1, 2. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Jehova ahũthagĩra indo ciake gũtuonia ũtaana?

JEHOVA nĩ Ngai mũtaana. Indo iria ciothe tũrĩ nacio nĩwe ũtũheete. Jehova nĩwe mwene thahabu na betha o hamwe na indo iria ingĩ ciothe irĩ thĩinĩ wa thĩ na nĩcio ahũthagĩra gũtũhe kĩrĩa tũrabatara nĩguo tũtũũre muoyo. (Thab. 104:13-15; Hag. 2:8) Bibilia nĩ ĩrĩ ngerekano nyingĩ cia ũrĩa Jehova aahũthagĩra indo ciake na njĩra ya kĩama nĩguo ahingĩrie andũ ake mabataro.

² Kwa ihinda rĩa mĩaka 40, Jehova nĩ aaheaga rũrĩrĩ rwa Isiraeli maana o hamwe na maĩ hĩndĩ ĩrĩa maarĩ werũ-inĩ. (Tham. 16:35) Nĩ ũndũ ũcio, “matirĩ kĩndũ o na kĩmwe maagire.” (Neh. 9:20, 21) Kũgerera mũnabii Elisha, Jehova nĩ aatũmire maguta manini ma mũtumia wa ndigwa mongerereke na njĩra ya kĩama. Kĩheo kĩu kĩa Ngai nĩ gĩatũmire ahote kũrĩha mathiirĩ, na agĩtigwo na mbeca cia kũmũigana arĩ na ariũ ake erĩ. (2 Ath. 4:1-7) Jehova nĩ aateithirie Jesu na akĩhota kũheana irio na mbeca na njĩra ya kĩama rĩrĩa ciabataranagia.—Mat. 15:35-38; 17:27.

3. Nĩ kĩĩ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

³ Jehova no ahũthĩre kĩrĩa gĩothe angĩenda nĩguo ũũmbi wake  ũthiĩ na mbere gũtũũra. O na kũrĩ ũguo, nĩ aheaga ndungata ciake mweke wa kũhũthĩra indo iria irĩ nacio kũnyita mbaru wĩra wa ithondeka rĩake. (Tham. 36:3-7; thoma Thimo 3:9.) Nĩkĩ Jehova nĩ erĩgagĩrĩra tũhũthĩre indo citũ nĩ ũndũ wa wĩra wake? Ndungata cia Jehova cia tene ciahũthagĩra mĩhothi atĩa gũteithĩrĩria arĩa maarũgamagĩrĩra maũndũ? Ithondeka rĩa Jehova rĩhũthagĩra atĩa mbeca iria ihothagwo? Macokio ma ciũria icio nĩ mekwarĩrĩrio gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ.

4. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tuonagia Jehova hĩndĩ ĩrĩa twanyita mbaru wĩra wake?

⁴ Tũheaga Jehova nĩ ũndũ nĩ tũmwendete na ĩrĩ njĩra ya kuonania ngatho citũ. Tweciria maũndũ marĩa mothe Jehova atwĩkĩire, nĩ tũrigagwo kĩrĩa tũngĩmũhe. Hĩndĩ ĩrĩa Mũthamaki Daudi aataaragĩria indo iria ciabataranagia nĩ ũndũ wa gwaka hekarũ, oigire atĩ indo iria ciothe twamũkagĩra ciumaga kũrĩ Jehova na atĩ kĩrĩa gĩothe tũheaga Jehova tũrutaga harĩ indo iria atũhete.—Thoma 1 Maũndũ ma Matukũ ma Tene 29:11-14.

