1. Nĩ hĩndĩ ta ĩrĩkũ ũngĩkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ gũtungatĩra Jehova?

ŨKUONA ta arĩ ihinda rĩrĩkũ rĩngĩkorũo rĩrĩ iritũ harĩ we gũtungatĩra Jehova? Rĩrĩa ũtũũro waku ũrĩ na mathĩna, kana rĩrĩa ũtarĩ na mathĩna? Rĩrĩa tũracemania na mathĩna, nĩ ũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kwĩhoka Jehova. No hihi gũthiaga atĩa rĩrĩa tũtarĩ na maũndũ maratũtanga ũtũũro-inĩ? Hihi nĩ twĩkoraga tũkĩhũthia ũhoro wĩgiĩ gũtungatĩra Ngai? Jehova eerire Aisiraeli atĩ ũndũ ta ũcio no wĩkĩke.​—⁠Gũcok. 6:10-12.

2. Mũthamaki Asa aaigire kĩonereria kĩrĩkũ?

² Mũthamaki Asa nĩ aaigire kĩonereria kĩega harĩ kũhũthĩra ũũgĩ na kwĩhoka Jehova biũ. Ndaatungatagĩra Jehova o rĩrĩa maũndũ marĩ maritũ, no nĩ nginya rĩrĩa kũrĩ na thayũ. Kuuma o kĩambĩrĩria, “Asa nĩ eerutĩire na ngoro yothe harĩ Jehova.” (1 Ath. 15:14, kohoro ka magũrũ-inĩ.) Njĩra ĩmwe Asa oonanirie nayo atĩ nĩ eerutĩire harĩ Jehova nĩ kweheria ũthathaiya wa maheeni Juda. Bibilia yugaga ũũ: “Akĩeheria igongona cia ngai cia kũngĩ na kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru, akĩhehenja itugĩ cia kũhoywo, na agĩtema mĩtĩ ya kũhoywo.” (2 Maũ. 14:3, 5) O na nĩ eeheririe nginya cũwe Maaka kuuma gaturũa-inĩ gake Ũthamaki-inĩ. Aamweheririe nĩkĩ? Tondũ nĩ aanyitaga mbaru ũthathaiya wa mũhianano.​—⁠1 Ath. 15:11-13.

3. Nĩ maũndũ marĩkũ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

³ Asa to ũthathaiya wa maheeni eeheririe. No ningĩ nĩ aateithirie andũ a Juda gũcokerera ũthathaiya mũtheru wa Jehova. Jehova nĩ aarathimire Asa, na agĩtũma Aisiraeli makorũo  na ihinda rĩa thayũ. * Ihinda-inĩ rĩa mĩaka ikũmi hĩndĩ ya wathani wa Asa, “bũrũri ũcio warĩ na thayũ.” (2 Maũ. 14:1, 4, 6) Thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ, nĩ tũkwarĩrĩria ũrĩa Asa aahũthĩrire ihinda rĩu rĩa thayũ. Nĩ tũgũcoka twarĩrĩrie ũrĩa Akristiano a karine ya mbere maahũthĩrire wega ihinda rĩrĩa maarĩ na thayũ o ta Asa. Mũthia-inĩ nĩ tũkwarĩrĩria kĩũria gĩkĩ: Angĩkorũo ũikaraga bũrũri ũrĩ na wĩyathi wa ũthathaiya-rĩ, ũngĩhũthĩra atĩa wega ihinda rĩrĩa kũrĩ na thayũ?

4. Kũringana na 2 Maũndũ ma Matukũ ma Tene 14:2, 6, 7, Asa aahũthĩrire atĩa ihinda rĩrĩa kwarĩ na thayũ?

⁴ Thoma 2 Maũndũ ma Matukũ ma Tene 14:2, 6, 7. Asa eerire andũ atĩ Jehova nĩwe ‘wamaheete ũhurũko kũndũ guothe.’ Asa ndeeciririe atĩ ihinda rĩu kwarĩ na thayũ rĩarĩ rĩa kũhurũka. Handũ ha ũguo, aambĩrĩirie gwaka matũũra, thingo, nyũmba ndaya na igũrũ, na ihingo. Eerire andũ a Juda ũũ: “Bũrũri ũrĩ o moko-inĩ maitũ.” Asa eendaga kuuga atĩa? Eendaga kuuga atĩ andũ nĩ mangĩathiire kũndũ guothe bũrũri-inĩ ũcio maaheetwo nĩ Ngai marĩ na wĩyathi, na maake mategũũkĩrĩrũo nĩ thũ ciao. Eekĩrire andũ ngoro mahũthĩre wega ihinda rĩu maarĩ na thayũ.

