1, 2. (a) Tũmenyaga atĩa atĩ no kũhoteke andũ magĩe na ũrata na Ngai? (b) Nĩ maũndũ marĩkũ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

WENDO nĩguo kĩndũ kĩrĩa tũbataraga makĩria ũtũũro-inĩ witũ wothe. Andũ nĩ mabataraga na nĩ meriragĩria mũno kwendwo. Na to wendo ta ũrĩa ũkoragwo gatagatĩ ka mũndũrũme na mũtumia. Nĩ twendete gũkorũo na ũrata na ũkuruhanu na andũ arĩa angĩ. Ĩndĩ wendo ũrĩa tũbataraga makĩria nĩ wa Jehova. Andũ aingĩ mationaga ta kũngĩhoteka mũndũ agĩe na ũrata wa hakuhĩ na Ngai Mwene-Hinya-Wothe, ũrĩa ũtonekaga. Hihi ithuĩ nĩ tũkoragwo na nganja ta icio? Aca!

² Bibilia nĩ yonanagia atĩ nĩ kũrĩ andũ manatuĩka arata a Ngai. Gwĩcũrania ũhoro wa cionereria ciao nĩ kwa bata tondũ o na ithuĩ no twende mũno kũgĩa na ũrata ta ũcio. Iburahimu nĩ ũmwe wa arĩa maarĩ na ũrata ta ũcio. (Thoma Jakubu 2:23.) Nĩ kĩĩ gĩateithirie Iburahimu kũgĩa na ũrata wa hakuhĩ hamwe na Jehova? Ũndũ ũrĩa mũnene wamũteithirie nĩ gũkorũo na wĩtĩkio.  Bibilia ĩmwĩtaga “ithe wa arĩa othe marĩ na wĩtĩkio.” (Rom. 4:11) Rekei twarĩrĩrie ũrĩa wĩtĩkio wake wamũteithirie kũgĩa na ũrata wa hakuhĩ na Ngai. Ningĩ nĩ wega o ũmwe witũ eyũrie, ‘Ingĩĩgerekania atĩa na wĩtĩkio wa Iburahimu nĩguo njĩkĩre ũrata wakwa na Jehova hinya?’

3, 4. (a) Nĩ igerio rĩrĩkũ rĩa wĩtĩkio rĩngĩkorũo rĩarĩ inene mũno harĩ Iburahimu? (b) Nĩ kĩĩ gĩatũmire Iburahimu eetĩkĩre kũruta Isaaka igongona?

³ Ta hũũra mbica mũthuri mũkũrũ akĩambata kĩrĩma o kahora. No kũhoteke arĩ rũgendo-inĩ rũritũ mũno gũkĩra ng’endo iria ciothe anathiĩ. Ti ũkũrũ ũratũma rũgendo rũu rũritũhe. Iburahimu arĩ na kĩndũ mĩaka 125 na arĩ o na hinya. ^[1] Oimĩtwo thutha nĩ mwanake ũrĩ na kĩndũ mĩaka 25. Mwanake ũcio nĩ mũriũ wake Isaaka na akuuĩte ngũ. Nake Iburahimu arĩ na kahiũ na kĩndũ gĩa kũgwatia mwaki. Jehova eerĩte Iburahimu arute mũriũ igongona!​—Kĩam. 22:​1-8.

⁴ No kũhoteke rĩu nĩrĩo rĩarĩ igerio rĩrĩa inene mũno rĩa wĩtĩkio harĩ Iburahimu. Andũ amwe moigaga atĩ Ngai oonanirie kwaga tha rĩrĩa eerire Iburahimu arute mũriũ igongona. Nao angĩ makoiga atĩ Iburahimu aathĩkĩire ũndũ ũcio atecirĩtie na atĩ ndaarĩ na wendo harĩ mũriũ. Moigaga ũguo tondũ matikoragwo na wĩtĩkio na matitaũkagĩrũo ũrĩa wĩtĩkio ũrutaga wĩra. (1 Kor. 2:14-16) Iburahimu ndaathĩkĩire Ngai o ũguo atecirĩtie. Aamwathĩkĩire tondũ aarĩ na wĩtĩkio. Nĩ ũndũ wa wĩtĩkio nĩ aamenyaga atĩ Jehova ndangĩmwĩra eke ũndũ ũngĩmũrehera moimĩrĩro moru na ma gũtũũra. Iburahimu nĩ aamenyaga atĩ angĩathĩkire, Jehova nĩ angĩamũrathimire na arathime mũriũ ũcio wake eendete. Nĩ kĩĩ gĩateithĩtie Iburahimu kũgĩa na wĩtĩkio ta ũcio? Nĩ ũmenyo na maũndũ marĩa eeyoneire.

