1-3. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ wagĩrĩirũo gũkorũo ũrĩ ũrutani-inĩ witũ wa mũthingi? (b) Nĩkĩ ũrutani wa kũriũkio kwa andũ nĩ wa bata mũno? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

ŨNGĨCOKIA atĩa ũngĩũrio, ‘Wĩtĩkio waku wĩhocetie harĩ morutani marĩkũ ma mũthingi?’ Hatarĩ nganja, no uuge atĩ Jehova nĩwe Mũũmbi na nĩwe Mũheani wa Muoyo. O na no ũgwete wĩtĩkio waku harĩ Jesu Kristo ũrĩa warutirũo arĩ igongona nĩ ũndũ witũ. Ningĩ, no ũgwete ũhoro wa paradiso ĩrĩa twĩrĩgĩrĩire ũrĩ na gĩkeno, kũrĩa ndungata cia Ngai igaatũũra tene na tene. No hihi no ũgwete kĩĩrĩgĩrĩro gĩa kũriũkio kwa andũ arĩa makuĩte kĩrĩ ũmwe wa maũndũ marĩa wĩriragĩria mũno?

² Tũrĩ na itũmi njega cia kũgweta kũriũkio kwa andũ kũrĩ ũrutani wa mũthingi, o na angĩkorũo nĩ tũrerĩgĩrĩra gũkaahonoka thĩna ũrĩa mũnene na tũtũũre thĩinĩ wa thĩ tene na tene. Mũtũmwo Paulo nĩ onanirie nĩkĩ kũriũkio kwa andũ nĩ ũndũ wa mũthingi wa wĩtĩkio witũ rĩrĩa oigire ũũ: “Angĩkorũo kũna arĩa akuũ matikaariũkio-rĩ, Kristo ndakĩriũkĩtio.” Korũo Jesu ndaariũkirio, ndangĩraathana arĩ Mũthamaki witũ, na ũrutani wĩgiĩ Kristo gwathana ũngĩrĩ wa tũhũ. (Thoma 1 Akorintho 15:​12-19.) O na kũrĩ ũguo, nĩ tũũĩ atĩ Jesu nĩ aariũkirio. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ tũkoragwo tũrĩ ngũrani na Asadukai, arĩa moigaga atĩ andũ matingĩriũkio.  O na tũkĩnyũrũragio, nĩ tũtũũragia wĩtĩkio witũ atĩ andũ nĩ makaariũkio.​—Mar. 12:18; Atũm. 4:​2, 3; 17:32; 23:​6-8.

³ Rĩrĩa Paulo aandĩkire ũhoro wĩgiĩ “ũrutani wa mũthingi wĩgiĩ Kristo-rĩ,” ningĩ nĩ agwetire ũhoro wa “ũrutani wĩgiĩ . . . kũriũkio kwa arĩa akuũ.” (Ahib. 6:​1, 2) Paulo nĩ aatĩtĩrithirie atĩ nĩ eetĩkĩtie andũ nĩ makaariũkio. (Atũm. 24:​10, 15, 24, 25) O na gũtuĩka kũriũkio kwa andũ nĩ ũmwe wa “maũndũ marĩa ma mũthingi megiĩ uuge wa Ngai,” ũguo ti kuuga nĩ ũrutani mũhũthũ. (Ahib. 5:12) Tũngiuga ũguo nĩkĩ?

4. Nĩ ciũria irĩkũ tũngĩĩyũria ciĩgiĩ kũriũkio kwa andũ?

⁴ Andũ aingĩ maambĩrĩria kwĩruta Bibilia, nĩ mathomaga ũhoro wĩgiĩ andũ amwe maariũkirio tene ta Lazaro. Ningĩ, nĩ merutaga atĩ Iburahimu, Ayubu, na Danieli matiarĩ na nganja o hanini atĩ ihinda rĩũkĩte andũ nĩ makaariũkio. O na kũrĩ ũguo-rĩ, ũngiuga atĩa ũngĩĩrũo wonanie atĩ andũ no mariũkio o na gũtuĩka ũndũ ũcio weranĩirũo mĩaka mĩingĩ mĩhĩtũku? Hihi Bibilia nĩ yonanĩtie rĩrĩa andũ makaariũkio? Maũndũ macio nĩ mahutanĩtie na wĩtĩkio witũ, kwoguo rekei tuone ũrĩa Maandĩko moigĩte.

5. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ kũriũkio kwa andũ tũkwamba kwarĩrĩria?

⁵ Nĩ ũndũ mũhũthũ gwĩciria ũhoro wa mũndũ ariũkĩtio ihinda inini thutha wa gũkua. (Joh. 11:11; Atũm. 20:​9, 10) O na kũrĩ ũguo-rĩ, hihi no twĩtĩkie kĩĩranĩro kĩa atĩ mũndũ wakuire mĩaka mĩingĩ mĩhĩtũku nĩ akaariũkio? Hihi no wĩtĩkie kĩĩranĩro kĩu kĩeranĩirũo tene, o na angĩkorũo kĩgiĩ mũndũ ũrakuire ica ikuhĩ kana wakuire mĩaka mĩingĩ mĩhĩtũku? Hatarĩ nganja, nĩ wĩtĩkĩtie ũhoro wa mũndũ wariũkirio o na gũtuĩka ũndũ ũcio weranĩirũo mĩaka mĩingĩ mbere ya wĩkĩkĩte. Na njĩra ĩrĩkũ? Na ũndũ ũcio ũkonainie atĩa na maũndũ marĩa ũrerĩgĩrĩra megiĩ kũriũkio kwa andũ ihinda rĩũkĩte?

6. Jesu akonainie atĩa na kũhinga gwa Thaburi 118?

⁶ Rekei twarĩrĩrie ũhoro wa mũndũ ũmwe wariũkirio o na gũtuĩka ũndũ ũcio weranĩirũo mĩaka mĩingĩ mbere ĩyo. Thĩinĩ wa Thaburi 118, ĩrĩa andũ amwe moigaga yaandĩkirũo nĩ Daudi, nĩ hakoragwo na ciugo ciugaga ũũ: “Jehova, twagũthaitha, tũhonokagie! . . . Mũrathimwo-rĩ, nĩ ũrĩa wa gũũka na rĩĩtwa rĩa Jehova!” No gũkorũo nĩ ũraririkana atĩ andũ nĩ maagwetire ciugo icio ciĩgiĩ Mesia rĩrĩa Jesu aaingĩraga Jerusalemu mũthenya wa Nisani 9, thikũ nini atanakua. (Thab. 118:​25, 26; Mat. 21:​7-9) No Thaburi 118 yonanĩtie atĩa atĩ ũndũ ũcio ũngĩekĩkire thutha wa mĩaka mĩingĩ? Rora ũndũ ũngĩ Thaburi ĩyo yugĩte na njĩra ya ũrathi: “Ihiga rĩrĩa rĩaregirũo nĩ aaki nĩrĩo rĩtuĩkĩte o rĩrĩa inene rĩa koine [kona].”​—Thab. 118:22.

7. Ayahudi maaregire Jesu na gĩkĩro kĩrĩkũ?

⁷ “Aaki,” arĩa maaregire Mesia nĩ atongoria a ndini ya Kĩyahudi. To kwaga maagire gwĩtĩkĩra Jesu, no nĩ nginya kũrega gwĩtĩkĩra atĩ nĩwe warĩ Kristo. Maamũregire nginya makĩbanga njama ya kũmũũraga. (Luk. 23:​18-23) Hatarĩ nganja, o nao nĩ maatũmire Jesu oragwo.