5. Asa eekĩrire mbũtũ yake hinya nĩkĩ?

⁵ Ningĩ Asa nĩ aahũthĩrire ihinda rĩu rĩa thayũ gwĩkĩra hinya mbũtũ yake. (2 Maũ. 14:8) Hihi ũguo nĩ kuuga atĩ ndeehokete Jehova? Aca. Asa nĩ aamenyaga atĩ arĩ mũthamaki, warĩ wĩra wake kũhaarĩria andũ nĩ ũndũ wa moritũ marĩa mangĩokire thutha-inĩ. Nĩ aamenyaga atĩ ihinda rĩu rĩa thayũ thĩinĩ wa Juda rĩngĩarĩ o rĩa kahinda kanini. Na ũguo nĩguo gwathiire.

6. Akristiano a karine ya mbere maahũthĩrire atĩa ihinda rĩrĩa maarĩ na thayũ?

⁶ O na gũtuĩka Akristiano a karine ya mbere kaingĩ nĩ maanyariragwo, kũrĩ mahinda maakoragwo na thayũ. Hihi arutwo acio maahũthĩrire atĩa mahinda macio kwarĩ na thayũ? Akristiano acio ehokeku maathiire na mbere kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega mategũtiga. Ũhoro ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa ibuku rĩa Atũmwo uugĩte atĩ nĩ ‘meetigĩrĩte Jehova.’ Maathiire na mbere kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega, na nĩ ũndũ ũcio ‘magĩthiĩ na mbere kuongerereka.’ Hatarĩ nganja Jehova nĩ aarathimire kĩyo kĩao gĩa kũhunjia mahinda-inĩ macio kwarĩ na thayũ.​—⁠Atũm. 9:26-31.

7-8. Paulo na Akristiano arĩa angĩ meekire atĩa rĩrĩa maagĩire na mweke? Taarĩria.

⁷ Arutwo a karine ya mbere nĩ maahũthagĩra mweke o wothe ũrĩa mona kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega. Kwa ngerekano, rĩrĩa mũtũmwo Paulo aamenyire atĩ nĩ aahingũrĩirũo mũrango mũnene wa ũtungata rĩrĩa aarĩ Efeso, nĩ aahũthĩrire mweke o wothe ũrĩa aarĩ naguo kũhunjia na gũtua andũ arutwo itũũra-inĩ rĩu.​—⁠1 Kor. 16:8, 9.

⁸ Thutha wa ũhoro wĩgiĩ kũrua kwarĩrĩrio mwaka wa 49 M.M., Paulo na Akristiano arĩa angĩ nĩ maagĩire na mweke wa kũhunjĩria andũ aingĩ. (Atũm. 15:23-29) Thutha wa ciũngano kũmenyithio itua rĩrĩa rĩatuirũo ũhoro-inĩ ũcio, arutwo nĩ meekĩrire kĩyo kĩnene harĩ kũhunjia “ũhoro ũrĩa mwega wa kiugo kĩa Jehova.” (Atũm. 15:30-35) Moimĩrĩro maarĩ marĩkũ? Bibilia yugaga atĩ “ciũngano igĩthiĩ na mbere kũgĩa na hinya ũhoro-inĩ wa wĩtĩkio na kuongerereka mũthenya o mũthenya.”​—⁠Atũm. 16:4, 5.