5. Maandĩko monanĩtie atĩa atĩ kũheana twĩyendeire nĩ gĩcunjĩ kĩa bata ũthathaiya-inĩ wa ma?

⁵ Ningĩ kũhe Jehova gũkoragwo kũrĩ njĩra ya kũmũthathaiya. Kũgerera kĩoneki, mũtũmwo Johana nĩ aaiguire ndungata cia Jehova kũrĩa igũrũ ikiuga ũũ: “Wee Jehova Ngai witũ, nĩ wagĩrĩire rũgooco na riri na gĩtĩo o na hinya, nĩ gũkorũo nĩwe wombire indo ciothe, na tondũ wa wendi waku ikĩgĩa kuo na ikĩũmbwo.” (Kũg. 4:11) Na githĩ ndũkuona atĩ Jehova nĩwe wagĩrĩire kũheo riri na gĩtĩo na njĩra ya kũmũhe indo iria njega tũrĩ nacio! Kũgerera Musa, Jehova nĩ aathire rũrĩrĩ rwa Isiraeli rũkoragwo na ciathĩ ithatũ o mwaka. Aisiraeli matingĩathiire ‘mbere ya Jehova moko matheri’ tondũ kũhe Jehova kwarĩ gĩcunjĩ kĩa ũthathaiya hĩndĩ ya ciathĩ icio. (Gũcok. 16:16) O ũndũ ũmwe na ũcio, kũheana twĩyendeire nĩ ũndũ wa kuonania ngatho na kũnyita mbaru wĩra wa gĩcunjĩ gĩa gũkũ thĩ kĩa ithondeka rĩa Jehova, gũkoragwo kũrĩ gĩcunjĩ kĩa bata ũthathaiya-inĩ witũ.

6. Kũheana gũtũgunaga atĩa? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

⁶ Nĩ wega kũheana twĩyendeire handũ ha o kwamũkagĩra. (Thoma Atũmwo 20:35.) No twĩcirie ũhoro wa mwana ũrahe aciari kĩheo kuuma harĩ mbeca iria mamũheete. Na githĩ aciari acio to makene mũno! Painia ũraikara mũciĩ na aciari, no amahe mbeca cia gũteithĩrĩria harĩ mahũthĩro ma mũciĩ. O na gũtuĩka aciari no makorũo materĩgĩrĩire ũndũ ta ũcio, no metĩkĩre kĩheo kĩu tondũ nĩ njĩra ya mwana ya gũcokia ngatho nĩ ũrĩa ekĩirũo. O ũndũ ũmwe na ũcio, Jehova nĩ amenyaga atĩ kũmũhe indo citũ nĩ gũtũgunaga.

7, 8. Andũ a Jehova a matukũ ma tene maaigire kĩonereria na njĩra ĩrĩkũ harĩ kũhotha (a) nĩ ũndũ wa ũndũ mũna? (b) nĩ ũndũ wa kũnyita mbaru wĩra wa Jehova?

⁷ Kũheana indo iria mũndũ arĩ nacio nĩ ũndũ wonanĩtio Maandĩko-inĩ. Rĩmwe na rĩmwe andũ a Jehova nĩ maahothaga nĩ ũndũ wa ũndũ mũna. Kwa ngerekano, Musa nĩ eerire andũ mahothe nĩ ũndũ wa gwaka hema ya gũtũnganwo, nake Mũthamaki Daudi akĩra andũ mahothe nĩ ũndũ wa gwaka hekarũ. (Tham. 35:5; 1 Maũ. 29:5-9) Matukũ-inĩ ma Mũthamaki Joashu, athĩnjĩri-Ngai nĩ maathondekire nyũmba ya Jehova kũrĩa yathũkangĩte makĩhũthĩra mbeca iria ciahothetwo. (2 Ath. 12:4, 5) Hĩndĩ ĩrĩa ariũ a Ithe witũ a kĩũngano gĩa Gĩkristiano gĩa karine ya mbere maamenyithirio atĩ nĩ kwabataranagia indo nĩ ũndũ wa ng’aragu, ‘matuire itua rĩa gũtũma ũteithio kũrĩ ariũ a  Ithe witũ arĩa maaikaraga Judea, o mũndũ kũringana na ũrĩa angĩahotire.’—Atũm. 11:27-30.

