1, 2. Nĩ ũndũ ũrĩkũ mũrũ wa Ithe witũ ũmwe aamenyire ũmwĩgiĩ, na eekire atĩa?

ROBERT aabatithirio arĩ tinĩnja, no ndoire ũhoro wa ma na ũritũ. Oigire ũũ: “Ndiekaga maũndũ moru, no ndekaga maũndũ ma kĩĩroho tondũ ũguo nĩguo nderĩgagĩrĩrũo njĩke. Ndonagwo ndĩ mũndũ wa kĩĩroho tondũ nĩ ndathiaga mĩcemanio na ngatuĩka painia wa gũteithĩrĩria maita maigana ũna harĩ mwaka. No harĩ kĩndũ ndagaga.”

² Robert ndaamenyaga nĩ kĩĩ kĩarĩaga kĩrĩa kĩngĩ o nginya rĩrĩa aahikanirie. Marĩ na mũtumia wake maahĩtũkagia mahinda na njĩra ya kũũrania ciũria ciĩgiĩ Bibilia. Tondũ mũtumia wake aarĩ na hinya kĩĩroho nĩ aahotaga gũcokia ciũria icio, no Robert eekoraga agĩconoka nĩ kwaga wa kuuga. Oigire ũũ: “Nĩ ta itaatihagia kĩndũ. Ndeĩrire, ‘Angĩkorũo nĩ niĩ ngũkorũo ndĩ kĩongo kĩa mũtumia wakwa maũndũ-inĩ ma kĩĩroho, no mũhaka ndĩrutanĩrie.’” Ũguo nĩguo Robert eekire tondũ oigire: “Ndeerutire Bibilia na itaneruta ngĩĩruta rĩngĩ nginya ngĩambĩrĩria kũnyita maũndũ. Nĩ ndataũkĩirũo, na makĩria ma ũguo ngĩgĩa ũrata mwega hamwe na Jehova.”

3. (a) Tũngĩĩruta atĩa kuumana na kĩonereria kĩa Robert? (b) Nĩ maũndũ marĩkũ tũkwarĩrĩria?

³ No twĩrute maũndũ ma bata kuumana na rũgano rwa Robert.  No tũkorũo na ũũgĩ wa Bibilia na tũnyitanagĩre na kĩũngano kaingĩ, no maũndũ macio matingĩtũma tũtuĩke andũ a kĩĩroho. O na no tũkorũo tũkũrĩte kĩĩroho, no twethuthuria tuone atĩ nĩ tũrabatara gũkũrakũra. (Afil. 3:16) Nĩguo tũhote gũthiĩ na mbere, nĩ tũgũcokia ciũria ici ithatũ cia bata thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ: (1) Nĩ kĩĩ gĩgũtũteithia kũmenya biũ ũrĩa maũndũ maitũ ma kĩĩroho matariĩ? (2) Tũngĩtuĩka andũ a kĩĩroho atĩa na tũthiĩ na mbere tũgĩkũraga? (3) Gũkorũo tũrĩ na hinya kĩĩroho kũngĩtũteithia atĩa ũtũũro-inĩ witũ wa o mũthenya?

4. Nĩa mahutĩtio nĩ ũtaaro wa Aefeso 4:23, 24?

⁴ Rĩrĩa twatuĩkire ndungata cia Ngai, nĩ twekire mogarũrũku. Mogarũrũku macio nĩ maahutirie ũtũũro witũ wothe. Na tũtiatigire o na twabatithio. Twĩrĩtwo atĩ twagĩrĩirũo “gũthiĩ na mbere gwĩtĩkĩria hinya mwerũ ũtongorie meciria [maitũ].” (Ef. 4:23, 24) Tondũ ithuothe tũtirĩ akinyanĩru, nĩ tũbataraga gũthiĩ na mbere gwĩka mogarũrũku. O na arĩa maatuĩkire ndungata cia Jehova tene nĩ marabatara gũikara marĩ a kĩĩroho.—Afil. 3:12, 13.

