1-2. Gĩtũmi kĩmwe kĩngĩtũma tũkenio nĩ ibuku rĩa Kũguũrĩrio nĩ kĩrĩkũ?

 HIHI nĩ ũrĩ waheo ibuku rĩa mbica nĩ mũndũ wĩrorere? Ũkĩĩrorera mbica icio ũkona andũ aingĩ ũtoĩ. O ũkĩĩroragĩra, mbica ĩmwe ĩgakũgucĩrĩria mũno, tondũ nĩ weyona ho. Ũkĩmĩrora, ũkageria kũririkana rĩrĩa yahũũrirũo na kũrĩa yahũũrĩirũo. Ningĩ ũkageria kũrora kana nĩ ũramenya arĩa angĩ marĩ mbica-inĩ ĩyo. Mbica ĩyo ĩgakorũo ĩrĩ ya bata mũno harĩ we.

² Ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩtariĩ ta mbica ĩyo. Nĩkĩ? Nĩ ũndũ wa itũmi igĩrĩ. Kĩa mbere, ibuku rĩu rĩa Bibilia rĩaandĩkirũo nĩ ũndũ witũ. Mũhari wa mbere wa ibuku rĩu uugaga ũũ: “Ũyũ nĩguo ũguũrio wa Jesu Kristo, ũrĩa Ngai aamũheire, nĩgetha onie ngombo ciake maũndũ marĩa arĩ o mũhaka mekĩke ica ikuhĩ.” (Kũg. 1:1) Kwoguo maũndũ marĩa mandĩkĩtwo ibuku-inĩ rĩu matiandĩkĩirũo andũ othe, no nĩ ithuĩ twandĩkĩirũo tũrĩ ndungata cia Ngai. Tondũ tũrĩ andũ a Ngai, tũtiagĩrĩirũo kũmaka nĩ ũndũ wa kũmenya atĩ tũrĩ na itemi harĩ kũhinga kwa morathi ma magegania marĩa marĩ ibuku-inĩ rĩu. Kwoguo rĩrĩa tũrathoma ibuku rĩa Kũguũrĩrio, tũkoragwo tũgĩthoma maũndũ marahutia o ũmwe witũ.

3-4. Kũringana na ibuku rĩa Kũguũrĩrio, morathi marĩo mangĩkaahinga rĩ, na magĩrĩirũo gũtũma twende gwĩka atĩa?

³ Gĩtũmi gĩa kerĩ kĩhutĩtie ihinda rĩrĩa morathi macio mangĩkaahinga. Mũtũmwo Johana nĩ oonanirie ihinda rĩu nĩ rĩrĩkũ rĩrĩa aaugire ũũ: “Kũgerera ũtongoria wa roho mũtheru, nĩ ndekorire thĩinĩ wa mũthenya wa Mwathani.” (Kũg. 1:10) Rĩrĩa Johana aandĩkaga ciugo icio kĩndũ mwaka wa 96 Mahinda Maitũ (M.M.), “mũthenya wa Mwathani” watigĩtie mĩaka mĩingĩ  ũkinye. (Mat. 25:14, 19; Luk. 19:12) No kũringana na ũrathi wa Bibilia, mũthenya ũcio waambĩrĩirie mwaka wa 1914 rĩrĩa Jesu aatuĩkire Mũthamaki kũrĩa igũrũ. Kuuma mwaka ũcio gũthiĩ na mbere, morathi ma ibuku rĩa Kũguũrĩrio marĩa mahutĩtie andũ a Ngai nĩ maambĩrĩirie kũhinga. Kwoguo tũratũũra ihinda rĩu rĩa “mũthenya wa Mwathani.”

⁴ Tondũ tũratũũra ihinda-inĩ rĩu rĩa bata, nĩ ithuĩ tũrabatara gwĩciria na njĩra ndikĩru ũtaaro ũyũ wa wendo ũrĩ thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 1:3: “Gũkena-rĩ, nĩ mũndũ ũrĩa ũthomaga anĩrĩire na arĩa maiguaga ciugo cia ũrathi ũyũ o na arĩa marũmagĩrĩra maũndũ marĩa mandĩkĩtwo thĩinĩ waguo, nĩ gũkorũo ihinda rĩrĩa rĩtuĩtwo rĩrĩ hakuhĩ.” Kwoguo nĩ tũrabatara ‘gũthoma twanĩrĩire,’ ‘kũigua ciugo cia ũrathi ũcio,’ na ‘gũcirũmĩrĩra.’ Nĩ ciugo ta irĩkũ cia ũrathi ũcio twagĩrĩirũo kũrũmĩrĩra?

5. Ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩtĩtĩrithagia atĩa bata wa gũtigĩrĩra atĩ ũthathaiya witũ nĩ ũretĩkĩrĩka nĩ Jehova?

⁵ Kuuma o mũrango wa mbere wa ibuku rĩa Kũguũrĩrio, nĩ twĩrutaga atĩ Jesu nĩ amenyaga wega biũ maũndũ marĩa marekĩka ciũngano-inĩ cia andũ ake. (Kũg. 1:12-16, 20; 2:1) Ndũmĩrĩri iria Jesu aatũmĩire ciũngano mũgwanja thĩinĩ wa Asia Nini nĩ cioonanirie ũguo. Thĩinĩ wa ndũmĩrĩri icio, nĩ aaheanire motaaro ma ĩmwe kwa ĩmwe marĩa mangĩateithirie Akristiano a karine ya mbere gũtigĩrĩra atĩ ũthathaiya wao nĩ ũretĩkĩrĩka nĩ Jehova. Ũhoro ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa ndũmĩrĩri icio nĩ ũhutagia andũ othe a Ngai ũmũthĩ. Ũndũ ũcio ũratũruta atĩa? Mũtongoria witũ Jesu Kristo nĩ amenyaga wega ũrĩa tũtariĩ kĩĩroho. Nĩ atũtongoragia na agatũgitĩra na nĩ onaga maũndũ mothe. Nĩ oĩ maũndũ marĩa tũrabatara gwĩka nĩguo tũthiĩ na mbere gwĩtĩkĩrĩka nĩ Jehova. Nĩ motaaro marĩkũ aaheanire tũrabatara kũrũmĩrĩra mahinda maya?

6. (a) Kũringana na ciugo cia Jesu thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 2:3, 4, nĩ thĩna ũrĩkũ warĩ na andũ a kĩũngano kĩa Efeso? (b) Tũreruta atĩa kuumana na ũndũ ũcio?

⁶ Thoma Kũguũrĩrio 2:3, 4. No mũhaka tũtũũrie wendo ũrĩa twarĩ naguo kĩambĩrĩria-inĩ harĩ Jehova. Ndũmĩrĩri ya Jesu kũrĩ andũ arĩa maarĩ kĩũngano-inĩ kĩa Efeso, yonanagia atĩ nĩ maarĩ na ũkirĩrĩria na atĩ nĩ maathiaga na mbere gũtungatĩra Jehova o na magĩcemanagia na moritũ matiganĩte. O na kũrĩ ũguo, nĩ maatigĩte wendo ũrĩa maarĩ naguo kĩambĩrĩria-inĩ. Mangĩagire kũrurumũra wendo ũcio rĩngĩ, ũthathaiya wao ndũngĩetĩkĩrĩkire. O na mahinda-inĩ maya, gũkirĩrĩria gwiki ti kũiganu. Nĩ tũrabatara gũkirĩrĩria tũrĩ na gĩtũmi kĩega. Ngai witũ ndaroraga o maũndũ marĩa tũreka, no nĩ aroraga nginya kĩrĩa kĩratũma tũmeke. Nĩ aroraga muoroto ũrĩa ũratũma tũmũtungatĩre tondũ endaga ũthathaiya witũ ũkorũo wĩhocetie harĩ wendo witũ mũnene harĩ we na ngatho citũ kũmwerekera.—Thim. 16:2; Mar. 12:29, 30.

7. (a) O ta ũrĩa Kũguũrĩrio 3:1-3 yonanĩtie-rĩ, nĩ thĩna ũrĩkũ Jesu aagwetire wĩgiĩ kĩũngano gĩa Sadisi? (b) Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa?

