1. Tũgunĩkaga atĩa nĩ kwaria na andũ arĩa angĩ igũrũ rĩgiĩ ũrĩa twamenyire “ũhoro ũrĩa wa ma”?

 “WAMENYIRE ũhoro wa ma atĩa?” No kũhoteke wanorio kĩũria kĩu maita maingĩ. Nĩ kĩmwe gĩa ciũria cia mbere iria tũragia mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ rĩrĩa tũramenyana. Nĩ twendete kũigua ũrĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ maamenyire Jehova na makĩmwenda, na nĩ tũkenaga kũmeera ũrĩa twendete ũhoro wa ma. (Rom. 1:11) Tũkĩarĩrĩria maũndũ macio, nĩ tũririkanagio ũrĩa ũhoro wa ma ũrĩ wa bata harĩ ithuĩ. Ningĩ nĩ tũiguaga twĩhotorete o na makĩria “[gũthiĩ] na mbere kũrũmĩrĩra ũhoro ũrĩa wa ma,” na ũguo nĩ kuuga gũtũũra na njĩra ĩretĩkĩrĩka harĩ Jehova na ĩrĩtũrehagĩra irathimo ciake.—3 Joh. 4. 

2. Tũkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

² Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ nĩ tũkwarĩrĩria itũmi imwe itũmaga twende ũhoro ũrĩa wa ma. Tũcoke twarĩrĩrie ũrĩa tũngĩthiĩ na mbere kwenda kĩheo kĩu kĩa bata kĩa ũhoro ũrĩa wa ma. Hatarĩ nganja, kwarĩrĩria maũndũ macio nĩ gũgũtũteithia kũgĩa na ngatho o na makĩria nĩ ũndũ wa Jehova gũtũgucĩrĩria ũhoro-inĩ ũrĩa wa ma. (Joh. 6:44) Ningĩ nĩ gũgwĩkĩra hinya wendi witũ wa kwĩra andũ arĩa angĩ ũhoro ũcio wa ma.

3. Gĩtũmi kĩrĩa kĩnene gĩtũmaga twende ũhoro ũrĩa wa ma nĩ kĩrĩkũ?

³ Tũrĩ na itũmi nyingĩ cia kwenda ũhoro ũrĩa wa ma. Gĩtũmi kĩrĩa kĩnene nĩ atĩ nĩ twendete Jehova Ngai, o we Kĩhumo kĩa ũhoro ũrĩa wa ma. Kũgerera Kiugo gĩake Bibilia, nĩ tũmũmenyete  arĩ we Mũũmbi wa igũrũ na thĩ ũrĩa ũrĩ hinya wothe, na arĩ Ithe witũ wa igũrũ ũtwendete, ũrĩa ũtũrũmbũyagia mũno. (1 Pet. 5:7) Nĩ tũũĩ atĩ Ngai witũ nĩ “Ngai mũigua tha na mũcayanĩri, ndahiũhaga kũrakara na nĩ aiyũirũo nĩ wendo mwĩhokeku na ũhoro wa ma.” (Tham. 34:6) Jehova nĩ endete kĩhooto. (Isa. 61:8) Nĩ aiguaga ũũru ona tũgĩthĩnĩka, na nĩ ehaarĩirie gũgaatũniinĩra mathĩna mothe ihinda rĩake rĩakinya. (Jer. 29:11) O na ithuĩ nĩ twĩriragĩria mũno gũkoona ihinda rĩu. Kĩu nĩ gĩtũmi kĩmwe gĩtũmaga twende Jehova mũno.

4-5. Mũtũmwo Paulo aaringithanirie kĩĩrĩgĩrĩro gitũ na nanga nĩkĩ?

