1. Itua rĩrĩa rĩega biũ mũndũ angĩtua nĩ rĩrĩkũ?

MATUA marĩa aciari matuaga, kaingĩ nĩ mahutagia ciana ciao kwa ihinda iraihu. Aciari mangĩtua matua moru, no maingĩrie ciana ciao thĩna-inĩ. No mangĩtua matua mega, nĩ maheaga ciana ciao mweke wa gũkorũo na ũtũũro mwega ũrĩ na gĩkeno. O na kũrĩ ũguo, o nacio ciana nĩ irabatara gũtua matua mega. Itua rĩrĩa rĩega biũ mũndũ angĩtua nĩ rĩa gũtungatĩra Ithe witũ wa igũrũ, Jehova.​—Thab. 73:28.

2. Nĩ matua marĩkũ mega Jesu na aciari ake maatuire?

² Aciari a Jesu nĩ meendaga ciana ciao itungatĩre Jehova, na matua mao nĩ monanagia atĩ ũndũ ũcio nĩguo warĩ wa bata makĩria ũtũũro-inĩ wao. (Luk. 2:40, 41, 52) Jesu o nake nĩ aatuire matua mega, marĩa maamũteithirie gwĩka kũringana na ũrĩa Jehova eendaga eke. (Mat. 4:1-10) Jesu aneneha aarĩ mũndũ mũtugi, mwĩhokeku, na ũrĩ na ũcamba. Mũciari o wothe Mũkristiano no akene gũkorũo na mũriũ ta ũcio.

3. Tũkwarĩrĩria ciũria irĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

³ Thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ, nĩ tũkwarĩrĩria ciũria ici: Nĩ matua marĩkũ mega Jehova aatuire megiĩ Jesu? Aciari Akristiano mangĩĩruta maũndũ marĩkũ kuumana na matua ma aciari a Jesu a gũkũ thĩ? Na Akristiano ethĩ mangĩĩruta maũndũ marĩkũ kuumana na matua marĩa Jesu aatuire?

4. Nĩ itua rĩrĩkũ rĩa ũũgĩ Jehova aatuire rĩgiĩ Mũriũ wake?

⁴ Jehova aathuurire aciari arĩa ega biũ a kũrera Jesu. (Mat. 1:18-23; Luk. 1:26-38) Ciugo cia Mariamu cia kuuma ngoro iria irĩ thĩinĩ wa Bibilia nĩ cionanagia wendo wake mũnene harĩ  Jehova na Kiugo gĩake. (Luk. 1:46-55) Nake Jusufu nĩ oonanirie atĩ nĩ eetigĩrĩte Ngai na nĩ eendaga kũmũkenia kũgerera ũrĩa aathĩkagĩra ũtongoria wa Jehova.​—Mat. 1:24.

5-6. Nĩ maũndũ ta marĩkũ Jehova eetĩkĩririe Mũriũ wake acemanie namo?

⁵ Rora wone atĩ Jehova ndaathuurire aciari atongu a kũrera Jesu. Igongona rĩrĩa Jusufu na Mariamu maarutire rĩrĩa Jesu aaciarirũo nĩ rĩoonanirie atĩ maarĩ athĩni. (Luk. 2:24) No kũhoteke Jusufu nĩ aaigĩte wĩra mũnini wa mbaũ hakuhĩ na mũciĩ gwake thĩinĩ wa Nazarethi. No gũkorũo matiarĩ na mbeca nyingĩ, makĩria tondũ famĩlĩ yao nĩ yacokire ĩkĩneneha, makĩgĩa ciana itanyihĩire mũgwanja.​—Mat. 13:55, 56.

