩtatũ na nuthu gũkũ thĩ, gũtirĩ mũrũ wa nyina o na ũmwe watuĩkire mũrutwo wake. (Joh. 7:5) O na kũrĩ ũguo, thutha wa Jesu kũriũkio, nĩ maatuĩkire Akristiano.—Atũm. 1:14.

18. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga tũthiĩ na mbere kũhunjia?

¹⁸ Tũtingĩhota kũmenya nĩ andũ arĩkũ megwĩtĩkĩra ũhoro mwega ũrĩa tũhunjagia. Andũ amwe no moe ihinda iraihu magĩgetĩkĩra ndũmĩrĩri itũ gũkĩra arĩa angĩ. O na andũ arĩa mathuuraga kwaga gũtũthikĩrĩria, nĩ monaga mĩthiĩre na mwerekera witũ mwega na thutha wa ihinda no mambĩrĩrie ‘kũgooca Ngai.’—1 Pet. 2:12.

19. Kũringana na 1 Akorintho 3:6, 7, nĩ ũndũ ũrĩkũ twagĩrĩirũo kũmenya?

 ¹⁹ O na gũtuĩka nĩ tũhandaga na tũgaitĩrĩria maĩ, nĩ twagĩrĩirũo kũririkana atĩ Ngai nĩwe ũkũragia. (Thoma 1 Akorintho 3:6, 7.) Mũrũ wa Ithe witũ Getahun ũrĩa ũtungataga bũrũri-inĩ wa Ethiopia ooigire: “Kwa ihinda rĩa makĩria ma mĩaka 20, no niĩ ndaarĩ Mũira wa Jehova gĩcigo-inĩ kĩmwe gĩtaahunjagio kaingĩ. No rĩu gĩcigo-inĩ kĩu kũrĩ na ahunjia 14. Ikũmi na atatũ harĩ acio nĩ maabatithirio, na amwe ao nĩ mũtumia wakwa na ciana citũ ithatũ. Mĩcemanio-inĩ tũkoragwo tũrĩ andũ ta 32.” Getahun nĩ akenaga nĩ ũndũ wa gũkorũo atĩ nĩ aathiire na mbere kũhunjia atekũnoga, o etereire Jehova agucĩrĩrie andũ a ngoro njega moke thĩinĩ wa ithondeka rĩake.—Joh. 6:44.

20. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ tũtariĩ ta andũ arĩa mahonokagia mĩoyo?

²⁰ Jehova onaga andũ othe marĩ a bata. Nĩ atũheete mweke wa kũrutithania wĩra hamwe na Mũrũ wake, wa gũcokanĩrĩria andũ kuuma ndũrĩrĩ-inĩ ciothe mbere ya mũico wa mũtabarĩre ũyũ ũkinyĩte. (Hag. 2:7) Wĩra witũ wa kũhunjia no ũringithanio na wĩra wa kũhonokia mĩoyo. Na tũtariĩ ta aruti wĩra a kũhonokia mĩoyo matũmĩtwo makahonokie andũ magwĩrĩirũo nĩ tĩri kware. O na gũtuĩka no andũ anini mangĩkorũo marĩ muoyo, wĩra ũrĩa ũrarutwo nĩ arĩa marahonokia mĩoyo nĩ wa bata mũno. Ũguo noguo wĩra witũ wa kũhunjia ũtariĩ. Tũtiũĩ nĩ andũ aigana matigarĩte thĩinĩ wa mũtabarĩre ũyũ wa Shaitani marabatara kũhonokio. No Jehova no ahũthĩre mũndũ o wothe gatagatĩ-inĩ gaitũ kũmateithia. Andreas ũrĩa ũikaraga Bolivia ooigire ũũ: “Hĩndĩ ciothe rĩrĩa ndona mũndũ eruta ũhoro wa ma na akabatithio, nĩ menyaga atĩ ũcio nĩ wĩra ũrutĩtwo nĩ andũ aingĩ.” Rekei tũtũũrie mwerekera o ta ũcio mwega ũtungata-inĩ witũ. Tweka ũguo, Jehova nĩ arĩtũrathimaga, na nĩ tũrĩkenagĩra biũ ũtungata witũ.