⁴ Nĩ gĩtũmi kĩrĩkũ kĩngĩ gĩtũmaga twende ũhoro ũrĩa wa ma? Ũhoro ũrĩa wa ma nĩ ũtũgunaga mũno. Kwa ngerekano, ũhoro ũrĩa wa ma ũrĩ thĩinĩ wa Bibilia nĩ ũtũheaga kĩĩrĩgĩrĩro kĩa ihinda rĩũkĩte. Mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ akĩonania bata wa kĩĩrĩgĩrĩro kĩu: “Tũrĩ na kĩĩrĩgĩrĩro kĩu gĩtariĩ ta nanga ya muoyo, nĩ kĩa ma na nĩ kĩrũmu.” (Ahib. 6:19) O ta ũrĩa nanga ĩnyitagĩrĩra meri ndĩkenyenyio, no taguo kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩa Bibilia ĩtũheaga kĩngĩtũnyitĩrĩra rĩrĩa tũrahiũrania na moritũ ũtũũro-inĩ.

⁵ Paulo akiuga ciugo icio aaragia ũhoro wĩgiĩ kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũthiĩ igũrũ, kĩrĩa Akristiano aitĩrĩrie maguta makoragwo nakĩo. No ciugo icio ningĩ nĩ ihutagia Akristiano arĩa marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatũũra thĩinĩ wa paradiso gũkũ thĩ tene na tene. (Joh. 3:16) Hatarĩ nganja, kwĩruta ũhoro wa kĩĩrĩgĩrĩro kĩa muoyo wa tene na tene nĩ gũtũmĩte tũkorũo na ũtũũro ũrĩ na muoroto.

6-7. Yvonne agunĩkĩte atĩa nĩ ũndũ wa kwĩruta ũhoro ũrĩa wa ma wĩgiĩ ihinda rĩũkĩte?

⁶ Ta wĩcirie ũhoro wa mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Yvonne. Ndaarereirũo ũhoro-inĩ wa ma, na arĩ mwana nĩ eetigĩrĩte gĩkuũ. Nĩ aririkanaga agĩthoma ciugo ici iria ciatũũraga meciria-inĩ make: “Kwĩ hĩndĩ ĩrĩũka rũciũ rwage gũkinya.” Aaugire ũũ: “Ciugo icio ciatũmaga njage toro ũtukũ ngĩciria ũhoro wa ihinda rĩũkĩte. Ndeĩraga ũũ: ‘No mũhaka akorũo kwĩna maũndũ maingĩ itoĩ megiĩ ũtũũro.’ Na ngeyũria, ‘Muoroto wa ũtũũro nĩ ũrĩkũ?’ Ndieendaga gũkua!”

⁷ Thutha ũcio Yvonne arĩ tinĩnja nĩ aacemanirie na Aira a Jehova. Aaugire ũũ: “Hĩndĩ ĩyo nĩrĩo ndambĩrĩirie gwĩtĩkia atĩ no ngĩe na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũtũũra tene na tene thĩinĩ wa Paradiso gũkũ thĩ.” Kwĩruta ũhoro ũrĩa wa ma gũteithĩtie Yvonne atĩa? Oongereire ũũ: “Rĩu ndiagaga toro ngĩciria ũhoro wa ihinda rĩũkĩte kana ũhoro wa gĩkuũ.” Hatarĩ nganja Yvonne nĩ onaga ũhoro ũrĩa wa ma ũrĩ wa goro mũno, na nĩ akenagĩra kwĩra andũ arĩa angĩ ũhoro wa kĩĩrĩgĩrĩro kĩa ihinda rĩũkĩte.—1 Tim. 4:16.

8-9. (a) Thĩinĩ wa ngerekano ĩmwe ya Jesu-rĩ, mũndũ ũmwe aaiguire atĩa kwerekera mũthithũ ũrĩa oonire? (b) Wee wonaga ũhoro ũrĩa wa ma ũrĩ wa bata atĩa harĩ we?