⁶ Jehova nĩ aagitĩrire Jesu kuumana na mogwati mamwe, no ndaagitĩrire Mũriũ ũcio wake kuumana na moritũ mothe angĩacemanirie namo. (Mat. 2:13-15) Kwa ngerekano, andũ amwe a famĩlĩ ya Jesu matiamwĩtĩkirie. No nginya akorũo Jesu nĩ aakuire ngoro mũno kuona atĩ andũ amwe a famĩlĩ yake kĩambĩrĩria-inĩ matietĩkĩtie atĩ nĩwe Mesia. (Mar. 3:21; Joh. 7:5) Ningĩ no kũhoteke Jusufu aakuire Jesu arĩ mũnyinyi, na no mũhaka ũndũ ũcio ũkorũo nĩ waritũhĩire Jesu. Thutha wa gĩkuũ kĩa Jusufu, Jesu tondũ nĩwe warĩ mũriũ ũrĩa mũkũrũ, no kũhoteke nĩwe wathiire na mbere kũruta wĩra ũrĩa Jusufu aarutaga. (Mar. 6:3) Thutha wake gũtuĩka mũndũ mũgima, nĩ eerutire kũrũmbũiya famĩlĩ yao. No kũhoteke nĩ aarutaga wĩra na kĩyo nĩguo amahingĩrie mabataro. Kwoguo nĩ aamenyaga ũrĩa mũndũ aiguaga anogete thutha wa gũtinda akĩruta wĩra mũthenya mũgima.

7. (a) Nĩ ciũria irĩkũ ingĩteithia mũthuri na mũtumia ũhoro-inĩ wĩgiĩ kũrera ciana ciao? (b) Rĩandĩko rĩa Thimo 2:1-6 rĩngĩteithia aciari atĩa kũmenyeria ciana ciao?

⁷ Angĩkorũo mũrĩ thĩinĩ wa kĩhiko, na nĩ mwendaga kũgĩa ciana, mwĩyũrie ũũ: ‘Hihi tũrĩ andũ enyihia mendete Jehova na Kiugo gĩake? Jehova hihi no one tũrĩ agĩrĩru a kũrũmbũiya ciana iria tũkũgĩa?’ (Thab. 127:3, 4) Angĩkorũo ũrĩ mũciari, wĩyũrie ũũ: ‘Hihi nĩ ndutaga ciana ciakwa bata wa kũruta wĩra na kĩyo?’ (Koh. 3:12, 13) ‘Hihi nĩ njĩkaga ũrĩa wothe ingĩhota nĩguo ngitĩre ciana ciakwa kuumana na mogwati ma kĩĩmwĩrĩ na ma kĩĩmĩtugo, marĩa cingĩcemania namo thĩinĩ wa thĩ ĩno ya Shaitani?’ (Thim. 22:3) Ndũngĩhota kũgitĩra ciana ciaku kuumana na moritũ mothe  ingĩcemania namo. Ũcio nĩ ũndũ ũtangĩhotekeka. Ĩndĩ no ũmahaarĩrie nĩ ũndũ wa moritũ marĩa mangĩcemania namo ũtũũro-inĩ, na njĩra ya gũthiĩ na mbere kũmaruta ũrĩa mangĩetha ũtaaro Kiugo-inĩ kĩa Ngai. (Thoma Thimo 2:1-6.) Kwa ngerekano, mũndũ ũmwe wa famĩlĩ angĩtiga gũtungatĩra Jehova, hũthĩra Kiugo kĩa Ngai gũteithia ciana ciaku kũmenya nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata mũno gũtũũra tũrĩ ehokeku harĩ Jehova. (Thab. 31:23) Ningĩ, mũndũ mwendete angĩkua, teithia ciana ciaku kuona ũrĩa Kiugo kĩa Ngai kĩngĩmateithia kũhiũrania na kĩeha nĩguo icokwo nĩ thayũ.​—2 Kor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16.

8. Kũringana na Gũcokerithia Maathani 6:6, 7, nĩ ũndũ ũrĩkũ Jusufu na Mariamu meekaga?

⁸ Aciari a Jesu a gũkũ thĩ maahotire kũrera Jesu agĩtuĩka mũndũ mũgima ũretĩkĩrĩka nĩ Ngai tondũ nĩ maarũmagĩrĩra motaaro ma Jehova megiĩ kũrera ciana. (Thoma Gũcokerithia Maathani 6:6, 7.) Jusufu na Mariamu nĩ meendete Jehova mũno, na ũndũ ũrĩa maaigĩte mbere ũtũũro-inĩ wao nĩ gwĩkĩra ciana ciao ngoro gũkũria wendo o ta ũcio harĩ Jehova.