8. Jesu angĩatuĩkire atĩa ‘ihiga rĩrĩa inene rĩa kona’?

⁸ Angĩkorũo Jesu nĩ aaregirũo na akĩũragwo-rĩ, angĩatuĩkire atĩa ‘ihiga rĩrĩa inene rĩa kona’? Ũndũ ũcio ũngĩahotekire ariũkio. Jesu nĩ ataarĩirie ũndũ ũcio. Aaheanire ngerekano ya arĩmi maaingatire ngombo iria ciatũmĩtwo nĩ mwene mũgũnda, o ta ũrĩa Aisiraeli maanyaririre anabii arĩa Ngai aamatũmĩire. Marigĩrĩrio-inĩ, mwene mũgũnda nĩ aatũmire mũriũ wake ũrĩa endete mũno. Hihi nĩ metĩkĩrire mũriũ wake? O na ũndũ ũcio nĩ waringire ihiga. Arĩmi acio nĩ  moragire mũriũ wa mwene mũgũnda. Jesu nĩ aatarĩirie ngerekano ĩyo na njĩra ya kũgweta ũrathi ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Thaburi 118:22. (Luk. 20:​9-17) Mũtũmwo Petero nĩ aatarĩirie ũndũ ũcio rĩrĩa aaragĩria ‘atongoria a Ayahudi, athuri, na andĩki-Watho arĩa magomanĩte hamwe Jerusalemu.’ Nĩ aamerire ũhoro wa ‘Jesu Kristo ũrĩa Mũnazarini, o ũcio moragĩire mũtĩ igũrũ no Ngai agĩcoka akĩmũriũkia kuuma kũrĩ arĩa akuũ.’ Aacokire akĩmeera ũũ: “Ũcio nĩwe ‘ihiga rĩrĩa inyuĩ aaki mwaregire na nĩrĩo rĩtuĩkĩte ihiga rĩrĩa inene rĩa kona.’”​—Atũm. 3:15; 4:​5-11; 1 Pet. 2:​5-7.

9. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa mwanya ũgwetetwo thĩinĩ wa Thaburi 118:22?

⁹ Ũrathi ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Thaburi 118:22 nĩ wonanĩtie mĩaka magana maingĩ atĩ Mesia nĩ angĩariũkirio. Mesia angĩaregirũo na oragwo, no nĩ angĩariũkirio na atuĩke ihiga rĩrĩa inene rĩa kona. Thutha wa kũriũkio nĩ aatuĩkire ũrĩa wiki rĩĩtwa rĩake “rĩheetwo andũ tũngĩhonokio kũgerera harĩ rĩo.”​—Atũm. 4:12; Ef. 1:20.

10. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ warathĩtwo thĩinĩ wa Thaburi 16:10? (b) Tũngĩkorũo na ma atĩa atĩ Thaburi 16:10 ndĩahingirio nĩ Daudi?

¹⁰ Reke tuone ũhoro wa rĩandĩko rĩngĩ rĩarĩtie ũhoro wa andũ kũriũkio. Rĩandĩkĩtwo mĩaka ngiri ĩmwe mbere, ũndũ ũrĩa wagĩrĩirũo gũtũma wĩtĩkie atĩ mũndũ no ariũkio o na angĩkorũo ũndũ ũcio weranĩirũo mĩaka mĩingĩ mbere ĩyo. Daudi aandĩkire ũũ thĩinĩ wa Thaburi 16: “Amu wee ndũkarekereria roho wakwa ũũrĩre kwa ngoma [mbĩrĩra-inĩ]; ndũgetĩkĩra ũrĩa waku mũigua-Ngai akĩonane na kuora.” (Thab. 16:10) Daudi ndoigaga atĩ we ndangĩakuire kana athiĩ mbĩrĩra-inĩ. Kiugo kĩa Ngai nĩ kĩonanagia atĩ nĩ aakũrire. Thutha wa gũkua, “agĩgĩkoma hamwe na maithe, agĩthikwo itũũra rĩa Daudi.” (1 Ath. 2:​1, 10) Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, rĩandĩko rĩa Thaburi 16:10 rĩendaga kuuga atĩa?

11. Nĩ rĩ Petero aagwetire rĩandĩko rĩa Thaburi 16:10?

¹¹ Nĩ tũtaarĩirio ũndũ ũcio. Makĩria ma mĩaka ngiri thutha wa thaburi ĩyo kwandĩkwo na ciumia cigana ũna thutha wa Jesu gũkua na akariũkio, Petero nĩ eerire Ayahudi na andũ arĩa maagarũrĩte wĩtĩkio magatuĩka Ayahudi ũhoro wa Thaburi 16:10. (Thoma Atũmwo 2:​29-32.) Nĩ aagwetire atĩ hatarĩ nganja Daudi nĩ aakuĩte na agathikwo. Andũ arĩa maathikagĩrĩria Petero nĩ moĩ ũguo. Gũtirĩ handũ honanĩtie atĩ andũ acio nĩ maakararirie Petero rĩrĩa oigire atĩ Daudi “nĩ aamenyire o mbere na akĩaria ũhoro wa kũriũka” kwa Mesia ũrĩa ũngĩokire.

