NĨ KĨĨGA kĩrĩkũ gĩkoragwo na ũritũ wa kilo ĩmwe na robo tu, ĩndĩ gũtuĩkaga atĩ “nĩkĩo kĩndũ kĩrĩa kĩa magegania mũno thĩinĩ wa thĩ”? Nĩ tombo wa mũndũ. Hatarĩ nganja tombo nĩ wa magegania mũno. O ũrĩa tũreruta makĩria ũhoro waguo, noguo ngatho citũ harĩ maũndũ ma “magegania” marĩa Jehova eekĩte irĩongererekaga. (Thab. 139:14) Ta wĩcirie ũmwe wa maũndũ marĩa tombo witũ wĩkaga​—ũhoti wa kũhũũra mbica.

Kũhũũra mbica nĩ kuuga atĩa? Ndikicanarĩ ĩmwe yugaga atĩ nĩ “ũhoti ũrĩa mũndũ akoragwo naguo wa kuona mbica kana maũndũ meciria-inĩ ciĩgiĩ maũndũ merũ na ma gũcanjamũra, kana maũndũ ũtarĩ wacemania namo.” Ũrĩ na ũndũ ũcio meciria-inĩ-rĩ, na githĩ to wĩtĩkĩre atĩ kaingĩ nĩ ũhũthagĩra ũhoti waku wa kũhũũra mbica? Kwa ngerekano, hihi nĩ ũrĩ wathoma kana ũkaigua ũhoro wa kũndũ ũtarĩ wathiĩ? Na githĩ ndwahotire kũhũũra mbica ya kũndũ kũu meciria-inĩ? Rĩrĩa tũreciria ũhoro wa kĩndũ tũtarona, tũtaraigua, tũtaracama, tũtarahutia kana tũtaraigua mũnungo, tũkoragwo tũkĩhũũra mbica meciria-inĩ.

Bibilia nĩ ĩtũteithagia gũtaũkĩrũo atĩ mũndũ ombirũo na mũhianĩre wa Ngai. (Kĩam. 1:26, 27) Ũndũ ũcio ũratũteithia kũmenya atĩ o na Jehova nĩ arĩ ũhoti wa kũhũũra mbica. Tondũ nĩ oonire arĩ wega gũtũũmba tũrĩ na ũhoti ũcio-rĩ, endaga tũũhũthagĩre gũtaũkĩrũo nĩ wendi wake. (Koh. 3:11) Tũngĩhũthĩra atĩa ũhoti ũcio na njĩra njega? Na tũngĩĩthema atĩa kũũhũthĩra ũũru?

(1) Gũthugunda maũndũ hĩndĩ ĩrĩa ĩtaagĩrĩirie kana gũthugunda maũndũ moru.

Gũthugunda maũndũ ti ũũru, o na no kũrehe ũguni. O na kũrĩ ũguo, Kohelethu 3:1 yugaga atĩ ‘ũndũ o wothe ũrĩ ihinda rĩaguo.’ Nĩ ũndũ ũcio mũndũ no akorũo agĩĩka ũndũ ihinda rĩrĩa rĩtagĩrĩire. Kwa ngerekano, tũngĩtĩkĩria meciria maitũ macangacange hĩndĩ ya mĩcemanio kana ya wĩruti witũ, ũhoti witũ wa kũhũũra mbica ndũngĩkorũo ũgĩtũteithia. Jesu nĩ aaheanire mũkaana wa kuonania ũgwati wa kũrekereria meciria maitũ mathugunde maũndũ ma waganu. (Mat. 5:28) Maũndũ mamwe marĩa tũngĩrekereria meciria maitũ mathugunde no marakarie Jehova mũno. Gũthugunda maũndũ ma waganu no kũingĩrie mũndũ waganu-inĩ. Tua itua rĩa kũrega kũhũũra mbica maũndũ moru marĩa mangĩtũma ũrata waku na Jehova ũthũke!

(2) Gwĩciria atĩ ũtonga no ũkũrehere gĩkeno gĩa gũtũũra.

