GĨCUNJĨ KĨA WĨRUTI KĨA 22
Ũũgĩ wa Gũtũtongoria Ũtũũro-inĩ
“Jehova we mwene nĩ aheanaga ũũgĩ.”—THIM. 2:6.
RWĨMBO NA. 89 Thikĩrĩria, Athĩka, Ũrathimwo
GĨCUNJĨ-INĨ GĨKĨ a
1. Ithuothe tũbataraga ũũgĩ ũrĩa uumaga kũrĩ Ngai nĩkĩ? (Thimo 4:7)
ANGĨKORŨO wanabatara gũtua itua rĩa bata, no kũhoteke nĩ wahoire ũheo ũũgĩ tondũ nĩ wamenyaga atĩ nĩ ũraũbatara. (Jak. 1:5) Mũthamaki Suleimani aandĩkire ũũ: “Ũũgĩ nĩguo ũndũ ũrĩa wa bata makĩria.” (Thoma Thimo 4:7.) Hatarĩ nganja, Suleimani ndaaragia ũhoro wa ũũgĩ o wothe. Aaragia ũhoro wa ũũgĩ ũrĩa uumaga kũrĩ Jehova Ngai. (Thim. 2:6) No hihi ũũgĩ ũcio uumaga kũrĩ Ngai no ũtũteithie kũhiũrania na mathĩna marĩa tũcemanagia namo ũmũthĩ? Ĩĩ no ũtũteithie, o ta ũrĩa tũkuona gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ.
2. Ũndũ ũmwe ũngĩtũteithia kũgĩa na ũũgĩ ũrĩa wa ma nĩ ũrĩkũ?
2 Ũndũ ũmwe ũngĩtũteithia kũgĩa na ũũgĩ wa ma nĩ kwĩruta na kũhũthĩra motaaro ma andũ erĩ maarĩ ogĩ mũno. Mũndũ wa mbere ũrĩa tũkwarĩrĩria nĩ Suleimani. Bibilia yugaga atĩ “Ngai [aaheire] Suleimani ũũgĩ na ũtaũku na gĩkĩro kĩnene mũno.” (1 Ath. 4:29) Mũndũ wa kerĩ ũrĩa tũkwarĩrĩria nĩ Jesu, ũrĩa warĩ mũndũ ũrĩa mũũgĩ mũno wanatũũra thĩinĩ wa thĩ. (Mat. 12:42) Bibilia yarathĩte ũũ igũrũ rĩgiĩ Jesu: “Roho wa Jehova nĩ ũgaaikara igũrũ rĩake, roho wa ũũgĩ na wa ũtaũku.”—Isa. 11:2.
3. Tũkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?
3 Suleimani na Jesu nĩ maahũthĩrire ũũgĩ ũrĩa maahetwo nĩ Ngai kũheana ũtaaro wĩgiĩ maũndũ ma bata harĩ ithuĩ. Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, tũkwarĩrĩria maũndũ matatũ harĩ macio: Bata wa gũkorũo na ũigananĩru ũhoro-inĩ wĩgiĩ mbeca, wĩra, na ũrĩa twĩyonaga.
MAWONI MAIGANANĨRU MEGIĨ MBECA
4. Suleimani na Jesu maarĩ na ngũrani ĩrĩkũ ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũtonga?
4 Suleimani aarĩ mũtongu mũno na nĩ aagacĩrĩte mũno. (1 Ath. 10:7, 14, 15) No Jesu ndaarĩ na indo nyingĩ, o na ndaarĩ na mũciĩ wake. (Mat. 8:20) No eerĩ maarĩ na mawoni maigananĩru megiĩ indo tondũ ũũgĩ wao waumaga harĩ kĩhumo kĩmwe, nĩkĩo Jehova Ngai.