5. Kwahoteka nũ warutire Iburahimu ũhoro wa Jehova, na ũmenyo ũcio wamũteithirie atĩa?

⁵ Ũmenyo. O na gũtuĩka Iburahimu aarereirũo Uru itũũra rĩa Akalidei rĩrĩa rĩaiyũrĩte ũthathaiya wa mĩhianano-rĩ, nĩ aamenyire Jehova. Tondũ Tera ithe wa Iburahimu aarĩ mũthathaiya wa mĩhianano-rĩ, nũ warutire Iburahimu ũhoro wa Jehova? (Josh. 24:2) Bibilia ndĩtwĩrĩte, ĩndĩ nĩ ĩtwĩrĩte atĩ Iburahimu aarĩ wa rũciaro rwa kenda kuuma harĩ Shemu mũriũ wa Nuhu. Shemu aarĩ na wĩtĩkio mũnene na aakuire Iburahimu arĩ na hakuhĩ mĩaka 150. O na gũtuĩka tũtiũĩ biũ kana Iburahimu aarutirũo ũhoro wa Jehova nĩ Shemu-rĩ, no kũhoteke atĩ Shemu nĩ aarutaga andũ a mbarĩ ciao maũndũ marĩa oĩ megiĩ Jehova. No kũhoteke ũguo nĩguo Iburahimu aakinyĩirũo nĩ ũhoro wa Jehova na ũkĩhutia ngoro yake. Nĩ ũndũ wa kwĩruta ũhoro wa Jehova, nĩ aagĩire na wendo harĩ we na ũmenyo ũcio ũkĩmũteithia kũgĩa na wĩtĩkio mũrũmu.

6, 7. Maũndũ marĩa Iburahimu eeyoneire mamũteithirie atĩa gwĩkĩra wĩtĩkio wake hinya?

⁶ Maũndũ marĩa eeyoneire. Nĩ maũndũ marĩkũ Iburahimu eeyoneire na makĩmũteithia gwĩkĩra hinya wĩtĩkio wake harĩ Jehova? Andũ amwe moigaga atĩ maũndũ marĩa maingĩraga meciria-inĩ ma mũndũ nĩ mahutagia ngoro, nayo ngoro yahutio ĩgatũma mũndũ oe ikinya. Maũndũ marĩa Iburahimu eerutire megiĩ Ngai nĩ maahutirie ngoro yake na magĩtũma agĩe na gĩtĩo kĩnene kwerekera ‘Jehova Mũrungu Ũrĩa-wĩ-Igũrũ-Mũno, o we mwene igũrũ na thĩ.’ (Kĩam. 14:22) Bibilia ĩtaga gĩtĩo kĩu “gwĩtigĩra Ngai,” na nĩ kwa bata mũno harĩ gũkũria ũrata wa hakuhĩ hamwe na Jehova. (Ahib. 5:7; Thab. 25:14) Gwĩtigĩra Ngai ta kũu nĩkuo gwatindĩkire Iburahimu kuoya ikinya.

⁷ Ngai eerire Iburahimu na Sara moime Uru mathiĩ bũrũri mũgeni o na marĩ akũrũ.  Ũtũũro wao wothe thutha ũcio mangĩatũũrire hema-inĩ. Nĩ ũndũ wa wathĩki wake, Jehova nĩ angĩamũrathimire na amũgitĩre. Kwa ngerekano Iburahimu aarĩ na guoya atĩ andũ nĩ mangĩamũtunyire mũtumia wake Sara tondũ aarĩ mũthaka mũno, macoke mamũrage nĩ ũndũ wake. Aarĩ na gĩtũmi kĩega gĩa gwĩtigĩra, no ndaarekire mĩtangĩko ĩyo ĩtũme age gwathĩkĩra Jehova. Makĩria ma riita rĩmwe Jehova nĩ aaingĩrĩire akĩgitĩra Iburahimu na Sara, o na nĩ kũrĩ hĩndĩ aaringire kĩama nĩguo amagitĩre. (Kĩam. 12:10-​20; 20:​2-7, 10-12, 17, 18) Maũndũ macio eeyoneire nĩ meekĩrire wĩtĩkio wake hinya mũno.

