MBICA iria ciarĩ mabuku-inĩ macio nĩ ciatũmaga hote kũhũũra mbica meciria-inĩ. Ũndũ ũcio nĩ watũmire nyende kũgĩa na ũmenyo wa Bibilia ta ũrĩa warĩ mabuku-inĩ macio kuuma ndĩ o mũnini.

Rĩrĩa Mbaara ya Kerĩ ya Thĩ yarĩ hakuhĩ kũhobanĩria India, maũndũ makwa nĩ maambĩrĩirie gũthũka. Aciari akwa nĩ meeheranĩire magĩcoka magĩtigana. Ndiataũkagĩrũo kĩrĩa kĩngĩatũmire andũ erĩ nyendete matigane. Ndaiguaga itarĩ na gĩkeno na ndĩ mũtiganĩrie. Ndaciarĩtwo ndĩ wiki na ndionaga ta ndateithagio kana ngomĩrĩrio ta ũrĩa ingĩendire.

Mũthenya ũmwe Fred Hardaker, ndagĩtarĩ warĩ mũkũrũ, nĩ ookire gwitũ mũciĩ. Hĩndĩ ĩyo twaikaraga na mami taũni ya Karachi. Ndagĩtarĩ ũcio aarĩ Mũira wa Jehova o ta mũmishonarĩ ũrĩa watũheete mabuku marĩa ngũgwetete. Nĩ ooririe mami kana no ende kwĩruta Bibilia. Mami nĩ aaregire no akiuga niĩ ingĩenda no ndĩrute. Twambĩrĩirie kwĩruta na Mũrũ wa Ithe witũ Hardaker kiumia kĩrĩa kĩarũmĩrĩire.

 Thutha wa ciumia cigana ũna nĩ ndambĩrĩirie gũthiaga mĩcemanio ĩrĩa yekagĩrũo gathibitarĩ-inĩ ka Mũrũ wa Ithe witũ Hardaker. Aira a Jehova ta 12 akũrũ nĩ maacemanagia ho. Maanyũmagĩrĩria na makanũmbũiya o ta mwana wao. Nĩ ndirikanaga ũrĩa twaikaraga thĩ nao tũkaria ta arata, ũndũ ũrĩa ndabataraga mũno ihinda-inĩ rĩu.

Thutha wa ihinda Mũrũ wa Ithe witũ Hardaker nĩ aanjĩrire tũkahunjagie nake. Nĩ aandutire kũhũthĩra kĩnanda nĩgetha tũgathaakagĩra andũ mĩario mĩkuhĩ ya Bibilia. Mĩario ĩmwe yaragia maũndũ cararũkũ na andũ amwe matiakenagio nĩ ndũmĩrĩri ĩyo. Nĩ ndakenagĩra mũno kũhunjĩria andũ. Ndaarĩ na kĩyo kĩingĩ kwerekera ũhoro wa ma na nĩ ndendete kũhunjĩria andũ ũhoro waguo.

Rĩrĩa njeshi ya Japan yehaaragĩria gũtharĩkĩra India, thirikari ya Ngeretha nĩ yaambĩrĩirie gũũkĩrĩra Aira a Jehova. Kũrĩ Julaĩ mwaka wa 1943, ũndũ ũcio o naniĩ nĩ wahutirie. Mwarimũ mũnene wa cukuru itũ ũrĩa warĩ mũhunjia wa kanitha wa Anglican nĩ aanyingatire cukuru akiuga atĩ ndiagĩrĩirũo gũkorũo kũu. Eerire mami atĩ ndaarĩ kĩonereria kĩũru harĩ arutwo arĩa angĩ nĩ ũndũ wa kũnyitanĩra na Aira a Jehova. Mami nĩ aamakire mũno na akĩngiria gũcoka kũnyitanĩra na Aira a Jehova. Thutha ũcio nĩ aanjĩrire thiĩ ngaikarage na baba taũni-inĩ ya Peshawar, ĩrĩa ĩrĩ mwena wa rũgũrũ kĩndũ kilomita 1,370. Nĩ ũndũ wa kwaga irio cia kĩĩroho na mĩcemanio, nĩ ndahwererekeire kĩĩroho.