9. Nĩ ũndũ ũrĩkũ andũ a Jehova makenagĩra mabũrũri-inĩ maingĩ ũmũthĩ, na nĩ kĩũria kĩrĩkũ tũngĩĩyũria?

⁹ Thĩinĩ wa mabũrũri maingĩ ũmũthĩ, nĩ tũkoragwo na wĩyathi wa kũhunjia. Hihi bũrũri-inĩ wanyu mũrĩ na wĩyathi wa gũthathaiya? Angĩkorũo mũrĩ na wĩyathi wĩyũrie ũũ, ‘Hihi ndĩrahũthĩra wĩyathi ũcio atĩa?’ Matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria, andũ a Jehova nĩ makoretwo makĩruta wĩra wa kũhunjia na kũrutana na gĩkĩro kĩnene gũkĩra hĩndĩ ĩngĩ o yothe thĩinĩ wa thĩ. (Mar. 13:10) Tũrĩ o na mĩeke mĩingĩ ya kũruta wĩra ũcio.

10. Rĩandĩko rĩa 2 Timotheo 4:2 rĩtwĩkagĩra ngoro gwĩka atĩa?

¹⁰ Ũngĩhũthĩra wega atĩa ihinda rĩrĩa kũrĩ na thayũ? (Thoma 2 Timotheo 4:2.) Hihi no ũthuthurie ũrĩa maũndũ maku mahaana na wone hihi wee kana mũndũ ũngĩ wa famĩlĩ yanyu no andandũre ũtungata wake atungate arĩ painia? Tũtiagĩrĩirũo kũhũthĩra ihinda rĩrĩ gwĩcarĩria ũtonga na indo cia kĩĩmwĩrĩ, tondũ tũtikaahonoka na indo icio hĩndĩ ya thĩna ũrĩa mũnene.​—⁠Thim. 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Joh. 2:15-17.

11. Andũ amwe mekĩte atĩa nĩguo mahote kũhunjĩria andũ aingĩ o ũrĩa kwahoteka ũhoro mwega?

¹¹ Ahunjia aingĩ nĩ merutĩte rũthiomi rũngĩ, nĩguo mahote gũteithia andũ angĩ kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova. Ithondeka rĩa Jehova nĩ rĩmateithagĩrĩria na njĩra ya kũruta mabuku na thiomi nyingĩ. Kwa ngerekano, mwaka wa 2010, mabuku maitũ maarutagwo na thiomi ta 500 ũguo. Ũmũthĩ ũyũ marutagwo na makĩria ma thiomi 1,000.

12. Andũ magunĩkaga atĩa maigua ũhoro mwega na rũthiomi rwao? Heana ngerekano.

¹² Gũkoragwo na moimĩrĩro marĩkũ rĩrĩa andũ maigua ũhoro mwega wa Kiugo kĩa Ngai na rũthiomi rwao? Ta wĩcirie ũhoro wa mwarĩ  wa Ithe witũ wathiire kĩgomano gĩa thikũ ithatũ gĩcigo-inĩ kĩa Memphis, Tennessee, Amerika (U.S.) Kĩgomano kĩu gĩekirũo na rũthiomi rwa Kĩnyarwanda, rũthiomi rũrĩa rũhũthagĩrũo mũno bũrũri-inĩ wa Rwanda, Congo (Kinshasa), na Uganda. Thutha wa kĩgomano, mwarĩ wa Ithe witũ ũcio ooigire ũũ: “Rĩrĩ nĩrĩo riita rĩakwa rĩa mbere gũtaũkĩrũo biũ nĩ kĩgomano kuuma rĩrĩa ndookire gũkũ Amerika mĩaka 17 mĩhĩtũku.” Mwarĩ wa Ithe witũ ũcio nĩ aahutirio mũno rĩrĩa aaiguire kĩgomano kĩu na rũthiomi rwake. Angĩkorũo maũndũ maku no magwĩtĩkĩrie-rĩ, na githĩ to wĩrute rũthiomi rũngĩ nĩguo ũteithie andũ gĩcigo-inĩ kĩanyu? Na githĩ ũndũ ũcio to ũkorũo ũrĩ mwega angĩkorũo gĩcigo-inĩ kĩanyu kũrĩ andũ mendete kwaria rũthiomi rũngĩ? Moimĩrĩro ma ũndũ ũcio no makũrehere gĩkeno kĩnene.