9. Nĩ matua marĩkũ ma bata Jusufu na Mariamu maatuire?

⁹ Famĩlĩ ya Jusufu nĩ yarũmagĩrĩra mũtaratara mwega wa maũndũ ma kĩĩroho. Nĩ maathiaga mĩcemanio ya o kiumia thunagogi-inĩ thĩinĩ wa Nazarethi, o hamwe na Pasaka ya o mwaka thĩinĩ wa Jerusalemu. (Luk. 2:41; 4:16) No kũhoteke hĩndĩ ĩyo maathiaga Jerusalemu, Jusufu na Mariamu nĩ maarutaga Jesu o hamwe na ciana icio ingĩ ciao ũhoro wĩgiĩ historĩ ya andũ a Jehova na hihi magaceera kũndũ gũtiganĩte kũrĩa kũgwetetwo Maandĩko-inĩ. O ũrĩa ciana ciao ciathiaga ikĩingĩhaga, no mũhaka akorũo ndwarĩ ũndũ mũhũthũ harĩ Jusufu na Mariamu gũtũũria mũtaratara mwega wa maũndũ ma kĩĩroho. No nĩ maagunĩkaga mũno nĩ ũndũ wa gwĩka ũguo. Nĩ ũndũ wa kũiga mbere ũthathaiya wa Jehova ũtũũro-inĩ wao, nĩ maahotire gũteithia famĩlĩ yao gũkuhĩrĩria Jehova.

10. Nĩ maũndũ marĩkũ aciari Akristiano mangĩĩruta kuuma kũrĩ Jusufu na Mariamu?

¹⁰ Aciari Akristiano mangĩĩruta atĩa kuumana na Jusufu na Mariamu? Ũndũ ũmwe wa bata makĩria nĩ kuonia ciana ciaku kũgerera ciugo na ciĩko atĩ nĩ wendete Jehova mũno. Ririkanaga atĩ, kĩheo kĩrĩa kĩnene  ũngĩhee ciana ciaku nĩ gũciteithia kwenda Jehova. Ũndũ ũmwe wa bata mũno ũngĩmaruta, nĩ kũmateithia ũrĩa mangĩtũũria mũtaratara mwega wa kwĩruta Bibilia, kũhoya, gũthiĩ mĩcemanio, na kũhunjia. (1 Tim. 6:6) Ningĩ no mũhaka ũhingĩrie ciana ciaku mabataro ma kĩĩmwĩrĩ. (1 Tim. 5:8) No ririkanaga atĩ, ũndũ ũrĩa ũngĩteithia ciana ciaku gũkaahonoka hĩndĩ ĩrĩa mũico wa mũtabarĩre ũyũ mũũru ũgaakinya na maingĩre thĩinĩ wa thĩ njerũ ya Ngai, nĩ ũrata wao wa hakuhĩ hamwe na Jehova no ti indo cia kĩĩmwĩrĩ. *​—Ezek. 7:19; 1 Tim. 4:8.

11. (a) Ũtaaro ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa 1 Timotheo 6:17-19, ũngĩteithia aciari atĩa gũtua matua mega rĩrĩa mararera ciana ciao? (b) Nĩ mĩoroto ta ĩrĩkũ famĩlĩ ĩngĩĩigĩra, na moimĩrĩro mangĩkorũo marĩ marĩkũ? (Rora gathandũkũ, “ Nĩ Mĩoroto Ĩrĩkũ Mũngĩĩigĩra?”)

¹¹ Nĩ ũndũ wa gwĩkĩra ngoro mũno kuona atĩ aciari aingĩ Akristiano nĩ maratua matua mega ma kĩĩroho megiĩ famĩlĩ ciao. Nĩ mathathayagia Jehova marĩ hamwe hingo ciothe. Nĩ mathiaga mĩcemanio ya kĩũngano na igomano. Ningĩ nĩ mahunjagia ũhoro ũrĩa mwega. Famĩlĩ imwe o na nĩ ithiaga kũhunjia kũndũ kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia. Angĩ nao nĩ mathiaga gũceera Betheli kana magateithĩrĩria gwaka mĩako ya ithondeka. Famĩlĩ iria ciĩkaga maũndũ ta macio ihũthagĩra mbeca na kwoguo maũndũ no mamaritũhĩre. No gwĩka ũguo nĩ gũtũmaga magunĩke kĩĩroho na njĩra nene. (Thoma 1 Timotheo 6:17-19.) Ciana iria ireragĩrũo thĩinĩ wa famĩlĩ ta icio, kaingĩ nĩ itũũragia mĩtugo mĩega o na cianeneha, na itiĩriraga. *​—Thim. 10:22.