⁷ Thoma Kũguũrĩrio 3:1-3. No mũhaka tũthiĩ na mbere gũikara twĩiguĩte. Kĩũngano gĩa Sadisi kĩarĩ na thĩna ngũrani. O na gũtuĩka nĩ maatungatagĩra Jehova na kĩyo hau kabere, nĩ maatigĩte gwĩka ũguo. Nĩkĩo Jesu aamerire ‘marahũke.’ Tũreruta atĩa? Jehova ndangĩriganĩrũo nĩ wĩra witũ. (Ahib. 6:10) O na kũrĩ ũguo, tũtiagĩrĩirũo kũiganĩra tu na ũtungata ũrĩa twatungatĩire Jehova na hau kabere. O na gũtuĩka no tũremwo gwĩka maũndũ maingĩ ta marĩa twekaga  na hau kabere, nĩ tũrabatara gũthiĩ na mbere gwĩkĩra kĩyo “wĩra-inĩ wa Mwathani,” na gũikara twarahũkĩte na twĩiguĩte nginya mũthia.—1 Kor. 15:58; Mat. 24:13; Mar. 13:33.

8. Tũreruta atĩa kuumana na ciugo cia Jesu kũrĩ kĩũngano kĩa Laodikia ta ũrĩa Kũguũrĩrio 3:15-17 yonanĩtie?

⁸ Thoma Kũguũrĩrio 3:15-17. No mũhaka tũthathayagie Ngai na kĩyo na ngoro itũ yothe. Ndũmĩrĩri ya Jesu nĩ yoonanirie thĩna ũngĩ warĩ na kĩũngano kĩa Laodikia. Ũthathaiya wao warĩ “mũraru.” Nĩ ũndũ wa kwaga gũcanjamũkĩra maũndũ ma kĩĩroho, Jesu aamerire atĩ maarĩ na “kĩeha na [maarĩ a] kũiguĩrũo tha.” Nĩ maabataraga kuonania kĩyo kĩnene harĩ Jehova na ũthathaiya wake. (Kũg. 3:19) Tũreruta atĩa? Angĩkorũo kĩyo gitũ nĩ kĩnyihĩte, nĩ tũrabatara kuonania ngatho makĩria harĩ maũndũ mega marĩa twamũkagĩra kuuma kũrĩ Jehova na ithondeka rĩake. (Kũg. 3:18) Tũtingĩenda kũhũthĩra mahinda maitũ maingĩ tũkĩgeria kũgĩa na ũtũũro mwega nginya tũriganĩrũo nĩ maũndũ ma kĩĩroho.

9. O ta ũrĩa ndũmĩrĩri cia Jesu kũrĩ kĩũngano kĩa Perigamo na gĩa Thiatira cionanĩtie-rĩ, nĩ ũgwati ũrĩkũ tũrabatara gwĩthema?

⁹ No mũhaka tũregane na morutani ma aregenyũki. Jesu nĩ aaheire andũ amwe mũkaana thĩinĩ wa kĩũngano kĩa Perigamo tondũ nĩ maatũmaga kũgĩe na nyamũkano. (Kũg. 2:14-16) Nĩ aagathĩrĩirie arĩa maarĩ kĩũngano-inĩ gĩa Thiatira nĩ ũndũ wa kũregana na “maũndũ marikĩru ma Shaitani,” na akĩmeera ‘marũmie’ ũhoro wa ma. (Kũg. 2:24-26) Akristiano arĩa mataarĩ na hinya kĩĩroho, arĩa meetĩkĩrĩte kũheenererio nĩ morutani ma maheeni, nĩ maabataraga kwĩrira. Ĩ na ithuĩ ũmũthĩ? Nĩ twagĩrĩirũo kũregana na ũrutani o wothe ũtaratwarana na mwĩcirĩrie wa Jehova. Aregenyũki no moneke “ta marĩ na wĩyamũrĩri Ngai no nĩ mareganaga na hinya waguo.” (2 Tim. 3:5) Nĩ ũndũ mũhũthũ gũkũũrana na kũregana na morutani ma maheeni angĩkorũo nĩ twĩrutaga Kiugo kĩa Ngai na kĩyo.—2 Tim. 3:14-17; Jud. 3, 4. 

10. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ tũreruta kuumana na ndũmĩrĩri ya Jesu kũrĩ kĩũngano kĩa Perigamo na gĩa Thiatira?

¹⁰ No mũhaka twĩtheme kwĩingĩrania na waganu o wothe kana kũũnyita mbaru. Kĩũngano kĩa Perigamo na gĩa Thiatira ciarĩ na thĩna ũngĩ. Jesu nĩ aamenereirie andũ amwe thĩinĩ wa ciũngano icio tondũ matiareganaga na waganu. (Kũg. 2:14, 20) Tũreruta atĩa? Tũtingĩrĩgĩrĩra Jehova akirĩrĩrie waganu o wothe tũngĩkorũo tũgĩka, o na angĩkorũo nĩ tũmũtungatĩire kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ na ihinda-inĩ  rĩrĩ nĩ twĩhokeirũo maũndũ maingĩ. (1 Sam. 15:22; 1 Pet. 2:16) Erĩgagĩrĩra tũthiĩ na mbere gũtũũria ithimi ciake cia mĩtugo, o na mĩtugo thĩinĩ wa thĩ yathiĩ na mbere gũthũka.—Ef. 6:11-13.

11. Tweruta atĩa gũkinyĩria hau? (Ningĩ rora gathandũkũ, “ Maũndũ Marĩa Tũreruta.”)

¹¹ Tũngĩtaarĩria atĩa na njĩra nguhĩ maũndũ marĩa twĩrutĩte gũkinyĩria hau? Nĩ tuona bata wa gũtigĩrĩra atĩ ũthathaiya witũ nĩ ũretĩkĩrĩka nĩ Jehova. Angĩkorũo harĩ ũndũ twĩkaga ũngĩtũma ũthathaiya witũ ndũgetĩkĩrĩke harĩ Jehova, nĩ twagĩrĩirũo kuoya ikinya rĩa na ihenya kũũrũnga. (Kũg. 2:5, 16; 3:3, 16) O na kũrĩ ũguo, Jesu nĩ aagwetire ũndũ ũngĩ ndũmĩrĩri-inĩ ciake kũrĩ ciũngano. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũcio?

12. Tũreruta atĩa kuumana na ndũmĩrĩri cia Jesu kũrĩ kĩũngano gĩa Simurina na kĩa Filadefia? (Kũguũrĩrio 2:10)

¹² Rekei rĩu twĩcirie ndũmĩrĩri cia Jesu kũrĩ kĩũngano gĩa Simurina na kĩa Filadefia. Eerire Akristiano thĩinĩ wa ciũngano icio matigetigĩre kũnyarirũo, tondũ maikara marĩ ehokeku nĩ makaaheo ngerenwa. (Thoma Kũguũrĩrio 2:10; 3:10) Tũreruta atĩa ũmũthĩ? No mũhaka twĩrĩgĩrĩre kũnyarirũo na tũkoragwo twĩhaarĩirie gũkirĩrĩria. (Mat. 24:9, 13; 2 Kor. 12:10) Kĩririkania kĩu nĩ kĩa bata nĩkĩ?

13-14. Andũ a Ngai mahutĩtio atĩa nĩ maũndũ marĩa magwetetwo thĩinĩ wa Kũguũrĩrio mũrango wa 12?

¹³ Ibuku rĩa Kũguũrĩrio nĩ rĩonanagia atĩ andũ a Ngai nĩ mangĩkanyarirũo hĩndĩ ya “mũthenya wa Mwathani,” na nĩmo matukũ maya tũratũũra. Ibuku rĩa Kũguũrĩrio mũrango wa 12 nĩ rĩgwetaga atĩ mbaara nĩ yaumĩrire kũrĩa igũrũ rĩrĩa Ũthamaki wa Ngai wahandirũo. Jesu Kristo, ũrĩa nĩwe Mikaeli, hamwe na mbũtũ ciake nĩ maarũire na Shaitani na ndaimono ciake. (Kũg. 12:7, 8) Thũ icio cia Ngai nĩ ciahootirũo na ikĩharũrũkio gũkũ thĩ kũrĩa ithiaga na mbere kũrehera andũ mathĩna maingĩ. (Kũg. 12:9, 12) Ũndũ ũcio ũhutĩtie atĩa andũ a Ngai?

