1. Nĩ moritũ ta marĩkũ ndungata cia Jehova ingĩcemania namo?

HIHI harĩ na igerio iritũ ũrahiũrania narĩo? No gũkorũo nĩ harĩ mũndũ kĩũngano-inĩ wĩkĩte ũndũ wa gũgũtuurithia. (Jak. 3:2) Kana akorũo andũ arĩa mũrutithanagia wĩra nao kana arĩa mũthomaga nao nĩ makũnyũrũragia nĩ ũndũ wa gũtungatĩra Jehova. (1 Pet. 4:3, 4) Ningĩ no gũkorũo andũ a famĩlĩ yanyu nĩ makũgiragia gũthiĩ mĩcemanio-inĩ kana kũhunjĩria andũ arĩa angĩ. (Mat. 10:35, 36) Mũndũ angĩkorũo akĩgerera igerio iritũ mũno, no aigue ta angĩtiga gũthiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova. Ĩndĩ nĩ wagĩrĩirũo gũkorũo na ma atĩ gũtekũmakania thĩna ũrĩa ũragerera ũhaana atĩa, Jehova no akũhe ũũgĩ na hinya wa gũkirĩrĩria ũndũ ũcio.

2. O ta ũrĩa Aroma 15:4 yonanĩtie-rĩ, gũthoma Kiugo kĩa Ngai kũngĩtũteithia atĩa?

² Thĩinĩ wa Kiugo gĩake, Jehova nĩ aandĩkithirie ũhoro mũingĩ wĩgiĩ ũrĩa andũ ake maahotire gũkirĩrĩria magerio o na gũtuĩka matiarĩ akinyanĩru. Eekire ũguo nĩgetha twĩrutage kuumana nao. Jehova nĩ aatongoririe mũtũmwo Paulo na roho wake akĩandĩka ũndũ ũcio. (Thoma Aroma 15:4.) Gũthoma ũhoro wĩgiĩ cionereria ta icio, no gũtwĩkĩre ngoro na gũtũme tũkorũo na kĩĩrĩgĩrĩro. No gũthoma Bibilia gwiki ti kũiganu. Nĩ twagĩrĩirũo kũreka ũhoro ũrĩa twathoma ũtongorie mwĩcirĩrie witũ na ũhutie ngoro citũ. Tũngĩka atĩa hĩndĩ ĩrĩa tũretha ũtaaro wa gũtũteithia kũhiũrania na ũndũ mũna? No twĩke maũndũ maya mana: (1) Kũhoya, (2) Kũhũũra mbica, (3) Gwĩcũrania, na (4) Kũhũthĩra maũndũ marĩa twathoma. Tũkwarĩrĩria ũrĩa tũngĩka maũndũ macio mana. * Nĩ tũgũcoka tuone ũrĩa tũngĩhũthĩra maũndũ macio tũkĩĩruta ũhoro wĩgiĩ maũndũ meekĩkire ũtũũro-inĩ wa Mũthamaki Daudi na mũtũmwo Paulo.

3. Wagĩrĩirũo gwĩka atĩa ũtanambĩrĩria gũthoma Bibilia, na wagĩrĩirũo gwĩka ũguo nĩkĩ?

 ³ (1) Hoya. Ũtanambĩrĩria gũthoma Bibilia, hoya Jehova agũteithie kuona ũrĩa ũngĩgunĩka kuumana na maũndũ marĩa ũgũthoma. Kwa ngerekano, angĩkorũo ũretha ũtaaro ũngĩgũteithia kũhiũrania na thĩna mũna, hoya Jehova agũteithie kuona motaaro Kiugo-inĩ gĩake marĩa mangĩgũteithia gũtua matua mega.—Afil. 4:6, 7; Jak. 1:5.

4. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩgũteithia gũtaũkĩrũo wega nĩ ũhoro mũna ũrĩ thĩinĩ wa Bibilia?

