1. Kũrũngwo gũtaarĩirio atĩa thĩinĩ wa Bibilia?

NĨ ŨNDŨ ũrĩkũ ũkaga meciria-inĩ maku rĩrĩa waigua kiugo “kũrũngwo”? Kiugo kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “kũrũngwo” thĩinĩ wa maandĩko maingĩ ningĩ no gĩtaũrũo “ũtaaro.” Kiugo kĩu kaingĩ kĩgwetagwo hamwe na ũmenyo, ũũgĩ, wendo, na muoyo. (Thim. 1:2-7; 4:11-13) Gĩtũmi nĩ tondũ rĩrĩa Ngai atũrũnga, ĩkoragwo ĩrĩ njĩra ya gũtuonia wendo na ya gũtuonia atĩ nĩ eriragĩria tũkoona muoyo wa tene na tene. (Ahib. 12:6) O na akorũo no tũherithio rĩrĩa Ngai aratũrũnga, ndekaga ũguo na njĩra ĩtarĩ ya tha. Muoroto ũrĩa mũnene wa “kũrũngwo” ũkoragwo ũrĩ kũrutwo o ta ũrĩa mũciari arutaga mwana.

2, 3. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ kũrũngwo kũhutĩtie kũrutwo na kũherithio? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

² Ta wĩcirie ũhoro wa ngerekano ĩno: Kahĩĩ kamwe getagwo Johnny karathaaka mũbira thĩinĩ wa nyũmba. Nake mami wao agakeera: “Johnny, nĩ ũĩ ndwagĩrĩirũo gũthakĩra mũbira nyũmba! No ũrage kĩndũ.” No Johnny akaga gũthikĩrĩria ũrĩa erũo na agathiĩ na mbere gũthaaka mũbira na akoraga nyũngũ ya ihũa atekwenda. Nyina ekũmũrũnga atĩa? No amũrũnge na  njĩra ya kũmuonia mahĩtia make na amũherithie. Akĩmuonia mahĩtia make, no amwĩre ũndũ ũcio uuma mũũru nĩkĩ. Muoroto wake nĩ kũmuonia bata wa gwathĩkĩra aciari na kũmũtaarĩria atĩ mawatho ma aciari nĩ m bata na nĩ magĩrĩire. Nĩguo amuonie ũrĩa angĩka ũguo, no amũherithie na njĩra njega. Kwa ngerekano, no amũtunye mũbira kwa ihinda rĩigana ũna. Ũndũ ũcio no ũtũme one atĩ ũremi nĩ ũkoragwo na moimĩrĩro.

³ Tũrĩ Akristiano, tũkoragwo tũrĩ a nyũmba ya Ngai. (1 Tim. 3:15) Kwoguo, nĩ tũtĩaga kĩhooto kĩa Jehova gĩa gũtũigĩra ithimi na gĩa gũtũrũnga na njĩra ya wendo rĩrĩa twagarara ithimi icio. Makĩria ma ũguo, ciĩko citũ ingĩrehe moimĩrĩro matarĩ mega, no atũrũnge nĩguo atũririkanie bata wa kũmũthikĩrĩria arĩ we Ithe witũ wa igũrũ. (Gal. 6:7) Ngai nĩ atũrũmbũyagia na nĩ endaga twĩtheme ruo rwa ngoro.—1 Pet. 5:6, 7.

4. (a) Nĩ njĩra ĩrĩkũ ya kũmenyerania Jehova arathimaga? (b) Nĩ maũndũ marĩkũ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

⁴ Tũngĩheana ũtaaro wa Kĩĩmandĩko no tũteithie mwana witũ kana mũrutwo wa Bibilia atuĩke mũrũmĩrĩri mwega wa Kristo. Kiugo kĩa Ngai nĩkĩo mũthingi wa kũmenyeria na nĩ gĩtũteithagia “kũherithia na njĩra ya ũthingu.” (2 Tim. 3:16; Mat. 28:19, 20) Jehova nĩ arathimaga njĩra ĩyo ya kũmenyeria ĩrĩa ĩteithagia arutwo a Bibilia gũtua andũ angĩ arũmĩrĩri a Kristo. (Thoma Tito 2:11-14.) Rekei rĩu tuone macokio ma ciũria ithatũ cia bata: (1) Kũrũngwo nĩ Ngai kuonanagia atĩa atĩ nĩ atwendete? (2) Tũngĩĩruta atĩa kuumana na andũ arĩa maarũngirũo nĩ Ngai matukũ-inĩ ma tene? (3) Tũngĩĩgerekania atĩa na Jehova na Jesu rĩrĩa tũrarũnga arĩa angĩ?