5. Nĩ ciũria irĩkũ ingĩtũteithia gwĩthuthuria ũrĩa tũhaana kĩĩroho?

⁵ Nĩguo tũkũre na tũtũũre tũrĩ andũ a kĩĩroho, twagĩrĩirũo gwĩthuthuria tũtarĩ na ngoro igĩrĩ. O na angĩkorũo tũrĩ andũ akũrũ kana ethĩ, o ũmwe witũ no eyũrie ciũria ici: ‘Nĩ nyonaga mogarũrũku marĩa maronania atĩ nĩ ndĩrathiĩ na mbere gũtuĩka mũndũ wa kĩĩroho? Hihi ũmũndũ wakwa nĩ ũratuĩka ta wa Kristo? Hihi mĩtugo na ciĩko ciakwa mĩcemanio-inĩ nĩ cionanagia ũrĩa ndariĩ kĩĩroho? Mĩario yakwa yonanagia nyendete maũndũ marĩkũ? Wĩruti wakwa, kwĩhumba na kwĩgemia, kana ũrĩa nyamũkagĩra ũtaaro kuonanagia ũndũ ũrĩkũ harĩ niĩ? Njĩkaga atĩa rĩrĩa ndacemania na magerio? Hihi nĩ ngũrĩte makĩria ma o kũmenya maũndũ ma mũthingi, na ngatuĩka Mũkristiano mũgimaru kĩĩroho?’ (Ef. 4:13) Gwĩcũrania ũhoro wa macokio ma ciũria icio no gũtũteithie kũmenya ũrĩa tũkũrĩte kĩĩroho.

6. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ twagĩrĩirũo nĩ gwĩka nĩguo tũmenye ũrĩa tũhaana kĩĩroho?

⁶ Nĩguo tũmenye ũrĩa tũhaana kĩĩroho, rĩmwe nĩ twagĩrĩirũo kũhoya ũteithio kuuma kũrĩ andũ angĩ. Mũtũmwo Paulo oigire atĩ mũndũ wa kĩĩmwĩrĩ ndonaga mahĩtia make arĩ mbere ya Ngai. No mũndũ wa kĩĩroho nĩ ataũkagĩrũo nĩ mawoni ma Ngai o hamwe na mwerekera mũũru wa kĩĩmwĩrĩ. (1 Kor. 2:14-16; 3:1-3) Tondũ athuri a kĩũngano makoragwo na mwĩcirĩrie ta wa Kristo, kaingĩ nĩ monaga o kabere ndariri cia mĩerekera ya kĩĩmwĩrĩ. Hihi nĩ twĩtĩkagĩra na tũkahũthĩra ũtaaro wao rĩrĩa matũmenyithia? Tweka ũguo, tuonanagia atĩ nĩ tũrerirĩria gũtuĩka andũ a kĩĩroho.—Koh. 7:5, 9. 

7. Nĩkĩ kũgĩa na ũũgĩ wa Bibilia ti kũiganu nĩguo mũndũ akorũo na mwĩcirĩrie wa kĩĩroho?

⁷ Ririkana atĩ gũkorũo na ũũgĩ wa Bibilia ti kũiganu nĩguo mũndũ atuĩke wa kĩĩroho. Mũthamaki Suleimani nĩ aarĩ na ũũgĩ mũingĩ wĩgiĩ Jehova. O na maũndũ mamwe oigire nĩ mandĩkĩtwo Bibilia-inĩ. No mũthia-inĩ, ndaatũũrire arĩ mwĩhokeku harĩ Jehova ta mũndũ wa kĩĩroho. (1 Ath. 4:29, 30; 11:4-6) Kwoguo-rĩ, nĩ kĩĩ kĩngĩ kĩbataranagia makĩria ma gũkorũo na ũũgĩ wa Bibilia? Twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere gũkũra kĩĩroho. (Kol. 2:6, 7) No tũngĩka ũguo atĩa?

8, 9. (a) Nĩ kĩĩ gĩgũtũteithia kũgĩa na hinya kĩĩroho? (b) Muoroto witũ wagĩrĩirũo gũkorũo ũrĩ ũrĩkũ rĩrĩa tũreruta na tũgecũrania? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

⁸ Paulo eekĩrire Akristiano a karine ya mbere ngoro ‘merutanĩrie gũtuĩka andũ  agima.’ (Ahib. 6:1) Nĩguo tũhote kũhũthĩra ũtaaro ũrĩa Paulo aaheanire-rĩ, twagĩrĩirũo kũrũmĩrĩra makinya marĩkũ? Ikinya rĩmwe rĩa bata nĩ kwĩruta ibuku rĩa ‘Mwĩigei Wendo-inĩ wa Ngai.’ Ũngĩrĩkia gũthoma ibuku rĩu, nĩ ũkuona ũrĩa ũngĩhota kũhũthĩra motaaro ma Bibilia ũtũũro-inĩ waku. Angĩkorũo nĩ ũrĩkĩtie gũthoma ibuku rĩu, na githĩ to ũthome mabuku mangĩ marĩa mangĩgũteithia gwĩkĩra wĩtĩkio waku hinya? (Kol. 1:23) Hihi nĩ wĩcũranagia na njĩra ya mahoya ũrĩa ũngĩhũthĩra maũndũ marĩa ũrathoma ũtũũro-inĩ waku?