⁴ (2) Hũũra mbica. Jehova nĩ atũheete ũhoti wa magegania wa kũhũũra mbica meciria-inĩ. Nĩguo ũtaũkĩrũo nĩ ũhoro mũna thĩinĩ wa Bibilia, geria kũhũũra mbica ũrĩa kũngĩkorũo kwahaanaga, na ũgerie kwĩĩkĩra iratũ-inĩ cia mũndũ ũrĩa ũgwetetwo ũhoro-inĩ ũcio. Geria kuona indo iria angĩkorũo oonaga, na ũgerie kũigua ngoro-inĩ yaku ũrĩa angĩkorũo aaiguaga.

5. Gwĩcũrania nĩ kuuga atĩa, na mũndũ angĩĩcũrania na njĩra ĩrĩkũ?

⁵ (3) Wĩcũranie. Gwĩcũrania nĩ gwĩciria na kinyi igũrũ rĩgiĩ maũndũ marĩa ũrathoma na gwĩciria ũrĩa ũhoro ũcio ũrakũhutia wee mwene. Nĩ gũteithagia mũndũ kũnyitithania maũndũ matiganĩte marĩa arathoma na gũtaũkĩrũo wega nĩ ũhoro ũrĩa arathoma. Mũndũ angĩthoma Bibilia na age gwĩcũrania, angĩkorũo ahaana ta bundi wa nguo ũtinangĩtie itambaya cia gũtuma nguo no ndacinyitithanĩtie. Gwĩcũrania nĩ ta kũnyitithania icunjĩ icio ciothe hamwe igathondeka nguo. Nĩguo ũhote gwĩcũrania, no wĩyũrie ciũria ta ici na wethe macokio: ‘Mũndũ ũrĩa warĩrĩirio gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ aahiũranirie atĩa na thĩna wake? Jehova aamũteithirie atĩa? Ingĩhũthĩra atĩa maũndũ maya nderuta kũhiũrania na igerio rĩakwa?’

6. Twagĩrĩirũo kũhũthĩra maũndũ marĩa tũreruta nĩkĩ?

⁶ (4) Hũthĩra maũndũ marĩa weruta. Jesu ooigire atĩ tũngĩaga kũhũthĩra maũndũ marĩa tweruta, tũngĩkorũo tũhaana ta mũndũ wakĩte nyũmba igũrũ rĩa mũthanga. Mũndũ ta ũcio angĩkorũo arutĩte wĩra mũingĩ wa tũhũ. Nĩkĩ? Tondũ kũngĩgĩa mũiyũro na kĩhuhũkanio, nyũmba ĩyo no kũmomoka ĩngĩmomoka. (Mat. 7:24-27) Na njĩra o ta ĩyo, tũngĩhoya, tũhũũre mbica, na twĩcũranie, no twage kũhũthĩra maũndũ marĩa tweruta, tũngĩkorũo tũrutĩte wĩra mũingĩ wa tũhũ. Na tũngĩcemania na magerio kana tũnyarirũo, wĩtĩkio witũ ndũngĩkorũo na hinya wa kũigana. Ngũrani na ũguo, tũngĩthoma na tũkahũthĩra maũndũ marĩa tweruta nĩ tũrĩhotaga gũtua matua mega, tũgakorũo na thayũ makĩria, na wĩtĩkio witũ ũkagĩa na hinya makĩria. (Isa. 48:17, 18) Tũkĩhũthĩra maũndũ macio mana tweruta, rekei twarĩrĩrie ũrĩa tũngĩĩruta kuumana na ũndũ wekĩkire ũtũũro-inĩ wa Mũthamaki Daudi.

7. Tũkwarĩrĩria ũhoro wa ũ thĩinĩ wa Bibilia?

⁷ Hihi nĩ harĩ mũrata kana mũndũ wa famĩlĩ wĩkĩte ũndũ wa gũgũtuurithia? Angĩkorũo nĩ harĩ, no ũgunĩke mũno ũngĩthuthuria rũgano rwa Abisalomu mũrũ wa Mũthamaki Daudi, ũrĩa wamũtuurithirie na akĩgeria kũmũtunya ũthamaki.—2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14.

8. Ũngĩka atĩa nĩguo Jehova agũteithie?