5. Nĩ na njĩra irĩkũ tuonaga wendo wa Jehova gũtwerekera rĩrĩa atũrũnga?

⁵ Nĩ ũndũ wa wendo, Jehova atũkaanagia, agatũthomithia, na agatũmenyeria nĩguo tũhote gũtũũra wendo-inĩ wake na tũtũũre njĩra-inĩ ya muoyo. (1 Joh. 4:16) Ndatũhũthagia kana akona tũtarĩ a bata nĩguo tũtikeyagĩre kĩene. (Thim. 12:18) Handũ ha ũguo, Jehova atuonaga tũrĩ a bata, akona wega witũ, na nĩ atĩaga wĩyathi witũ wa gwĩthuurĩra. Hihi ũguo nĩguo wonaga rĩrĩa warũngwo nĩ Ngai kũgerera Kiugo gĩake, mabuku maitũ, aciari Akristiano, kana athuri a kĩũngano? Hatarĩ nganja, athuri arĩa mageragia gũtũteithia marĩ na ũhooreri na wendo rĩrĩa ‘tuora njĩra’ hihi tũtekũmenya, monanagia wendo wa Jehova gũtwerekera.—Gal. 6:1.

6. Rĩrĩa kũrũngwo gwatũma mũndũ ehererio mĩeke-rĩ, ũndũ ũcio wonanagia atĩa wendo wa Ngai kũmwerekera?

⁶ Rĩmwe kũrũngwo no gũkorũo kũrĩ makĩria ma kũheo ũtaaro kana o kwĩrũo ũndũ tu. Angĩkorũo mũndũ nĩ ekĩte mehia maritũ, ũndũ ũcio no ũtũme ehererio mĩeke kĩũngano-inĩ. O na angĩkorũo gũgũthiĩ ũguo, kũrũngwo na njĩra ĩyo kuonanagia wendo wa Ngai harĩ ithuĩ. Kwa ngerekano, mũndũ angĩtigithio mweke mũna, ũndũ ũcio no ũmũteithie kuona bata wa kwĩruta Bibilia makĩria, gwĩcũrania, na kũhoya. Nĩ ũndũ ũcio no agĩe na hinya kĩĩroho. (Thab. 19:7) Thutha wa ihinda, no akinyĩre mĩeke ĩyo rĩngĩ. O na rĩrĩa mũndũ eherio kĩũngano-inĩ, ũndũ ũcio wonanagia wendo wa Jehova tondũ nĩ ũgitagĩra kĩũngano gĩtigathũkio. (1 Kor. 5:6, 7, 11) Na tondũ Ngai arũngaga mũndũ na gĩkĩro kĩrĩa kĩagĩrĩire, kweherio kĩũngano-inĩ no gũteithie mũndũ one ũritũ wa mehia make na erire.—Atũm. 3:19.

7. Shebina aarĩ ũ, na nĩ mwerekera ũrĩkũ aambĩrĩirie gũkũria?

⁷ Nĩguo tuone bata wa kũrũngwo, reke twĩcirie ũhoro wa andũ erĩ maarũngirũo nĩ Jehova: Shebina ũrĩa watũũraga matukũ-inĩ ma Mũthamaki Hezekia, na mũrũ wa Ithe witũ wĩtagwo Graham. Shebina aarĩ mũnene “wa nyũmba,” hihi ya Hezekia, na nĩ aahetwo wathani. (Isa. 22:15) O na kũrĩ ũguo, ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ nĩ etĩire na agĩĩtũgĩria. Nĩ eethondekeire mbĩrĩra ya goro na aatwarithagia ‘ngaari irĩ riri.’—Isa. 22:16-18, The Holy Bible in Gĩkũyũ.

8. Jehova aarũngire Shebina atĩa na ũndũ ũcio warĩ na moimĩrĩro marĩkũ?

⁸ Tondũ Shebina nĩ eeyetheire riri, Ngai nĩ ‘aamũrutire handũ hau hatũũgĩru’ na agĩkĩra Eliakimu handũ-inĩ hake. (Isa. 22:19-21) Ũgarũrũku ũcio wekĩkire rĩrĩa Mũthamaki Senakeribu wa Aashuri eendaga gũtharĩkĩra Jerusalemu. Thutha-inĩ mũthamaki ũcio nĩ aatũmire anene Jerusalemu hamwe na thigari nyingĩ nĩguo magekĩre Ayahudi guoya na maheenererie Hezekia eneane moko-inĩ make. (2 Ath. 18:17-25) Eliakimu nĩ aatũmirũo akaarie na anene acio, no ndaathire arĩ wiki. Aathire na andũ angĩ erĩ, na ũmwe wao aarĩ Shebina ũrĩa wakoretwo atuĩka mwandĩki. Na githĩ ũndũ ũcio ndũronania atĩ Shebina ndaatooririo nĩ marakara na kũigua ũũru, no eenyihirie na agĩtĩkĩra wĩra ũngĩ wa kĩrathi gĩa thĩ? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, nĩ maũndũ marĩkũ tũngĩĩruta kuumana na Shebina? Rekei tuone maũndũ matatũ.

