1, 2. (a) Kwaga kwĩgirĩrĩria kũngĩkorũo na moimĩrĩro marĩkũ? (b) Twagĩrĩirũo kwarĩrĩria ũhoro wa kwĩgirĩrĩria matukũ-inĩ maya nĩkĩ?

KWĨGIRĨRĨRIA nĩ ngumo ya ũngai. (Gal. 5:22, 23) Jehova onanagia ngumo ĩyo na njĩra nginyanĩru. No andũ ti akinyanĩru, kwoguo nĩ mabataraga kwĩrutanĩria nĩguo matũũrie ngumo ya kwĩgirĩrĩria. Ma nĩ atĩ mathĩna maingĩ marĩa andũ macemanagia namo ũmũthĩ moimanaga na kwaga kwĩgirĩrĩria. Kwaga kwĩgirĩrĩria kũu no gũtũme mũndũ atuĩke wa kũhũthĩrĩria maũndũ na aremwo nĩ kũruta wĩra wega arĩ cukuru kana arĩ wĩra-inĩ. Ningĩ no gũtũme mũndũ eingĩranie na maũndũ ta kũrumana, ũrĩu, ũhinya, mathiirĩ matarĩ ma o mũhaka, gũtuĩka ngombo ya mũtugo ũtagĩrĩire, na no gũtũme mũndũ atangĩke meciria mũno, ohwo njera, mũthuri na mũtumia matigane, mũndũ anyitwo nĩ mĩrimũ ĩrĩa ĩgwatanagio kũgerera ngomanio, agĩe nda itagĩrĩire, kana mathĩna mangĩ maingĩ.—Thab. 34:11-14.

² Nĩ ma, andũ arĩa magaga kwĩgirĩrĩria merehagĩra mathĩna na makarehera arĩa angĩ. Na thĩna wa kwaga kwĩgirĩrĩria ũrathiĩ ũnenehete. Ũhoti wa mũndũ kwĩgirĩrĩria nĩ wathuthuririo mĩaka-inĩ ya 1940, no ũthuthuria wa ica ikuhĩ ũronania atĩ andũ mathiĩte maremetwo biũ kwĩgirĩrĩria. Ũndũ ũcio ti wa kũgegania harĩ andũ arĩa merutaga Kiugo kĩa Ngai, tondũ Bibilia nĩ yarathĩte atĩ ũira ũmwe wa kuonania tũratũũra “matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria” nĩ atĩ andũ mangĩgakorũo ‘matekwĩgirĩrĩria.’—2 Tim. 3:1-3.

3. Akristiano magĩrĩirũo gũkũria ngumo ya kwĩgirĩrĩria nĩkĩ?

 ³ Wagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro wa gũkũria ngumo ya kwĩgirĩrĩria nĩkĩ? Wĩcirie itũmi igĩrĩ cia bata. Kĩa mbere, nĩ kuonekete atĩ andũ arĩa mahotaga kũgirĩrĩria ciĩko ciao matikoragwo na mathĩna maingĩ manene. Nĩ mahotaga gwĩciria wega, makahota gũthondeka ũrata mwega na andũ, na matirakaraga kaingĩ kana magatangĩka kĩĩmeciria ta andũ arĩa mateng’agĩrĩra gwĩka maũndũ. Gĩa kerĩ, ũhoti wa kũregana na magerio na kwĩgirĩrĩria gwĩka ciĩko itagĩrĩire nĩ wa bata nĩguo tũtũũre twĩtĩkĩrĩkĩte nĩ Ngai. Moimĩrĩro moru marĩa maakorire Adamu na Hawa nĩ monanagia ũũma wa ũndũ ũcio. (Kĩam. 3:6) Ningĩ wĩcirie ũhoro wa moimĩrĩro ma kĩeha marĩa monetwo kuuma hĩndĩ ĩyo nĩ arĩa maremagwo nĩ kũhũthĩra ngumo ĩyo ya bata.

4. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wagĩrĩirũo gwĩkĩra ngoro arĩa marerutanĩria gũkũria ngumo ya kwĩgirĩrĩria?