⁸ (1) Hoya. Ũrĩ na rũgano rũu meciria-inĩ, ĩra Jehova ũrĩa ũraigua igũrũ rĩgiĩ ũndũ wa gũgũtuurithia ũrĩa wĩkĩtwo. (Thab. 6:6-9) Ĩra Jehova ĩmwe kwa ĩmwe ũndũ ũrĩa ũragũthĩnia. Ũcoke ũmwĩre agũteithie kuona motaaro mangĩgũteithia kũmenya ũrĩa wagĩrĩirũo gwĩka ũkĩhiũrania na ũndũ ũcio mũritũ.

9. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wekĩkire gatagatĩ-inĩ ka Daudi na Abisalomu?

⁹ (2) Hũũra mbica. Wĩcirie maũndũ marĩa meekĩkire ihinda-inĩ rĩu, na ũgerie gwĩciria ũrĩa Mũthamaki Daudi aaiguaga. Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, Abisalomu mũrũ wa  Daudi nĩ eekire ũrĩa wothe angĩhota nĩguo andũ mamwende. (2 Sam. 15:7) Rĩrĩa Abisalomu oonire atĩ ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire nĩ rĩakinya, nĩ aatũmire andũ ake kũndũ guothe thĩinĩ wa Isiraeli nĩguo mahaarĩrie andũ mamwamũkĩre arĩ mũthamaki wao mwerũ. Ningĩ o na nĩ aaheenereirie Ahithofeli, ũrĩa warĩ mũrata wa hakuhĩ wa Daudi na mũtaarani wake o nake aingĩre njama-inĩ ĩyo. Abisalomu nĩ aanĩrĩire akiuga atĩ rĩu nĩwe mũthamaki na akĩgeria kũnyita Daudi nĩguo amũũrage, na no kũhoteke ihinda-inĩ rĩu Daudi aarĩ mũrwaru mũno. (Thab. 41:1-9) Daudi nĩ aamenyire ũrĩa Abisalomu aabangĩte gwĩka, na kwoguo agĩĩthara akiuma Jerusalemu. Thutha-inĩ, mbũtũ ya Abisalomu nĩ yang’ethanĩire na mbũtũ ĩrĩa yanyitaga Daudi mbaru. Mbũtũ ya Daudi ĩkĩhootana, na mũrũ wake Abisalomu akĩũragwo.

10. Nĩ maũndũ ta marĩkũ Mũthamaki Daudi angĩekire?

¹⁰ Ningĩ wĩcirie ũrĩa Daudi angĩkorũo aaiguaga rĩrĩa aacemanagia na maũndũ macio. Nĩ eendete Abisalomu, na nĩ eehokete Ahithofeli. O na kũrĩ ũguo, o eerĩ nĩ maagire gũkorũo marĩ ehokeku harĩ we. Nĩ maamũtuurithirie ngoro mũno na makĩgeria nginya kũmũũraga. Daudi nĩ angĩagire kwĩhoka nginya arata acio angĩ ake ambĩrĩrie gwĩkũĩra atĩ o nao nĩ manyitanĩire na Abisalomu. Nĩ angĩambĩrĩirie gwĩciria o ũhoro wake mwene, na abange ũrĩa egwĩthara arĩ wiki. Ningĩ nĩ angĩarekire ũndũ ũcio ũmũũrage ngoro biũ. No ũguo tiguo Daudi eekire. Handũ ha ũguo, nĩ aatooririe igerio rĩu iritũ. Nĩ kĩĩ kĩamũteithirie?

11. Daudi aahiũranirie atĩa na ũndũ ũcio mũritũ aageragĩra?

¹¹ (3) Wĩcũranie. Nĩ maũndũ marĩkũ ũngĩĩruta kuumana na rũgano rũu? Ũngĩcokia atĩa, “Daudi aahiũranirie atĩa na thĩna wake?” Daudi ndaahiũhire gũtua matua matarĩ ma ũũgĩ nĩ ũndũ wa kũmaka. Ningĩ ndaarekire guoya ũmũgirie gũtua matua. Handũ ha ũguo, aahoire Jehova amũteithie. O na nĩ aahoire arata ake ũteithio. Ningĩ nĩ aahiũhire gwĩka kũringana na matua marĩa aatuire. Na o na gũtuĩka nĩ aatuurithĩtio mũno, ndaatigire kwĩhoka andũ arĩa angĩ kana akĩiyũrũo nĩ marũrũ. Aathiire o na mbere kwĩhoka Jehova na kwĩhoka arata ake.