9-11. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ tũngĩĩruta kuumana na Shebina? (b) Ũrekĩrũo ngoro atĩa nĩ ũrĩa Jehova aahiũranirie na Shebina?

⁹ Wa mbere, Shebina nĩ orirũo nĩ wĩra wake. Maũndũ macio aagereire maronania atĩ, “mwĩgatho ũrũmagĩrĩrũo nĩ mwanangĩko, ngoro ya ngũrũ [mwĩtũũgĩrio] nĩĩtũmaga mũndũ agũe.” (Thim. 16:18) Angĩkorũo ũrĩ na mĩeke thĩinĩ wa kĩũngano-rĩ, na hihi nĩ ĩtũmaga ũmenyeke, nĩ ũkwĩrutanĩria gũkoragwo ũrĩ mwĩnyihia? Hihi nĩ ũrĩrekaga ngumo icokerere Jehova nĩ ũndũ wa ũhoti ũrĩa ũrĩ naguo kana nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa ũhotete kũhingia? (1 Kor. 4:7) Mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ: “Ngwĩra mũndũ o wothe gatagatĩ-inĩ kanyu ndageciragie ũhoro wake mwene makĩria ma ũrĩa kwagĩrĩire, no eciragie nĩguo agĩe na meciria mega.”—Rom. 12:3.

¹⁰ Wa kerĩ, nĩ ũndũ wa kũrũnga Shebina na njĩra ĩyo, no gũkorũo Jehova nĩ etĩkĩtie atĩ Shebina nĩ angĩagarũrũkire. (Thim. 3:11, 12) Na githĩ rĩu ti ithomo rĩega harĩ  arĩa moragwo nĩ mĩeke ya ũtungata thĩinĩ wa kĩũngano! Handũ ha kũrakara kana kũiga marũrũ, magĩrĩirũo gũthiĩ na mbere gwĩka ũrĩa wothe mangĩhota magĩtungatĩra Jehova. Ririkana atĩ Ithe witũ wa igũrũ ndakariganĩrũo nĩo maatũũra menyihĩtie. (Thoma 1 Petero 5:6, 7.) Njĩra ya Jehova ya gũtũrũnga no ĩtũme twagagĩre makĩria angĩkorũo nĩ tũgũtũũra tũrĩ enyihia na tũtariĩ ta rĩũmba rĩororo.

¹¹ Wa gatatũ, arĩa maheetwo wĩra wa kũrũnga arĩa angĩ, ta aciari na athuri a ciũngano, no merute ũndũ wa bata kuumana na ũrĩa Jehova aahiũranirie na Shebina. Nĩ ũndũ ũrĩkũ mangĩĩruta? O na gũtuĩka njĩra ya Jehova ya kũrũngana nĩ yonanagia nĩ athũire mehia, ningĩ no yonanie atĩ nĩ arũmbũyagia mũndũ ũcio wĩhĩtie. Angĩkorũo ũrĩ mũciari kana mũthuri wa kĩũngano na no mũhaka ũrũnge mũndũ-rĩ, hihi nĩ ũkwĩgerekania na Jehova harĩ gũthũũra ũũru rĩrĩa ũretha ũndũ mwega harĩ mwana waku kana Mũkristiano ũngĩ? —Jud. 22, 23.

12-14. (a) Andũ amwe maiyũkagia kũrũngwo atĩa? (b) Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe aateithirio atĩa nĩ Kiugo kĩa Ngai kũgarũrĩra mwerekera wake, na moimĩrĩro maarĩ marĩkũ?

¹² Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, andũ amwe thutha wa kũrũngwo, monaga o ruo rũrĩa maraigua na makeherera Ngai na kĩũngano handũ ha kuona maũndũ na njĩra njariĩ. (Ahib. 3:12, 13) No hihi ũguo nĩ kuuga atĩ matingĩteithio? Ta wĩcirie ũhoro wa Graham, eeheririo kĩũngano-inĩ na thutha wa ihinda agĩcokio. O na kũrĩ ũguo, nĩ aacokire agĩtiga kũhunjia na gũthiaga mĩcemanio. Thutha wa mĩaka ĩigana ũna, nĩ oririe mũthuri ũmwe wa kĩũngano ũrĩa mathondekete ũrata amũrute Bibilia.