¹⁴ Ibuku rĩa Kũguũrĩrio nĩ rĩtwĩraga ũrĩa Shaitani ekaga. Tondũ rĩu ndangĩhota gũcoka rĩngĩ kũrĩa igũrũ, erekagĩria marakara make kũrĩ arĩa aitĩrĩrie maguta, arĩa marũgamagĩrĩra Ũthamaki wa Ngai gũkũ thĩ na “maheetwo wĩra wa kũruta ũira wĩgiĩ Jesu.” (Kũg. 12:17; 2 Kor. 5:20; Ef. 6:19, 20) Ũrathi ũcio ũhingĩte atĩa?

15. Nĩa marũgamĩrĩirũo nĩ ‘aira erĩ’ arĩa magwetetwo thĩinĩ wa Kũguũrĩrio mũrango wa 11, na gwathiire atĩa harĩ o?

¹⁵ Shaitani nĩ aatũmire thũ cia Ngai itharĩkĩre ariũ a Ithe witũ aitĩrĩrie maguta arĩa maatongoragia wĩra-inĩ wa kũhunjia. Thĩinĩ wa ibuku rĩa Kũguũrĩrio, ariũ a Ithe witũ acio maatongoragia marũgamĩrĩirũo nĩ ‘aira  erĩ’ arĩa mooragirũo. b (Kũg. 11:3, 7-11) Mwaka wa 1918, ariũ a Ithe witũ anana arĩa maatongoragia maũndũ nĩ maathitangĩirũo thitango cia maheeni, magĩtuĩrũo atĩ marĩ na mahĩtia na makĩohwo njera ihinda iraihu. Andũ aingĩ meeciririe atĩ wĩra wa aitĩrĩrie maguta acio nĩ warũgamio.

16. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũteerĩgĩrĩirũo wahaanĩkire mwaka-inĩ wa 1919, no Shaitani athiĩte na mbere gwĩka atĩa kuuma hĩndĩ ĩyo?

¹⁶ Ũrathi wa Kũguũrĩrio mũrango wa 11 ningĩ nĩ ũragweta atĩ “aira acio erĩ” nĩ mangĩacokirio muoyo thutha wa ihinda inini. Ũrathi ũcio nĩ wahingire na njĩra ĩterĩgĩrĩirũo, mwaka ũmwe thutha wa ariũ a Ithe witũ acio kuohwo. Mweri-inĩ wa Machi 1919, ariũ a Ithe witũ acio nĩ maarekereirio kuuma njera na makĩehererio thitango. O rĩo, ariũ a Ithe witũ acio magĩcokerera wĩra wa Ũthamaki. No ũndũ ũcio ndwarũgamirie tharĩkĩro cia Shaitani kwerekera andũ a Ngai. Kuuma hĩndĩ ĩyo, Shaitani nĩ erekeirie andũ a Ngai mĩnyamaro ĩhaana ta “rũũĩ.” (Kũg. 12:15) Hatarĩ nganja, “hau nĩho [o ũmwe witũ arabatara] ũkirĩrĩria na wĩtĩkio.”—Kũg. 13:10.

17. Nĩ ũteithio ũrĩkũ ũterĩgĩrĩirũo andũ a Ngai mamũkagĩra o na akorũo Shaitani nĩ akoretwo akĩmatharĩkĩra?

¹⁷ Kũguũrĩrio mũrango wa 12 ũcokete ũkonania atĩ andũ a Ngai nĩ mangĩaheirũo ũteithio kuuma kũndũ gũterĩgĩrĩirũo. Ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩtaarĩirie ũndũ ũcio na kuuga atĩ “thĩ” nĩ ĩngĩkameria “rũũĩ” rwa mĩnyamaro. (Kũg. 12:16) Ũguo nĩguo gũkoretwo gũgĩkĩka. Rĩmwe na rĩmwe, icunjĩ imwe cia thĩ ĩno ya Shaitani ta magooti, nĩ cingĩrĩire maũndũ na igateithĩrĩria andũ a Ngai. Ndungata cia Jehova nĩ ihootanĩte maciira magooti-inĩ maita maingĩ, na ũndũ ũcio ũkamahotithia gũkorũo na wĩyathi wa gĩkĩro kĩna. Hihi mahũthagĩra wĩyathi ũcio atĩa? Nĩ mahũthagĩra mweke o wothe mona kũruta wĩra ũrĩa Jehova amaheete. (1 Kor. 16:9) Wĩra ũcio ũhutĩtie maũndũ marĩkũ?