12. Thaburi 16:10 yahingire atĩa, na ĩronania ũndũ ũrĩkũ weranĩirũo wĩgiĩ kũriũkio kwa andũ?

¹² Petero nĩ eekĩrire ũndũ ũcio hinya rĩrĩa aagwetire ũhoro wa ciugo cia Daudi iria irĩ thĩinĩ wa Thaburi 110:1. (Thoma Atũmwo 2:33-36.) Ihooto iria Petero aarutire ciaringaine na Maandĩko nĩ ciateithirie kĩrĩndĩ kĩu kũmenya atĩ Jesu nĩwe warĩ “Mwathani na Kristo.” Kwoguo, andũ nĩ meetĩkĩrire atĩ Thaburi 16:10 yahingire rĩrĩa Jesu aariũkirio. Thutha-inĩ, mũtũmwo Paulo nĩ aarutire ihooto o ta icio rĩrĩa aaragia na Ayahudi taũni-inĩ ya Antiokia ya Pisidia. Nĩ maakenirio nĩ ũhoro ũcio na makĩenda kũũmenya makĩria. (Thoma Atũmwo 13:​32-37, 42.) Ningĩ, o na ithuĩ twagĩrĩirũo gũkena nĩ kũmenya atĩ morathi macio ma Bibilia megiĩ kũriũkio kwa andũ mahinda mokĩte nĩ ma kwĩhokeka, o na gũtuĩka mĩaka mĩingĩ nĩ ĩhĩtũkĩte kuuma rĩrĩa ũndũ ũcio weranĩirũo.

13. Nĩ ciũria irĩkũ ciĩgiĩ kũriũkio kwa andũ cingĩyumĩria?

¹³ Nĩ twagĩrĩirũo gwĩkĩrũo ngoro nĩ kũmenya atĩ andũ no mariũkio mĩaka mĩingĩ thutha wa ũndũ ũcio kwĩranĩrũo. O na kũrĩ  ũguo, mũndũ no eyũrie ũũ: Hihi ũguo nĩ kuuga atĩ nĩ ngweterera ihinda iraihu ingĩkona andũ aitũ arĩa makuĩte? Andũ makaariũkio rĩ? Jesu nĩ eerire arutwo ake atĩ harĩ maũndũ matoĩ na matangĩamenyire. Nĩ harĩ maũndũ maingĩ megiĩ “mahinda kana ciathĩ iria Awa atuĩte we mwene.” (Atũm. 1:​6, 7; Joh. 16:12) O na kũrĩ ũguo, ũguo ti kuuga atĩ gũtirĩ ũndũ tũũĩ wĩgiĩ rĩrĩa andũ makaariũkio.

14. Kũriũkio kwa Jesu nĩ ngũrani atĩa na kwa andũ arĩa maariũkĩtio mbere yake?

¹⁴ Kũriũkio kwa Jesu nĩkuo kũriũkio kũrĩa kwa bata mũno kwandĩkĩtwo thĩinĩ wa Bibilia. Korũo ndaariũkirio, gũtirĩ o na ũmwe witũ ũngĩrĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũkoona andũ aitũ arĩa makuĩte. Andũ arĩa maariũkĩtio mbere ya Jesu nĩ andũ ta Elija na Elisha, nĩ maacokire magĩkua na magĩtuĩka rũkũngũ mbĩrĩra-inĩ. Ngũrani nao, Jesu “nĩ ariũkĩtio kuuma kũrĩ arĩa akuũ, ndagakua rĩngĩ; gĩkuũ gĩtirĩ na hinya wa kũmwatha rĩngĩ.” Egũtũũra igũrũ “tene na tene.”​—Rom. 6:9; Kũg. 1:​5, 18; Kol. 1:18; 1 Pet. 3:18.

15. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata atĩ Jesu nĩwe “maciaro ma mbere”?