8. Tũngĩka atĩa nĩguo ũrata witũ na Jehova ũgĩe na hinya?

⁸ Hihi ithuĩ no tũhote gũkũria ũrata na Ngai? Ĩĩ! O ta Iburahimu, o na ithuĩ nĩ tũrabatara kwĩruta ũhoro wa Jehova. Mahinda-inĩ maya ũmenyo na maũndũ marĩa tũrabatara nĩguo tũkũrie ũrata na Ngai marĩ thĩinĩ wa Bibilia. Iburahimu aarĩ na ũũgĩ mũnini mũno ũringithanĩtio na ũrĩa tũrĩ naguo. (Dan. 12:4; Rom. 11:33) Kiugo kĩa Ngai kĩiyũrĩte mũthithũ wa goro ũrĩa ũtũteithagia kũrikĩria ũmenyo witũ wĩgiĩ “mwene igũrũ na thĩ” na ũgatũma tũmũtĩe na tũmwende mũno. Wendo na gĩtĩo kĩu nĩ itũtindĩkaga kũmwathĩkĩra. Tweka ũguo nĩ tuonaga ũrĩa atũgitagĩra na agatũrathima na ũndũ ũcio ũgatũma tũmwĩhoke. Twamũtungatĩra na ngoro itũ yothe nĩ tũiguaga tũiganĩire, tũgakorũo na thayũ na gĩkeno. (Thab. 34:8; Thim. 10:22) O ũrĩa tũrathiĩ na mbere kũmenya Jehova na kũmwĩhoka, wĩtĩkio witũ harĩ we na ũrata witũ hamwe nake ũrĩthiaga ũkĩgĩaga hinya.

9, 10. (a) Nĩ kĩĩ kĩbataranagia nĩguo ũrata ũgĩe na hinya makĩria? (b) Nĩ kĩĩ kĩonanagia atĩ Iburahimu nĩ oonaga ũrata wake na Jehova ũrĩ wa bata, na eekire atĩa nĩguo awĩkĩre hinya?

⁹ Ũrata no ũringithanio na kĩndũ kĩa goro mũno. (Thoma Thimo 17:17.) O na kũrĩ ũguo, ndũngĩringithanio na kĩndũ gĩtarĩ muoyo kĩrĩa tũngĩgũra tũcoke tũkĩige handũ o ũguo. Ũrata ũtariĩ ta kĩndũ kĩrĩ muoyo kĩrĩa kĩbataraga kũrũmbũiyo na kũheo indo cia gũgĩtũũria nĩguo gĩthiĩ na mbere gũkũra na gũtherema. Iburahimu nĩ oonaga ũrata wake na Jehova ũrĩ wa bata mũno na nĩ aaũrũmbũyagia. Eekaga ũguo atĩa?

¹⁰ Iburahimu nĩ aamenyaga atĩ no mũhaka athiĩ na mbere gwĩtigĩra na gwathĩkĩra Ngai. Rĩrĩa aarĩ rũgendo-inĩ erekeire Kanaani arĩ hamwe na andũ a famĩlĩ yake, aathire na mbere kũreka Jehova amũtongorie agĩtua matua manene na manini. Mwaka ũmwe mbere ya Isaaka gũciarũo, Iburahimu arĩ na mĩaka 99, Jehova nĩ aamwĩrire aruithie arũme othe a nyũmba yake. Hihi Iburahimu nĩ eekĩrĩire watho ũcio nganja kana akĩgeria gũcaria njĩra cia kũregana naguo? Aca, eehokire  Ngai na agĩathĩka ‘mũthenya o ro ũcio.’​—Kĩam. 17:​10-14, 23.

11. Iburahimu aatangĩkagĩra Sodomu na Gomora nĩkĩ na Jehova aamũteithirie atĩa?

¹¹ Tondũ Iburahimu nĩ aamenyerete gwathĩkagĩra Jehova nginya tũmaũndũ-inĩ tũrĩa tũngĩonekire tũrĩ tũnini-rĩ, ũrata wake na Jehova wathire na mbere gũkũra na kũgĩa na hinya. Ndoonaga ũrĩ ũndũ mũritũ gũitũrũrĩra Jehova ngoro yake akĩmũũria ciũria nditũ iria ciamũthumbũraga. Kwa ngerekano rĩrĩa aamenyire atĩ Ngai nĩ aabangĩte kwananga matũũra ma Sodomu na Gomora, nĩ aatangĩkire mũno nĩ kuona ta andũ athingu mekũninanĩrio na andũ aganu. No kũhoteke aatangĩkaga nĩ ũndũ wa mũihwa wake Loti na famĩlĩ yake tondũ hĩndĩ ĩyo maatũũraga Sodomu. Iburahimu ooririe Jehova Ngai ‘Mũtuanĩri wa thĩ yothe’ ciũria arĩ na wĩnyihia na mwĩhoko. Jehova arĩ na wetereri nĩ aateithirie Iburahimu kuona ũrĩa we arĩ tha, na atĩ nĩ athomaga ngoro ciothe na nĩ acaragia arĩa athingu nĩguo amahonokie hĩndĩ ya kũniina arĩa aganu.​—Kĩam. 18:​22-33.