Mwaka wa 1947, nĩ ndacokire Karachi gwetha wĩra. Ndĩ kũu nĩ ndathire gathibitarĩ-inĩ ka Mũrũ wa Ithe witũ Hardaker na akĩnyamũkĩra wega mũno.

Tondũ eeciragia ndathiĩ nĩ ũndũ wa kũrwara, aanjũririe ũũ: “Nĩkũ kũragũtuura?”

Ngĩmũcokeria: “Ndirĩ na handũ haranduura ndagĩtarĩ, no ndirĩ na hinya kĩĩroho. Ndĩrenda kwĩruta Bibilia.”

Akĩnjũria: “Ũkwenda twambĩrĩrie rĩ?”

Ngĩmwĩra: “O rĩu kũngĩhoteka.”

Hwaĩ-inĩ ũcio nĩ twahũthĩrire ihinda kwĩruta Bibilia. Nĩ ndaiguire wega mũno nĩ ũndũ wa kuonana rĩngĩ na andũ a Jehova. Mami nĩ aageririe ũrĩa wothe angĩhota kũngiria kũnyitanĩra na Aira a Jehova, no rita rĩrĩ nĩ ndatuĩte itua rĩa kwĩruta ũhoro wa ma na gũtũũra kũringana naguo. Ndaabatithirio Agosti 31, 1947. Ihinda inini thutha ũcio nĩ ndatuĩkire painia ndĩna mĩaka 17.

Ndathire kũpainia Quetta ĩrĩa mbere ĩyo yarĩ kambĩ ya njeshi cia Ngeretha. Mwaka wa 1947, India nĩ yagayanirio ĩgĩtuĩka mabũrũri merĩ, India na Pakistan. * Ũndũ ũcio nĩ watũmire kũgĩe na ngahĩha cia kĩndini iria ciatũmire andũ aingĩ mũno mathame. Andũ ta milioni 14 nĩ maatigirũo matarĩ na ũikaro. Aithĩramu arĩa maaikaraga India maathamĩire Pakistan, nao andũ a ndini ya Kĩĩhĩndĩ na ya Sikh arĩa maaikaraga Pakistan magĩthamĩra India. O hĩndĩ ĩyo ngahĩha ciacacĩte ũguo, noguo ndoimire Karachi na mũgithi waiyũire andũ, na gĩcunjĩ kĩnene gĩa thabarĩ ĩyo ya gũthiĩ Quetta ndaathire ndĩũcuhĩrĩire.

Ndaakinya Quetta nĩ ndaakorire painia wa mwanya wetagwo George Singh warĩ na mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na kĩndũ. Nĩ aaheire mũithikiri wa gũthiaga naguo. Maita maingĩ ndahunjagia ndĩ wiki. Ihinda-inĩ rĩa mĩeri ĩtandatũ nĩ ndagĩte na arutwo a Bibilia 17 na amwe ao nĩ maatuĩkire Aira a Jehova. Mũrutwo ũmwe wetagwo Sadiq Masih warĩ mũnjeshi nĩ aatũteithirie twĩna George gũtaũra mabuku mamwe na rũthiomi rwa Urdu, rũrĩa nĩruo rũthiomi rwa bũrũri wa Pakistan. Thutha wa ihinda Sadiq nĩ aatuĩkire mũhunjia ũrĩ kĩyo wa ũhoro ũrĩa mwega.

Nĩ ndaacokire ngĩcoka Karachi na tũgĩtungata hamwe na Henry Finch na Harry Forrest, amishonarĩ arĩa maakoretwo makinya kuuma Cukuru ya Gileadi. Nĩ maandutire maũndũ maingĩ mũno ma gĩtheokrasi! Hĩndĩ ĩmwe nĩ twathire na Mũrũ wa Ithe witũ Finch kũhunjia kwa ihinda mwena wa rũgũrũ wa Pakistan. Nĩ twakorire andũ aingĩ enyihia maragia rũthiomi rwa Urdu hakuhĩ na irĩma imwe ndaihu irĩ mwena ũcio, na nĩ meendaga mũno kũigua ũhoro wa Bibilia. Mĩaka ĩĩrĩ thutha ũcio o na niĩ nĩ ndathire Cukuru ya Gileadi na  ndacoka Pakistan nĩ ndatungataga ndĩ mũrori wa mũthiũrũrũko rĩmwe na rĩmwe. Ndaikaraga mũciĩ wa amishonarĩ ũrĩa warĩ Lahore tũrĩ na amishonarĩ angĩ atatũ.

Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ mwaka wa 1954 amishonarĩ acio twarĩ nao nĩ maahĩngĩcanire, ũndũ ũrĩa watũmire wabici ya rũhonge ĩingĩrĩre. Na tondũ nĩ ndekĩte ũndũ ũtarĩ wa ũũgĩ wa kũnyita mwena ũmwe mbaru, nĩ ndaarũngirũo na njĩra nditũ. Ndaiguire ndathuthĩka ngoro tondũ ndonire ta ndathira kĩĩroho. Ndaacokire Karachi ngĩcoka ngĩthiĩ London, Ngeretha, nĩguo ngarutie nditi rĩngĩ.

Kĩũngano kĩrĩa ndathire kĩarĩ na andũ aingĩ a Betheli ya London. Pryce Hughes ũrĩa warũgamagĩrĩra wabici ya rũhonge, nĩ aandutire maũndũ maingĩ. Mũthenya ũmwe nĩ aanjĩrire ũrĩa hĩndĩ ĩmwe aarũngirũo na njĩra nditũ nĩ Joseph F. Rutherford ũrĩa warũgamagĩrĩra wĩra wa kũhunjia thĩ yothe. Rĩrĩa Mũrũ wa Ithe witũ Hughes aageririe gwĩtetera, Mũrũ wa Ithe witũ Rutherford nĩ aamũthomeire mũno. Nĩ ndaamakire ndona Mũrũ wa Ithe witũ Hughes agĩthekatheka akĩndarĩria ũhoro ũcio. Aanjĩrire atĩ kĩambĩrĩria-inĩ ũndũ ũcio nĩ wamũrakarĩtie. No nĩ aacokire akĩmenya atĩ nĩ aabataraga kũrũngwo na yarĩ njĩra ya Jehova ya kũmuonia atĩ nĩ amwendete. (Ahib. 12:6) Ũhoro ũcio nĩ wahutirie ngoro mũno na ũkĩndeithia gũtungatĩra Jehova rĩngĩ ndĩ na gĩkeno.

Ihinda-inĩ o rĩu, mami nĩ okire London na orio kana no ende kwĩruta Bibilia nĩ John E. Barr, ũrĩa wacokire gũtungata thĩinĩ wa Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia, nĩ eetĩkĩrire. Nĩ eekire mogarũrũku na ihenya na akĩbatithio mwaka wa 1957. Ndacokire kũmenya atĩ o na baba atanakua nĩ eerutaga Bibilia na Aira a Jehova.

Mwaka wa 1958, nĩ ndahikirie Lene, mwarĩ wa Ithe witũ kuuma Denmark waikaraga London. Mwaka ũrĩa warũmĩrĩire, nĩ twagĩire na kaana gaitũ ka mbere na tũgĩgeta Jane, tũgĩcoka tũkĩgĩa ciana ingĩ inya. Ningĩ nĩ ndatungatire ndĩ mũthuri thĩinĩ wa kĩũngano kĩa Fulham. No tondũ Lene nĩ aagĩire na mathĩna ma mwĩrĩ nĩ twabatarire gũthamĩra kũndũ kũrĩ na ũrugarĩ. Kwoguo mwaka wa 1967, tũgĩthamĩra Adelaide, Australia.

Thĩinĩ wa kĩũngano gitũ taũni-inĩ ya Adelaide kwarĩ na Akristiano aitĩrĩrie maguta 12 akũrũ. Maakoragwo mũhari-inĩ wa mbere wĩra-inĩ wa kũhunjia. Tũtiaikarire mũno tũtacokereirie mũtaratara witũ wa maũndũ ma kĩĩroho.