¹⁵ Gũtirĩ kũriũkio kũngĩ kwahaanaga ta kwa Jesu, na kwoguo nĩkuo kwa bata makĩria. (Atũm. 26:23) O na kũrĩ ũguo, tiwe wa mbere kwĩrĩrũo atĩ nĩ angĩkariũkio na athiĩ igũrũ arĩ na mwĩrĩ wa roho. Jesu nĩ eerire arutwo ake ehokeku atĩ nĩ mangĩgaathana nake igũrũ. (Luk. 22:​28-30) Nĩguo maamũkĩre kĩheo kĩao, no mũhaka mangĩambire gũkua. Thutha-inĩ, nĩ mangĩariũkirio na mĩĩrĩ ya roho o ta Kristo. Mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ: “Kristo nĩ ariũkĩtio kuuma kũrĩ arĩa akuũ arĩ we maciaro ma mbere harĩ arĩa makomete gĩkuũ-inĩ.” Nĩ aathire na mbere kuonania atĩ nĩ kũrĩ na andũ angĩ mangĩariũkirio mathiĩ igũrũ rĩrĩa oigire ũũ: “O mũndũ ariũkio itari-inĩ rĩake mwene: Kristo arĩ maciaro ma mbere, thutha ũcio, arĩa marĩ a Kristo mariũkio hĩndĩ yake ya gũkorũo kuo.”​—1 Kor. 15:​20, 23.

16. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũratũteithia kũmenya rĩrĩa arĩa mathiaga igũrũ maambĩrĩirie kũriũka?

¹⁶ Ũndũ ũcio nĩ ũratũma tũgĩe na kamweneni ka rĩrĩa arĩa mathiaga igũrũ maambĩrĩirie kũriũkio. Ũndũ ũcio ũngĩekĩkire “hĩndĩ yake ya gũkorũo kuo.” Aira a Jehova nĩ maamenyire tene ũndũ ũcio uumĩte Maandĩko-inĩ, atĩ kuuma mwaka wa 1914 tũkoretwo tũgĩtũũra hĩndĩ ĩrĩa Jesu eeranĩire nĩyo “gũkorũo” kuo gwake na atĩ mũthia wa mũtabarĩre ũyũ mũũru wa maũndũ ũrĩ hakuhĩ mũno rĩu.

17, 18. Gũgathiĩ atĩa harĩ aitĩrĩrie maguta amwe hĩndĩ ya gũkorũo kuo gwa Kristo?

¹⁷ Bibilia nĩ ĩtaarĩirie makĩria igũrũ rĩgiĩ andũ arĩa mariũkagio na magathiĩ igũrũ.  Yugĩte ũũ: “Tũtingĩenda mũrigwo nĩ ũhoro wa arĩa makomete gĩkuũ-inĩ . . . Tondũ angĩkorũo tũrĩ na wĩtĩkio atĩ Jesu nĩ aakuire na akĩriũka, ũguo no taguo Ngai agaacokia muoyo arĩa makomete gĩkuũ-inĩ . . . Ithuĩ arĩa tũgakorũo muoyo hĩndĩ ya gũkorũo kuo kwa Mwathani-rĩ, gũtirĩ hĩndĩ tũgathiĩ igũrũ mbere ya arĩa makomete gĩkuũ-inĩ; tondũ Mwathani we mwene agaikũrũka kuuma igũrũ na mũgambo mũnene, . . . nao arĩa makuĩte marĩ na ũiguano na Kristo nĩo makamba kũriũka. Thutha ũcio ithuĩ arĩa tũgaakorũo muoyo, tũkoywo tũtwarũo matu-inĩ hamwe nao tũgacemanie na Mwathani rĩera-inĩ; na kwoguo hingo ciothe tũgaakoragwo hamwe na Mwathani.”​—1 Thes. 4:​13-17.

¹⁸ Ihinda inini thutha wa “gũkorũo kuo” gwa Kristo kwambĩrĩria, nĩrĩo aitĩrĩrie maguta a mbere maariũkirio. Aitĩrĩrie maguta arĩa magakorũo gũkũ thĩ hĩndĩ ya thĩna ũrĩa mũnene nĩ ‘makoywo matwarũo matu-inĩ.’ Arĩa ‘makoywo matigaakoma gĩkuũ-inĩ’ na ũguo nĩ kuuga atĩ matigaikara marĩ akuũ ihinda iraihu. Othe ‘nĩ kũgarũrũo makaagarũrũo o rĩmwe ta kũbucia kwa riitho, hĩndĩ ya karumbeta ka mũico.’​—1 Kor. 15:51, 52; Mat. 24:31.