5. Suleimani aarĩ na mawoni marĩkũ maigananĩru megiĩ mbeca?
5 Suleimani aaugire atĩ mbeca “ikoragwo irĩ ũgitĩri.” (Koh. 7:12) Mbeca nĩ itũhotithagia kũgĩa na indo iria tũbataraga ũtũũro-inĩ na hihi indo ingĩ tũngĩenda. No o na Suleimani arĩ mũtongu ũguo, nĩ aamenyaga atĩ nĩ harĩ maũndũ mangĩ ma bata gũkĩra mbeca. Kwa ngerekano, aandĩkire ũũ: “Kaba gũthuura rĩĩtwa rĩega [kana, “ngumo njega,” kohoro ka magũrũ-inĩ] handũ ha ũtonga mũnene.” (Thim. 22:1) Ũndũ ũngĩ aaugire nĩ atĩ andũ arĩa mendete mbeca matiiganagĩra na indo iria marĩ nacio. (Koh. 5:10, 12) Ningĩ nĩ aaheanire mũkaana atĩ tũtiagĩrĩire gwĩciria atĩ mbeca nĩcio cia bata mũno ũtũũro-inĩ, tondũ no ithire hĩndĩ o yothe.—Thim. 23:4, 5.
Hihi mawoni maitũ kwerekera indo nĩ magiragia tũige Ũthamaki mbere ũtũũro-inĩ witũ? (Rora kĩbungo gĩa 6-7) d
6. Jesu aarĩ na mawoni marĩkũ maigananĩru megiĩ indo? (Mathayo 6:31-33)
6 Jesu aarĩ na mawoni maigananĩru megiĩ indo. Nĩ aakenagĩra kũrĩa na kũnyua. (Luk. 19:2, 6, 7) Kĩama-inĩ gĩake kĩa mbere, nĩ aathondekire ndibei ĩrĩa njega biũ. (Joh. 2:10, 11) Na mũthenya ũrĩa aakuire, eehumbĩte nguo ya goro mũno. (Joh. 19:23, 24) No Jesu ndeetĩkĩririe indo ituĩke ũndũ ũrĩa wa bata mũno ũtũũro-inĩ wake. Eerire arũmĩrĩri ake ũũ: “Gũtirĩ mũndũ ũngĩhota gũtungatĩra athani erĩ . . . Mũtingĩtungatĩra Ngai na mũtungatĩre Ũtonga.” (Mat. 6:24) Jesu aarutanire atĩ tũngĩcaragia Ũthamaki mbere, Jehova nĩ arĩtigagĩrĩra atĩ tũrĩ na kĩrĩa tũrabatara.—Thoma Mathayo 6:31-33.
7. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe agunĩkĩte atĩa nĩ ũndũ wa gũkorũo na mawoni maigananĩru megiĩ mbeca?
7 Aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ nĩ magunĩkĩte nĩ ũndũ wa kũhũthĩra ũtaaro wa Jehova wĩgiĩ mbeca. Ta wĩcirie ũhoro wa mũrũ wa Ithe witũ ũmwe ũtarĩ kĩhiko-inĩ wĩtagwo Daniel. Aaugire ũũ: “Ndĩ mwĩthĩ, nĩ ndatuire atĩ ũndũ ũrĩa wa bata mũno ũtũũro-inĩ wakwa ũrĩkoragwo ũrĩ gũtungatĩra Jehova.” Nĩ ũndũ wa gũikara ũtũũro mũhũthũ, Daniel nĩ ahotete kũhũthĩra mahinda make na ũhoti wake kũhingia maũndũ maingĩ ũtungata-inĩ wa Jehova. Oongereire ũũ: “Kwaria ma, ndirĩ nderira nĩ itua rĩu ndatuire. Hatarĩ nganja, nĩ ingĩgĩte na mbeca nyingĩ korũo nĩcio ndatuire ũndũ ũrĩa wa bata mũno ũtũũro-inĩ wakwa. Ĩndĩ ndingĩrĩ na arata ega ta arĩa ndĩ nao rĩu. O na ndingĩrĩ na gĩkeno kĩrĩa ndĩ nakĩo rĩu nĩ ũndũ wa kũmenya atĩ njigĩte Ũthamaki mbere. Irathimo iria Jehova aheete itingĩringithanio na mbeca o na ingĩkorũo cigana atĩa.” Kwoguo nĩ tũrĩgunĩkaga nĩ kũiga meciria maitũ maũndũ-inĩ ma kĩĩroho no ti harĩ mbeca.