⁸ Ũhoro ũrĩa wa ma wa Bibilia ningĩ nĩ ũhutĩtie ũhoro ũrĩa mwega wĩgiĩ Ũthamaki wa Ngai. Jesu aaringithanirie ũhoro ũrĩa wa ma wĩgiĩ Ũthamaki ũcio na mũthithũ mũhithe. Thĩinĩ wa Mathayo 13:44, Jesu aaugire ũũ: “Ũthamaki wa igũrũ ũtariĩ ta mũthithũ wahithĩtwo mũgũnda-inĩ, ũrĩa mũndũ ũmwe oonire na agĩcoka akĩũhitha; na nĩ ũndũ wa gĩkeno kĩrĩa aarĩ nakĩo, agĩthiĩ akĩendia indo ciake ciothe na akĩgũra mũgũnda ũcio.” Ta rora wone atĩ mũndũ ũcio ti mũthithũ aacaragia. No rĩrĩa aawonire, nĩ eeimire na njĩra nene nĩguo agĩe naguo. Eendirie indo ciake ciothe. Nĩkĩ? Tondũ nĩ aamenyaga ũrĩa mũthithũ ũcio ũrĩ wa goro. Warĩ wa goro mũno gũkĩra kĩndũ o gĩothe eeimire.

 ⁹ Hihi ũguo nĩguo wee wonaga ũhoro ũrĩa wa ma? Tũrĩ na ma nĩguo ũwonaga. Nĩ tũũĩ atĩ gũtirĩ kĩndũ thĩinĩ wa thĩ kĩngĩringithanio na gĩkeno kĩrĩa tũgĩaga nakĩo tũgĩtungatĩra Jehova mahinda-inĩ maya, na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa muoyo wa tene na tene ihinda rĩũkĩte rungu rwa Ũthamaki wa Ngai. Mweke wa kũgĩa na ũrata mwega hamwe na Jehova, ũkĩrĩte kĩndũ o gĩothe tũngĩbatara kwĩima. Gĩkeno gitũ kĩrĩa kĩnene kiumanaga na ‘kũmũkenia biũ.’—Kol. 1:10.

10-11. Nĩ kĩĩ gĩatindĩkire Michael gwĩka mogarũrũku manene ũtũũro-inĩ wake?

¹⁰ Aingĩ aitũ nĩ twĩimĩte maũndũ manene nĩguo twĩtĩkĩrĩke nĩ Jehova. Amwe nĩ matigĩte mawĩra manene marĩa maarutaga. Angĩ nao magĩtiga gũtengʼerania na ũtonga. Nao angĩ nĩ magarũrĩire biũ ũtũũro wao thutha wa kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova. Ũguo nĩguo Michael eekire. Ndaarereirũo ũhoro-inĩ wa ma. Arĩ mũnini nĩ eerutire kũrũa karate. Aaugire ũũ: “Ndonaga ũrĩ ũndũ wa bata mũno harĩ niĩ gũikara ndĩ na ũgima mwega wa mwĩrĩ. Rĩmwe ndonaga ta gũtarĩ mũndũ ũngĩhoota.” No rĩrĩa Michael aambĩrĩirie kwĩruta Bibilia, nĩ aamenyire ũrĩa Jehova onaga ũhinya. (Thab. 11:5) Michael aaugire ũũ igũrũ rĩgiĩ mũrũ wa Ithe witũ na mũtumia wake arĩa maamũrutire Bibilia: “Matiaumire manjĩrĩte atĩ nĩ ndagĩrĩirũo gũtiga kũrũa karate; maathiire o na mbere kũnduta ũhoro ũrĩa wa ma wa Bibilia.”

¹¹ O ũrĩa Michael aathiire na mbere kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova, noguo wendo wake harĩ Jehova wathiaga wongererekete. Nĩ aahutirio mũno nĩ ũrĩa Jehova onagia athathaiya ake ũcayanĩri. O ũrĩa mahinda maathiaga, Michael nĩ aamenyire atĩ nĩ aabataraga gũtua itua rĩngĩahutirie ũtũũro wake. Aaugire ũũ: “Nĩ ndamenyaga atĩ gũtiga karate kũngĩarĩ ũndũ ũrĩa mũritũ mũno ndaneka ũtũũro-inĩ. No ningĩ nĩ ndamenyaga atĩ gwĩka ũguo nĩ kũngĩakenirie Jehova, na ndarĩ na ma atĩ kũmũtungatĩra nĩ gwakĩrĩte ũndũ o wothe ingĩeimire.” Michael nĩ aamenyire atĩ ũhoro ũrĩa wa ma oonete warĩ wa goro mũno, na ũndũ ũcio ũkĩmũtindĩka gwĩka mogarũrũku manene ũtũũro-inĩ wake.—Jak. 1:25.