⁹ Ririkanaga atĩ o ũrĩa tũrathoma na tũgecũrania, noguo twagĩrĩirũo gũkũria wendi wa gũkenia Jehova na gwathĩkĩra mawatho make kuuma ngoro-inĩ. (Thab. 40:8; 119:97) Ihinda-inĩ o rĩu, twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria kũregana na maũndũ marĩa mangĩtũma tũtigakũre kĩĩroho.—Tit. 2:11, 12.

10. Nĩ ũndũ ũrĩkũ andũ ethĩ mangĩka nĩguo makorũo marĩ andũ a kĩĩroho?

¹⁰ Angĩkorũo ũrĩ mũndũ mwĩthĩ-rĩ, nĩ ũrĩ na mĩoroto ya kĩĩroho wĩigĩire? Hĩndĩ ya igomano cia mũthiũrũrũko, mũrũ wa Ithe witũ ũmwe ũtungataga Betheli nĩ akoragwo atuĩte itua rĩa kwaranĩria na arĩa mekũbatithio programu ĩtanambĩrĩria. Aingĩ ao makoragwo marĩ andũ ethĩ. Nĩ amoragia mĩoroto ĩrĩa meigĩire ya kĩĩroho. Amwe nĩ moigaga atĩ nĩ moĩ ũrĩa mangĩenda gwĩka nĩguo matungatĩre Jehova, na angĩ nĩ mendaga kũingĩra ũtungata-inĩ wa mahinda mothe kana gũtungata kũrĩa kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia. O na kũrĩ ũguo, rĩmwe nĩ gũkoragwo na andũ ethĩ matakoragwo na mĩoroto. Hihi ũguo nĩ kuuga atĩ matituĩte ngoro-inĩ ciao atĩ no makorũo na mĩoroto ya kĩĩroho? Angĩkorũo ũrĩ mũndũ mwĩthĩ, wĩyũrie ũũ: ‘Hihi nyitaga mbaru maũndũ ma kĩĩroho tondũ aciari akwa nĩ merĩgagĩrĩra njĩke ũguo? Hihi nĩ ndĩrakuhĩrĩria Ngai makĩria na njĩra ya gũthondeka ũrata mwega nake?’ Hatarĩ nganja, to andũ ethĩ magĩrĩirũo kwĩigĩra mĩoroto ya kĩĩroho. Gũkorũo na mĩoroto ta ĩyo nĩ kũrĩtũteithagia ithuothe tũrĩ ndungata cia Jehova tũgĩe na hinya kĩĩroho.—Koh. 12:1, 13.

11. (a) Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa nĩguo tũkũre kĩĩroho? (b) Nĩ kĩonereria kĩrĩkũ kĩa Bibilia tũngĩgerekania nakĩo?

¹¹ Twamenya kũrĩa tũrabatara kũrutĩra wĩra, nĩ twagĩrĩirũo kuoya makinya marĩa mangĩtũteithia gũthiĩ na mbere. Nĩ ũndũ wa bata mũno gũtuĩka mũndũ wa kĩĩroho. Hatarĩ nganja, ũndũ ũcio nĩ ũgaatũma tũheo muoyo kana twage kũheo. (Rom. 8:6-8) O na kũrĩ ũguo, nĩguo tũgimare kĩĩroho tũtirabatara gũkorũo tũrĩ akinyanĩru. Roho wa Jehova no ũtũteithie gwĩka mogarũrũku marĩa marabatarania. No nĩ twagĩrĩirũo gũkorũo na kĩyo. John Barr, ũrĩa warĩ wa Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia akĩarĩrĩria rĩandĩko rĩa Luka 13:24 mĩaka ĩigana ũna mĩhĩtũku, oigire ũũ: “Andũ aingĩ maremagĩrĩrũo tondũ matiĩkĩraga kĩyo nĩguo magimare kĩĩroho.” Twagĩrĩirũo gũkorũo tũhaana Jakubu ũrĩa wagianire na mũraika nginya akĩrathimwo. (Kĩam. 32:26-28) O na gũtuĩka no tũkenere gũthoma Bibilia, tũtiagĩrĩirũo kũmĩona ĩhaana ta mabuku ma ng’ano marĩa makoragwo mandĩkĩtwo tu nĩguo matũcanjamũre. Nĩ twagĩrĩirũo gũcaria ma cia bata iria ingĩtũteithia.