13. Ariũ a Ithe witũ bũrũri-inĩ wa Russia maahũthĩrire atĩa ihinda rĩrĩa kwarĩ na thayũ?

¹³ Mabũrũri-inĩ mamwe, aarĩ na ariũ a Ithe witũ matikoragwo na wĩyathi wa kũhunjia, tondũ thirikari nĩ imekĩrĩire mĩkaana. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũhoro wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ bũrũri-inĩ wa Russia. Nĩ maanyaririrũo ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, no Machi 1991, thirikari nĩ yametĩkĩririe gũthathaiya rĩngĩ marĩ na wĩyathi. Ihinda-inĩ rĩu, bũrũri-inĩ ũcio wa Russia kwarĩ na ahunjia a Ũthamaki ta 16,000. Mĩaka 20 thutha ũcio, ahunjia nĩ moongererekete magakinya makĩria ma 160,000! Hatarĩ nganja, ariũ a Ithe witũ nĩ maahũthĩrire wega mweke ũrĩa maarĩ naguo wa kũhunjia marĩ na wĩyathi. Ihinda rĩu rĩa thayũ rĩtiaikarire mũno. O na gũtuĩka wĩyathi ũrĩa maarĩ naguo nĩ wathirire, no makoragwo na kĩyo ũtungata-inĩ wa Jehova. Merutanagĩria gwĩka ũrĩa wothe mangĩhota gũtungatĩra Jehova.

14-15. Jehova aahũthĩrire hinya wake atĩa gũteithia Asa?

¹⁴ Matukũ-inĩ ma Asa, ihinda rĩa thayũ nĩ rĩacokire rĩgĩthira. Mbũtũ nene ya thigari ya andũ milioni ĩmwe kuuma Ethiopia nĩ  yaathire kũmatharĩkĩra. Zera, mũnene wa mbũtũ ĩyo aarĩ na ma atĩ we hamwe na thigari ciake nĩ mangĩahootire Juda. No Mũthamaki Asa ndaaigĩte mwĩhoko wake harĩ mũigana wa thigari iria aarĩ nacio, no eehokete Jehova Ngai. Asa aahoire ũũ: “Tũteithie wee Jehova Ngai witũ, nĩ gũkorũo nĩwe twĩhokete, na tũkĩte gũũkĩrĩra kĩrĩndĩ gĩkĩ na rĩĩtwa rĩaku.”​—⁠2 Maũ. 14:11.

¹⁵ Mbũtũ ya Ethiopia yarĩ hakuhĩ maita merĩ ma mbũtũ ya Asa, no Asa aarĩ na ma atĩ Jehova aarĩ na ũhoti na nĩ angĩarũĩrĩire andũ ake. Na Jehova ndaamũconorithirie, tondũ mbũtũ ya Ethiopia nĩ yahootirũo.​—⁠2 Maũ. 14:8-13.

16. Tũmenyaga atĩa atĩ ihinda rĩa thayũ rĩtigũtũũra?

¹⁶ O na gũtuĩka tũtiũĩ ũrĩa gũgaathiĩ harĩ o ũmwe witũ mahinda marĩa maroka, nĩ tũĩ atĩ ihinda rĩa thayũ rĩrĩa andũ a Ngai mangĩkorũo magĩkenera rĩtigũtũũra. Jesu aarathĩte atĩ matukũ-inĩ ma mũthia, arutwo ake nĩ mangĩgaathũrũo “nĩ ndũrĩrĩ ciothe.” (Mat. 24:9) Nake mũtũmwo Paulo ooigire atĩ “arĩa othe meriragĩria gũtũũra na wĩrutĩri Ngai marĩ na ngwatanĩro hamwe na Kristo Jesu o nao nĩ marĩnyariragwo.” (2 Tim. 3:12) Tondũ Shaitani arĩ na “marakara manene,” tũngĩkorũo tũkĩĩheenia tũngĩĩciria atĩ no twage kũhutio nĩ moimĩrĩro ma marakara make.​—⁠Kũg. 12:12.