12, 13. (a) Ũmenyo na maũndũ marĩa Iburahimu eeyoneire maamũteithirie atĩa thutha-inĩ? (b) Nĩ kĩĩ kĩonanagia atĩ Iburahimu aarĩ na wĩtĩkio biũ harĩ Jehova?

¹² Ũmenyo na maũndũ mothe marĩa Iburahimu eeyoneire nĩ maamũteithirie gũtũũria ũrata wa hakuhĩ na Jehova. Thutha-inĩ rĩrĩa Jehova aamwĩrire arute mũriũ igongona, nĩ aamenyaga atĩ Jehova nĩ arĩ wetereri, nĩ mũigua tha, nĩ mwĩhokeku, na nĩ agitagĩra ndungata ciake. Iburahimu aarĩ na ma biũ atĩ Jehova ndaacenjetie agatuĩka mũndũ ũtarĩ tha! Nĩ kĩĩ kĩratũma tuuge ũguo?

¹³ Mbere ya Iburahimu gũtiga ndungata iria ciatwaranĩte nake, aaciĩrire ũũ: ‘Inyuĩ ikaragai haha na ndigiri, na ithuĩ na kĩmwana gĩkĩ tũthiĩ na kũũrĩa, tũkahakĩre Ngai kuo, nĩ tũgũcoka.’ (Kĩam. 22:5) Nĩ kĩĩ gĩatũmire aciĩre ũguo? Hihi nĩ kũheenia aheenagia ndungata ciake atĩ Isaaka nĩ egũcoka o akĩmenyaga wega atĩ nĩ ekũmũruta igongona? Aca. Bibilia nĩ ĩtũteithagia gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa Iburahimu eeciragia. (Thoma Ahibirania 11:19.) Iburahimu ‘aatuĩte atĩ Ngai no ahote kũmũriũkia o na kuuma kũrĩ arĩa akuũ.’ Nĩ aaririkanaga atĩ Jehova nĩ aamacokeirie hinya wa gũciara marĩ na Sara o na marĩ akũrũ. (Ahib. 11:​11, 12, 18) Nĩ aamenyaga atĩ gũtirĩ ũndũ ũngĩrema Jehova. Nĩ ũndũ ũcio aarĩ na ma biũ atĩ o ũrĩa wothe kũngĩahanĩkire mũthenya ũcio, Jehova nĩ angĩacokire ariũkie mũriũ ũcio wake nĩ getha ciĩranĩro ciake ciothe ihinge. Nĩkĩo Iburahimu etagwo “ithe wa arĩa othe marĩ na wĩtĩkio.”

14. Nĩ moritũ marĩkũ ũhiũranagia namo ũgĩtungatĩra Jehova, na kĩonereria kĩa Iburahimu kĩngĩgũteithia atĩa?

¹⁴ Ĩ ithuĩ? Mahinda-inĩ maya Ngai ndatwĩraga twĩke ũndũ ta ũcio. O na kũrĩ ũguo, nĩ atwĩraga tũmwathĩkĩre o na rĩrĩa tũrona maathani make ta marĩ maritũ kana rĩrĩa  tũraaga gũtaũkĩrũo nĩ gĩtũmi kĩamo. Hihi nĩ ũndũ ũrĩkũ wonaga Ngai agĩkwĩra wĩke ũkona ũrĩ mũritũ? Andũ amwe mahota kuuga, nĩ kũhunjia. Rĩngĩ na rĩngĩ nĩ maiguaga guoya na nĩ ũndũ ũcio ũgakorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ kũhunjĩria andũ matoĩ. Nao angĩ no kũhoteke nĩ ũritũ wa gũikara marĩ ngũrani na andũ arĩa angĩ cukuru kana wĩra-inĩ. (Tham. 23:2; 1 Thes. 2:2) Hihi nĩ ũiguaga ta Iburahimu, ũkaigua ta arĩ kwambata ũrambata o kahora kĩrĩma kĩa Moria rĩrĩa ũrahiũrania na ũndũ ũkĩrĩte ũhoti waku? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, wĩciragie ũhoro wa ũmĩrĩru na wĩtĩkio wa Iburahimu. Gwĩcũrania ũhoro wa athuri na atumia ehokeku no gũtũtindĩke kwĩgerekania nao na gũtũteithie gũkuhĩrĩria Jehova biũ arĩ mũrata witũ.​—Ahib. 12:​1, 2.