12, 13. (a) Nĩ kĩĩ gĩgũtũteithia nĩguo tũhũthĩre rĩandĩko rĩa Aroma 15:5? (b) Tũngĩteithio atĩa nĩ ũtaaro na kĩonereria kĩa mũtũmwo Petero? (c) Ũngĩka atĩa nĩguo ũkũre kĩĩroho? (Rora gathandũkũ “Makinya Marĩa Ũngĩoya Nĩguo Ũkũre Kĩĩroho.”)

¹² O ũrĩa tũkwĩrutanĩria gũkũra kĩĩroho, roho mũtheru nĩ ũrĩtũheaga hinya nĩguo tũgarũrĩre meciria maitũ. Kũgerera roho mũtheru, no tũhote kũgĩa na mwĩcirĩrie ta wa Kristo o kahora. (Rom. 15:5) Makĩria  ma ũguo, nĩ tũkũhota kweheria merirĩria ma mwĩrĩ na tũkũrie ngumo iria ikenagia Ngai. (Gal. 5:16, 22, 23) Tũtiagĩrĩire gũkua ngoro tũngĩĩkora tũkĩenda kũgĩa na mwĩcirĩrie kana merirĩria ma kĩĩmwĩrĩ. Hoyaga ũheo roho mũtheru, na Jehova nĩ arĩgũteithagia kũiga meciria harĩ maũndũ marĩa magĩrĩire. (Luk. 11:13) Ririkana mũtũmwo Petero. Maita maigana ũna ũtũũro-inĩ wake, ndekire ta ũrĩa mũndũ wa kĩĩroho agĩrĩirũo gwĩka. (Mat. 16:22, 23; Luk. 22:34, 54-62; Gal. 2:11-14) No ndakuire ngoro. O kahora Jehova nĩ aamũteithirie kũgĩa na mwĩcirĩrie ta wa Kristo. O na ithuĩ no tũhote gwĩka take.

¹³ Thutha-inĩ Petero o na nĩ aagwetire maũndũ tũngĩrutĩra wĩra. (Thoma 2 Petero 1:5-8.) O ũrĩa ‘tũkwĩrutanĩria biũ’ gũkũria ngumo ta kwĩgirĩrĩria, ũkirĩrĩria, na wendo ta ũrĩa ũkoragwo na ariũ a nyina ũmwe, nĩ tũkũhota gũthiĩ na mbere tũrĩ andũ a kĩĩroho. No wĩyũragie ũũ, ‘Nĩ ũndũ ũrĩkũ ingĩka ũmũthĩ nĩguo ngũre kĩĩroho?’

14. Gũkorũo tũrĩ andũ a kĩĩroho kũngĩhutia ũtũũro witũ atĩa?

¹⁴ Gũkorũo na mwĩcirĩrie ta wa Kristo nĩ gũkũhutia mĩario itũ, mĩtugo itũ tũrĩ wĩra-inĩ kana tũrĩ cukuru, na matua marĩa tũngĩtua o mũthenya. Matua macio nĩ marĩonanagia atĩ nĩ tũrerutanĩria gũtuĩka arũmĩrĩri a Kristo. Tũrĩ andũ a kĩĩroho, tũtingĩenda kĩndũ o na kĩ gĩthũkie ũrata witũ hamwe na Ithe witũ wa igũrũ. Rĩrĩa twacemania na magerio, mwerekera ta wa Kristo nĩ ũrĩtũteithagia kũregana namo. Rĩrĩa tũratua matua nĩ tũrĩambaga gwĩciria ũhoro wa ciũria ici: ‘Nĩ motaaro marĩkũ ma Bibilia mekũndeithia gũtua itua? Korũo nĩ Kristo angĩka atĩa ũndũ-inĩ ũyũ? Nĩ itua rĩrĩkũ rĩgũkenia Jehova?’ Nĩguo twĩmenyerie gwĩciragia na njĩra ta ĩyo, rekei tuone ngerekano cigana ũna. Harĩ o ngerekano, nĩ tũkuona ũtaaro wa Kĩĩmandĩko ũrĩa ũngĩtũteithia gũtua itua rĩa ũũgĩ.

15, 16. Heana ngerekano cia ũrĩa mwĩcirĩrie ta wa Kristo ũngĩtũteithia gũtua matua megiĩ (a) gũthuura mũndũ wa kũhikania nake. (b) gũthuura arata.

¹⁵ Gũthuura mũndũ wa kũhikania nake. Ũtaaro wa Kĩĩmaandĩko wĩgiĩ ũndũ ũcio ũrĩ thĩinĩ wa 2 Akorintho 6:14, 15. (Thoma.) Ciugo cia Paulo ironania atĩ mũndũ wa kĩĩroho ndangĩhota kũiguana biũ na mũndũ wa kĩĩmwĩrĩ. Ũndũ ũcio ũngĩhũthĩrũo atĩa rĩrĩa mũndũ arathuura mũndũ wa kũhikania nake?

