1, 2. (a) Aciari amwe moigaga atĩa rĩrĩa ciana ciao cioiga nĩ irenda kũbatithio? (b) Nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ arĩa marenda kũbatithio morio kana nĩ meyamũrĩire Jehova? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

KAIRĨTU kamwe ka mĩaka kenda tũgwĩta Maria, kaarũgamĩte hamwe na andũ angĩ meendaga kũbatithio keroreirũo nĩ aciari ako. Nĩ gaacokirie ciũria igĩrĩ na mũgambo mũnene iria cioririo nĩ ũrĩa warutaga mĩario ya kũbatithio. Ihinda inini thutha ũcio, nĩ kaabatithirio.

² Aciari a Maria nĩ maakenire mũno nĩ ũndũ wa itua rĩu rĩa kwĩyamũrĩra Jehova na kũbatithio. O na kũrĩ ũguo, hau kabere nyina nĩ aarĩ na ciũria imwe ciamũthumbũraga. Eyũragia ũũ: ‘Hihi Maria nĩ mũnini mũno wa kũbatithio? Hihi nĩ aramenya ũritũ wa ũndũ ũrĩa arenda gwĩka? Hihi nĩ wega ambe eterere?’ Icio nĩ ciũria imwe aciari meyũragia rĩrĩa mwana wao oiga nĩ arenda kũbatithio. (Koh. 5:5) Kwĩyamũrĩra Ngai na kũbatithio nĩmo makinya marĩa ma bata mũno Mũkristiano angĩoya  ũtũũro-inĩ wake.—Rora gathandũkũ “ Hihi nĩ Wĩyamũrĩire Jehova?”

3, 4. (a) Mũtũmwo Petero onanirie atĩa bata wa kũbatithio? (b) Kũbatithio kũngĩringithanio na Nuhu agĩaka thabina nĩkĩ?

³ Mũtũmwo Petero aaringithanirie kũbatithio na rĩrĩa Nuhu aakaga thabina. Oigire: “Kũbatithio, kũrĩa kũringaine na ũguo, o nakuo nĩ kũramũhonokia inyuĩ.” (Thoma 1 Petero 3:20, 21.) Thabina nĩ yonanagia wega atĩ Nuhu nĩ aamũrĩte gwĩka wendi wa Ngai. Nĩ aarutire wĩra ũrĩa aahetwo nĩ Jehova arĩ na wĩhokeku. Nĩ ũndũ wa ciĩko ciake cia wĩtĩkio, Nuhu na famĩlĩ yake nĩ maahonokirio hĩndĩ ya Mũiyũro. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũreruta kuumana na ngerekano ya Petero?

⁴ O ta ũrĩa Thabina yonanirie wega atĩ Nuhu aarĩ na wĩtĩkio harĩ Ngai. Kũbatithio mbere ya andũ kuonanagia atĩ mũndũ nĩ eyamũrĩire Jehova nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wake harĩ Kristo. O ta Nuhu, arutwo arĩa meyamũrĩra Ngai nĩ mathiaga na mbere kũruta wĩra ũrĩa amaheete. O ta ũrĩa Nuhu aahonokirio hĩndĩ ya Mũiyũro, Akristiano arĩa abatithie na nĩ ehokeku nĩ makaahonokio rĩrĩa mũico wa thĩ ĩno njũru ũgaakinya. (Mar. 13:10; Kũg. 7:9, 10) Ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga kwĩyamũrĩra Ngai na kũbatithio gũkorũo kũrĩ kwa bata. Mũndũ ũrĩa ũhũthagĩrĩria kũbatithio nĩ aigaga kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũkaaheo muoyo wa tene na tene ũgwati-inĩ.

5. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

⁵ Tondũ kũbatithio nĩ ũndũ wagĩrĩirũo kuoywo na ũritũ, harĩ ciũria ithatũ twagĩrĩirũo gwetha macokio ma cio. Bibilia yugaga atĩa igũrũ rĩgiĩ kũbatithio? Nĩ makinya marĩkũ arĩ o mũhaka mũndũ oe nĩguo abatithio? Nĩkĩ Mũkristiano nĩ agĩrĩirũo gwĩciria ũhoro wa kũbatithio rĩrĩa araruta mwana wake kana mũndũ ũngĩ Bibilia?

6, 7. (a) Taarĩria ũrĩa ũbatithio wa Johana wonanagia. (b) Johana aabatithirie mũndũ ũrĩkũ wa mwanya?

⁶ Thĩinĩ wa Bibilia, mũndũ wa mbere kũbatithia andũ aarĩ Johana Mũbatithania. (Mat. 3:1-6) Andũ arĩa maabatithagio nĩ Johana monanagia nĩ merirĩte mehia marĩa meekaga marĩa maarĩ mũgarũ na Watho wa Musa. O na kũrĩ ũguo, nĩ harĩ mũndũ wa mwanya wabatithirio nĩ Johana tondũ ndaabatithirio nĩguo eerire mehia. Johana aarĩ na mweke wa mwanya wa kũbatithia Jesu, Mũriũ wa Ngai mũkinyanĩru. (Mat. 3:13-17) Jesu ndaarĩ na mehia na kwoguo ndaabataraga kwĩrira. (1 Pet. 2:22) Kũbatithio gwake kuonanagia nĩ eeharĩirie gwĩka wendi wa Ngai.—Ahib. 10:7.

⁷ Rĩrĩa Jesu aarĩ ũtungata-inĩ wake gũkũ thĩ, o na arutwo ake nĩ maabatithanagia. (Joh. 3:22; 4:1, 2) Andũ arĩa maabatithagio hĩndĩ ĩyo o nao monanagia atĩ mũndũ nĩ eerirĩte mehia marĩa maarĩ mũgarũ na Watho wa Musa. O na kũrĩ ũguo, thutha wa Jesu gũkua na kũriũka, kũbatithio kũngĩonanirie ũndũ ũngĩ ngũrani harĩ arutwo ake.

8. (a) Nĩ watho ũrĩkũ Jesu aaheire arutwo ake thutha wake kũriũkio? (b) Taarĩria bata wa kũbatithio.

⁸ Mwaka wa 33 thutha wa Kristo, Jesu ũrĩa wariũkĩtio nĩ oimĩrĩire athuri na atumia makĩria ma 500, na no kũhoteke haarĩ na ciana. No gũkorũo hĩndĩ ĩyo nĩrĩo oigire ũũ: “Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, thiĩi mũgatue andũ a ndũrĩrĩ ciothe arutwo akwa, mũkĩmabatithagia thĩinĩ wa rĩĩtwa rĩa Ithe witũ, na rĩa Mũriũ, na rĩa roho mũtheru, mũkĩmarutaga kũrũmia maũndũ marĩa mothe ndĩmwathĩte.” (Mat. 28:19, 20; 1 Kor. 15:6) Hatarĩ nganja, kuonekaga atĩ arutwo a Jesu magana maingĩ maarĩ ho rĩrĩa aaheanire watho ũcio wa gũtua andũ arutwo. Nĩ ũndũ ũcio, Jesu nĩ onanirie atĩ no mũhaka andũ arĩa mangĩendire gũtuĩka arutwo ake mabatithio. (Mat. 11:29, 30) Mũndũ o wothe ũngĩendire gũtungatĩra Jehova na etĩkĩrĩke nĩ angĩabatarire gwĩtĩkĩra itemi rĩa Jesu harĩ kũhinga kwa muoroto wa Ngai. Thutha wa gwĩka ũguo mũndũ nĩ angĩabatithirio. Ĩyo noyo njĩra ĩrĩa tu ya kũbatithio ĩngĩonanirie atĩ mũndũ nĩ etĩkĩrĩkĩte nĩ Ngai. Bibilia nĩ yonanĩtie wega atĩ thĩinĩ wa karine ya mbere arutwo erũ a Kristo nĩ maataũkĩirũo nĩ bata wa kũbatithio. Na matiahũthĩrĩirie kũbatithio.—Atũm. 2:41; 9:18; 16:14, 15, 32, 33.