12. Jehova aateithirie Daudi na njĩra ĩrĩkũ?

¹² Jehova aateithirie Daudi na njĩra ĩrĩkũ? Ũngĩka ũthuthuria nĩ ũkuona atĩ Jehova nĩ aaheire Daudi hinya ũrĩa aabataraga kũhiũrania na igerio rĩu. (Thab. 3:1-8; kohoro ga gũtaarĩria) Jehova nĩ aarathimire matua marĩa Daudi aatuire. Ningĩ nĩ aateithĩrĩirie arata ehokeku a Daudi rĩrĩa maarũaga nĩguo magitĩre mũthamaki.

13. Ũngĩĩgerekania atĩa na Daudi angĩkorũo nĩ harĩ mũndũ ũgũtuurithĩtie na njĩra nene? (Mathayo 18:15-17)

¹³ (4) Hũthĩra maũndũ marĩa weruta. Wĩyũrie ũũ: ‘Ingĩĩgerekania atĩa na Daudi?’ No gũkorũo ũrabatara kuoya makinya na ihenya nĩguo ũhiũranie na thĩna ũrĩa ũragerera. Kũngĩbatarania, no ũhũthĩre na njĩra ya ĩmwe kwa ĩmwe ũtaaro wa Jesu thĩinĩ wa Mathayo 18 kana ũhũthĩre ũrutani ũrĩa ũrĩ rĩandĩko-inĩ rĩu. (Thoma Mathayo 18:15-17.) No ndũgatue matua ma na ihenya rĩrĩa ũrĩ mũrakaru. Nĩ wagĩrĩirũo kũhoya Jehova akũhe thayũ wa ngoro na ũũgĩ ũrĩa ũrabatara kũhiũrania na ũndũ ũcio. Ndũgatige kwĩhoka arata aku. Handũ ha ũguo, ĩtĩkĩra ũteithio ũrĩa marakũhe. (Thim. 17:17) Na ũndũ wa bata makĩria, rũmĩrĩra ũtaaro wa Jehova ũrĩa ũrĩ Kiugo-inĩ gĩake.—Thim. 3:5, 6.

14. Nĩ hĩndĩ ta ĩrĩkũ ũngĩkĩrũo ngoro nĩ 2 Timotheo 1:12-16; 4:6-11, 17-22?

¹⁴ Hihi nĩ ũkagĩrĩrũo nĩ andũ a famĩlĩ nĩ ũndũ wa gũtungatĩra Jehova? Ningĩ-rĩ, to gũkorũo hihi ũikaraga bũrũri wĩra witũ wĩkĩrĩirũo mĩkaana mĩritũ kana ũkahũũrũo marubuku? Angĩkorũo nĩguo, no wĩkĩrũo ngoro  mũno ũngĩthoma 2 Timotheo 1:12-16 na 4:6-11, 17-22. * Paulo aandĩkire mĩhari ĩyo arĩ njera.

15. Nĩ maũndũ marĩkũ ũngĩhoya Jehova?

¹⁵ (1) Hoya. Ũtanambĩrĩria gũthoma mĩhari ĩyo, aria na Jehova ũmwĩre thĩna waku na ũrĩa thĩna ũcio ũratũma ũigue. Mwĩre ĩmwe kwa ĩmwe ũndũ ũrĩa ũragũthĩnia. Ũcoke ũhoe Jehova agũteithie kuona morutani megiĩ maũndũ macio maritũ Paulo aageragĩra marĩa mangĩgũteithia kũhiũrania na ũndũ ũrĩa ũragerera.