MAWONI MAIGANANĨRU MEGIĨ WĨRA
8. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ Suleimani aarĩ na mawoni maigananĩru megiĩ wĩra? (Kohelethu 5:18, 19)
8 Suleimani eetire gĩkeno kĩrĩa tũgĩaga nakĩo kuumana na wĩra mũritũ “kĩheo kuuma kũrĩ Ngai.” (Thoma Kohelethu 5:18, 19.) Aandĩkire ũũ: “Wĩra o wothe mũritũ nĩ ũkoragwo na ũguni.” (Thim. 14:23) Suleimani nĩ eeyoneire ũũma wa ciugo icio tondũ aarĩ mũruti wĩra wĩ kĩyo. Nĩ aakire nyũmba nyingĩ, akĩhanda mĩgũnda ya mĩthabibũ, agĩthondeka mĩgũnda mĩthaka na tũria twa maĩ, na agĩaka matũũra. (1 Ath. 9:19; Koh. 2:4-6) Hatarĩ nganja nĩ aagĩire na gĩkeno kuumana na wĩra ũcio mũritũ. No Suleimani nĩ aamenyaga atĩ nĩguo akorũo na gĩkeno kĩa ma, harĩ ũndũ ũngĩ aabataraga gwĩka. Nĩ aathingataga nginya maũndũ ma kĩĩroho. Kwa ngerekano, nĩ aarũgamĩrĩire wĩra wa gwaka hekarũ thaka ya ũthathaiya wa Jehova ũrĩa wooire mĩaka mũgwanja. (1 Ath. 6:38; 9:1) Thutha wa Suleimani kũhingia maũndũ macio mothe ma kĩĩroho na ma kĩĩmwĩrĩ, nĩ aamenyire atĩ ũndũ ũrĩa wa bata mũno mũndũ angĩka nĩ gũtungatĩra Jehova. Aandĩkire ũũ: “Thutha wa maũndũ mothe kũiguo, kĩrĩkĩrĩro kĩa ũhoro nĩ gĩkĩ: Wĩtigĩre Ngai ũrĩa wa ma na wathĩkagĩre maathani make.”—Koh. 12:13.
9. Jesu oonanirie ũigananĩru atĩa ũhoro-inĩ wĩgiĩ wĩra?
9 Jesu aarutaga wĩra na kĩyo. Rĩrĩa aarĩ mwĩthĩ aarĩ bundi wa mbaũ. (Mar. 6:3) No mũhaka akorũo aciari ake nĩ maakenaga mũno akĩmateithĩrĩria harĩ gũcaria mabataro ma famĩlĩ yao nene. Tondũ Jesu aarĩ mũkinyanĩru nĩ angĩarutire wĩra mũkinyanĩru, na kwoguo no kũhoteke andũ aingĩ nĩ meendaga gũthondekerũo indo nĩwe. No mũhaka akorũo Jesu nĩ aakenagĩra wĩra wake. No o na akĩĩrutanagĩria wĩra-inĩ ũcio, Jesu nĩ aacaragia mahinda ma kũhingia maũndũ ma kĩĩroho. (Joh. 7:15) Thutha ũcio rĩrĩa aahũthagĩra mahinda make mothe wĩra-inĩ wa kũhunjia, eerire athikĩrĩria ake ũũ: “Mũtikarutagĩre wĩra irio iria ithũkaga, ĩndĩ rutagĩrai wĩra irio iria itũũraga nĩ ũndũ wa muoyo wa tene na tene.” (Joh. 6:27) Na hĩndĩ ya Mahunjio ma Jesu ma Kĩrĩma-inĩ, aaugire ũũ: “Mwĩigĩrei mĩthithũ kũrĩa igũrũ.”—Mat. 6:20.