9, 10. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ kũbatithio tũngĩĩruta kuumana na Mũethiopia na mũtũmwo Paulo?

⁹ Thoma Atũmwo 8:35, 36. Wĩcirie ũhoro wa Mũethiopia, ũrĩa warĩ mũndũ wa ndũrĩrĩ, ũrĩa woimaga Jerusalemu gũthathaiya. Filipu atongoretio nĩ mũraika wa Jehova, nĩ aathire harĩ mũndũ ũcio na “akĩmũhunjĩria ũhoro ũrĩa mwega wĩgiĩ Jesu.” Mũethiopia eekire atĩa? Ũndũ ũrĩa aacokire gwĩka nĩ wonanirie wega atĩ aarĩ na ngatho nĩ ũndũ wa ma iria eerutĩte. Nĩ eeriragĩria gwĩka kũringana na wendi wa Jehova, na kwoguo akĩbatithio atekũrĩa marĩĩgu.

¹⁰ Ngerekano ya kerĩ nĩ ya mũndũ warĩ Mũyahudi na nĩ aanyariraga Akristiano. Aaciarĩirũo rũrĩrĩ-inĩ rweyamũrĩire Ngai. O na kũrĩ ũguo, Ayahudi nĩ maathũkĩtie ũrata wao hamwe na Jehova. Mũndũ ũcio aarĩ na kĩyo kĩingĩ mũno maũndũ-inĩ ma ũndũire wa Ũyahudi, no nĩ eerutire ũhoro wa ma. Nĩ aahunjĩirio ĩmwe kwa ĩmwe kuuma igũrũ nĩ Jesu Kristo ũrĩa wariũkĩtio. Mũndũ ũcio eekire atĩa?  Nĩ eetĩkĩrire gũteithio nĩ Mũkristiano wetagwo Anania. Bibilia ĩtwĩraga ũũ igũrũ rĩgiĩ mũndũ ũcio: “Agĩcoka agĩũkĩra agĩthiĩ, akĩbatithio.” (Atũm. 9:17, 18; Gal. 1:14) No mũhaka akorũo nĩ wamenya mũndũ ũcio Mũyahudi aarĩ ũ tondũ nĩwe wacokire gwĩtwo mũtũmwo Paulo. No ririkana atĩ Paulo oire ikinya rĩrĩa aamenyire itemi rĩa Jesu harĩ kũhinga kwa muoroto wa Ngai. Aabatithirio o rĩo.—Thoma Atũmwo 22:12-16.

11. (a) Nĩ kĩĩ gĩtũmaga Arutwo a Bibilia mende kũbatithio? (b) Tũiguaga atĩa rĩrĩa tuona andũ meyamũrĩire Ngai makĩbatithio?

¹¹ Ũguo noguo gwĩkĩkaga harĩ Arutwo a Bibilia matukũ-inĩ maya, marĩ ethĩ kana akũrũ. Arĩa makoragwo na wĩtĩkio na ngatho nĩ ũndũ wa ma cia Bibilia nĩ moyaga ikinya o na ihenya rĩa kwĩyamũrĩra Ngai na makabatithio. Mĩario ĩgiĩ andũ arĩa mekũbatithio nĩ ĩrutagwo igomano-inĩ ciothe cia mũthiũrũrũko na cia thikũ ithatũ. Aira a Jehova nĩ makenaga rĩrĩa mũrutwo wa Bibilia etĩkĩra ũhoro wa ma na agathiĩ na mbere nginya akabatithio. Githĩ aciari Akristiano matikenaga kuona ciana ciao irĩ amwe a arĩa mekũbatithio? Mwaka wa ũtungata wa 2017 makĩria ma andũ 284,000 arĩa marĩ na “mwerekera ũrĩa wagĩrĩire” nĩ monanirie atĩ nĩ meyamũrĩire Jehova na njĩra ya kũbatithio. (Atũm. 13:48) Hatarĩ nganja acio maabatithirio nĩ maataũkĩirũo atĩ no mũhaka Akristiano mabatithio. Nĩ kĩĩ kĩamateithirie nĩguo mabatithio?