⁸ Ningĩ andũ a Jehova nĩ maaheanaga ũteithio wa mbeca kũrĩ arĩa maatongoragia wĩra wake. Kũringana na Watho wa Musa, Alawii matiaheirũo igai ta mĩhĩrĩga ĩyo ĩngĩ. Handũ ha ũguo, Aisiraeli maaheaga Alawii gĩcunjĩ gĩa ikũmi nĩguo mahote gũthiĩ na mbere na wĩra wao thĩinĩ wa hema ya gũtũnganwo. (Ndar. 18:21) O na thutha-inĩ, Jesu na arutwo ake nĩ maagunĩkaga nĩ ũtaana wa atumia “arĩa maahũthagĩra indo ciao kũmatungatĩra.”—Luk. 8:1-3.

9. Mĩhothi yoimaga kũ tene?

⁹ Mĩhothi ĩyo yarutagwo na njĩra itiganĩte. Hĩndĩ ĩrĩa Aisiraeli maahothaga marĩ werũ-inĩ nĩ ũndũ wa gwaka hema ya gũtũnganwo, no kũhoteke indo imwe iria maaheanire nĩ iria maarutĩte Misiri. (Tham. 3:21, 22; 35:22-24) Karine-inĩ ya mbere, Akristiano amwe meendagia indo ciao, ta mĩgũnda kana nyũmba, magacoka magatwarĩra atũmwo mbeca icio. Atũmwo maacokaga makagaya mbeca icio kũrĩ arĩa maabataraga ũteithio. (Atũm. 4:34, 35) Angĩ nao nĩ maaigaga mbeca imwe na magacihothaga nĩ ũndũ wa kũnyita mbaru wĩra wa Jehova. (1 Kor. 16:2) Nĩ ũndũ ũcio, andũ arĩa athĩni na arĩa mataarĩ athĩni nĩ mangĩahotire kũhotha.—Luk. 21:1-4.

10, 11. (a) Tũngĩĩgerekania atĩa na ndungata cia Jehova cia tene harĩ kuonania ũtaana? (b) Wonaga atĩa mweke ũrĩa ũrĩ naguo wa kũnyita mbaru wĩra wa Ũthamaki?

¹⁰ O na ithuĩ no tũũrio tũrute mĩhothi nĩ ũndũ wa ũndũ mũna. Kwa ngerekano, hihi kũrĩ na mĩbango ya gwaka nyũmba njerũ ya Ũthamaki ĩrĩa kĩũngano kĩanyu kĩrĩhũthagĩra? Hihi Nyũmba yanyu ya Ũthamaki nĩ ĩrathondekwo kũrĩa ĩthũkangĩte? No tũmenyithio atĩ nĩ kũrabatarania mbeca cia gũthondeka wabici ya rũhonge kũrĩa ĩthũkangĩte, cia kũhũthĩrũo kĩgomano-inĩ, kana cia gũteithĩrĩria aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa magũmĩirũo nĩ gĩcanjama. Ningĩ nĩ tũhothaga nĩ ũndũ wa gũteithĩrĩria arĩa marutaga wĩra thĩinĩ wa wabici nene ya Aira a Jehova na wabici cia honge thĩinĩ wa thĩ yothe. Mĩhothi itũ nĩ ĩteithagĩrĩria amishonarĩ, mapainia a mwanya, na arori a mũthiũrũrũko. Ningĩ kĩũngano kĩanyu nĩ gĩtuĩte mbeca iria kĩrutaga nĩ ũndũ wa gũteithia mũbango wa thĩ yothe wa gwaka Nyũmba cia Igomano na Nyũmba cia Ũthamaki, iria igunaga aarĩ na ariũ a Ithe witũ thĩinĩ wa thĩ yothe.