¹³ Mũthuri ũcio aaririkanire ũũ: “Thĩna wa Graham warĩ mwĩtĩo. Nĩ aarutaga mahĩtia athuri arĩa maahũthĩkire kũmweheria kĩũngano-inĩ. Nĩ ũndũ ũcio, twambire kwĩruta ũhoro wa mwĩtĩo na moimĩrĩro maguo maita maigana ũna. Graham nĩ aambĩrĩirie kwĩyona wega ũrĩa aatariĩ kũgerera Bibilia, na ndaakenire nĩ maũndũ marĩa aamenyire mamwĩgiĩ! Moimĩrĩro maarĩ mega mũno! Thutha wa gwĩtĩkĩra atĩ nĩ aatumumarĩtio nĩ “rũbito” rwa mwĩtĩo na atĩ thĩna wake warĩ gũkorũo na mwerekera wa kũrutana mahĩtia, nĩ aambĩrĩirie gwĩka mogarũrũku o na ihenya. Nĩ aambĩrĩirie gũthiaga mĩcemanio ategũtĩrĩria, kwĩruta Kiugo kĩa Ngai na kĩyo, na akahoya kaingĩ. Ningĩ nĩ eetĩkĩrire wĩra wa gũtongoria famĩlĩ yake kĩĩroho, ũndũ ũrĩa warehire gĩkeno harĩ mũtumia wake na ciana.”—Luk. 6:41, 42; Jak. 1:23-25.

¹⁴ Mũthuri ũcio wa kĩũngano aathiire na mbere kuuga ũũ: “Mũthenya ũmwe Graham nĩ aanjĩrire ũndũ wahutirie ngoro mũno. Oigire, ‘Ngoretwo ũhoro-inĩ wa ma mĩaka mĩingĩ, na o na ndanatuĩka painia. No rĩu nĩrĩo ingiuga ndĩ na ma biũ atĩ nĩ nyendete Jehova.’ Thutha wa ihinda, nĩ aaheirũo wĩra wa kũnenganĩrĩria maikoroboni Nyũmba-inĩ ya Ũthamaki na nĩ akenagĩra mweke ũcio mũno. Kĩonereria gĩake nĩ kĩandutire atĩ mũndũ angĩnyihĩria Ngai na njĩra ya gwĩtĩkĩra kũrũngwo, nĩ agĩaga na irathimo!”

15. Tũngĩka atĩa nĩguo tũhote gũkinyĩra ngoro cia arĩa tũrarũnga?

¹⁵ Nĩguo tũtuĩke arutani ega, no mũhaka twambe tũtuĩke arutwo ega. (1 Tim. 4:15, 16) Na njĩra o ta ĩyo arĩa mamũrĩtwo kũrũngana no mũhaka mathiĩ na mbere kwĩnyihĩria ũtongoria wa Jehova kuuma ngoro. Kwĩnyihia na njĩra ta ĩyo gũtũmaga maheo gĩtĩo na magĩe na wĩyathi wa kwaria rĩrĩa maramenyeria kana rĩrĩa mararũnga arĩa angĩ. Reke tuone kĩonereria kĩa Jesu.

16. Nĩ maũndũ marĩkũ mamwe tũngĩĩruta kuumana na Jesu megiĩ kũrũngana na kũrutana na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire?

 ¹⁶ Hĩndĩ ciothe Jesu nĩ aathĩkĩire Ithe, o na rĩrĩa warĩ ũndũ mũritũ gwĩka ũguo. (Mat. 26:39) Nĩ aarekaga andũ mamenye atĩ ũrutani na ũũgĩ wake cioimaga kũrĩ Jehova. (Joh. 5:19, 30) Wĩnyihia na wathĩki wa Jesu, nĩ ciatũmaga andũ arĩa maarĩ na mwerekera mwega magucĩrĩrio harĩ we na igĩtũma atuĩke mũrutani ũrĩ na tha. (Thoma Luka 4:22.) Ciugo ciake njega nĩ ciahutirie ngoro cia arĩa matariĩ ta ithanjĩ igonyoku, kana ta rũtambĩ rũratoga rũrĩ hakuhĩ kũhora. (Mat. 12:20) O na rĩrĩa ũkirĩrĩria wake wageragio, Jesu nĩ onanirie ũtugi na wendo. Ũndũ ũcio wonekire wega rĩrĩa aarũngire atũmwo ake nĩ ũndũ wa kuonania roho wa mwĩyendo.—Mar. 9:33-37; Luk. 22:24-27.