Nĩ tũbataraga indo cia kĩĩmwĩrĩ. O na kũrĩ ũguo, tũngĩambĩrĩria gwĩciria atĩ ũtonga nĩ ũgũtũrehera ũgitĩri na gĩkeno gĩa gũtũũra no tũkue ngoro mũno. Suleimani aandĩkire ũũ: ‘Ũtonga wa mũndũ gĩtonga nĩ ta gĩtũũro e nakĩo kĩirige na hinya; ũhaana ta rũthingo rũraya na igũrũ, we akĩĩgereria.’ (Thim.  18:11) Kwa ngerekano ta wĩcirie ũrĩa kwahanĩkire Septemba 2009 rĩrĩa hakuhĩ taũni yothe ya Manila, Philippines, yagũmĩirũo nĩ mũiyũro. Hihi andũ arĩa atongu nĩ magĩire na ũgitĩri? Mũndũ ũmwe mũtongu ũrĩa worirũo nĩ indo ciake nyingĩ oigire ũũ: “Mũiyũro ũcio waigananirie andũ othe, wareheire itonga o hamwe na athĩni mathĩna na mĩnyamaro.” No ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ gwĩciria atĩ ũtonga no ũtũgitĩre hĩndĩ ya mathĩna. Ũhoro wa ma nĩ atĩ ndũngĩtũgitĩra.

(3) Gũtangĩka nĩ ũndũ wa maũndũ rĩngĩ na rĩngĩ o na matakaahanĩka.

Jesu aatũtaarire atĩ ‘tũtigetangage’ mũno. (Mat. 6:34) Mũndũ angĩikara agĩĩtangaga nĩ arutithagia meciria wĩra mũingĩ mũno wa kũhũũra mbica. No tũũrũo nĩ hinya mũingĩ mũno tũgĩĩciria ũhoro wa mathĩna matahaanĩkĩte kana o na matakaahanĩka. Maandĩko monanagia atĩ mĩtangĩko ta ĩyo no ĩtũme mũndũ akue ngoro o na kana arũare. (Thim. 12:25) Na githĩ ti ũndũ wa bata kũhũthĩra ũtaaro wa Jesu wa gũtiga gwĩtanga mũno na kũhiũranagia na mathĩna ma o mũthenya rĩrĩa moimĩra?

(1) Kuona ũgwati kabere na kũwĩthema.

Bibilia ĩtwĩraga tũkorũo tũrĩ andũ ogĩ na twĩcirie kabere. (Thim. 22:3) Tũngĩhũũra mbica, no ĩtũteithie kuona moimĩrĩro ma matua maitũ o na tũtarĩ tũramatua. Kwa ngerekano, ũngĩnyitwo ũgeni handũ-rĩ, ũhoti waku wa kũhũũra mbica ũngĩgũteithia atĩa gũtua itua rĩa gũthiĩ kana kwaga gũthiĩ? Thutha wa gwĩciria maũndũ ta hihi nĩa angĩ metĩtwo, nĩ andũ aigana magaakorũo kuo, nĩ kũ na nĩ rĩ, wĩyũrie ũũ: Nĩ maũndũ marĩkũ magekwo? Wahũũra mbica-rĩ, hihi nĩ ũrona ta gũgaakorũo na maũndũ mega maratwarana na ithimi cia Bibilia? Kũhũũra mbica na njĩra ĩyo no gũgũteithie kuona meciria-inĩ maũndũ marĩa makaahanĩka. Kũhũthĩra ũhoti wa kũhũũra mbica gũtua matua mega nĩ kũrĩgũteithagia gwĩthema maũndũ mangĩkũingĩria ũgwati-inĩ wa kĩĩroho.

(2) Kwĩhaarĩria kĩĩmeciria ũrĩa ũngĩhiũrania na maũndũ maritũ.

Kũhũũra mbica ningĩ nĩ kũhutanĩtie na “ũhoti wa kũhiũrania na mathĩna.” Ta tua atĩ nĩ mũhĩtanĩtie na mũndũ thĩinĩ wa kĩũngano. Ũngĩka atĩa nĩguo ũcokie thayũ hamwe na mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ? Nĩ harĩ maũndũ maingĩ wagĩrĩirũo gwĩciria. Mũndũ ũcio  aragĩria andũ atĩa? Nĩ hĩndĩ ĩrĩkũ ĩngĩkorũo ĩrĩ njagĩrĩru makĩria kwarĩrĩria thĩna ũcio? Nĩ ciugo irĩkũ na nĩ mũgambo ũrĩkũ mwagĩrĩru kũhũthĩra? Ũngĩhũũra mbica maũndũ macio mothe, no wĩhaarĩrie kĩĩmeciria njĩra itiganĩte cia kũhiũrania na ũndũ ũcio, na ũthuure ĩrĩa ũkuona ĩrĩ njagĩrĩru makĩria na ĩgũkorũo na moimĩrĩro mega. (Thim. 15:28) Gwĩciria kabere ũrĩa ũngĩhiũrania na ũndũ mũritũ nĩ gũgũgũteithia kũrehe thayũ thĩinĩ wa kĩũngano. Hatarĩ nganja, ĩyo nĩ njĩra njega ya kũhũthĩra ũhoti wa kũhũũra mbica.