¹¹ Ithuothe no tũkorũo na itemi harĩ kũnyita mbaru wĩra ũrĩa Jehova arahingia matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria. Mĩhothi mĩingĩ ndĩmenyekaga nũ waruta. Tũtimenyithagia andũ arĩa angĩ rĩrĩa tũraikia mbeca mathandũkũ-inĩ ma mĩhothi thĩinĩ wa Nyũmba ya Ũthamaki, na ningĩ no tũrute mĩhothi kũgerera jw.org/ki. No tuone mũhothi witũ ta ũtarĩ wa bata tondũ nĩ mũnini. O na kũrĩ ũguo, mĩhothi mĩingĩ ĩrĩa ithondeka rĩamũkagĩra yumanaga na kĩrĩa kĩnini kĩahothwo tondũ kamũingĩ koyaga ndĩrĩ. O na ariũ a Ithe witũ arĩa makoragwo matarĩ na ũhoti mũnene wa kĩĩmbeca megerekanagia na Akristiano a Makedonia arĩa maarĩ “athĩni mũno,” no nĩ moririe metĩkĩrio mahothe na magĩka ũguo meyendeire.—2 Kor. 8:1-4.

12. Ithondeka rĩrutanagĩria atĩa kũhũthĩra wega mbeca iria ihothagwo?

¹² Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia nĩ kĩrutanagĩria kuonania wĩhokeku na ũũgĩ kũgerera mahoya harĩ ũrĩa mbeca cia ithondeka ihũthagĩrũo. (Mat. 24:45) Mbeca iria ciamũkagĩrũo nĩ ibangagĩrũo na ikahũthĩrũo ũrĩa kwagĩrĩire. (Luk. 14:28) Mahinda-inĩ  ma tene, andũ ehokeku arĩa maaroraga mĩhothi nĩ matigagĩrĩra atĩ yahũthĩrũo ũthathaiya-inĩ wa Jehova tu. Kwa ngerekano, Ezara nĩ aacokire Jerusalemu arĩ na thahabu, betha, na indo ingĩ cia goro, iria ũmũthĩ no ikorũo na thogora ta wa makĩria ma dola milioni 100 cia Amerika, iria ciahothetwo nĩ mũthamaki wa Perisia. Ezara onaga indo icio irĩ mũhothi wa Jehova, na kwoguo nĩ aaheanire mawatho mataarĩirio wega ma kũrũmĩrĩrũo nĩguo acigitĩre thabarĩ-inĩ tondũ maageragĩra kũndũ kwarĩ na ũgwati. (Ezar. 8:24-34) Mũtũmwo Paulo nĩ oire mĩhothi ĩrĩa yarutĩtwo nĩguo ĩteithĩrĩrie ariũ a Ithe witũ a Judea. Nĩ oire makinya nĩguo atigĩrĩre atĩ arĩa maatwaraga mbeca icio nĩ maarũmbũyagia “maũndũ mothe na wĩhokeku, to maitho-inĩ ma Jehova no nĩ nginya maitho-inĩ ma andũ.” (Thoma 2 Akorintho 8:18-21.) Ũmũthĩ ithondeka ritũ rĩĩgerekanagia na kĩonereria kĩa Ezara na Paulo na njĩra ya kũrũmĩrĩra mĩtaratara mĩrũmu harĩ kũrora na kũhũthĩra mbeca iria ihothagwo.