⁴ Gũtirĩ mũndũ ũtarĩ mũkinyanĩru ũngĩhota kuonania ngumo ya kwĩgirĩrĩria na njĩra nginyanĩru. Jehova nĩ oĩ ũrĩa ndungata ciake ciĩrutanagĩria ũndũ-inĩ ũcio na nĩ endaga gũciteithia itoorie mĩerekera ya kwĩhia. (1 Ath. 8:46-50) Arĩ Mũrata wendete andũ, nĩ aheaga hinya arĩa othe marĩ ngoro njega na mendaga kũmũtungatĩra o na gũtuĩka nĩ maritũhagĩrũo mũno makĩĩgirĩrĩria maũndũ-inĩ mamwe ma ũtũũro. Rekei twĩcirie ũhoro wa kĩonereria gĩkinyanĩru kĩa Jehova. Tũcoke twĩrute kuumana na cionereria njega na ingĩ njũru cionanĩtio Bibilia-inĩ. Na nĩ tũkũrora maũndũ ma kũhũthĩra marĩa mangĩtũteithia gwĩkĩra hinya ngumo ya kwĩgirĩrĩria.

5, 6. Jehova aigĩte kĩonereria kĩrĩkũ ũhoro-inĩ wĩgiĩ kwĩgirĩrĩria?

⁵ Jehova onanagia ngumo ya kwĩgirĩrĩria na njĩra nginyanĩru, tondũ we nĩ mũkinyanĩru maũndũ-inĩ mothe marĩa ekaga. (Gũcok. 32:4) No ithuĩ tũtirĩ akinyanĩru. O na kũrĩ ũguo, nĩguo tũtaũkĩrũo nĩ ngumo ya kwĩgirĩrĩria, twagĩrĩirũo gũthuthuria kĩonereria kĩa Jehova nĩ getha tũhote kwĩgerekania nake wega. Nĩ mahinda marĩkũ mamwe moĩkaine Jehova onanirie kwĩgirĩrĩria?

⁶ Wĩcirie ũrĩa Jehova onanirie kwĩgirĩrĩria akĩhiũrania na ũremi mũũru wa Shaitani. No mũhaka angĩahiũranirie na ũkararia ũcio. Hatarĩ nganja, thitango ya Shaitani nĩ yamakirie ciũmbe iria ingĩ njĩhokeku cia Ngai kũu igũrũ na ĩgĩtũma irakare, na imene Shaitani. Kwahoteka o nawe nĩ ũiguaga ũguo weciria mĩnyamaro ĩrĩa yothe Shaitani arehete. O na kũrĩ ũguo, Jehova ndaateng’ereire kuoya ikinya. Nĩ eecũranirie na akĩoya ikinya rĩrĩa rĩagĩrĩire. Ndahiũhaga kũrakara na ahiũranĩtie na ũremi wa Shaitani na njĩra ya kĩhooto. (Tham. 34:6; Ayub. 2:2-6) Nĩkĩ? Jehova etĩkĩrĩtie ihinda rĩhĩtũke tondũ ndendaga mũndũ o na ũmwe aniinwo, no “endaga othe merire.”—2 Pet. 3:9.

7. Tũngĩĩruta atĩa kuumana na kĩonereria kĩa Jehova?

⁷ Ũrĩa Jehova onanagia kwĩgirĩrĩria ũtũrutaga atĩ nĩ twagĩrĩirũo gũthima ciugo citũ na gwĩcũrania makinya maitũ wega; tũtiagĩrĩirũo gũteng’erera maũndũ. Rĩrĩa wabatara gũtua itua rĩa bata, wĩhe ihinda rĩa gwĩcũrania nĩguo ũtue itua rĩa ũũgĩ. Hoya ũheo ũũgĩ wa kwaria kana gwĩka ũndũ ũrĩa wagĩrĩire. (Thab. 141:3) Hĩndĩ ĩrĩa ũndũ ũcacĩte, nĩ ũndũ mũhũthũ mũndũ kuoya ikinya atecirĩtie. Aingĩ aitũ nĩ twĩriraga mũno nĩ ũndũ wa hĩndĩ twaaririe ciugo kana tũgĩka ũndũ tũtambĩte gwĩciria.—Thim. 14:29; 15:28; 19:2.