16. Paulo aacemanirie na maũndũ marĩkũ?

¹⁶ (2) Hũũra mbica. Hũũra mbica ũkĩgerera maũndũ o ta marĩa Paulo aacemanirie namo. Oohetwo na mĩnyororo njera-inĩ ĩmwe Roma. Paulo nĩ oohetwo njera mbere ĩyo, no riita rĩrĩ aarĩ na ma atĩ nĩ angĩoragirũo. Arata amwe ake nĩ maamũtiganĩirie na aaiguaga mwĩrĩ wake ũrĩ mũnogu mũno.—2 Tim. 1:15.

17. Paulo angĩekire atĩa?

¹⁷ Paulo nĩ aangĩambĩrĩirie kwĩrira nĩ ũndũ wa matua marĩa aatuĩte, eĩre atĩ korũo ndaatuĩkĩte Mũkristiano ndangĩanyitirũo. Nĩ angĩarakarire nĩ ũndũ wa andũ a gĩcigo kĩa Asia arĩa maamũtiganĩirie, na ambĩrĩrie gũkũria mawoni matagĩrĩire megiĩ arata acio angĩ ake. No ũguo tiguo Paulo eekire. Nĩ kĩĩ kĩamũteithirie gũthiĩ na mbere kwĩhoka arata ake na kwĩrĩgĩrĩra Jehova?

18. Paulo aahiũranirie atĩa na igerio rĩrĩa aageragĩra?

¹⁸ (3) Wĩcũranie. Wĩyũrie ũũ: “Paulo aahiũranirie atĩa na thĩna wake?” O na Paulo akĩmenyaga atĩ nĩ egũkua, ndariganĩirũo atĩ ũndũ ũrĩa warĩ wa bata nĩ kũgoocithia Jehova. Aathiire na mbere gwĩciria ũrĩa angĩekĩrire andũ arĩa angĩ ngoro. Nĩ eehokaga Jehova na njĩra ya kũmũhoya kaingĩ. (2 Tim. 1:3) Handũ ha gwĩciria mũno ũhoro wĩgiĩ ariũ a Ithe witũ arĩa maamũtiganĩirie, nĩ aacokagia ngatho nĩ ũndũ wa arata ake ehokeku arĩa maathiaga na mbere kũmũteithĩrĩria. Makĩria ma ũguo, Paulo no aathiire na mbere kwĩruta Kiugo kĩa Ngai. (2 Tim. 3:16, 17; 4:13) Na ũndũ wa bata makĩria, aarĩ na ma biũ atĩ Jehova na Jesu nĩ maamwendete. Aarĩ na ma atĩ matingĩamũtiganĩirie, na nĩ mangĩamũheire ngerenwa nĩ ũndũ wa ũtungata wake mwĩhokeku.

19. Jehova aateithirie Paulo atĩa?

¹⁹ Jehova nĩ eerĩte Paulo atĩ nĩ angĩanyaririrũo nĩ ũndũ wa gũtuĩka Mũkristiano. (Atũm. 21:11-13) Jehova aateithirie Paulo atĩa? Nĩ aacokirie mahoya ma Paulo, na thutha ũcio akĩmwĩkĩra hinya. (2 Tim. 4:17) Paulo nĩ eerirũo na ma atĩ nĩ angĩaheirũo ngerenwa tondũ nĩ aarutĩte wĩra wa Jehova na kĩyo mũno. Jehova ningĩ nĩ aahũthĩrire arata ehokeku a Paulo kũmũhe ũteithio ũrĩa aabataraga.

20. Ũrĩ na rĩandĩko rĩa Aroma 8:38, 39 meciria-inĩ, ũngĩĩgerekania atĩa na Paulo?