(3) Kwagagĩria ũthomi na wĩruti waku wa Bibilia.

Gũthoma Bibilia o mũthenya nĩ ũndũ wa bata mũno. No rĩrĩ, makĩria ma gũthoma tu gĩcunjĩ kĩna, nĩ harĩ ũndũ ũngĩ makĩria. Twagĩrĩirũo nĩ gũtaũkĩrũo nĩ maũndũ marĩa gĩcunjĩ kĩu kĩratũruta na gĩtũteithie kũhũthĩra ũtaaro wayo ũtũũro-inĩ witũ. Ũtaũku witũ harĩ njĩra cia Jehova wagĩrĩirũo nĩ kuongerereka kũgerera ũthomi witũ wa Bibilia. Kũhũthĩra ũhoti witũ wa kũhũũra mbica no gũtũteithie gwĩka ũguo. Na njĩra ĩrĩkũ? Wĩcirie ũhoro wa ibuku rĩa Wĩgerekanie na Wĩtĩkio Wao. Gũthoma ũhoro wa andũ arĩa marĩ ibuku-inĩ rĩu no kwarahũre ũhoti witũ wa kũhũũra mbica nĩguo tũhote kuona ũrĩa maũndũ maahanaga na ũtũũro wao. Nĩ tũteithagio kuona maũndũ, kũigua mĩgambo, kũigua mĩnungo ĩtiganĩte, na kũmenya ũrĩa andũ acio maaiguaga. Tweka ũguo nĩ tũrĩmenyaga maũndũ ma bata na ma gũtwĩkĩra hinya ma Bibilia marĩa hihi tweciragia hau kabere atĩ nĩ tũmoĩ wega. Tũngĩhũũra mbica na njĩra ĩyo rĩrĩa tũrathoma Bibilia na hĩndĩ ya wĩruti witũ nĩ gũgũtũteithia mũno.

(4) Gũkũria na kuonania tha.

Tha nĩ ngumo ya bata. Mũndũ ũrĩ tha nĩ eĩkagĩra iratũ-inĩ cia mũndũ ũrĩa ũngĩ. Twagĩrĩirũo nĩ kwĩgerekania na Jehova na Jesu tondũ nĩ marĩ tha. (Tham. 3:7; Thab. 72:13) Tũngĩka ũguo atĩa? Njĩra ĩmwe njega mũno ya gũtũteithia tũkũrie tha nĩ kũhũthĩra ũhoti wa kũhũũra mbica. No kũhoteke tũtirĩ twacemania na maũndũ marĩa mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ aragerera. O na kũrĩ ũguo no wĩyũrie, ‘Korũo nĩ niĩ nyitĩtwo nĩ ũndũ ta ũyũ-rĩ, ingĩraigua atĩa? Nĩ kĩĩ hihi ingĩkorũo ngĩbatara?’ Kũhũthĩra ũhoti witũ wa kũhũũra mbica gũcokia ciũria icio no gũtũteithie kuonia arĩa angĩ tha. Tũngĩonia Akristiano arĩa angĩ tha o hamwe na andũ arĩa tũhunjagĩria, ũtũũro witũ wothe wa Gĩkristiano no ũgaacĩre.

(5) Kũhũũra mbica ũrĩa ũtũũro ũkahaana thĩinĩ wa thĩ njerũ.

Bibilia ĩiyũrĩte ciĩranĩro njega cia ũtũũro thĩinĩ wa thĩ njerũ ya Ngai. (Isa. 35:​5-7; 65:​21-25; Kũg. 21:​3, 4) Namo mabuku maitũ nĩ makoragwo na mbica nyingĩ na thaka cia gũtaarĩria ciĩranĩro icio. Nĩkĩ? Itũteithagia kũhũũra mbica tũgĩkenera irathimo nĩ ũndũ wa ciĩranĩro icio gũkinyanĩra. Jehova, arĩ we wombire tombo nĩ oĩ wega biũ ũrĩa ũhoti wa kũhũũra mbica ũhingagia maũndũ manene.

Kũhũthĩra ũhoti ũcio kũhũũra mbica ciĩranĩro ciake ikĩhinga no gũtũhe mwĩhoko atĩ nĩ ikaahinga na gũtũteithie gũtũũra tũrĩ ehokeku o tũkĩhiũranagia na moritũ ma mahinda maya.