¹⁶ Arata. Rora ũtaaro ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa 1 Akorintho 15:33. (Thoma.) Mũndũ wa kĩĩroho ndangĩgĩa ũrata na andũ arĩa mangĩtũma akorũo ũgwati-inĩ kĩĩroho. Nĩ ciũria irĩkũ ingĩgũteithia ũhũthĩre ũtaaro ũcio? Kwa ngerekano, ũndũ ũyũ ũrahũthĩka atĩa kwaranĩria intaneti-inĩ? Kana ũngĩka atĩa ũngĩĩrũo mũthake mĩthako intaneti-inĩ na andũ ũtoĩ?

17-19. Gũkorũo ũrĩ mũndũ wa kĩĩroho gũgũgũteithia atĩa (a) gwĩthema gũthingata maũndũ ma tũhũ? (b) kwĩigĩra mĩoroto ũtũũro-inĩ? (c) kũiguithania na andũ arĩa angĩ?

¹⁷ Maũndũ marĩa magiragia mũndũ akũre  kĩĩroho. Ciugo cia Paulo kũrĩ Akristiano nĩ ikoragwo na mũkaana. (Thoma Ahibirania 6:1.) “Mawĩra marĩa ma tũhũ” twagĩrĩirũo gwĩthema nĩ marĩkũ? Nĩ mĩoroto o yothe ĩtarĩ ya kĩĩroho, ya tũhũ, kana ĩtarĩ na moimĩrĩro. Ũtaaro ũyũ no ũtũteithie harĩ ciũria iria ciothe ingĩyumĩria ũtũũro-inĩ witũ. Ciũria icio nĩ ta: ‘Hihi ũndũ ũyũ nĩ ũmwe wa ciĩko cia mwĩrĩ? Hihi nĩ njagĩrĩirũo kwĩingĩrania na biacara ĩno? Nĩkĩ ndiagĩrĩirũo kũingĩra ikundi-inĩ iria irageria kũgarũra maũndũ thĩinĩ wa thĩ?’

¹⁸ Mĩoroto ya kĩĩroho. Ciugo cia Jesu cia Mahunjio ma Kĩrĩma-inĩ nĩ itũheaga ũtongoria ũngĩtũteithia kwĩigĩra mĩoroto. (Mat. 6:33) Mũndũ wa kĩĩroho athingataga mĩoroto ya maũndũ ma kĩĩroho. Kũririkanaga ũtaaro ũcio nĩ kũrĩtũteithagia gũcokia ciũria ta: ‘Hihi nĩ njagĩrĩirũo gũthingata gĩthomo kĩa igũrũ? Hihi nĩ ngwĩtĩkĩra wĩra ũyũ?’

¹⁹ Kwaga kũiguithania. Ũtaaro wa Paulo kũrĩ kĩũngano kĩa Roma ũngĩtũteithia atĩa kũiguithania na arĩa angĩ? (Rom. 12:18) Tũrĩ arũmĩrĩri a Kristo, twagĩrĩirũo ‘gũkoragwo na thayũ hamwe na andũ othe.’ Twĩkaga atĩa rĩrĩa twaga kũiguithania? Hihi nĩ tũremagwo kwĩnyihia kana nĩ tũĩkaine ta andũ arĩa “macaragia thayũ”?—Jak. 3:18.

20. Ũngĩenda gũthiĩ na mbere gũkũra kĩĩroho nĩkĩ?

²⁰ Icio no cionereria nini iria iratuonia ũrĩa gwĩcũrania motaaro ma Ngai kũngĩtũteithia gũtua matua mararingana na ũrĩa mũndũ wa kĩĩroho erĩgagĩrĩrũo eke. Mwĩcirĩrie wa kĩĩroho no ũtũteithie tũgĩe na ũtũũro ũrĩ na gĩkeno na mũgaacĩru. Robert, ũrĩa ũkũgwetetwo kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ oigire ũũ: “Thutha wa kũgĩa na ũrata mwega na Jehova, nĩ ndatuĩkire mũthuri mwega na mũciari mwega. Nĩ ndaiganĩrire na ngĩgĩa na gĩkeno.” No tũkenere irathimo ta icio tũngĩĩrutanĩria gũkũra kĩĩroho. Tũngĩkorũo tũrĩ andũ a kĩĩroho, nĩ tũgũkenera ũtũũro mũgaacĩru ihinda-inĩ rĩrĩ na “muoyo ũrĩa wa ma” ihinda rĩũkĩte.—1 Tim. 6:19.