²⁰ (4) Hũthĩra maũndũ marĩa weruta. Wĩyũrie ũũ: ‘Ingĩĩgerekania atĩa na Paulo?’ O ta Paulo, nĩ twagĩrĩirũo kwĩrĩgĩrĩra atĩ nĩ tũrĩnyariragwo nĩ ũndũ wa wĩtĩkio witũ. (Mar. 10:29, 30) Nĩguo tũtũũrie wĩkindĩru witũ o na tũkĩgeragĩra magerio, tũrabatara kwĩhoka Jehova na njĩra ya mahoya na tũtũũrie mũtaratara mwega wa kwĩruta Kiugo gĩake. Ningĩ nĩ twagĩrĩirũo kũririkana atĩ ũndũ ũrĩa wa bata twagĩrĩirũo gwĩka nĩ kũgoocithia Jehova. Na tũkorũo na ma atĩ gũtirĩ hĩndĩ agatũtiga, na gũtirĩ mũndũ ũngĩhota gũtũma Jehova atige gũthiĩ na mbere gũtwenda.—Thoma Aroma 8:38, 39; Ahib. 13:5, 6. 

21. Nĩ kĩĩ gĩateithirie Aya na Hector gũtooria moritũ marĩa maacemanagia namo?

²¹ No tũgĩe na hinya wa kũhiũrania na magerio, tũngĩciria ũhoro wa cionereria cia andũ  arĩa magwetetwo Bibilia-inĩ. Kwa ngerekano, painia wĩtagwo Aya kuuma Japan, ooigire atĩ rũgano rwa Jona nĩ rwamũteithirie gũtooria guoya ũrĩa aakoragwo naguo wa kũhunjia kũndũ kwa mũingĩ. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe mwĩthĩ wĩtagwo Hector ũrĩa ũikaraga Indonesia, na aciari ake ti Aira a Jehova, ooigire atĩ kĩonereria kĩa Ruthu nĩ kĩmwĩkĩraga ngoro kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova na kũmũtungatĩra.

22. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩgũteithia kũgunĩka biũ kuumana na drama cia Bibilia kana icunjĩ cia “Wĩgerekanie na Wĩtĩkio Wao”?

²² Nĩ kũ ũngĩruta ũhoro wa gũgwĩkĩra hinya wĩgiĩ cionereria iria igwetetwo Bibilia-inĩ? Video citũ, ũthomi wa Bibilia wongereirũo mĩgambo, na icunjĩ cia “Wĩgerekanie na Wĩtĩkio Wao,” nĩ iteithagia mũndũ gũtaũkĩrũo nĩ maũndũ marĩa meekĩkire Bibilia-inĩ. * Ũtanerorera, gũthikĩrĩria, kana gũthoma indo icio ihaarĩrĩirio kũgerera ũthuthuria mũnene, hoya Jehova agũteithie kuona maũndũ ma bata marĩa ũngĩhũthĩra. Wĩĩkĩre iratũ-inĩ cia mũndũ ũrĩa ũrarĩrĩrio. Wĩcũranie maũndũ marĩa ndungata icio njĩhokeku cia Jehova ciekire na ũrĩa aaciteithirie kũhiũrania na moritũ. Ũcoke ũhũthĩre maũndũ marĩa ũreruta ũndũ-inĩ ũrĩa ũragerera. Cokagĩria Jehova ngatho nĩ ũndũ wa ũteithio ũrĩa arakũhe. Na wonanie ngatho ciaku, na njĩra ya gũcaria mĩeke ya gwĩkĩra arĩa angĩ ngoro na kũmateithia.

23. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Jehova atwĩrĩire thĩinĩ wa Isaia 41:10, 13?

²³ Ũtũũro thĩinĩ wa thĩ ĩno ĩratongorio nĩ Shaitani no ũkorũo ũrĩ mũritũ mũno, na rĩmwe tũrigwo o na nĩ ũrĩa tũgwĩka. (2 Tim. 3:1) No tũtiagĩrĩirũo gũtangĩka kana gwĩtigĩra. Jehova nĩ oĩ maũndũ marĩa tũragerera. Hĩndĩ ĩrĩa tũrabatara ũteithio, atwĩrĩire atĩ nĩ arĩtũnyitagĩrĩra na guoko gwake kwa ũrĩo kũrĩa kũrĩ hinya. (Thoma Isaia 41:10, 13.) Tũrĩ na ma atĩ Jehova nĩ arĩtũteithagia, na Bibilia nĩ ĩrĩtũheaga hinya ũrĩa tũrabatara gũkirĩrĩria igerio o rĩothe.