12. Jesu aabatarire gwĩka atĩa aneneha?

¹² Jehova, o we Ithe wa Jesu, hingo ciothe atuaga matua mega, na aciari ake a gũkũ thĩ o nao nĩ maatuire matua ma ũũgĩ. O na kũrĩ ũguo, Jesu aneneha nĩ aabatarire gwĩtuĩra matua. (Gal. 6:5) Aarĩ na wĩyathi o ta ũrĩa tũkoragwo naguo ithuothe wa gwĩthuurĩra. Nĩ angĩathuurire kũrũmĩrĩra wendi wake. Handũ ha ũguo aathuurire gũtũũria ũrata mwega hamwe na Jehova. (Joh. 8:29) Andũ ethĩ mangĩĩruta atĩa kuumana na kĩonereria gĩake?

13. Nĩ itua rĩrĩkũ rĩa bata Jesu aatuire arĩ o mũnyinyi?

¹³ Rĩrĩa Jesu aarĩ mũnyinyi, aathuurire gũkorũo arĩ mwathĩki harĩ aciari ake. Gũtirĩ hĩndĩ aagire gwathĩkĩra aciari ake, atĩ tondũ wa kwĩyona arĩ mũũgĩ kũmakĩra. Handũ ha ũguo, ‘aathiire na mbere kũmathĩkĩra.’ (Luk. 2:51) Arĩ mwanake ũrĩa warĩ mũkũrũ kwao, no mũhaka akorũo nĩ ooyaga na ũritũ mawĩra marĩa eehokeirũo. Nĩ eerutire na kĩyo wĩra wa bundi  kuuma kũrĩ Jusufu nĩguo ahote gũteithĩrĩria famĩlĩ yao kuona mabataro.

14. Tũmenyaga atĩa atĩ Jesu nĩ eerutaga Kiugo kĩa Ngai biũ?

¹⁴ No kũhoteke aciari a Jesu nĩ maamwĩrire ũrĩa aaciarirũo na njĩra ya kĩama, na ndũmĩrĩri ĩrĩa Ngai aamakinyĩirie ĩmwĩgiĩ. (Luk. 2:8-19, 25-38) Jesu ndaaiganagĩra o na maũndũ marĩa eeragwo, no ningĩ nĩ eerutaga Maandĩko. Tũmenyaga atĩa atĩ Jesu nĩ eerutaga Kiugo kĩa Ngai biũ? Tondũ arĩ mũnyinyi, arutani thĩinĩ wa Jerusalemu nĩ “maagegagio mũno nĩ ũhoti wake wa gũtaũkĩrũo nĩ maũndũ, na macokio make.” (Luk. 2:46, 47) Na arĩ na mĩaka 12 tu, nĩ aatuĩrĩtie na agakorũo na ma biũ atĩ Jehova nĩwe Ithe.​—Luk. 2:42, 43, 49.

15. Jesu oonanirie atĩa atĩ aathuurĩte gwĩka wendi wa Jehova?

¹⁵ Jesu amenya ũrĩa Jehova eendaga eke, nĩ eekire ũguo. (Joh. 6:38) Nĩ aamenyaga atĩ nĩ angĩamenirũo nĩ andũ aingĩ, na kũmenya ũguo no mũhaka gũkorũo nĩ gwatũmaga ecirie ũndũ ũcio na njĩra ndikĩru. O na kũrĩ ũguo, aathuurire gwathĩkĩra Jehova. Rĩrĩa Jesu aabatithirio mwaka wa 29 M.M., ũndũ ũrĩa aaigire mbere ũtũũro-inĩ wake nĩ gwĩka wendi wa Jehova. (Ahib. 10:5-7) O na rĩrĩa aakuuaga arĩ mũtĩ-inĩ wa kũnyarirĩrũo, no aathiire na mbere gwĩka wendi wa Ithe.​—Joh. 19:30.

16. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ciana ingĩĩruta kuuma kũrĩ Jesu?

¹⁶ Athĩkagĩra aciari aku. O ta Jusufu na Mariamu, aciari aku o nao ti akinyanĩru. O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aheete aciari aku wĩra wa gũkũgitĩra, gũkũmenyeria na gũgũtongoria. Ũngĩmathĩkagĩra na ũkamahe gĩtĩo, maũndũ maku nĩ ‘marĩthiaga wega.’​—Ef. 6:1-4.

17. Kũringana na Joshua 24:15, nĩ itua rĩrĩkũ andũ ethĩ marabatara gwĩtuĩra?

¹⁷ Tua itua nũũ ũrĩtungatagĩra. Nĩ wega gũtuĩria nĩguo ũmenye Jehova wega, wendi wake, na ũrĩa ũngĩka wendi ũcio ũtũũro-inĩ waku. (Rom. 12:2) Weka ũguo nĩ ũkũhota gũtua itua rĩrĩa rĩega biũ ũngĩtua ũtũũro-inĩ waku, rĩa gũtungatĩra Jehova. (Thoma Joshua 24:15; Koh. 12:1) Ũngĩtũũria mũtaratara mwega wa gũthoma na kwĩruta Bibilia, wendo waku harĩ Jehova nĩ ũgũthiĩ na mbere kuongerereka, na wĩtĩkio waku ũgĩe na hinya makĩria.

18. Nĩ itua rĩrĩkũ andũ ethĩ mangĩtua? Moimĩrĩro ma gũtua itua rĩu nĩ marĩkũ?

¹⁸ Thuura kũiga wendi wa Jehova mbere ũtũũro-inĩ waku. Thĩ ya Shaitani yonanagia  atĩ, ũngĩhũthĩra ũhoti ũrĩa ũrĩ naguo kwĩguna, nĩ ũgũkorũo na gĩkeno. No ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, andũ arĩa mateng’eranagia na indo cia kĩĩmwĩrĩ, ‘nĩ methecangaga kũndũ guothe na ruo rũingĩ.’ (1 Tim. 6:9, 10) Ngũrani na ũguo, ũngĩthikagĩrĩria Jehova na ũthuure kũiga wendi wake mbere, ũtũũro waku nĩ ũkũgaacĩra na “wĩkage maũndũ na ũũgĩ.”​—Josh. 1:8.

19. Nĩ ũndũ ũrĩkũ aciari magĩrĩirũo kũririkana?

¹⁹ Aciari, ĩkai ũrĩa wothe mũngĩhota gũteithia famĩlĩ cianyu gũtungatĩra Jehova. Mwĩhokagei na nĩ arĩmũteithagia gũtua matua mega. (Thim. 3:5, 6) Ririkanagai atĩ ciana cianyu no ciĩrute maũndũ maingĩ kũgerera maũndũ marĩa mũreka gũkĩra maũndũ marĩa mũroiga. Kwoguo tuai matua marĩa mangĩteithia ciana cianyu gwĩtĩkĩrĩka harĩ Jehova.

20. Nĩ irathimo irĩkũ andũ ethĩ magĩaga nacio mangĩthuura gũtungatĩra Jehova?

²⁰ Andũ ethĩ, aciari anyu no mamũteithie gũtua matua ma ũũgĩ ũtũũro-inĩ. No nĩ inyuĩ mũrĩ na ũigĩrĩrĩki wa gũtua matua mega nĩguo mwĩtĩkĩrĩke nĩ Ngai. Kwoguo mwĩgerekaniei na Jesu na njĩra ya gũthuura gũtungatĩra Ithe witũ wa igũrũ. Mweka ũguo, ũtũũro wanyu nĩ ũrĩkoragwo ũrĩ na muoroto, irathimo, na gĩkeno. (1 Tim. 4:16) Na mahinda marĩa mokĩte nĩ mũgaakenera ũtũũro ũrĩa mwega biũ!