15. Tũngĩkorũo na ma atĩa atĩ Iburahimu ndeeririre nĩ ũndũ wa gũikara arĩ mwĩhokeku harĩ Jehova?

¹⁵ Nĩ ũgwĩciria ta kũrĩ hĩndĩ Iburahimu eeririre nĩ ũndũ wa gũikara arĩ mwĩhokeku harĩ Jehova? Ta rora wone ũrĩa Bibilia ĩtaaragĩria kĩrĩkĩrĩro kĩa ũtũũro wake: “Nake Iburahimu agĩtuĩkana, agĩkua ekinyĩirie, arĩ o mũthuri mũniaru, agĩgĩturanĩrũo na andũ ao arĩa maanakua.” (Kĩam. 25:8) Rĩrĩa Iburahimu aakinyirie mĩaka 175 hinya wake nĩ wathirire. O na kũrĩ ũguo, acokia meciria make na thutha nĩ aaiguaga aiganĩire mũno nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa aahingĩtie. Aahũthĩrĩte ũtũũro wake wothe kũgaacĩrithia ũrata wake na Jehova Ngai. O na gũtuĩka nĩ tũthomaga atĩ Iburahimu aakuire ‘ekinyĩirie arĩ mũndũ mũniaru-rĩ,’ ti kuuga atĩ nĩ aaiganĩtie gũtũũra na atĩ ndeeriragĩria gũgaatũũra hĩndĩ ĩrĩa ĩroka.

16. Nĩ gĩkeno kĩrĩkũ Iburahimu akaagĩa nakĩo thĩinĩ wa Paradiso?

¹⁶ Bibilia ĩkĩaria ũhoro wa Iburahimu yugaga ũũ: “Nĩ gũkorũo eetereire itũũra rĩrĩa rĩrĩ na mĩthingi ya ma, o rĩo mũthondeki na mwaki warĩo arĩ Ngai.” (Ahib. 11:10) Iburahimu aarĩ na wĩtĩkio biũ atĩ mũthenya ũmwe wa mĩthenya nĩ akoona itũũra rĩu, nĩrĩo Ũthamaki wa Ngai, ũgĩthamaka igũrũ rĩa thĩ, na hatarĩ nganja nĩ akoona. Ta hũũra mbica ũrĩa Iburahimu agaakena agĩtũũra thĩinĩ wa Paradiso na agĩthiĩ na mbere kũgaacĩrithia ũrata wake na Jehova! Nĩ akaahutio ngoro mũno amenya atĩ kĩonereria gĩake kĩa wĩtĩkio gĩathire na mbere gũteithia ndungata cia Jehova mĩaka ngiri nyingĩ thutha wa gũkua gwake! Na nĩ aakeeruta atĩ gũcokerio Isaaka kwarĩ “ngerekano” ya ũndũ ũngĩ mũnene makĩria. (Ahib. 11:19) Ningĩ nĩ akaamenya atĩ, ruo rũrĩa aaiguire rĩrĩa ehaaragĩria kũruta Isaaka igongona nĩ rũteithĩtie andũ milioni nyingĩ kũhũũra mbica ũrĩa Jehova aaiguire rĩrĩa aarutire Mũrũwe Jesu Kristo atuĩke ũkũũri. (Joh. 3:16) Kĩonereria kĩa Iburahimu nĩ gĩtũteithĩtie ithuothe kũgĩa na ngatho nyingĩ makĩria nĩ ũndũ wa ũkũũri ũcio. Kĩu nĩkĩo gĩĩko kĩrĩa kĩnene mũno kĩa wendo kĩanekwo!

17. Itua rĩaku nĩ rĩrĩkũ, na nĩ maũndũ marĩkũ tũkaarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?

¹⁷ Rekei o ũmwe witũ atue itua rĩa kwĩgerekania na wĩtĩkio wa Iburahimu. O ũrĩa tũgũthiĩ na mbere kwĩruta ũhoro wa Jehova makĩria, nĩ tũgũthiĩ na mbere gũtũũria wĩkindĩru na twĩyonere agĩtũrathima ũtũũro-inĩ witũ. (Thoma Ahibirania 6:10-12.) Jehova arotũũra arĩ mũrata witũ tene na tene! Gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ tũkaarĩrĩria cionereria ingĩ ithatũ cia andũ ehokeku arĩa maatuĩkire arata a hakuhĩ mũno a Jehova.