12-13. Ũhoro ũrĩa wa ma wa Bibilia wateithirie Mayli atĩa?

¹² Bibilia ĩkĩonania bata wa ũhoro ũrĩa wa ma, ĩringithanagia ũhoro ũcio wa ma na tawa ũramũrĩka nduma-inĩ. (Thab. 119:105; Ef. 5:8) Mayli, kuuma Azerbaijan nĩ acokagia ngatho mũno nĩ ũndũ wa ũrĩa Kiugo kĩa Ngai kĩmũteithĩtie. Aarereirũo famĩlĩ-inĩ ĩgayũkanĩte kĩndini. Ithe aarĩ Mũithĩramu nake nyina aarĩ Mũyahudi. Aaugire ũũ: “O na gũtuĩka ndiarĩ na nganja atĩ Ngai e kuo, nĩ kwarĩ maũndũ maandigithagia mũno. Ndeyũragia atĩrĩ, ‘Ngai ombire andũ nĩkĩ, na hakĩrĩ bata ũrĩkũ mũndũ atũũre anyamarĩkaga na marigĩrĩrio aikio icua-inĩ atũũre ahĩaga tene na tene?’ Tondũ andũ moigaga atĩ ũndũ wothe wĩkĩkaga nĩ wendi wa Ngai, ndaarigagwo atĩrĩ, ‘Hihi Ngai nĩwe ũrehagĩra andũ mathĩna acoke akenerere makĩnyamarĩka?’”

¹³ Mayli nĩ aathiire na mbere gũcaria macokio ma ciũria ciake. Thutha wa ihinda, nĩ eetĩkĩrire kwĩruta Bibilia na agĩtuĩka Mũira wa Jehova. Aacokire akiuga ũũ: “Macokio mega ma Bibilia nĩ maagarũrire na makĩagĩria muonere wakwa wa maũndũ ũtũũro-inĩ. Maũndũ ma kwĩhokeka marĩa Bibilia ĩtaaragĩria nĩ mandehagĩra thayũ wa meciria.” O ta Mayli, ithuothe nĩ tũgoocaga Jehova, Ngai ‘ũrĩa watwĩtire agĩtũruta nduma-inĩ agĩtũrehe ũtheri-inĩ wake wa magegania.’—1 Pet. 2:9.

14. Tũngĩrikĩria atĩa wendo witũ harĩ ũhoro ũrĩa wa ma? (Ningĩ rora gathandũkũ, “ Indo Ingĩ Tũngĩringithania Ũhoro Ũrĩa wa Ma Nacio.”)

¹⁴ Icio no ngerekano nini iria ironania ũrĩa ũhoro ũrĩa wa ma ũrĩ wa bata. Hatarĩ nganja  no wĩcirie ũhoro wa ingĩ nyingĩ. Na githĩ to wĩigĩre muoroto wa gũthuthuria itũmi ingĩ iria itũmaga twende ũhoro ũrĩa wa ma hĩndĩ ya wĩruti waku kĩũmbe? O ũrĩa tũkwenda ũhoro ũrĩa wa ma, noguo tũrĩonaga njĩra nyingĩ cia kuonania atĩ nĩ tũwendete.

15. Njĩra ĩmwe tũngĩonania nayo atĩ nĩ twendete ũhoro ũrĩa wa ma nĩ ĩrĩkũ?

¹⁵ No tuonanie atĩ nĩ twendete ũhoro ũrĩa wa ma na njĩra ya gũthomaga Bibilia kaingĩ na mabuku mehocetie harĩ Bibilia. Ma nĩ atĩ, o na tũngĩkorũo tũikarĩte ũhoro-inĩ wa ma ihinda rĩigana atĩa, tũtiagaga maũndũ ma kwĩruta. Ngathĩti ya mbere ya Mũrangĩri yaugĩte ũũ: “O ta kahũa kanini karakũra werũ-inĩ wa ũtũũro, ũhoro wa ma ũrigicĩirio na ũrĩ hakuhĩ kũhatĩkwo nĩ ria rĩa mahĩtia rĩrĩa rĩcanũkĩte wega. Nĩguo ũkone no mũhaka ũikare ũgĩethaga. . . . Nĩguo wĩgĩĩre nako no mũhaka ũinamĩrĩre ũkoe. Ndũkaiganĩre na kahũa kamwe ka ũhoro wa ma. . . . Tũũra wethaga, caria tũngĩ.” O na gũtuĩka kwĩruta nĩ kũbataraga kĩyo, nĩ kũrĩ ũguni mũnene.