12. Nĩ makinya marĩkũ arĩ o mũhaka mũrutwo wa Bibilia oe mbere ya abatithĩtio?

¹² Mbere ya mũrutwo wa Bibilia abatithĩtio, no mũhaka akorũo na wĩtĩkio kuumana na ũmenyo wa ma wĩgiĩ Ngai, muoroto wake, na mũbango wake wĩgiĩ kũhonokia andũ. (1 Tim. 2:3-6) Wĩtĩkio ta ũcio nĩ ũtũmaga mũrutwo wa Bibilia etheme mĩtugo ĩrĩa ĩtakenagia Ngai na ahote gũtũũra kũringana na ithimi cia Jehova cia ũthingu. (Atũm. 3:19) Ma nĩ atĩ, angĩkorũo mũndũ nĩ areka ũndũ o wothe ũngĩtũma age kũingĩra Ũthamaki-inĩ wa Ngai, ndangĩtĩkĩrĩka o na angĩmwĩyamũrĩra. (1 Kor. 6:9, 10) No nĩ kũrĩ maũndũ maingĩ mabataranagia gũkĩra o gwĩka kũringana na ithimi cia Jehova cia mĩtugo. Ningĩ mũndũ ũthingataga ũthingu nĩ athiaga mĩcemanio na akanyitanĩra wĩra-inĩ wa kũhunjia na gũtua andũ arutwo. Jesu oigire atĩ wĩra ũcio ũngĩkarutwo nĩ arũmĩrĩri ake a ma. (Atũm. 1:8) No thutha wa kuoya makinya macio tu mũrutwo mwerũ angĩyamũrĩra Jehova na mahoya, na acoke onanie ũndũ ũcio na njĩra ya kũbatithio mbere ya andũ.

13. Nĩkĩ arĩa mararutana Bibilia nĩ magĩrĩirũo gũikara makĩririkanaga atĩ no mũhaka mũndũ abatithio?

¹³ Rĩrĩa tũrateithia ciana citũ kana arutwo a Bibilia moe makinya marĩa magĩrĩire, nĩ twagĩrĩirũo kũririkanaga atĩ arũmĩrĩri a ma no mũhaka mabatithio. Tũngĩiga ũndũ ũcio meciria-inĩ, nĩ tũrĩmeraga bata wa kũbatithio. Ihinda-inĩ rĩrĩa rĩagĩrĩire, tũtirĩagaga kwarĩrĩria bata wa kwĩyamũrĩra Ngai na kũbatithio. Hatarĩ nganja, no twende ciana citũ na arutwo a Bibilia merutanĩrie biũ nginya makinyĩrĩre kũbatithio.

14. Nĩkĩ tũtitindĩkagĩrĩria mũndũ o na ũrĩkũ abatithio?

¹⁴ Gũtirĩ mũndũ wagĩrĩire kũigua ta aratindĩkĩrĩrio nĩ mũciari, ũrĩa ũramũruta Bibilia, kana mũndũ ũngĩ o wothe kĩũngano-inĩ nĩguo abatithio. Jehova ndekaga maũndũ ũguo. (1 Joh. 4:8) Handũ ha  ũguo, tũkĩmaruta Bibilia twagĩrĩirũo kũmateithia mone bata wa gũthondeka ũrata mwega hamwe na Jehova. Angĩkorũo mũrutwo wa Bibilia nĩ aronania ngatho nĩ ũndũ wa ũhoro wa ma wĩgiĩ Ngai na nĩ arenda gwĩka ũrĩa wothe Akristiano magĩrĩirũo gwĩka, no etuĩre itua rĩa kũbatithio.—2 Kor. 5:14, 15.