17. Nĩ ngumo irĩkũ ingĩteithia athuri marĩithie rũũru rwa Ngai na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire?

¹⁷ Arĩa othe maheetwo wĩra wa kũrũngana kũgerera Maandĩko monanagia ũũgĩ rĩrĩa megerekania na Jesu. Hatarĩ nganja, gwĩka ũguo kuonanagia atĩ nĩ marerirĩria gũtongorio nĩ Ngai na Jesu. Mũtũmwo Petero aandĩkire ũũ: “Rĩithagiai rũũru rwa Ngai rũrĩa mwĩhokeirũo, mũgĩtungataga mũrĩ arori, mũtekũringĩrĩrio, no mwĩyendeire mũrĩ mbere ya Ngai; ti ũndũ wa kwenda kwĩguna na njĩra ĩtarĩ ya kĩhooto, ĩndĩ na wendo; no ti gwĩtua anene igũrũ rĩa andũ arĩa Ngai atuĩte igai rĩake, ĩndĩ mũtuĩke cionereria harĩ rũũru.” (1 Pet. 5:2-4) Kwoguo, arori arĩa menyihagĩria Ngai na Kristo ũrĩa nĩwe kĩongo gĩa kĩũngano, nĩ megunaga o ene o hamwe na arĩa mararĩithia.—Isa. 32:1, 2, 17, 18.

18. (a) Jehova endaga aciari meke atĩa? (b) Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Ngai ateithagia aciari nĩguo mahingie maũndũ marĩa amehokeire?

¹⁸ Motaaro o ta macio nĩmo mahũthĩkaga thĩinĩ wa famĩlĩ. Ciongo cia famĩlĩ ciĩrĩtwo ũũ: “Mũtikarakaragie ciana cianyu, no thiĩi na mbere gũcirera mũgĩcirũngaga na mũgĩcitaaraga na njĩra cia Jehova.” (Ef. 6:4) Ũndũ ũcio wagĩrĩire kuoywo na ũritũ nĩkĩ? Thimo 19:18 yugaga ũũ: ‘Hũraga mũrũguo rĩu gũkĩrĩ na kĩĩrĩgĩrĩro; ngoro yaku nĩ ĩtige kwenda akue.’ Nĩ ũndũ ũcio, aciari Akristiano nĩo makorio nĩ Jehova maaga kũrũnga ciana ciao! (1 Sam. 3:12-14) O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aheaga aciari ũũgĩ na hinya ũrĩa mangĩbatara mangĩmũhoya menyihĩtie na mangĩetha ũtongoria kuuma Kiugo-inĩ gĩake na roho wake.—Thoma Jakubu 1:5.

19, 20. (a) Nĩ irathimo irĩkũ ciumanaga na gwĩtĩkĩra kũrũngwo nĩ Ngai? (b) Nĩ kĩĩ tũkaarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?

¹⁹ Nĩ ũndũ mũritũ kũgeria gwĩciria irathimo iria ciumanaga na gwĩtĩkĩra kũrũngwo nĩ Jehova na kwĩgerekania nake o hamwe na Jesu rĩrĩa tũrarũnga arĩa angĩ. Nĩ ũndũ ũcio, famĩlĩ o hamwe na ciũngano nĩ igĩaga na thayũ. Ningĩ mũndũ nĩ aiguaga endetwo, arĩ wa bata, na arĩ na ũgitĩri, na kũu no gũcama irathimo imwe tũgakenera ihinda rĩũkĩte. (Thab. 72:7) Hatarĩ nganja, kũrũngwo nĩ Jehova nĩ gũtũrutaga ũrĩa tũngĩtũũra tene na tene tũrĩ na thayũ na ũrũmwe, tũrĩ famĩlĩ ĩrĩ rungu rwa Ithe ũmwe. (Thoma Isaia 11:9.) Tũngĩonaga kũrũngwo nĩ Jehova na njĩra ĩyo, no kũhoteke nĩ tũrĩonanagia ngatho makĩria nĩ ũndũ wa kwĩyonera wendo mũingĩ wa Ngai gũtwerekera.

²⁰ Thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, nĩ tũkaarĩrĩria makĩria maũndũ megiĩ kũrũngwo thĩinĩ wa famĩlĩ na kĩũngano. Ningĩ nĩ tũkona ũrĩa tũngĩĩrũnga o hamwe na ũndũ ũngĩ ũngĩkorũo ũrĩ mũũru makĩria gũkĩra ruo rũrĩa tũngĩigua rĩrĩa twarũngwo.