Tũngĩtũũria ũigananĩru atĩa ũhoro-inĩ wĩgiĩ wĩra na maũndũ ma kĩĩroho? (Rora kĩbungo gĩa 10-11) e
10. Nĩ ũgwati ũrĩkũ tũngĩĩkora thĩinĩ waguo angĩkorũo tũrĩ aruti wĩra ega?
10 Ũũgĩ ũrĩa uumaga kũrĩ Jehova no ũtũteithie gũkorũo na mawoni maigananĩru megiĩ wĩra. Tũrĩ Akristiano nĩ tũrutĩtwo kũruta “wĩra na kĩyo, [na kũrutaga] wĩra mwega.” (Ef. 4:28) Andĩkani kaingĩ nĩ monaga wĩhokeku witũ na ũrĩa tũrutaga wĩra na kĩyo, na kaingĩ nĩ matwĩraga ũrĩa makenagio nĩ wĩra witũ. Ũndũ ũcio no ũtũme twende kũrutaga wĩra mathaa maingaingĩ nĩguo ũrĩa ũtwandĩkĩte one atĩ Aira a Jehova nĩ andũ ega. No tũngĩka ũguo no twage mahinda maiganu ma gũkorũo hamwe na famĩlĩ citũ kana ma kũhingia maũndũ ma kĩĩroho. No tũbatare gwĩka ũgarũrũku nĩguo tuone mahinda ma kũhingia maũndũ marĩa ma bata makĩria.
11. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe eerutire atĩa ũhoro wĩgiĩ gũkorũo na mawoni maigananĩru megiĩ wĩra?
11 Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe mwĩthĩ wĩtagwo William nĩ eyoneire bata wa gũkorũo na mawoni maigananĩru megiĩ wĩra. Akĩaria ũhoro wĩgiĩ mũthuri ũmwe wa kĩũngano wamwandĩkĩte wĩra, William aaugire ũũ: “[Mũrũ wa Ithe witũ ũcio] nĩ kĩonereria kĩega gĩa gũkorũo na mawoni maigananĩru megiĩ wĩra. Arutaga wĩra na kĩyo, na akoragwo na ũrata na andũ arĩa aheaga ũtungata wake tondũ wĩra wake nĩ mwega. No mathaa ma wĩra mathira, nĩ ahotaga kweheria meciria make wĩra-inĩ akamaroria harĩ famĩlĩ na ũthathaiya wake. Na nĩ ũĩ ũndũ ũngĩ? Nĩ ũmwe wa andũ arĩa njũĩ marĩ gĩkeno!” b
MAWONI MAIGANANĨRU KWĨYEREKERA
12. Suleimani oonanirie atĩa atĩ aarĩ na mawoni maigananĩru kwĩyerekera, no thutha-inĩ gwathiire atĩa?
12 Rĩrĩa Suleimani aarĩ mwĩhokeku harĩ Jehova, nĩ aakoragwo na mawoni maigananĩru kwĩyerekera. Arĩ mũnini, nĩ eetĩkagĩra atĩ harĩ maũndũ atangĩhota kũhingia na akahoya ũteithio wa Jehova. (1 Ath. 3:7-9) Ningĩ kĩambĩrĩria-inĩ kĩa wathani wake, nĩ oonire ũgwati wa mũndũ gũkorũo arĩ na mwĩtĩo. Aandĩkire ũũ: “Mwĩtĩo ũũkaga mbere ya kũgwa, na roho wa mwĩtũũgĩrio ũgoka mbere ya kũhĩngwo.” (Thim. 16:18) Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, thutha ũcio Suleimani ndaarũmĩrĩire ũtaaro ũcio. Thutha wa gũthamaka kwa ihinda, nĩ aakũririe mwĩtĩo na akĩambĩrĩria kwaga gũtindanĩra na maathani ma Ngai. Kwa ngerekano, watho ũmwe waugĩte atĩ mũthamaki Mũhibirania “ndagĩrĩirũo kũhikia atumia aingĩ, nĩgetha ngoro yake ndĩkanagarũrũke.” (Gũcok. 17:17) Suleimani nĩ aagire gwathĩkĩra watho ũcio na akĩhikia atumia 700 na thuriya 300, na aingĩ ao maahoyaga Ngai cia maheeni. (1 Ath. 11:1-3) No kũhoteke Suleimani eeciragia atĩ gũtirĩ ũndũ ũngĩahĩtanire. No thutha-inĩ Suleimani nĩ aagĩire na maumĩrĩro moru nĩ ũndũ wa kwaga gwathĩkĩra Jehova.—1 Ath. 11:9-13.