15, 16. (a) Hihi nĩ harĩ mĩaka ĩrĩa mũndũ agĩrĩirũo gũkorũo nayo nĩguo abatithio? Taarĩria. (b) Nĩkĩ no mũhaka mũrutwo wa Bibilia abatithio arĩ Mũira wa Jehova o na angĩkorũo nĩ aabatithĩtio arĩ ndini-inĩ ingĩ?

¹⁵ Hatirĩ mĩaka ĩigĩtwo atĩ nĩrĩo mũndũ agĩrĩirũo kũbatithio. O mũndũ akoragwo arĩ ngũrani, na arutwo amwe no makũre kĩĩroho na ihenya gũkĩra arĩa angĩ. Aingĩ mabatithagio marĩ anini na nĩ mathiaga na mbere gũtungatĩra Jehova marĩ ehokeku. Arutwo angĩ nĩ monaga bata wa kũbatithio thutha wa kwĩruta Bibilia marĩ akũrũ, amwe marĩ na makĩria ma mĩaka 100.

¹⁶ Mũrutwo ũmwe wa Bibilia mũkũrũ oririe ũrĩa wamũrutaga Bibilia kana nĩ aabataraga kũbatithio rĩngĩ tondũ nĩ aabatithĩtio arĩ ndini-inĩ ingĩ itiganĩte. Mũrutwo ũcio na ũrĩa wamũrutaga Bibilia nĩ maathomire maandĩko marĩa maarĩrĩirie ũndũ ũcio. Nĩ aamenyire ũrĩa Bibilia yugaga na akĩbatithio thutha ũcio. O na gũtuĩka aarĩ na mĩaka mĩrongo mũgwanja na kĩndũ, ndonire atĩ ndagĩrĩirũo kũbatithio. Hatarĩ nganja, kũbatithio kwa ma kwĩhocetie harĩ kũgĩa na ũũgĩ wa ma wĩgiĩ wendi wa Jehova. Kwoguo arutwo erũ no mũhaka mabatithio o na angĩkorũo nĩ maabatithĩtio rĩrĩa maarĩ ndini-inĩ ingĩ.—Thoma Atũmwo 19:3-5.

17. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa bata mũndũ agĩrĩirũo gwĩcũrania mũthenya wa kũbatithio?

¹⁷ Mũthenya ũrĩa mũndũ abatithagio ũkoragwo ũrĩ wa gĩkeno. Ningĩ rĩkoragwo rĩrĩ ihinda rĩa gwĩcũrania ũrĩa kwĩyamũrĩra Ngai na kũbatithio kuugĩte. Nĩguo mũndũ atũũre eyamũrĩire Ngai, nĩ abataraga kwĩrutanĩria. No mũhaka arutwo a Jesu “matigatũũre rĩngĩ nĩ ũndũ wao ene, no matũũre nĩ ũndũ wa ũcio wamakuĩrĩire na akĩriũkio.”—2 Kor. 5:15; Mat. 16:24.

18. Nĩ ciũria irĩkũ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?

¹⁸ Mami wa Maria aarĩ na meciria ta macio rĩrĩa eeyũririe ciũria iria irĩ kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ. Angĩkorũo ũrĩ mũciari, no kũhoteke waneyũria ũũ: ‘Hihi mwana wakwa nĩ ehaarĩirie biũ kũbatithio? Hihi arĩ na ũũgĩ wa kũigana nĩguo ahote kwĩyamũrĩra Ngai? Ĩ nayo mĩoroto ĩgiĩ gĩthomo na wĩra? Ĩ angĩbatithio acoke eke mehia maritũ?’ Thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, nĩ tũkwarĩrĩria maũndũ macio na tuone ũrĩa aciari Akristiano mangĩtũũria muonere ũrĩa wagĩrĩire kwerekera kũbatithio.