Mwaka wa 1979 nĩ twagĩire mwana witũ wa gatano na tũkĩmwĩta Daniel. Aarĩ na mũrimũ wa Down syndrome na wamũhotete mũno ũndũ aterĩgagĩrĩrũo  gũikara ihinda iraihu. * Nginya ũmũthĩ ndihotaga gũtaarĩria ruo rũrĩa twaiguire. Nĩ twekaga ũrĩa wothe twahotaga nĩguo tũrũmbũiye mabataro make, o tũtekũriganĩrũo nĩ ciana icio ingĩ inya. Ngoro ya Daniel yarĩ na marima merĩ na ũndũ ũcio nĩ watũmaga tũmũguthũkie thibitarĩ rĩmwe na rĩmwe tondũ mwĩrĩ wake nĩ wagarũrũkaga ũgatuĩka wa rangi wa mburuu nĩ ũndũ wa kwaga rĩera. O na gũtuĩka aarĩ na mathĩna ma mwĩrĩ, aarĩ mwana mũũgĩ na nĩ eendete andũ. Ningĩ nĩ eendete maũndũ ma kĩĩroho mũno. Tũkĩhoya mbere ya kũrĩa irio aanyitithanagia moko, akainia mũtwe, na akoiga na hinya “Ameni!” Ndaarĩaga tũtambĩte kũhoya.

Daniel akinyia mĩaka ĩna nĩ aarũarire leukemia (kansa ya thakame). Twĩna Lene nĩ twanogaga mwĩrĩ na meciria biũ. Ndaiguaga ndigĩtie hanini nginye mũico. No mũthenya ũmwe rĩrĩa twakuĩte ngoro biũ mũrori witũ wa mũthiũrũrũko Neville Bromwich agĩtũceerera gwitũ mũciĩ. Hwaĩ-inĩ ũcio aatambũrũkirie moko agĩtũhĩmbĩria akĩrĩraga, na tũkĩrĩranĩra ithuothe. Ciugo ciake irĩ na wendo na tha nĩ ciatũmĩrĩirie na njĩra nene mũno tũtangĩhota gũtaarĩria. Aainũkire kĩndũ thaa mũgwanja cia ũtukũ. Ihinda inini thutha ũcio, Daniel nĩ aakuire. Gĩkuũ gĩake nĩguo ũndũ ũrĩa mũnene mũno wanatũmakia thĩinĩ wa ũtũũro witũ. O na kũrĩ ũguo, nĩ twahiũranirie na kĩeha tũrĩ na ma atĩ gũtirĩ kĩndũ kĩngĩtigithũkania Daniel na wendo wa Jehova, o na nginya gĩkuũ. (Rom. 8:38, 39) Nĩ twĩriragĩria mũno gũgakorũo nake rĩrĩa akaariũkio thĩinĩ wa thĩ njerũ!—Joh. 5:28, 29.

O na gũtuĩka nĩ ngĩte na stroke maita merĩ, no ndungataga ndĩ mũthuri wa kĩũngano. Maũndũ marĩa njemanĩtie namo ũtũũro-inĩ nĩ matũmaga hote kũiguĩra andũ arĩa angĩ tha, makĩria arĩa marahiũrania na mathĩna. Ndiendaga kũmatuĩra. Handũ ha ũguo ndĩĩyũragia: ‘Hihi maũndũ marĩa meyoneire ũtũũro-inĩ mahutĩtie atĩa muonere wao wa maũndũ na mwĩcirĩrie? Ingĩmonia atĩa atĩ nĩ ndĩrameciria? Ingĩmekĩra ngoro atĩa meke wendi wa Jehova?’ Nĩ nyendete mũno gũthiĩ maceera ma ũrĩithi. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, rĩrĩa ndomĩrĩria andũ arĩa angĩ na ndamekĩra ngoro, o naniĩ njiguaga ndomĩrĩrio na ndekĩrũo ngoro.

Njiguaga ta mũtungi wa Thaburi ũrĩa woigire ũũ: “Rĩrĩa nyingĩhĩirũo thĩinĩ wakwa nĩ mĩtangĩko ũhoreria waku [Jehova] nĩguo ũngenagia ngoro.” (Thab. 94:19) Akoretwo anyitĩrĩire ngĩgerera mathĩna-inĩ ma famĩlĩ, ngĩkarario nĩ ũndũ wa ndini, ngĩhiũrania na mahĩtia makwa, na ngĩhiũrania na mũrimũ wa gũtangĩka meciria. Nĩ ma Jehova akoretwo arĩ Baba harĩ niĩ!