19. “Ũriũkio ũrĩa mwega makĩria” nĩ ũrĩkũ?

¹⁹ Matukũ-inĩ maya, Akristiano aingĩ ti aitĩrĩrie maguta na kwoguo matithuurĩtwo marĩ a gũgaathana igũrũ hamwe na Kristo. Handũ ha ũguo, metereire mũthia wa mũtabarĩre ũyũ mũũru wa maũndũ hĩndĩ ya “mũthenya wa Jehova.” Gũtirĩ mũndũ ũũĩ mũico ũgooka rĩ, no maũndũ nĩ maronania atĩ ũrĩ hakuhĩ. (1 Thes. 5:​1-3) Thutha ũcio, andũ angĩ nĩ makaariũkio nĩguo matũũre thĩinĩ wa paradiso. Arĩa makaariũkio nĩ magakorũo na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũtuĩka akinyanĩru na matigacoka gũkua rĩngĩ. Ũcio ũgakorũo ũrĩ “ũriũkio ũrĩa mwega makĩria” gũkĩra ũrĩa wa mahinda mahĩtũku, rĩrĩa ‘atumia maariũkĩirio andũ ao arĩa maakuĩte’ no thutha-inĩ magĩcoka magĩkua.​—Ahib. 11:35.

20. Nĩkĩ no twĩhoke atĩ andũ makaariũkio na mũbango ihinda rĩũkĩte?

²⁰ Bibilia ĩkĩaria ũhoro wa arĩa makaariũkio mathiĩ igũrũ, yugaga atĩ makaariũkio o mũndũ “itari-inĩ rĩake mwene.” (1 Kor. 15:23) Kwoguo no twĩrĩgĩrĩre atĩ o na andũ arĩa makaariũkio gũkũ thĩ, makaariũka na mũbango mwega. Ũndũ ũcio no ũtũme twĩyũrie ciũria itiganĩte. Hihi andũ arĩa marakuire ica ikuhĩ nĩo makaariũkio kĩambĩrĩria-inĩ kĩa Wathani wa Mĩaka Ngiri wa Kristo na manyitwo ũgeni nĩ andũ ao arĩa mamoĩ? Hihi ndungata njĩhokeku iria ciatũũraga tene na nĩ ciarĩ na ũhoti wa gũtongoria maũndũ nĩcio ikamba kũriũkio nĩguo iteithie andũ a Ngai makorũo na mĩbango mĩega thĩinĩ wa thĩ njerũ? Ĩ nao andũ arĩa mataatungatĩire Jehova? Makaariũkio rĩ na makaariũkĩrio kũ? No twĩyũrie ciũria nyingĩ. No hihi nĩ harĩ na gĩtũmi kĩega gĩa gũtangĩka nĩ maũndũ macio? Tondũ gweterera ti kũinaina-rĩ, nĩ tũkona ũrĩa gũgathiĩ. No twĩhoke atĩ nĩ ũgakorũo ũrĩ ũndũ wa gũcanjamũra kuona ũrĩa Jehova akahingia maũndũ macio.

21. Hihi we ũrĩ na kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩkũ kĩgiĩ kũriũkio kwa andũ?

²¹ Ihinda-inĩ rĩrĩ, rekei twĩkĩre wĩtĩkio witũ hinya harĩ Jehova, tondũ kũgerera harĩ Jesu nĩ atwĩrĩire atĩ arĩa makuĩte marĩ kĩririkano-inĩ gĩake nĩ makaariũka. (Joh. 5:28, 29; 11:23) Jesu akĩonania atĩ Jehova no ahote kũriũkia arĩa makuĩte, hĩndĩ ĩmwe nĩ oigire atĩ Iburahimu, Isaaka, na Jakubu “othe marĩ muoyo.” (Luk. 20:​37, 38) Ma nĩ atĩ, ihinda-inĩ rĩrĩ tũrĩ na itũmi cia kuuga o ta Paulo, ũrĩa woigire: “Ndĩ na kĩĩrĩgĩrĩro harĩ Ngai . . . atĩ nĩ gũkaariũkio andũ.”​—Atũm. 24:15.