8. (a) Nĩ kũ tũngĩruta cionereria cia ngumo cia ũngai? (b) Nĩ kĩĩ gĩateithirie Jusufu gwĩka ũrĩa eekire hĩndĩ ĩrĩa mũtumia wa Potifaru aageririe kũmũheenereria? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

⁸ Nĩ ngerekano irĩkũ cia Bibilia cionanagia bata wa kwĩgirĩrĩria ciĩko-inĩ citũ? Hatarĩ nganja no ũririkane andũ maigana ũna thĩinĩ  wa Bibilia arĩa monanirie kwĩgirĩrĩria na njĩra njega hĩndĩ ĩrĩa maageragio. Ũmwe nĩ Jusufu, mũrũ wa Jakubu. Nĩ onanirie kwĩgirĩrĩria rĩrĩa aatungataga nyũmba-inĩ ya Potifaru, mũnene wa arangĩri a Firauni. Mũtumia wa Potifaru eeroreire Jusufu, ũrĩa warĩ ‘mũthaka na warĩ kĩĩrorerũa,’ na akĩgeria kũmũheenereria. Nĩ kĩĩ gĩateithirie Jusufu etheme kũgũa mũtego-inĩ o na akĩgeragio maita maingĩ? Hatarĩ nganja, nĩ aambire gwĩcũrania moimĩrĩro marĩa mangĩonekire angĩaregeririe mũrũgamo wake. Na hĩndĩ ĩrĩa ũndũ ũcio wakĩririe njano, akĩũrĩra mũtumia ũcio. Eeciririe ũũ: “Ingĩkĩhota atĩa gwĩka ũndũ ta ũcio mũnene ũguo wa waganu, o na njĩhie Ngai?”—Kĩam. 39:6, 9; thoma Thimo 1:10.

9. Ũngĩĩharĩria atĩa kũregana na magerio?

⁹ Kĩonereria kĩa Jusufu kĩratũruta atĩa? Ũndũ ũmwe nĩ atĩ no tũbatare kũũrĩra igerio rĩa kuuna watho wa Ngai. Mbere-inĩ, amwe arĩa rĩu nĩ Aira a Jehova nĩ maahiũranagia na kũrĩa na kũnyua gũkĩria gĩthimi, kũnyua thigara, kũhũthĩra ndawa cia kũrebia, ngomanio itagĩrĩire, na maũndũ ta macio. O na thutha wa kũbatithio, rĩmwe no magerio nĩguo macokerere mĩtugo yao ya tene. O na kũrĩ ũguo, ũngĩkagerio nĩguo uune watho ũmwe wa Jehova, wĩĩkĩre hinya na njĩra ya kuoya ihinda gwĩcũrania moimĩrĩro moru ma kĩĩroho marĩa ũngĩcemania namo nĩ ũndũ wa kwaga kũgirĩrĩria mĩerekera yaku ya wĩhia. No ũgerie kũrora kabere nĩ maũndũ marĩkũ mangĩrehe magerio na ũtue itua rĩa ũrĩa ũngĩmethema. (Thab. 26:4, 5; Thim. 22:3) Ũngĩgacemania na igerio ta rĩu, hoya Jehova akũhe ũũgĩ na ũhoti wa kwĩgirĩrĩria nĩguo ũregane narĩo.

10, 11. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ andũ aingĩ ethĩ mahiũranagia namo cukuru? (b) Nĩ kĩĩ kĩngĩteithia Akristiano ethĩ kũregana na hatĩka cia gwĩka maũndũ moru?

¹⁰ Akristiano aingĩ ethĩ nĩ macemanagia na igerio ta rĩa Jusufu. Ta wĩcirie ũhoro wa Kimberly. Andũ aingĩ arĩa maathomaga nao kĩrathi kĩmwe nĩ meingĩranagia na ngomanio itagĩrĩire, na thutha wa gwĩka maũndũ macio mũthia-inĩ wa kiumia, nĩ maaganagĩra arĩa angĩ maũndũ marĩa mekĩte megiĩ ngomanio. Kimberly ndaakoragwo na ng’ano ta icio angĩaheanire. Nĩ etĩkĩraga atĩ gũkorũo arĩ ngũrani rĩmwe nĩ gwatũmaga aigue ‘atiganĩirio na arĩ wika’ na atĩ andũ a riika rĩake maamuonaga arĩ mũkĩgu tondũ gũtirĩ mwanake maatumĩte ndũgũ nake. O na kũrĩ ũguo, Kimberly aarĩ na ũũgĩ wa kũmenya atĩ igerio rĩa kwĩingĩrania na ngomanio nĩ rĩkoragwo rĩrĩ inene harĩ andũ aingĩ ethĩ. (2 Tim. 2:22) Arutwo arĩa angĩ kaingĩ nĩ maamũragia kana nĩ arĩ eingĩrania na ngomanio. Ũndũ ũcio nĩ wamũheaga mweke wa gũtaarĩria kĩrĩa gĩatũmaga arege kwĩingĩrania na ngomanio. Nĩ tũkenagio mũno nĩ Akristiano ethĩ arĩa matuĩte itua rĩa kũregana na hatĩka cia kwĩingĩrania na ngomanio itagĩrĩire, na Jehova o nake nĩ akenagio nĩo.