13. Tũngĩĩruta atĩa kuumana na gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ mwerekera wa Jesu wa wĩnyihia?
13 Jesu aarĩ mwĩnyihia na nĩ aatũũririe mawoni maigananĩru kwĩyerekera. Atanoka gũkũ thĩ nĩ aahingĩtie maũndũ manene ũtungata-inĩ wa Jehova. “Indo iria ingĩ ciothe ciombirũo kũgerera harĩ [Jesu], iria irĩ igũrũ na iria irĩ thĩ.” (Kol. 1:16) Rĩrĩa aabatithagio no kũhoteke nĩ aaririkanire maũndũ marĩa aahingĩtie marĩ hamwe na Ithe. (Mat. 3:16; Joh. 17:5) No kũririkana maũndũ macio gũtiatũmire Jesu akũrie mwĩtĩo. Gũtirĩ hĩndĩ eeyonire arĩ mwega gũkĩra andũ arĩa angĩ. Eerire arutwo ake atĩ “[ndookire gũkũ thĩ] gũtungatĩrũo, ĩndĩ ookire nĩguo atungate, na arute muoyo wake ũtuĩke ũkũũri nĩ ũndũ wa gũkũũra andũ aingĩ.” (Mat. 20:28) Ningĩ aaugire atĩ ndangĩekire ũndũ o na ũmwe eĩrĩte we mwene. (Joh. 5:19) Ũcio warĩ wĩnyihia mũnene! Jesu nĩ aatũigĩire kĩonereria kĩega gĩa kũrũmĩrĩra.
14. Tũngĩĩruta atĩa kuuma kũrĩ Jesu ũhoro-inĩ wĩgiĩ kũgĩa na mawoni mega kwĩyerekera?
14 Jesu nĩ aarutire arũmĩrĩri ake gũkorũo na mawoni marĩa magĩrĩire kwĩyerekera. Hĩndĩ ĩmwe aameerire ũũ: “Njuĩrĩ cia mĩtwe yanyu ciothe ikoragwo itarĩtwo.” (Mat. 10:30) Ciugo icio no itũũmĩrĩrie mũno, makĩria angĩkorũo nĩ tũkoragwo na mawoni matagĩrĩire kwĩyerekera. Cionanagia atĩ Ithe witũ wa igũrũ nĩ atũrũmbũyagia mũno na nĩ onaga tũrĩ a bata. Tũtingĩenda gwĩkĩrĩra nganja ũrĩa Jehova atuonaga tũtue atĩ tũtiagĩrĩire gũkorũo tũrĩ athathaiya ake na tũtiagĩrĩire kũheo muoyo wa tene na tene thĩinĩ wa thĩ yake njerũ.
Nĩ irathimo irĩkũ tũngĩũrũo nĩcio tũngĩkorũo na mawoni matagĩrĩire kwĩyerekera? (Rora kĩbungo gĩa 15) f
15. (a) Ngathĩti ĩmwe ya Mũrangĩri yaugĩte atĩa igũrũ rĩgiĩ mawoni marĩa twagĩrĩirũo gũkorũo namo kwĩyerekera? (b) Kũringana na mbica karatathi-inĩ ka 24, nĩ irathimo irĩkũ tũrĩagaga twakorũo na mawoni matagĩrĩire kwĩyerekera?
15 Mĩaka ta 15 ũguo mĩhĩtũku, ngathĩti ĩmwe ya Mũrangĩri nĩ yatwĩkĩrire ngoro gũkorũo na mawoni maigananĩru kwĩyerekera. Yaugĩte ũũ: “Tũtiagĩrĩirũo kwĩyona tũrĩ a bata nginya tũkũrie mwĩtĩo, kana twĩyone tũtagĩrĩire nginya twĩyagĩre kĩene. Handũ ha ũguo, twagĩrĩirũo gũkũria muonere ũrĩa wagĩrĩire kwĩyerekera, ũronania nĩ tũrataũkĩrũo atĩ kũrĩ na maũndũ tũngĩhota kũhingia na mangĩ tũtangĩhota. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe aaugire ũũ: ‘Nĩ menyaga atĩ ndirĩ mũndũ mũũru mũno na ningĩ atĩ ti niĩ mũndũ ũrĩa mwega mũno. Nĩ ndĩ mawega makwa na maũũru makwa o ta andũ arĩa angĩ othe.’” c Nĩ tũrona wega atĩ nĩ ũndũ wa bata gũkũria mawoni maigananĩru kwĩyerekera.