17. Wĩkindĩru witũ ũngĩgerio na njĩra irĩkũ?

¹⁷ Ica ikuhĩ, ithuothe nĩ tũgũcemania na maũndũ mekũgeria wĩkindĩru witũ. Thutha wa kahinda gatarĩ kũraihu, thĩinĩ wa thĩ nĩ gũkũgĩa na “thĩna mũnene ũtarĩ woneka kuuma kĩambĩrĩria gĩa thĩ nginyagia rĩu.” (Mat. 24:21) Hĩndĩ ĩyo, no kũhoteke nĩ tũgookĩrĩrũo nĩ andũ a famĩlĩ citũ, na wĩra witũ ũhũũrũo marubuku. (Mat. 10:35, 36) Hihi o ũmwe witũ nĩ tũgeeka ta Asa na njĩra ya kwĩhoka Jehova atũteithie na atũgitĩre?

18. Kũringana na Ahibirania 10:38, 39, nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa hĩndĩ ĩrĩa gũtagaakorũo na thayũ?

¹⁸ Jehova nĩ akoretwo agĩtũteithia gũkũria wĩtĩkio nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa marĩ mbere. Nĩ akoretwo agĩteithia “ngombo ĩrĩa njĩhokeku na njũgĩ” gũtũhe irio njega cia kĩĩroho “ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire” nĩguo tũthiĩ na mbere kũmũtungatĩra tũtekwenyenyeka. (Mat. 24:45) Ithuĩ na ithuĩ nĩ twagĩrĩirũo kũhingia  gĩcunjĩ gitũ, na njĩra ya gũkũria wĩtĩkio mũrũmu harĩ Jehova.​—⁠Thoma Ahibirania 10:38, 39.

19-20. Thutha wa gũthoma 1 Maũndũ ma Matukũ ma Tene 28:9, nĩ ciũria irĩkũ twagĩrĩirũo kwĩyũria? Twagĩrĩirũo kwĩyũria ciũria icio nĩkĩ?

¹⁹ O ta Mũthamaki Asa, nĩ tũrabatara ‘gũcaria Jehova.’ (2 Maũ. 14:4; 15:1, 2) Twambagĩrĩria gũcaria Jehova rĩrĩa twamũmenya na twabatithio. Nĩ twagĩrĩirũo gwĩka ũrĩa wothe tũngĩhota kuongerera wendo witũ harĩ Jehova. Nĩguo tuone kana nĩ tũreka ũguo, no twĩyũrie ũũ: ‘Hihi nĩ thiaga mĩcemanio ya kĩũngano itegũtĩrĩria?’ Rĩrĩa twathiĩ mĩcemanio-inĩ, nĩ twĩkagĩrũo hinya gũthiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova, na tũgekĩrana ngoro na aarĩ na ariũ a Ithe witũ. (Mat. 11:28) Ningĩ no twĩyũrie ũũ: ‘Hihi nĩ ngoragwo na mũtaratara mwega wa kwĩruta Bibilia?’ Angĩkorũo ũkoragwo thĩinĩ wa famĩlĩ-rĩ, hihi nĩ ũbangaga mahinda o kiumia nĩ ũndũ wa ũthathaiya wa famĩlĩ? Kana angĩkorũo ũikaraga ũrĩ wiki-rĩ, hihi nĩ wethaga mahinda ma kwĩruta ta ũrĩa ũngĩka angĩkorũo ũrĩ thĩinĩ wa famĩlĩ? Ningĩ-rĩ, nĩ ũnyitanagĩra o ũrĩa wothe ũngĩhota wĩra-inĩ wa kũhunjia na gũtua andũ arutwo?

²⁰ Twagĩrĩirũo kwĩyũria ciũria icio nĩkĩ? Bibilia ĩtwĩraga atĩ Jehova nĩ athuthuragia meciria na ngoro citũ, kwoguo o na ithuĩ nĩ twagĩrĩirũo gwĩka ũguo. (Thoma 1 Maũndũ ma Matukũ ma Tene 28:9.) Tũngĩona atĩ nĩ tũrabatara gwĩka mogarũrũku harĩ mĩoroto, mwerekera, kana mwĩcirĩrie witũ, nĩ twagĩrĩirũo kũhoya Jehova atũteithie gwĩka mogarũrũku macio. Rĩrĩ nĩrĩo ihinda rĩa kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa magerio marĩa marĩ mbere. Ndũkareke ũndũ o na ũmwe ũkũgirĩrĩrie kũhũthĩra wega ihinda rĩrĩ kũrĩ na thayũ.