¹¹ Bibilia nĩ ĩheanaga ngerekano cia gũtũkaania ciĩgiĩ andũ maagire kwĩgirĩrĩria ũhoro-inĩ wĩgiĩ ngomanio. Ningĩ nĩ yonanĩtie moimĩrĩro ma kĩeha marĩa mangiumana na mũtugo ta ũcio wa kwaga kwĩgirĩrĩria. Mũndũ o wothe ũngĩkorũo agĩcemania na thĩna ta wa Kimberly agĩrĩirũo gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ kĩmwana gĩtaarĩ na ũũgĩ kĩrĩa kĩgwetetwo thĩinĩ wa Thimo mũrango wa 7. Ningĩ ta wĩcirie ũhoro wa gĩĩko kĩrĩa Amunoni eekire na moimĩrĩro moru ma gĩĩko kĩu. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) Aciari no mateithie ciana ciao gũkũria ngumo ya kwĩgirĩrĩria na cigĩe na ũũgĩ ũhoro-inĩ wĩgiĩ gũtuma ndũgũ mangĩarĩrĩria ũndũ ũcio hĩndĩ ya ũthathaiya wao wa famĩlĩ, makĩhũthĩra Maandĩko macio twagweta.

12. (a) Jusufu eegirĩrĩirie atĩa rĩrĩa aahiũranagia na ariũ a ithe? (b) Nĩ maũndũ-inĩ marĩkũ arĩ o mũhaka twĩgirĩrĩrie?

¹² Ihinda-inĩ rĩngĩ, Jusufu nĩ aaigire kĩonereria kĩega gĩa kwĩgirĩrĩria. Nĩguo amenye  kĩrĩa kĩarĩ ngoro-inĩ cia ariũ a ithe, Jusufu aaregire kwĩmenyithania harĩ o rĩrĩa mokire Misiri kũgũra irio. Na hĩndĩ ĩrĩa aahutirio ngoro mũno, aathire handũ keheri-inĩ nĩguo ehithe akĩrĩra. (Kĩam. 43:30, 31; 45:1) Angĩkorũo Mũkristiano ũngĩ kana mũndũ wendete nĩ eka ũndũ ũtarĩ mwega, kwĩgirĩrĩria o ta Jusufu no gũgũteithie gwĩthema gwĩka ũndũ ũtecirĩtie. (Thim. 16:32; 17:27) Angĩkorũo famĩlĩ-inĩ yanyu nĩ kũrĩ andũ meheretio kĩũngano-inĩ, no ũbatare kwĩgirĩrĩria ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũrĩa ũraigua kũmerekera nĩguo wĩtheme kũnyitanĩra nao maũndũ-inĩ matarĩ ma o mũhaka. Kwĩgirĩrĩria ũndũ-inĩ ta ũcio gũtiĩrehaga o ũguo, ĩndĩ no gũkorũo kũrĩ kũhũthũ tũngĩmenya atĩ ciĩko citũ nĩ iratwarana na kĩonereria kĩa Ngai na ũtaaro wake.