13. Twagĩrĩire kuona atĩa mogarũrũku marĩa ithondeka rĩkĩte ica ikuhĩ?

¹³ Famĩlĩ no ĩke ũgarũrũku nĩguo ĩgĩe na ũigananĩru harĩ mbeca iria yonaga na harĩ mahũthĩro mayo kana ĩcirie kũhũthahũthia ũtũũro wayo na ĩnyihanyihie mahũthĩro nĩguo ĩtungatĩre Jehova makĩria. Ũguo noguo ithondeka rĩa Jehova rĩkaga. Mĩaka-inĩ ya ica ikuhĩ, ithondeka nĩ rĩambĩrĩirie maũndũ maingĩ merũ. Rĩmwe, ũndũ ũyũ ũtũmĩte mahũthĩro maingĩhe gũkĩra mbeca iria ciamũkagĩrũo. Kwoguo ithondeka nĩ rĩethete njĩra cia kũnyihanyihia mahũthĩro na kũhũthia wĩra nĩguo rĩhote kũhingia maũndũ marĩa ma bata makĩria kuumana na mĩhothi ĩrĩa ĩhothagwo.

14-16. (a) Nĩ maũndũ ta marĩkũ mahingagio nĩ mũhothi waku? (b) Ũgunĩkĩte atĩa kuumana na maũndũ macio?

¹⁴ Ndungata cia Jehova iria itungatĩte ihinda iraya nĩ ciguĩkaga ikiuga atĩ gũtirĩ hĩndĩ kũrĩ gwakorũo na irio nyingĩ cia kĩĩroho ta mahinda maya. Ta wĩcirie ũndũ ũcio! Mĩaka ya ica ikuhĩ nĩ kũrambĩrĩirio jw.org na JW Broadcasting. Ningĩ Bibilia ya New World Translation of the Holy Scriptures nĩ ĩracabwo na thiomi nyingĩ. Mwaka-inĩ wa 2014 na 2015, thĩinĩ wa ihaaro 14 iria nene mũno thĩinĩ wa thĩ nĩ gwekĩirũo Igomano cia kĩĩmabũrũri cia thikũ ithatũ cia “Caragiai Ũthamaki wa Ngai Mbere!” Arĩa maathire igomano icio nĩ maakenire mũno.

¹⁵ Andũ aingĩ nĩ macoketie ngatho nĩ ũndũ wa ũrĩa magunĩkĩte nĩ ithondeka rĩa Jehova. Kwa ngerekano, JW Broadcasting yambĩrĩria, mũthuri na mũtumia wake arĩa  matungataga bũrũri-inĩ ũmwe ũrĩ Asia maandĩkire ũũ: “Tũtungataga thĩinĩ wa taũni ĩmwe nini. Nĩ ũndũ ũcio rĩmwe nĩ tũiguaga tũrĩ oiki, na nĩ ũndũ mũhũthũ kũriganĩrũo nĩ wĩra wa Jehova ũrĩa ũrarutwo thĩinĩ wa thĩ yothe. No twerorera programu itiganĩte thĩinĩ wa JW Broadcasting, nĩ tũririkanaga atĩ tũrĩ gĩcunjĩ kĩa ũrũmwe wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ thĩinĩ wa thĩ yothe. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ a gũkũ nĩ makenaga mũno nĩ ũndũ wa JW Broadcasting. Kaingĩ tũiguaga makiuga atĩ thutha wa kwĩrorera programu ya o mweri nĩ maiguaga marĩ hakuhĩ mũno na Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia. Rĩu nĩ maiguaga makenete nĩ gũkorũo marĩ gĩcunjĩ kĩa ithondeka rĩa Jehova.”

¹⁶ Thĩinĩ wa thĩ nĩ kũrĩ na hakuhĩ Nyũmba cia Ũthamaki 2,500 irĩ mũbango-inĩ wa gwakwo kana gũthondekwo kũrĩa ithũkangĩte. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ a kĩũngano kĩmwe kuuma Honduras maandĩkire ũũ thutha wa kwambĩrĩria kũhũthĩra nyũmba njerũ ya Ũthamaki: “Tũraigua tũkenete mũno nĩ ũndũ wa gũkorũo tũrĩ gĩcunjĩ kĩa famĩlĩ ya Jehova na nĩ ũndũ wa ũrũmwe wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ thĩinĩ wa thĩ yothe tondũ rĩu kĩroto gitũ gĩa kũgĩa na Nyũmba ya Ũthamaki nĩ kĩhingĩte.” Andũ aingĩ nĩ moigaga ciugo o ta icio thutha wa kwamũkĩra Bibilia na mabuku ma rũthiomi rwao, rĩrĩa mateithio nĩ ũndũ wa icanjama, kana thutha wa kuona moimĩrĩro ma kũhunjia taũni-inĩ nene na kũndũ kwa mũingĩ matũũra-inĩ mao.