16. Jehova atũheaga ũtaaro wa ũũgĩ nĩkĩ?
16 Kũgerera Kiugo gĩake, Jehova nĩ atũheaga ũtaaro wa ũũgĩ. Ekaga ũguo tondũ nĩ atwendete na nĩ endaga tũkorũo na gĩkeno. (Isa. 48:17, 18) Itua rĩa ũũgĩ rĩrĩa tũngĩtua na rĩtũrehere gĩkeno kĩnene nĩ rĩa kũiga maũndũ ma Jehova mbere ũtũũro-inĩ witũ. Tweka ũguo nĩ tũrĩĩthemaga mathĩna maingĩ marĩa makoraga andũ arĩa matakoragwo na mawoni maigananĩru megiĩ mbeca, wĩra, na kwĩyerekera. Rekei ithuothe tũtue itua rĩa gũkoragwo tũrĩ ogĩ na gũkenagia ngoro ya Jehova.—Thim. 23:15.
RWĨMBO NA. 94 Gũcokia Ngatho nĩ Kiugo kĩa Ngai
a Suleimani na Jesu maarĩ na ũũgĩ mũingĩ mũno. Jehova Ngai nĩwe wamaheete ũũgĩ ũcio. Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, nĩ tũkuona ũrĩa tũngĩĩruta kuumana na ũtaaro wa Suleimani na wa Jesu ũhoro-inĩ wĩgiĩ gũkorũo na mawoni maigananĩru megiĩ mbeca, wĩra, na ũrĩa twĩyonaga. Ningĩ nĩ tũkuona ũrĩa Akristiano amwe magunĩkĩte nĩ ũndũ wa kũrũmĩrĩra ũtaaro wa Bibilia maũndũ-inĩ macio.
b Rora gĩcunjĩ kĩrĩ na kĩongo “Ũrĩa Ũngĩkenera Wĩra Waku,” thĩinĩ wa ngathĩti ya Mũrangĩri ya Februarĩ 1, 2015.
c Rora gĩcunjĩ kĩrĩ na kĩongo “Biblia Inaweza Kukusaidia Upate Shangwe,” thĩinĩ wa ngathĩti ya Mnara wa Mlinzi ya Agosti 1, 2005.
d GŨTAARĨRIA MBICA: John na Tom nĩ ariũ a Ithe witũ ethĩ marĩ kĩũngano-inĩ kĩmwe. John ahũthagĩra mahinda make maingĩ akĩrũmbũyania na ngaari yake. Nake Tom ahũthagĩra ngaari yake gũteithĩrĩria arĩa angĩ gũthiĩ ũtungata-inĩ na mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano.
e GŨTAARĨRIA MBICA: John arĩ o wĩra-inĩ thutha wa mathaa ma wĩra. Ndendaga kũrakaria mũnene wake. Kwoguo mũnene wake angĩmwĩra arute wĩra thutha wa mathaa ma wĩra, John no gwĩtĩkĩra etĩkagĩra. Hwaĩ-inĩ o ũcio, Tom, ũrĩa ũkoragwo arĩ ndungata ya kĩũngano, athiĩte na mũthuri ũngĩ wa kĩũngano gwĩkĩra mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe ngoro. Tom nĩ aataarĩirie mũnene wake o gatene atĩ nĩ ahũthagĩra mahinda mamwe ma hwaĩ-inĩ kũhingia maũndũ megiĩ ũthathaiya wa Jehova.
f GŨTAARĨRIA MBICA: John areciria o ũhoro wake mwene. Nĩ ũndũ wa Tom kũiga maũndũ ma kĩĩroho mbere ya make, nĩ ahotete kũgĩa na arata ega agĩteithĩrĩria gũcokereria Nyũmba ya Kĩgomano.