13. Nĩ maũndũ marĩkũ tũngĩĩruta kuumana na ũhoro wĩgiĩ Mũthamaki Daudi?

¹³ Bibilia nĩ ĩtũheaga ngerekano ya Mũthamaki Daudi. Aarĩ na hinya mũingĩ no nĩ eethemire kũhũthĩra hinya ũcio na marakara rĩrĩa aarakaririo nĩ Saulu na Shimei. (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10) Ũguo ti kuuga atĩ Daudi nĩ eegiragĩrĩria hĩndĩ ciothe tondũ nĩ tũĩ ũhoro wĩgiĩ mehia make na Bathi-Sheba na ũrĩa aambire kũhiũrania na ũkoroku wa Nabali. (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4) O na kũrĩ ũguo, no twĩrute maũndũ ma bata kuumana na Daudi. Wa mbere, arori gatagatĩ-inĩ ka andũ a Ngai no mũhaka memenyerere nĩguo megirĩrĩrie matikahũthĩre ũũru ũnene wao. Wa kerĩ, gũtirĩ mũndũ wagĩrĩirũo kwĩyona ta ehandĩte, ageciria atĩ ndangĩgũa igerio-inĩ.—1 Kor. 10:12.

14. Nĩ ũndũ ũrĩkũ mũrũ wa Ithe witũ ũmwe aacemanirie naguo, na twagĩrĩirũo gwĩciria ũrĩa tũngĩhiũrania na maũndũ ta macio nĩkĩ?

¹⁴ Ũngĩka atĩa nĩguo ũrutĩre wĩra ngumo ya kwĩgirĩrĩria? Ta wĩcirie ũhoro wa ũndũ ũyũ wonetwo. Ngari ĩmwe nĩ yaringire ngari ya Luigi na thutha. O na gũtuĩka ndereba wa ngari ĩyo nĩwe warĩ na mahĩtia, nĩ aarumire Luigi na akĩgeria kwenda kũrũa nake. Luigi aahoire Jehova, akĩmũũria amũteithie kwĩgirĩrĩria, na akĩgeria kũhooreria ndereba ũcio, no gũkĩrema. Luigi aandĩkire ũhoro wĩgiĩ insurance ya mũndũ ũcio na agĩthiĩ agĩtiga mũndũ ũcio o akĩnegena anĩrĩire. Kiumia kĩmwe thutha ũcio, Luigi nĩ aathire gũcokera mũtumia aahunjĩirie na akĩmenya atĩ mũthuri wa mũtumia ũcio nĩwe ndereba ũrĩa wamũringĩte. Mũthuri ũcio nĩ aaconokire na agĩcũnga mũhera nĩ ũndũ wa kwarĩria Luigi ũũru. Akĩĩrutĩra kwaranĩria na kambuni ya insurance ya Luigi nĩ getha Luigi arĩhwo na ihenya. Mũthuri ũcio nĩ aanyitanĩire nao makĩĩruta maũndũ ma kĩĩroho na agĩkenera ndeereti ĩyo. Ũndũ ũcio nĩ wateithirie Luigi kuona ũrĩa warĩ ũndũ wa bata harĩ we kwĩgirĩrĩria thutha wa ngari yake kũringwo na ũrĩa kũngĩarĩ na moimĩrĩro moru korũo nĩ aahiũkĩirũo hĩndĩ ĩyo.—Thoma 2 Akorintho 6:3, 4.

15, 16. Kwĩruta Bibilia kũngĩgũteithia atĩa wee na famĩlĩ yaku mũkũrie ngumo ya kwĩgirĩrĩria?

¹⁵ Kwĩruta Bibilia na kinyi hatarĩ gũtĩrĩria no gũteithie Akristiano makũrie ngumo ya kwĩgirĩrĩria. Ririkana ciugo ici Ngai eerire Joshua: “Ciugo cia ibuku rĩrĩ rĩa watho itikanatige kwario na kanua gaku; no makĩria nĩũgeciragia mohoro ma cio mũthenya o na ũtukũ, nĩ getha ũmenyagĩrĩre gwĩka o ta ũrĩa ũhoro wothe ũtariĩ ũrĩa wandĩkĩtwo thĩinĩ wa rĩo; nĩ gũkorũo weka ũguo, mĩthiĩre yaku nĩĩgatũma ũgaacĩre, o na ningĩ nĩũkagĩaga na ũũgĩ maũndũ-inĩ.” (Josh. 1:8) Nĩ na njĩra ĩrĩkũ kwĩruta Bibilia kũngĩgũteithia gũkũria ngumo ya kwĩgirĩrĩria?