18. Wĩra witũ ũrĩa mũnene nĩ ũrĩkũ matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria?

¹⁸ Jesu nĩ aarathĩte atĩ andũ ake nĩ mangĩkaahunjia ‘ũhoro mwega wa Ũthamaki wa Ngai’ mbere ya mũico ũkinyĩte. (Mat. 24:14) Magĩka ũguo nĩ mangĩgaateithio nĩ mũraika, kana gĩkundi kĩa araika, arĩa Bibilia ĩtaarĩirie  atĩ marĩ na “ũhoro mwega wa tene na tene nĩguo [mahunjĩrie] andũ arĩa maikaraga thĩinĩ wa thĩ, ndũrĩrĩ ciothe na mĩhĩrĩga na thiomi na ikundi cia andũ.”—Kũg. 14:6.

19. Nĩ ũhoro ũrĩkũ ũngĩ ũrabatara kũhunjio nĩ andũ arĩa mendete Jehova?

¹⁹ To ũhoro ũrĩa mwega tu wa Ũthamaki andũ a Ngai marabatara kũhunjia. Ningĩ nĩ marabatara gũteithĩrĩria wĩra-inĩ ũrĩa ũrarutwo nĩ araika arĩa mataarĩirio thĩinĩ wa Kũguũrĩrio mũrango wa 8 nginya wa 10. Araika acio managĩrĩra ũhoro wĩgiĩ mahũũra marĩa magaakora andũ arĩa mareganaga na Ũthamaki wa Ngai. Nĩ ũndũ ũcio, Aira a Jehova nĩ makoretwo makĩhunjia ndũmĩrĩri ya ituĩro ĩrĩa ĩhaanainio na “mbura ya mbembe na mwaki,” na yonanagia matuĩro ma Ngai igũrũ rĩgiĩ thĩ ĩno ya Shaitani. (Kũg. 8:7, 13) Andũ nĩ marabatara kũmenya atĩ mũico nĩ ũkuhĩrĩirie nĩguo meke mogarũrũku mĩtũũrĩre-inĩ yao, nĩgetha makaahonoka mũthenya wa marakara ma Jehova. (Zef. 2:2, 3) No ndũmĩrĩri ĩyo ndĩendetwo nĩ andũ aingĩ. Nĩ tũbataraga gũkorũo na ũmĩrĩru nĩguo tũmĩheane. Hĩndĩ ya thĩna ũrĩa mũnene, ndũmĩrĩri ya mũico ya ituĩro nĩ ĩkaarakaria andũ o na makĩria.—Kũg. 16:21.

20. Nĩ maũndũ marĩkũ marĩrĩirio icunjĩ-inĩ igĩrĩ iria irũmĩrĩire?

²⁰ Nĩ tũrabatara gwathĩkĩra “ciugo cia ũrathi ũyũ” tondũ nĩ tũnyitaga itemi harĩ kũhinga kwa maũndũ marĩa tũthomaga thĩinĩ wa ibuku rĩa Kũguũrĩrio. (Kũg. 1:3) No tũngĩthiĩ na mbere atĩa gũkirĩrĩria kũnyarirũo tũrĩ ehokeku na tũthiĩ na mbere kũhunjia tũrĩ na ũmĩrĩru ndũmĩrĩri icio? Nĩ tũrĩkĩragwo hinya nĩ maũndũ merĩ: wa mbere, nĩ ũndũ ũrĩa ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩguũrĩtie wĩgiĩ thũ cia Ngai, na wa kerĩ, kũmenya irathimo iria tũkaamũkĩra thutha wa gũtũũria wĩhokeku. Maũndũ macio merĩ nĩmo marĩrĩirio icunjĩ-inĩ iria irũmĩrĩire.