16. Nĩ njĩra ĩrĩkũ ya kwĩruta wonaga ĩrĩ na maumĩrĩro mega? (Thimo 2:4-6)

¹⁶ Amwe aitũ tũtiendete gũthoma na kwĩruta.  No Jehova atwĩraga ‘tũthiĩ na mbere gũcaria’ na ‘tũikare tũgĩethaga’ ũtaũku makĩria wa ũhoro ũrĩa wa ma. (Thoma Thimo 2:4-6.) Rĩrĩa twerutanĩria gwĩka ũguo nĩ tũgunĩkaga. Mũrũ wa Ithe witũ wĩtagwo Corey akĩaria ũhoro wĩgiĩ wĩruti wake wa Bibilia augaga atĩ aroraga mũhari ũmwe thutha wa ũrĩa ũngĩ. Aaugire ũũ: “Thomaga tũũhoro tuothe twa magũrũ-inĩ, ngathoma maandĩko mothe ma kũringithania, na ngeka ũthuthuria makĩria. . . . Nĩ ndĩrutaga maũndũ maingĩ mũno ndahũthĩra njĩra ĩyo.” Tũkorũo tũhũthagĩra njĩra ĩyo ya kwĩruta kana ĩngĩ, nĩ tuonanagia atĩ nĩ twendete ũhoro ũrĩa wa ma rĩrĩa twacaria mahinda ma kwĩruta na twekĩra kĩyo ũndũ-inĩ ũcio.—Thab. 1:1-3.

17. Gũtũũra kũringana na ũhoro ũrĩa wa ma nĩ kuuga atĩa? (Jakubu 1:25)

¹⁷ Nĩ tũũĩ atĩ kwĩruta ũhoro wa ma ti kũiganu. Nĩguo tũgunĩke biũ no mũhaka tũtũũre kũringana na ũhoro ũrĩa wa ma, na ũguo nĩ kuuga kũhũthĩra maũndũ marĩa tũreruta ũtũũro-inĩ witũ. Tũngĩka ũguo, norĩo tu ũhoro ũrĩa wa ma ũngĩtũrehera gĩkeno kĩa ma. (Thoma Jakubu 1:25.) Tũngĩka atĩa nĩguo tũtigĩrĩre atĩ nĩ tũratũũra kũringana na ũhoro ũrĩa wa ma? Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe augaga atĩ nĩ wega mũndũ gwĩthuthuria one nĩ maũndũ marĩkũ ahotete kũhũthĩra na nĩ marĩkũ arabatara kũrutĩra wĩra. Mũtũmwo Paulo aaugire ũũ ũndũ-inĩ ũcio: “Harĩa tũrĩkĩtie gũkinya-rĩ, nĩ tũthiĩi na mbere na mĩthiĩre ĩrĩa yagĩrĩire na njĩra o ĩyo.”—Afil. 3:16.

18. Twĩkaga ũrĩa wothe tũngĩhota “[gũthiĩ] na mbere kũrũmĩrĩra ũhoro ũrĩa wa ma” nĩkĩ?

¹⁸ Ta wĩcirie ũrĩa tũgunĩkaga na njĩra nene rĩrĩa tweka ũrĩa wothe tũngĩhota “[gũthiĩ] na mbere kũrũmĩrĩra ũhoro ũrĩa wa ma.” Gwĩka ũguo nĩ kwagĩragia ũtũũro witũ, na ũndũ wa bata o na makĩria nĩ gũkenagia Jehova o hamwe na Akristiano arĩa angĩ. (Thim. 27:11; 3 Joh. 4) Icio nĩcio itũmi iria nene cia gũtũma twende ũhoro ũrĩa wa ma na tũtũũre kũringana naguo.