17. Tũmenyaga atĩa atĩ Jehova nĩ anyitaga ithondeka mbaru kuumana na ũrĩa rĩrutaga wĩra?

¹⁷ Andũ arĩa matarĩ Aira a Jehova matingĩtaũkĩrũo nĩ ũrĩa tũhotaga kũruta wĩra ũcio wothe kũgerera mĩhothi ya kwĩyendera. Thutha wa mũnene wa kambuni ĩmwe nene gũceera kũndũ kũmwe tũcabagĩra mabuku, nĩ aamakire mũno kuona atĩ wĩra wothe warutagwo nĩ andũ a kwĩrutĩra na watwarithagio na mbere kũgerera mĩhothi ya kwĩyendera hatarĩ kũhothithia mbeca kuuma kũrĩ andũ. Oigire atĩ ũcio nĩ ũndũ ũtangĩhotekeka. Na nĩ tũretĩkania nake. Nĩ tũĩ atĩ tũhotaga gwĩka ũguo tondũ Jehova nĩ anyitaga wĩra ũcio mbaru.—Ayub. 42:2.

18. (a) Nĩ irathimo irĩkũ tũgĩaga nacio rĩrĩa twaheana nĩguo tũnyite Ũthamaki mbaru? (b) Tũngĩmenyeria ciana citũ atĩa na andũ arĩa erũ ũrĩa mangĩnyita itemi harĩ kũheana?

¹⁸ Ũmũthĩ Jehova nĩ atũheete gĩtĩo gĩa gũkorũo na mweke wa kũnyita mbaru wĩra wa Ũthamaki. Atwĩrĩte atĩ nĩ tũrĩgĩaga na irathimo nyingĩ hĩndĩ ĩrĩa twaheana nĩguo tũnyite Ũthamaki mbaru. (Mal. 3:10) Jehova oigĩte atĩ mũndũ ũrĩa ũheanaga eyendeire nĩ arĩgacĩraga. (Thoma Thimo 11:24, 25.) Ningĩ kũheana nĩ gũtũmaga tũkene tondũ “kũheana nĩ kũrĩ gĩkeno kĩnene gũkĩra kwamũkĩra.” (Atũm. 20:35) Kũgerera ciugo na kĩonereria gitũ tũrĩ na mweke wa kũmenyeria ciana citũ na andũ arĩa erũ ũrĩa mangĩnyita itemi harĩ kũheana nĩguo makenere irathimo nyingĩ.

19. Gĩcunjĩ gĩkĩ gĩagwĩkĩra ngoro atĩa?

¹⁹ Indo iria ciothe tũrĩ nacio nĩ Jehova ũtũheete. Kũmũhe kuonanagia atĩ nĩ tũmwendete na tũrĩ na ngatho nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa mothe atwĩkĩire. (1 Maũ. 29:17) Hĩndĩ ĩrĩa kwahothagwo nĩ ũndũ wa gwaka hekarũ ‘andũ acio nĩ maakenire nĩ ũndũ nĩmaarutĩte indo ciao na kwĩendera, nĩ gũkorũo maarutĩire Jehova indo icio ciao na ngoro yao yothe nĩ ũndũ wa kwĩendera gwĩka ũguo.’ (1 Maũ. 29:9) Rekei o na ithuĩ tũthiĩ na mbere kũgĩa na gĩkeno na kũiganĩra kũrĩa kuumanaga na kũhe Jehova indo iria atũheete.