¹⁶ O ta ũrĩa tuona, Maandĩko nĩ makoragwo na ngerekano cionanagia wega moimĩrĩro mega kana moru ma ciĩko citũ. Jehova aandĩkithirie ngerekano icio arĩ na gĩtũmi. (Rom. 15:4) Na githĩ ti ũndũ wa ũũgĩ gũthoma ngerekano icio, gwĩcũrania ũhoro wacio,  na gũcithuthuria? Geria gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa irakũhutia na ikahutia famĩlĩ yaku. Hoya Jehova agũteithie kũhũthĩra Kiugo gĩake. Ũngĩona atĩ nĩ kũrĩ kaũndũ ũrabatara kũrutĩra wĩra ũhoro-inĩ wĩgiĩ kwĩgirĩrĩria, ĩtĩkĩra atĩ ũrĩ na thĩna ũcio. Ũcoke ũhoe nĩ ũndũ waguo, na wĩrutanĩrie kuona ũrĩa ũngĩagagĩria. (Jak. 1:5) Hatarĩ nganja, gwĩka ũthuthuria mabuku-inĩ maitũ ma Gĩkristiano no gũgũteithie kuona ũhoro ũngĩgũteithia makĩria wĩgiĩ ũndũ ũcio.

17. Nĩ kũgerera njĩra irĩkũ aciari mangĩteithia ciana ciao gũkũria ngumo ya kwĩgirĩrĩria?

¹⁷ Ũngĩteithia ciana ciaku atĩa ikũrie ngumo ya kwĩgirĩrĩria? Aciari nĩ moĩ atĩ ngumo ĩyo ndĩĩrehaga yo nyene harĩ andũ ethĩ. Na o ta ũhoro-inĩ wĩgiĩ ngumo iria ingĩ ciana ciao ibataraga kwĩruta, aciari nĩ magĩrĩirũo kũiga kĩonereria kĩega. (Ef. 6:4) Kwoguo ũngĩona atĩ ciana ciaku nĩ iraremwo kwĩgirĩrĩria, wĩyũrie kana nĩ ũraiga kĩonereria kĩega. Ndũkahũthie moimĩrĩro mega marĩa mangiumana na gũkorũo ũtegũtĩrĩria gũthiĩ ũtungata, gũthiĩ mĩcemanio, na gũtongoria ũthathaiya wa famĩlĩ. Kũngĩbatarania, ndũgetigĩre kũrega kũhe ciana ciaku indo imwe cingĩgwĩtia. Jehova nĩ eekĩrĩire Adamu na Hawa mĩhaka, ĩrĩa ĩngĩamateithirie kuonania gĩtĩo kĩrĩa kĩagĩrĩire harĩ ũnene wake. Na njĩra o ta ĩyo, muoroto wa aciari kũrũnga ciana ciao na kũiga kĩonereria kĩega, nĩ kũruta ciana kwĩgirĩrĩria. Maũndũ mamwe ma bata mũno marĩa ũngĩruta ciana ciaku nĩ gũkũria wendo harĩ ũnene wa Ngai na kuonania gĩtĩo harĩ ithimi ciake.—Thoma Thimo 1:5, 7, 8.

18. Ũngĩkorũo na ũũma nĩkĩ atĩ arata ega nĩ megũgũteithia?

¹⁸ Hatarĩ nganja, gũtekũmakania kana ũrĩ mũciari kana aca, ndwagĩrĩirũo kũhũthĩrĩria bata wa gũthuura arata aku na njĩra ya ũũgĩ. Caria ũrata wa andũ arĩa mangĩgwĩkĩra ngoro gũkinyĩra mĩoroto ĩrĩa ya bata nĩguo wĩtheme mathĩna. (Thim. 13:20) Arata marĩ na mwĩcirĩrie wa kĩĩroho nĩ megũkorũo na moimĩrĩro mega harĩ wee, magũteithie kwĩgerekania na ngumo ya kwĩgirĩrĩria ĩrĩa monanĩtie ũtũũro-inĩ wao. Na hatarĩ nganja mĩthiĩre yaku mĩega nĩ ĩgwĩkĩra ngoro arata aku. Nĩ ũgũkũria ngumo ya kwĩgirĩrĩria, ĩrĩa ĩngĩgũteithia gũkenera ũtũũro wa o mũthenya wĩtĩkĩrĩkĩte nĩ Ngai, na gũkenera maũndũ mega ũrĩ hamwe na andũ arĩa wendete.